1. ¿Wiˈixë apostëlë Pablo tˈijxy pënaty pyudëjkëdëp ja mëjjäˈäytyëjk?

 TIJATY tyuundëbë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë pyudëjkëdëbë mëjjäˈäytyëjk, mëjwiin kajaa ttukˈoyˈattë ja myëguˈuktëjk. Apostëlë Pablo yajtsobattë yäˈädë yetyëjkjäˈäyëty, pääty ko tnijäˈäyë ja myëguˈuktëjk mëdiˈibë Filipos, ojts tˈëboˈkxy tkäjpxpoˈkxy, duˈun ja mëjjäˈäytyëjk ets pënaty pudëjkëdëp (Filip. 1:1).

 2. ¿Wiˈixë Luis nyayjyawëty ko tyuny pyudëjkëbë mëjjäˈäy?

² Pënaty tuundëp pyudëjkëbë mëjjäˈäy, agujk jotkujk jyantsy nyayjyawëdë ko duˈun tyundë. Ets mbäät duˈun yajtuunkmoˈoytyë ënäˈktëjk o mëdiˈibë mëjjäˈäy mëˈˈënäˈknë. Extëm nˈokpëjktakëmë Devan, ja netyë jyëmëjt 18 ko duˈun yajtuunkmooy. Perë Luis, të netyë jyëmëjt nyäjxnë 50 ko duˈun yajtuunkmooy. ¿Wiˈixë Luis nyayjyawëty ko duˈun tyuny? Yëˈë jyënaˈany: “Agujk jotkujkëts nnayjyawëty kojëts duˈun nduny parëts mbäät nbudëkë ja nmëguˈukˈäjtëmëty mëdiˈibëts mëk të xyjyantsy tsyoktë”.

 3. ¿Tijaty nnimaytyäˈägäˈänëm mä yäˈädë artikulo?

³ Pën mijts të mnëbajnë ets kyajnëm mduny pyudëjkëbë mëjjäˈäy, pëjktäˈägë mwinmäˈäny parë duˈun mdunët. ¿Ti mbäädë mˈääw mjot dyajjënäˈäny parë duˈun mdunët? ¿Nyigajpxypyëdaa Biiblyë wiˈix mbäät mjäˈäyˈaty parë duˈun mdunët? Mä yäˈädë  artikulo yëˈë nnimaytyäˈägäˈänëm. Per min jawyiin nˈokˈijxëm tijatyën tyuundëp pënaty pyudëjkëbë mëjjäˈäytyëjk.

¿TIJATY TYUUMPY JA MËDIˈIBË PYUDËJKËBË MËJJÄˈÄYTYËJK?

 4. ¿Tijaty tyuundëp ja mëdiˈibë pyudëjkëdëbë mëjjäˈäytyëjkëty? (Ix nanduˈunë dibujë).

⁴ Pënaty pyudëjkëdëbë mëjjäˈäytyëjkëty, yëˈë Dios të tyuunkmoˈoyëdë mët yëˈëgyëjxm ja espiritë santë parë tpudëkëdët ja mëjjäˈäytyëjk mä tnikëjxmˈattë ja tuunk. Ta mëdiˈibë yˈijxtëp mäjaty ja myëguˈuktëjk tyëjkˈayeˈeyäˈändë ets mëdiˈibë ëxpëjkpajn yajtunandëp. Ta nanduˈun mëdiˈibë tuundëp mä wyaˈatsyë jëën tëjk mä nˈëxpëjkëm ets mä yˈaˈoyë. Ets ta mëdiˈibë tuundëp akomodadoor ets mä soniidë. Extëm nˈijxëm, kanäk pëky ja tuunk mëdiˈibë nyikëjxmˈäjttëp. Yäˈädë nmëguˈukˈäjtëm tsyojktëbë Jyobaa, kyuytyuundëp tijaty tukˈanaˈamëdëp ets tsyojktëp nanduˈun ja myëguˈuktëjk (Mat. 22:​37-39). ¿Ti mbäät ttuny tuˈugë yetyëjkjäˈäy mëdiˈibë të nyëbajnë parë tyunët pyudëjkëbë mëjjäˈäy?

 5. ¿Ti mbäät xytyuny parë mdunët pyudëjkëbë mëjjäˈäy?

⁵ Mä Biiblyë yajnigäjpxp wiˈix mbäät jyukyˈaty ja mëdiˈibë tunäämp pyudëjkëbë mëjjäˈäy. Ets mijts mbäät duˈun mduny ko xykyäjpxëdë 1 Timoteo 3:​8-10, 12, 13 ets ko xykyuytyunët. Per oy ko jawyiin xyˈixëty tiko duˈun mdunäˈäny.

¿TI MBÄÄDË MˈÄÄW MJOT DYAJJËNÄˈÄNY PARË DUˈUN MDUNËT?

 6. ¿Tiko tijaty xytyukmëdunäˈäny ja mmëguˈuktëjk? (Matewʉ 20:28; ix nanduˈunë dibujë mëdiˈibë miimp mä rebistë nyiˈak).

