ARTIKULO MËDIˈIBË YAˈËXPËKÄÄMP 21
ËY 107 Jyobaa xytyukniˈˈijxëm parë nnaytsyojkëm
¿Wiˈix mbäät xynyijawë pën mbëkëp?
‘Yëˈë to’oxytyëjk mëdi’ibë winë jantsy oy jantsy tsuj tyuumbyën, tsip yajpääty. Ni’ik yëˈë tsyowbääty, këdiinëm oytyiijëty mëdiˈibë tsowën’(PROV. 31:10, TY).
TI YAJNIMAYTYÄˈÄGÄÄMP
Yëˈë yajnimaytyäˈägäämbë tekstë mëdiˈibë mbäät pyudëkëdë pënaty pëkandëp. Parë yajxon tˈixtët pën pyëkandëp ets wiˈix mbäät ja nmëguˈukˈäjtëm tpudëkëdë.
1, 2. 1) Pen mbëkäämp, ¿ti mbäät jawyiin xyˈixy? 2) ¿Ti yˈandijpy ko jäˈäy nyaynyoobyëˈatyëty? (Ix nanduˈun mä jyënaˈany “Ti yˈandijpy”).
NIMAYË nmëguˈukˈäjtëm japëkan jaˈuugandëp, ets waˈan mijts nanduˈun mbëkäˈäny. Ko jäˈäy pyeky yˈuuky kyaj yëˈëgyëjxm yˈity agujk jotkujk. Pes nimayë nmëguˈukˈäjtëm ta yˈittë agujk jotkujk oy kyapëktë. Pen jam xytyuknibëjktäägë mbëkäˈäny, oy ko xyˈixët wiˈix mjäˈäyˈaty, pen oy mDiosmëduny ets pen mbäädaampy ja meeny sentääbë parë xyˈixët ja mfamilyë a (1 Kor. 7:36). Ko duˈun xytyunët net nëjkx mˈity agujk jotkujk mä mgasäädëˈaty.
2 Tëyˈäjtën ko tsip nbatëmë jäˈäy mëdiˈibë nbëkäˈänëm (Prov. 31:10). Ets oy të xyjapatpë ja jäˈäy mëdiˈibë mˈoyˈijxypy per tsiptakp parë mëët mnaynyoobyëˈatëdëty. b Mä yäˈädë artikulo yëˈë yajnimaytyäˈägäämp ti mbäät pyudëkëdë pënaty pëkandëp parë yajxon tˈixtët pën pyëkandëp. Nan nnimaytyäˈägäˈänëm ti mbäät ttundë ja nmëguˈukˈäjtëm parë tpudëkëdët pënaty pëkandëp.
¿TI MBÄÄT XYTYUNY PARË XYNYIJAWËT PËN MBÄÄT XYPYEKY?
3. Pënaty pëkandëp, ¿ti mbäät jawyiin tˈixtë?
3 Mä kyajnëm pën xyˈanëëmë ko mnoobyëˈataampy oy ko jawyiin xymyëmay xymyëdäjët wiˈixën xytsyoky jyaˈayˈatët ja jäˈäy mëdiˈibë mbëkaampy. Pes ko duˈun xykyatunët mbäädë net oynyapënëty xynyoobyëˈäjtkojy ets waˈanë nety jyajamëty ja jäˈäy mëdiˈibë duˈun jäˈäyˈäjtp extëm xyjyatsoky. Per yëˈëjën mbäät xypyeky ja jäˈäy mëdiˈibë të nyëbajnë (1 Kor. 7:39). Oy ja jäˈäy jyaDiosmëduumbë, kyaj net yëˈë tˈandijy ko yëˈëjën mbëkëp. Pääty oy ko xyˈixët tii mdunaampy mä mjukyˈäjtën, wiˈix xytsyoky jyaˈayˈatët ja jäˈäy mëdiˈibë mbëkaampy ets pen mbäädën duˈumbë jäˈäy xypyaaty.
