1, 2. ¿Tijatyën tyuumpy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy?

 PËN jeky kujk mduunë extëm pyudëjkëbë mëjjäˈäy, seguurë ko duˈun mjukyˈäjnë extëmë Biiblyë tniˈanaˈamë jyukyˈatët pënaty tunandëp mëjjäˈäy. ¿Të xypyëjktaˈagyë mwinmäˈäny parë mdunäˈäny mëjjäˈäy ets niˈigyë xypyudëkët ja mmëguˈuktëjk? Pën duˈun, “oyë yäˈädë tuunk” mëdiˈibë mtsojkypy (1 Tim. 3:​1, TNM).

² ¿Tiijën tyuumpy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy? Nëjkxp xëmë jënˈayeˈey tëjkˈayeˈebyë, kyuˈijxëdëp ja myëguˈuktëjk, yaˈëxpëjkp ets yajkypyë oybyë ijxpajtën extëm jyukyˈaty. Päätyënë Biiblyë jyënaˈany ko mëjjäˈäytyëjkëty, mëkën jyantsy tyundë ets yëˈë Dios të xynyamoˈoyëm (Éfes. 4:8).

 3. ¿Tijaty mbäät ttuny tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm parë tyunët mëjjäˈäy? (1 Timoteo 3:​1-7; Tito 1:​5-9).

³ ¿Tijaty mbäät ttuny tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm parë tyunët mëjjäˈäy? Kyaj jeˈeyë tsyokyëty jantsy oyë jäˈäy ttukmëtkäjpx ttukmëtmaytyäˈägëdë Diosë yˈayuk o tjattët yaˈëxpëkët, tsojkëbën jyukyˈatët extëm jyënaˈanyë 1 Timoteo 3:​1-7, TNM etsë Tito 1:​5-9, TNM (käjpx). Kyaj jyëduˈunëty extëm ko tuˈugë jäˈäy tˈëxtäˈäyë tyuunk mä jeˈeyë ja jäˈäy dyajtëy pën jyajtypy ttunët ja tuunk etsë net yajtuunkmoˈoy. Mä yäˈädë artikulo nnimaytyäˈägäˈänëm tëgëëk pëky tijaty mbäät ttundë: Myëduˈuk, yëˈë ko oy nyigäjpx nyimaytyäˈägëdët ja myëguˈuktëjk ets nanduˈun ja jäˈäy mëdiˈibë kyaj yˈëxpëktë. Myëmajtsk, yëˈë ko oy tnigëbäjkˈattëdë fyamilyë. Ets myëdëgëëk, yëˈë ko këˈëm ja yˈääw jyot jyënäˈändët ko pyudëkëyandëp ja myëguˈuktëjk.

 TSOJKËP OY YAJNIMAYTYÄˈÄGËT

 4. ¿Ti myaytyäˈägaampy ko jyënaˈany “kyaj mbäät yajpääty ja tyëgoˈoyën”?

⁴ Ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tunäämp mëjjäˈäy, “kyaj mbäät yajpääty ja tyëgoˈoyën”. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko kyaj mbäät axëëk nyimaytyäˈägëdë ja myëguˈuktëjk extëm jyukyˈaty ets “tsojkëp nanduˈun oy nyimaytyäˈägëdët ja jäˈäy mëdiˈibë kyaj Diosmëdundë”. Pënaty kyaj yˈëxpëktë, mbäät tˈëbäät tkäjpxpäättë tijaty myëbëjkypy, per kyaj mbäät yaˈëbääty yajkäjpxpääty wiˈix tijaty ttuny o wiˈix jyaˈayˈaty (Dan. 6:​4, 5). Pääty, oy ko nyayajtëwëdët: “¿Oyëts xynyimaytyäˈäktë pënaty Diosmëduundëp ets pënaty kyaj?”.

 5. ¿Ti myaytyäˈägaampy ko jyënaˈany “ttsokët mëdiˈibë oy”?

⁵ “Ttsokët mëdiˈibë oy”. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko tˈixtët wiˈix oy jyaˈayˈattë ja myëguˈuktëjk ets tˈanëëmëdët ko oy ko duˈun jyaˈayˈattë. Yëˈë nanduˈun yˈandijpy tpudëkët oy kyaˈˈamdowëdë naybyudëkë (1 Tes. 2:8). ¿Tiko jyëjpˈamëty ets ja mëjjäˈäytyëjkëty “ttsokët mëdiˈibë oy”? Jaˈko net nëjkx agujk jotkujk ttundë ja tuunk mëdiˈibë nyikëjxmˈäjttëp mä tˈijxˈit tkuentëˈattë ja myëguˈuktëjk (1 Peed. 5:​1-3). Kajaaduunk mëdiˈibë tyuundëp, per agujk jotkujk nyayjyawëyäˈänëdë ko tpudëkëdët ja myëguˈuktëjk (Apos. 20:35).