4. Pënaty pëkandëp, ¿wiˈixë Jyobaa tmënuˈkxtäˈäktë?
4 Pen mbëkäämp, seguurë ko të Jyobaa xytyukmëtmaytyaˈaky (Filip. 4:6). Nnijäˈäwëm ko Jyobaa kyaj yëˈë tˈëxtäˈäyäˈäny ja jäˈäy mëdiˈibë mbëkëp. Per nyijäˈäwëp wiˈix mnayjyawëty, ti myajtëgoyˈajtypy, ets mbudëkëyanëp parë xypyäädët ja mëdiˈibë mbëkëp. Pääty oy ko xytyukmëtmaytyäˈägët wiˈix mnayjyawëty ets ti mtsojkypy (Sal. 62:8). Amdowë Jyobaa wijyˈäjtën etsë maˈkxtujkën (Sant. 1:5). John, c mëdiˈibë tsënaapy Estados Unidos nyimaytyakypy wiˈixë Jyobaa tmënuˈkxtaˈaky, duˈun jyënaˈany: “Ndukˈawäˈänëbëtsë Jyobaa wiˈixëts ntsoky jyaˈayˈatët ja jäˈäy mëdiˈibëts nbëkaampy, nˈijxpäädëtyëts, per nan nˈanmaabyëts etsëts oy njäˈäyˈatët”. Tanya mëdiˈibë tsënaapy Sri Lanka, duˈun tnimaytyaˈaky: “Nˈanmaabyëtsë Jyobaa parëts nmaˈkxtukët etsëts nˈitëty agujk jotkujk mientrës nbääty ja jäˈäy mëdiˈibëts nbëkaampy”. Pen kyajnëm xypyaaty ja mëdiˈibë mbëkaampy Jyobaa wyandakypy ko moˈoyanëp tijaty myajtëgoyˈajtypy (Sal. 55:22).
5. Pënaty kyajnëm pyëktë, ¿tijaty mbäät ttundë parë tˈixyˈattët pënaty myëmëdoowdëbë Jyobaa? (1 Korintʉ 15:58; ix nanduˈunë dibujë).
5 Biiblyë xyˈanmäˈäyëm ets “waanë niˈigë ja Nindsënˈäjtëmë tyuunk” nduˈunëm (käjpxë 1 Korintʉ 15:58). Pen mduumpy duˈun ta nëjkx xyˈixyˈaty ja Diosmëduumbë mëdiˈibë kyajnëm pyëktë ets mëdiˈibë yajtuundëp ja xyëëw tiempë mä Diosë tyuunk. Ets pen mnasˈijxëp parë Jyobaa mnëˈëmoˈoy mduˈumoˈoyëdët nëjkxëp mˈity agujk jotkujk.
Pen niˈigyë mDiosmëduny, mˈixyˈataampy nimayë nmëguˈukˈäjtëmëty ets axtë mbäädë net jam xypyaaty ja mëdiˈibë nanduˈun pëkäämp. (Ixë parrafo 5).
6. Pen mbëkäämp, ¿ti kyaj yˈoyëty xytyunët?
6 Per kyaj net jamë mxëëw mdiempë xyajtunët mä xyˈëxtäˈäy pën mˈokpëkëp (Filip. 1:10). Pes tuˈugë Diosmëduumbë yëˈë jotkujk yajnayjyäˈäwëp ko oy yˈity mëdë Dios, kyaj yëˈëjëty ko pyëkët (Mat. 5:3). Ets mbäät mas oyë Dios tyuunk xytyuunë pen mˈaduˈukˈäjtp (1 Kor. 7:32, 33). Pääty, tuunë niˈigyë Dios tyuunk mientrës mˈaduˈukˈaty. Jessica, mëdiˈibë tsënaapy Estados Unidos, ja netyë jyëmëjt naa 40 ko ojts pyeky. Yëˈë duˈun jyënaˈany: “Oyëts tsojk ngapëjky yëˈëjëts agujk jotkujk xyajnayjyäˈäwë kots niˈigyë ojts nduunë ja Diosë tyuunk”.
KËDII OYNAPËN XYPYËKËT
7. ¿Tiko kyaj yˈoyëty xytyimˈanmääygyojëty ja jäˈäy mëdiˈibë mˈoyˈijxypy ko mtsojkypy? (Proverbios 13:16).
7 Pen të xypyaaty ja jäˈäy mëdiˈibë mˈoyˈijxypy, ¿oyëdaa ko xytyimˈanmääygyojëty ko mtsojkypy? Biiblyë jyënaˈany ko jäˈäy mëdiˈibë japë jyot wyinmäˈäny käˈäp ti netyë ttuungojy (käjpxë Proverbios 13:16). Oy ko jawyiin xyˈokˈix xyˈoktunët mä kyajnëm xytyuknijawë ko mtsojkypy. Albert mëdiˈibë tsoˈomp mä Países Bajos, duˈun tnimaytyaˈaky: “Jawyiin xyˈokˈix xyˈoktunët ja jäˈäy mä kyajnëm xyˈanëëmë ko mnoobyëˈataampy, pes ko ja tiempë nyäjxnët mbäät kyaj yëˈë xyˈoktsojknë”. Ko duˈun xytyunët mbäät xypyëkyë kuentë ko kyajtëm yëˈëjëty ja jäˈäy mëdiˈibë mbëkaampy.
8. ¿Wiˈix mbäät xyˈixy xytyuny ja jäˈäy mëdiˈibë mtsojkypy? (Ix nanduˈunë dibujë).
8 Waˈan mnayajtëyëty, ¿wiˈixëts mbäät nˈixy nduny ja jäˈäy mëdiˈibëts ntsojkypy parë kyaj tpëkëdë kuentë? Mbäät xyˈixy xytyuny wiˈix jyaˈayˈaty mä reunyonk, mä mgay mˈuuktë mët ja nmëguˈukˈäjtëm, wiˈix Diosmëduny ets wiˈix tijaty ttuny. Nan oy ko mnayäjtëwëdëty: ¿Pënaty mëët oy nyayjyawëty? ¿Tijaty nyigajpxypy nyimaytyakypy? (Luk. 6:45). ¿Tuˈugyëbëts mët ja mwinmäˈäny? Mbäät nanduˈun xyajtëy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy o wiinkpë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë yajxon ixyˈäjtëp, wiˈixën Diosmëduny ets wiˈix jyaˈayˈaty (Prov. 20:18; Rut 2:11). Per mä jam xyˈixy tyuny kyaj axëëk xyajnayjyawëdët, wingutsëˈëgë ets kyaj xëmë xytyimpajëditëty.
Mä kyajnëm xyˈanëëmë ja jäˈäy mëdiˈibë mˈoyˈijxypy oy ko jawyiin xyˈix tyunët. (Ixë parrafo 7 etsë 8).
9. Mä kyajnëm xyˈanëëmë ja jäˈäy ko mtsojkypy, ¿ti mbäät xymyëmay xymyëdäjy?
9 ¿Per näˈäjën mbäät xyˈanëëmë ko mtsojkypy? Ko netyë xyˈanmääygyojët ko mtsojkypy mbäät wyinmay ko mijts alokë tijaty xytyuny (Prov. 29:20). Per pen ja jäˈäy pyëjkypyë kuentë ko mˈoyˈijxypy ets kyaj wiˈix xyˈanëëmë mbäät wyinmay ko mijts kyaj xynyijawë ti mdunëp (Ecl. 11:4). Jamyats ko ja jäˈäy mëdiˈibë mˈoyˈijxypy waˈan kyaj yëˈë nëjkx xypyeky. Pääty oy ko yajxon xymyëmay xymyëdäjët pen mjantsy pyëkäämp ets ko yëˈëjën taabë jäˈäy mëdiˈibë mtsojkypy.
10. ¿Ti mbäät xytyuny pen tuˈugë jäˈäy mˈoyˈijxëp perë mijts kyaj xyˈoyˈixy?
10 ¿Ti mbäät xytyuny ko xynyijawëty ko tuˈugë jäˈäy mˈoyˈijxëp, perë mijts kyaj xyˈoyˈixy? Pen kyaj mnapëkäˈänyëm, kyaj yˈoyëty ets jeˈeyë xywyinˈëën xywyinxäjëty ja jäˈäy, oy ko xytyukˈixët ko kyaj tsyoky (1 Kor. 10:24; Éfes. 4:25).
11. Pen jam pën xypyudëkëyäˈäny parë nyayˈixyˈatëdët, ¿ti mbäät xywyinmay?
11 Mä näägë it lugäär yëˈëjë tääk teety wyinˈijxtëp pën mbäät tpëky ja yˈuˈunk yˈënäˈk. Ets ta mëdiˈibë yëˈë pudëjkëdëp ja jyëëky myëguˈuk o mëdiˈibë mëët oy nyayjyawëdë parë nyayˈixyˈatëdëty. Pen jam pën xyˈanmäˈäyëm ets nbudëjkëmëty parë pën mët nyayˈixyˈatëdëty, oy ko nwinmäˈäyëm ti niduˈuk niduˈuk yajtëgoyˈäjttëp. Per pen të nbatëm pën mbäät tˈokpëky, oy ko yajxon nnijäˈäwëm wiˈixën ja jäˈäy jyaˈayˈaty ets wiˈixën Diosmëduny. Pes mëdiˈibë niˈigyë tsobatp yëˈë ko oy yˈitëty mëdë Jyobaa, kyaj yëˈëjëty ko tmëdatyë meeny sentääbë o ko të yˈëxpëky mëjwiin kajaa. Per ja mëdiˈibë mbäät tˈixtë pen pëkandëp o kyaj, yëˈë ja kiixy ets ja mixy (Gal. 6:5).