 6. Ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tunäämp mëjjäˈäy, ¿wixaty mbäät dyajnigëxëˈëky ko oyjyaˈay? (Ebreeʉsʉty 13:​2, 16; ix nanduˈunë dibujë).

⁶ Ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tunäämp mëjjäˈäy, “tsojkëp yˈoyjyaˈaytyäˈägët”. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko kyaj yëˈëyë tijaty ttukmëdunët ja myëtnaymyaayëbëty o mëdiˈibë oy mëët nyayjyawëdë (1 Peed. 4:9). Tuˈugë liibrë duˈun tnimaytyaˈaky ko ja jäˈäy mëdiˈibë oyjyaˈaytyakpën “awäˈäts ja jyënˈääw tyëjkˈääw dyaˈity etsë jyot kyorasoon mä ja jäˈäy mëdiˈibë kyaj tˈixyˈaty”. Pääty nayajtëwëdë: “¿Duˈunëts ja nmëguˈukˈäjtëm xyˈixyˈattë ko tsuj yajxonëts nˈagëˈë nˈaxäjëdë pënatyëts xynyimiindëp määjëtsë njëën ndëjk?” (käjpxë Ebreeʉsʉty 13:​2, 16). Ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë oyjyaˈayën, myoopy tijatyë jyëëky myëguˈuk mëdiˈibë kuˈijx kugäjpxëdëp ets mëdiˈibë kyaj nëgoo ti tmëdattë, oyjyaˈaytyakp nanduˈun mët pënaty mëk tuundëp mä Diosë nyax kyäjpn, extëm mët ja sirkuitë ets pënaty miindëp diskursaräjttëp mä ja tuˈukmujkën (Gén. 18:​2-8; Prov. 3:27; Luk. 14:​13, 14; Apos. 16:15; Rom. 12:13).

 7. ¿Wiˈix tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy dyajnigëxëˈëky ko kyaj tˈookjawë ja meeny sentääbë?

 ⁷ “Kyaj tˈookjawët ja meeny sentääbë”. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko kyaj mbäät yëˈëyë nyaytyukwinˈëënyëty ja meeny sentääbë, yëˈëjën mbäät jëjpˈam tpëjktaky mä jyukyˈäjtën ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, oy tmëdatët ja meeny sentääbë o kyaj (Mat. 6:33). Jamën mbäät dyajtuny ja xyëëw tiempë ets ja jyot myëjääw mä tmëdunyë Jyobaa, mä tkuentëˈaty ja fyamilyë ets mä tpudëkë ja myëguˈuktëjk mëdiˈibë yajpattëp mä kongregasionk (Mat. 6:24; 1 Fwank 2:​15-17). Pääty, oy ko nyayajtëwëdët: “¿Nuˈunëts nˈookjawë ja meeny sentääbë? ¿Ndukjotkujkˈäjtypyëts tijatyëts nmëdäjtypy oy yiˈin wyaanëty? ¿O niˈigyëts ntsojkˈadëˈëtsyë meeny sentääbë o nˈixäˈäny nbäädäˈäny tijaty?” (1 Tim. 6:​6, 17-19).

 8. ¿Wiˈix tuˈugë jäˈäy dyaˈixyëty ko nayˈaguwijtsëp?

⁸ Ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy, “nayˈaguwits nayjyëjpkuwitsëdëp”. Extëm mä kyay yˈuuky, wiˈix ja xyëëw tiempë dyajtuny, wiˈix nyayˈyˈoytyunyëty ets kyaj jyukyˈaty extëmë jäˈäy mëdiˈibë kyaj Diosmëduny (Luk. 21:34; Sant. 4:4). Kyaj mbäät tyimjotˈambëjkojy ko jam pën wiˈix yˈanëˈëmxëdët o tyunëdët. “Kyaj myëˈuuk myëmuˈugëdët”, këdiibë ja jäˈäy nyimaytyäˈägëdët ko yëˈë ukp. Pääty nayajtëwëdë: “¿Nyaˈijxëbëts määjëtsë njukyˈäjtën ko nayˈaguwijts nayjyëjpkuwijtsëbëts?”.

 9. ¿Ti yˈandijpy ko jyënaˈany “tmëdatëdë jyot wyinmäˈäny” ets “tyukniwitsëp tijaty”?

⁹ Ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy, tsojkëp “tmëdatëdë jyot wyinmäˈäny”. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko kyaj alokë tijaty ttimytyuungojy, jawyiinën tpayeˈey mä Biiblyë wiˈix mbäät yˈoyë ja jotmay, net tnijawët ti tyunëp ets wiˈix dyaˈoyët (Prov. 18:13). Duˈun nëjkx tijaty ttuny extëmë Jyobaa ttsoky. Nan “tyukniwitsëp tijaty”. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko tyukniwitsëp wiˈix tijaty ttunäˈäny, yajtukjotkujkˈäjtp ets ko duˈun tijaty ttuny extëm yajtukˈaneˈemy. Ko ttunët extëm yää të nˈijxëm, mbäädë net oy ja nmëguˈukˈäjtëm nyimaytyäˈägëdë. Minë net nˈokˈijxëm wiˈix mbäät tnigëbäjkˈaty ja fyamilyë.

OY TNIGËBÄJKˈATËT JA FYAMILYË

10. ¿Ti myaytyäˈägaampy ko jyënaˈany “mëdiˈibë yajxon nyëˈëmoopy tyuˈumoopy ja fyamilyë”?

¹⁰ Pën ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tunäämp mëjjäˈäy jamë kyujëën kyudëjk etsë yˈuˈunk yˈënäˈk, tsojkëp ja fyamilyë oy yajnimaytyäˈägët. Päätyë Biiblyë jyënaˈany ko yëˈë duˈun tuump ja “mëdiˈibë yajxon nyëˈëmoopy tyuˈumoopy ja fyamilyë”. Yäˈädë nmëguˈukˈäjtëm, duˈun mbäät yaˈixyˈaty ko tsyojkypy ja fyamilyë ets ko yajxon tˈijxˈity tkuentëˈaty. Yëˈë mëdiˈibë patëp tˈixët näˈä yˈëxpëkäˈändë tuk familyë, nyëjkxtët xëmë reunyonk ets jënˈayeˈey tëjkˈayeˈebyë. ¿Tiko jyëjpˈamëty ets duˈun ttunët? Yëˈko apostëlë Pablo duˈun jyënany: “Pën tuˈugë yetyëjk kyaj tjaty tnëˈëmoˈoy ttuˈumoˈoyët ja fyamilyë, ¿wiˈixën mbäät tkuentëˈaty ja myëguˈuktëjk?” (1 Tim. 3:​5, TNM).

11, 12. ¿Tiko jyëjpˈamëty ets myëdowdët ja yˈuˈunk yˈënäˈk ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tunäämp mëjjäˈäy? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹¹ Pën jamë yˈuˈunk yˈënäˈk mëdiˈibë mutskaty, tsojkëp tsuj yajxon kyajpxykyupëkëdët, tˈëwij tkäjpxwijët ets dyaˈëxpëktët. Ënäˈkuˈungëty jantsy ëyëˈëgan jantsy kuyatandëp, per ko oy yajmëˈˈëw yajmëgäjpxtët mëdowandëp, kyaj axëëk yˈadëˈëtsäˈändë ets wyingutsëˈëgëyandëbë jäˈäy. Ja uˈunkteety tsojkëp nanduˈun tpudëkët ja yˈuˈunk yˈënäˈk parë oy yˈittët mëdë Jyobaa, tmëmëdowdët ets tpëjktäˈäktëdë wyinmäˈäny parë nyëbattët.

¹² Yëˈë mbäät duˈun tyundë “mëdiˈibë yˈuˈunk yˈënäˈk mëbëjktëp, mëdoowdëp ets kyaj pën nyiwäämbatëdë ko tyuundëp ti tyim tunandëp”. ¿Per mbäädëdaa tyuny mëjjäˈäy pën ja yˈuˈungë  mutskpë pokytyuump mëjwiin kajaa ets jam tuˈugyë mëët tsyëënëdë? Mbäät kyaj duˈun yajtuunkmoˈoy, mët ko kyaj nety të tpudëkë o të tjëjwijtsëmbity (ixë rebistë La Atalaya 15 äämbë oktuubrë 1996, pajina 21, parrafo 6, 7).

TPUDËKËT JA MYËGUˈUKTËJK

13. Ja mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy, ¿wiˈix dyaˈixyëty ko kajpxyjyaygyujkëp ets ko “kyaj kyujuundaˈaky”?