¿TI NET MBÄÄT XYTYUNY PARË MNAYNYOOBYËˈÄJTËNDËTY?
12. Pen jam pën xynyoobyëˈatäˈäny, ¿ti mbäät xytyuny parë xytyukˈawäänët?
12 Pen jam tuˈugë jäˈäy xytsyoky, ¿wiˈix mbäät xyˈanëëmë ko mnoobyëˈataampy? d Mbäät mëët mgajpxy maytyaˈaky mä mayjyaˈay yajpääty, xymyëgäjpxëty mä telefënë o mä bideoyamaadë ets tukˈawäänë ko mˈixyˈataampy niˈigyë (1 Kor. 14:9). Pen mˈanmääyëp ko yˈokmëmayaampy yˈokmëdajaampy, mooyë tiempë (Prov. 15:28). Ets pen mˈanmääyëp ko kyaj, kajpxyjyaˈaygyukë.
13. ¿Ti mbäät xytyuny ko pën mˈanëˈëmxëdët ko mnoobyëˈatanëp? (Kolosʉ 4:6).
13 ¿Ti mbäät xytyuny ko pën mˈanëˈëmxëdëty ko mnoobyëˈatanëp? Oy ko xyaˈixëdëtyë oyjyot oywyinmäˈäny pes të jyotmëktaˈaky ko të mˈanëˈëmxëty (käjpxë Kolosʉ 4:6). Ets tukˈawäänë ko mˈokmëmayaampy mˈokmëdajaampy, per kyaj net jekyë tiempë xyajnäjxnëty (Prov. 13:12). Tukˈawanë tsuj yajxon, pen kyaj xynyoobyëˈatäˈäny. Tuˈugë mixy mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Hans ets tsyoony Austria, ojts yˈanëˈëmxëty tuˈugë kiixy ko ixyˈatanëp, yëˈë duˈun tnimaytyaˈaky: “Tsuj yajxonëts nˈanmääy ko kyajëts ntsoky, ets desde jaa kyajts ojts duˈun mëët nˈokkäjpx nˈokmaytyaknë extëmëts ijty mëët ngajpxy nmaytyaˈaky”. Ets pen mnoobyëˈataampy tuˈugë jäˈäy, oy ko mëët xynyigäjpx xynyimaytyäˈägëty wiˈix mnaynyoobyëˈatäˈänëdë pes wiˈixëmë jäˈäy tmëdattë kostumbrë.
¿WIˈIX MBÄÄT NBUDËJKËM PËNATY NAYTYUˈUKˈÄJTTËP?
14. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë kyaj axëëk nyajnayjyäˈäwëm ja naytyuˈukˈënäˈkëty?
14 ¿Wiˈix kyaj mbäät axëëk nyajnayjyäˈäwëm ja naytyuˈukˈënäˈkëty mëdiˈibë pëkandëp? Yëˈko nguentëˈäjtëm ja nˈääwˈäjt nˈayukˈäjtëm (Éfes. 4:29). Kyaj yˈoyëty nëxik ndukxikmëty pënaty kyaj pyëktënëm ets pen jam nˈijxëm tuˈugë kiixy ets tuˈugë mixy myaytyäˈäktë, kyaj yˈoyëty ndimyjyënäˈängojëm ko naytsyojkëdëp (1 Tim. 5:13). Ets kyaj mbäät nˈanmäˈäyëm ko net jyotkujkˈatäˈäny pen pëjkp. Hans, mëdiˈibë të yˈokˈyajnimaytyakpë duˈun jyënaˈany: “Näägë nmëguˈukˈäjtëm duˈun jyënäˈändë tam mëjjäˈäyënë, ¿tiko mgapëky? Ko pën duˈun nˈanmäˈäyëm mbäät axëëk nyajnayjyäˈäwëm ets axtë mbäät jyënäˈändë ko oy ko tyimpëktëty”. Pääty, oy ko nˈëxtäˈäyëmë winmäˈäny wiˈix mbäät oy nyajnayjyäˈäwëm (1 Tes. 5:11).