¹³ Ja nmëguˈukˈäjtëmëty mëdiˈibë oy jäˈäyˈäjttëp, pyudëjkëdëp mëjwiin kajaa ja myëguˈuktëjk. Extëm nˈokpëjktakëm, ko ja mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy “kyajpxyjyaygyukët”, ta oy mëdë myëguˈuktëjk yˈitäˈändë. Pën myaˈixyˈatäämp ko mgajpxyjyaygyujkëp, oy ko xymyëdoowˈitët ti ja nmëguˈukˈäjtëmëty mdukmëtmaytyakëdëp ets xyjyaygyukët tiko duˈun wyinmaytyë. Okwinmay ko mduny mëjjäˈäy ets myajpääty mä të tyuˈukmuktë, ja mëguˈuktëjk ta dyajwingëdäˈäktë ja jotmay, per mijts kyaj xyˈoymyëdoy, ¿ti net mbäät xytyuny pën kyaj yajninaxy ja Diosë yˈanaˈamën? Oy ko xykyupëkët. Ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy kyaj mbäät kyujuundaˈaky. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko kyaj yëˈë ja winmäˈäny ttimyyajtunäˈäny, nyijäˈäwëp ko oybyëtsëëmp ko tijaty yaˈëmuky yajkäjpxmuky (Gén. 13:​8, 9; Prov. 15:22). “Kyaj tsyiik kyoxët” ets “ni pojˈam kyajotˈambëkët”. Kyaj ja myëguˈuktëjk twingajpxy tjëjpkajpxy, yˈëxtaapy ja winmäˈäny wiˈix tmëtmaytyäˈägët këdiibë axëëk dyajnayjyawëdët. Ets kom kyaj tsyipjäˈäyëty, tyuumbyë mëjääw parë tuˈugyë yˈity mëët ja myëguˈuktëjk oy jam ti jotmay tpäättë (Sant. 3:​17, 18). Oy twinˈixy tˈatsoy ja mëdiˈibë axëëk tuunëdëp këdiibë niˈigyë jyotˈambëktët, axtë pënaty kyaj tmëdowäˈändë ja Dios yˈayuk (Juec. 8:​1-3; Prov. 20:3; 25:15; Mat. 5:​23, 24).

14. ¿Tiko kyaj mbäät tyuny mëjjäˈäy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm “mëdiˈibë tim näämnëm të nyëbety”? Ets ¿wiˈix dyajnigëxëˈëky ko mëdoop?

¹⁴ Kyaj mbäät tyuny mëjjäˈäy ja nmëguˈukˈäjtëm “mëdiˈibë tim näämnëm të nyëbety”. Oyë nety të kyanaxynyëm kanäk jëmëjt mä të nyëbety, mbäät duˈun tyuny. Per tsojkëbë tiempë nyaxët parë dyajkëktëkëdë myëbëjkën ets tnijawët wiˈix mbäädë Biiblyë nyaytyuktuˈumoˈoyëty. Mä kyayajtuunkmoˈoynyëm mëjjäˈäy,  tsojkëp jyaˈayˈatët yujy tudaˈaky extëmë Jesus ets xondaˈakyˈääw xondaˈakyjyot tmëdunëdë Jyobaa mä yëˈë tyimyyajtunäˈänyëty (Mat. 20:23; Filip. 2:​5-8). Tsojkëp nanduˈun myëdowët. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko ninäˈä tkamëdëgoyëdë Jyobaa, jyukyˈatët extëm yëˈë tniˈanaˈamë ets ttunët tijaty extëmë Diosë kyäjpn xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm (1 Tim. 4:15).

15. ¿Tsojkëbëdaa oy tyim diskursaratët ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy?

¹⁵ Biiblyë nyigajpxypy ko ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy, “jyatëp wiˈix yaˈëxpëkët”. Per ¿yëˈëjën yˈandijpy ko jantsy oy dyiskursaratët? Kyaj yëˈëyë tmaytyäˈägäˈäny. Ta nimay mëdiˈibë tsiptakxëdëp dyiskursarattët, per jantsy oy tmëtkäjpx mëtmaytyäˈäktë jäˈäy ko nyëjkxtë jënˈayeˈey tëjkˈayeˈebyë ets ko tkuˈix tkugäjpxëdë myëguˈuktëjk (ix nanduˈunë 1 Korintʉ 12:​28, 29 etsë Éfesʉ 4:11). Pën tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm tunäämp mëjjäˈäy, oy ko niˈigyë ttunëdë mëjääw parë tjatët wiˈix oy yaˈëxpëkët. Min nˈokˈijxëm wiˈix mbäät duˈun ttuny.