15. 1) Extëm jyënaˈanyë Romanʉs 15:2, ¿ti mbäät nduˈunëm pen nbudëkëyäˈänëm ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë pëkäämp? (Ix nanduˈunë dibujë). 2) Ko të xyˈixy ja bideo, ¿ti të xyˈoymyëdoy? (Ixë notë).
15 ¿Ti mbäät nduˈunëm pen nˈijxëm ko nimajtskë nmëguˈukˈäjtëm mbäät pyëktë? Oy ko njamyajtsëm ko Biiblyë jyënaˈany ets nmëmäˈäy nmëdäjëm ja wiinkpëty (käjpxë Romanʉs 15:2). Ta näägë ënäˈktëjk mëdiˈibë kyaj tsoktë ets pën pyudëkëdëty ets oy ko nwingutsëˈkëm (2 Tes. 3:11). Per ta nääk mëdiˈibë yajpudëkëyandëp, per jaayë mbäät nbudëjkëm pen xyˈanmäˈäyëm e (Prov. 3:27). Ets ta net mëdiˈibë wanaty yajpudëkëyandëp. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Lydia ets tsyoony Alemania duˈun jyënaˈany: “Mbäät xywyoy ja kiixy o ja mixy mä jam nimayë nmëguˈukˈäjtëm tyuˈukmukäˈändë ets yëˈë net patëdëp pën käjpxan maytyäˈägandëp o kyaj”.
Mä nimayë nmëguˈukˈäjtëm kyay yˈuuktë mbäät jam kyäjpx myaytyäˈäktë ja naytyuˈuktëjk. (Ixë parrafo 15).
16. ¿Ënetëdaa jäˈäy jyotkujkˈaty ko pyeky?
16 Mbäät nˈijtëm agujk jotkujk oy të nbëjkënë ets oy nnaytyuˈukˈäjtëm (Sal. 128:1). Pen kyajnëm xypyaaty ja jäˈäy mëdiˈibë mbëkaampy, oy ko jam niˈigyë ja mxëëw mdiempë xyajtunët mä Diosë tyuunk. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Sin Yi, mëdiˈibë tsënaapy Macao duˈun jyënaˈany: “Mä ja jembyë jukyˈäjtën xëmë ja kasäädë jäˈäy yajpäädanëdë. Pääty, oy ko xytyukxonëty mä jam mˈaduˈukˈaty”. Ets pen jam mnaynyoobyëˈäjtëndë, ¿tijaty mbäät xytyundë? Mä ja tuˈukpë artikulo yëˈë nëjkx yajnimaytyäˈägäˈäny.
ËY 137 Toxytyëjkëty diˈib xëmë myëduundë Dios
a Mbäät mbudëkëty ko xykyäjpxëdë artikulo mëdiˈibë miimp mä jw.org mä jyënaˈany: “Ser novios. Parte 1: ¿Estoy listo para salir con alguien?”.
b ¿TI YˈANDIJPY?: Mä yäˈädë artikulo ets mä ja tuˈukpë, ko tyunyë ayuk tam nyaynyoobyëˈatëdë, yëˈë yˈandijpy ko ja mixy mët ja kiixy nyayˈixyˈatëdë parë tˈixtët pen pëkandëp o kyaj. Ko ja mixy mët ja kiixy nyayˈanmääyëndë ko nayˈoyˈijxëdëp ta nyaynyoobyëˈäjtëndë ets ja mä net nyayˈixyˈatëdë wiˈix jyaˈayˈattë ets ti tsyojkënyëˈäjttëp. Mä näägë it lugäär ko jäˈäy nyaynyoobyëˈatëdë nanduˈun ttijtë tam nyayˈixyˈatëdë, o pëkandëp.
c Të näägë xyëëw tyëgatstë.
d Mä näägë it lugäär yëˈë yetyëjkjäˈäy yˈanmaapy tuˈugë toxytyëjk ko tsyojkypy, per ko tuˈugë toxytyëjk yëˈë tˈanëëmëty ja yetyëjk ko tsyojkypy, kyaj wiˈixëty (Rut 3:1-13). Parë niˈigyë xynyijawët käjpxë artikulo mëdiˈibë jënäämp “Los jóvenes preguntan. . . ¿Cómo le digo lo que siento por él?” mëdiˈibë pëtsëëm mä ¡Despertad! 22 äämbë oktuubrë, 2004.
e Ixë bideo mä jw.org mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Tyuundëbë mëjääw parë ja myëbëjkën mëk dyaˈittë: Ja naytyuˈuktëjk.