16. ¿Ti mbäät ttuny tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm parë mas oy yaˈëxpëkët? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹⁶ Ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy, “yëˈë xëmë yajtunëp ja ääw mëdiˈibë mbäät yajtukjotkujkˈaty”. Parë oy yaˈëxpëkët, tsojkëp xëmë dyajtunëdë Biiblyë, duˈun ko nyaxët mä plataformë ets ko tpudëkët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm. Tsojkëp tˈëxpëkëdë Biiblyë ets ja ëxpëjkpajn mëdiˈibë pëtsëëmp (Prov. 15:28; 16:23). Ko yˈëxpëky, jyaygyujkëp wiˈix mbäät dyajtuny tuˈugë tekstë. Ets ko tyukniˈˈixë, tyuumbyë mëjääw parë tˈajäˈt tjotjäˈtë ja mëdiˈibë jam myëdoowˈijttëp. Mëdiˈibë mbäät pyudëkëty parë oy yaˈëxpëkët, yëˈë ko dyajtëwët ja mëjjäˈäytyëjk mëdiˈibë jeky kujk Diosmëduunëdëp ti të pyudëkëdë etsë net duˈun ttunët (1 Tim. 5:17). Tsojkëp nanduˈun tnijawët wiˈix mbäät “tmëjääwmoˈoy ja myëguˈuktëjk” ets “tjëjwijtsëmbitët” o tˈëwij tkäjpxwijtët, per tsojkëp duˈun ttunët tsuj yajxon. Pën tyukˈijxtëbë oyjyot oywyinmäˈäny ja myëguˈuktëjk ets pën xëmë dyajtundë Biiblyë, ta yaˈëxpëkäˈändë jantsy oy extëmë Jesus (Mat. 11:​28-30; 2 Tim. 2:24).

 DUˈUNYËM TUNË MËJÄÄW

17. 1) ¿Ti mbäät pyudëkëdë ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tunandëp mëjjäˈäy? 2) ¿Ti mbäät dyaˈittë wyinmäˈänyoty ja mëjjäˈäytyëjkëty ko nety tˈixtë pën mbäät tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm tyuny mëjjäˈäy? (Ixë rekuäädrë “ Mëjjäˈäytyëjk, ko xyˈixtët pën mbäät tyuny mëjjäˈäy, këdii xytyimtsoktët ets ak oy tijaty ttuundäˈäytyët”).

¹⁷ Ko yam të nnijäˈäwëm wiˈix mbäät jyukyˈattë pënaty tunandëp mëjjäˈäy, mbäädë net nääk jyënäˈändë pënaty pudëjkëbë ko tsip duˈun ttuundäˈäytyët. Per oy ko tjamyatstët ko Jyobaa etsë nyax kyäjpn nyijäˈäwëdëp ko tsiptäˈäganxëdëp (1 Peed. 2:21). Etsë Jyobaa tukpudëkëyanëdëp ja myëjääw parë duˈun tyundët (Filip. 2:​13, TNM). ¿Jam muum mä xyˈixy ko tsojkëp mnayaˈoyëdët? Pën duˈun, mmënuˈkxtäˈägë Jyobaa, ëxpëk mas niˈigyë mä të xyˈixy ko tsojkëp mnayaˈoyëdët ets amdowdë ëwij käjpxwijën pënaty tuundëp mëjjäˈäy.

18. ¿Ti mbäät ttundë niˈamukë pënaty pyudëjkëbë mëjjäˈäy?

¹⁸ Oy ko niˈamukë Diosmëduumbë, axtë pënaty tuunëdëp mëjjäˈäy, ttundëdë mëjääw parë jyaˈayˈattët extëm të yajnimaytyaˈaky mä yäˈädë artikulo (Filip. 3:16). Ets pën mduunëp pyudëjkëbë mëjjäˈäy, oy ko xytyunëdë mëjääw parë mdunët mëjjäˈäy. Amdow pëjktsowë Jyobaa parë mdukniˈˈixëdët ets xymyëdunët mas oy ets niˈigyë mdunët mä ja kongregasionk (Is. 64:8). Seguurë ko Jyobaa mgunuˈkxanëp ko xytyunëdë mëjääw parë mdunët mëjjäˈäy.