⁶ Jesus ojts xymyoˈoyëmë oybyë ijxpajtën, yëˈë tyuundääy tijaty mët ko ttsojky ja Tyeety etsë naxwinyëdë jäˈäy. Tyuun mëdiˈibë nety kyaj nëgoo pën ttunäˈäny. ¡Yëˈë mëk jyantsy tyuuny! (käjpxë Matewʉ 20:28; Fwank 13:​5, 14, 15). Pääty pën mdunäämp pyudëjkëbë mëjjäˈäy mët ko xymyëdatyë tsojkën, Jyobaa mgunuˈkxanëp ets mbudëkëyanëp parë duˈun mdunët (1 Kor. 16:14; 1 Peed. 5:5).

 7. ¿Tiko kyaj yˈoyëty ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm tyunäˈänët pyudëjkëbë mëjjäˈäy jeˈeyë parë myëjpëtsëmäˈäny?

⁷ Naxwinyëdë jäˈäy yajmëjpëtsëëmdëp ja mëdiˈibë mëj këjxm, per mä Diosë nyax kyäjpn kyaj dyuˈunëty. Ja mëdiˈibë tunäämp pyudëjkëbë mëjjäˈäy, kyaj tyunäˈäny mët ko mëj nyaxäˈäny o tmëdatäˈänyë kutujkën, yëˈë duˈun mët  ko ttsoky ja myëguˈuktëjk duˈun extëmë Jesus ttuuny. Pes ko yajtuunkmoˈoyët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mëj këjxm, kyaj jëjpkëˈëy ttunäˈänët ja tuunk mëdiˈibë yajtuknipëjkp ets wyinmayët ko kyaj pyaaty nyitëkëty ttunët (Fwank 10:12). Jyobaa kyaj tkunuˈkxäˈäny ja jäˈäy mëdiˈibë tijaty tyunaampy mët ko jeˈeyë myëjpëtsëmäˈäny (1 Kor. 10:​24, 33; 13:​4, 5).

 8. ¿Wiˈixë Jesus tˈanëmääy ja yˈapostëlëty?

⁸ Jesusë yˈapostëlëty yˈatsojktë nanduˈun ja tuunk mëdiˈibë yajmëjpëtsëmëdëp. Extëm nˈokpëjktakëm, tëgokë Santiago mëdë Juan, tˈanëmääytyë Jesus parë mëët yajkutuktët mä nety yˈanaˈamäˈäny. Perë Jesus kyaj tˈoymyëdooy, pääty tˈanëmääy ja nimäjmajtskpë yˈapostëlëty: “Diˈibë naybyëjtäˈäganëp mëj mä miitsëty, yëˈë myëdundëp ja myëˈˈëxpëjkpëty” (Mar. 10:​35-37, 43, 44). Ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë nyikëjxmˈataampy ja tuunk mët ko tpudëkëyaˈany ja myëguˈuktëjk, mëjwiin kajaa tpudëkëyaˈany ja kongregasionk (1 Tes. 2:8).

¿TI MBÄÄT XYTYUNY PARË XYPYUDËKËYÄˈÄNËT JA MMËGUˈUKTËJK?

 9. ¿Ti mbäät mbudëkëty parë xypyudëkëyäˈänët ja mmëguˈuktëjk?

⁹ Seguurë ko mtsojkypyë Jyobaa ets mdukmëdunaampy tijaty ja mmëguˈuktëjk, per waˈan kyaj xynyikëjxmˈatäˈänyë tuunk mëdiˈibë nyikëjxmˈäjttëp pënaty pyudëjkëdëbë mëjjäˈäytyëjkëty. ¿Ti mbäät mbudëkëty parë jyënäˈänët ja mˈääw mjot ets duˈun mdunët? Ko xywyinmayët wiˈix agujk jotkujk mnayjyawëyaˈanyëty ko xypyudëkët ja mmëguˈuktëjk. Pesë Jesus jyënany: “Niˈigyë njotkujkˈäjtëm ko wiink jäˈäy nbudëjkëm es kyaj ko wiink jäˈäy xypyudëjkëm” (Apos. 20:35). Jesus kyaj jeˈeyë duˈun jyënany, tyuunën duˈun, ets agujk jotkujk nyayjyäˈäwë ko ttukmëduuny tijaty ja wiink jäˈäy. Mijts mbäät nanduˈun agujk jotkujk mnayjyawëty pën mbudëjkëp ja mmëguˈuktëjk.

10. ¿Wiˈixë Jesus dyajnigëxëˈky ko jotkujk nyayjyäˈäwë ko tpudëjkë wiink jäˈäy? (Markʉs 6:​31-34).

¹⁰ Jesus agujk jotkujk nyayjyäˈäwë ko tpudëjkë wiink jäˈäy (käjpxë Markʉs 6:​31-34). Extëm tëgok, të nety yˈanuˈkxëdë mët ja yˈapostëlëty, ta ojts nyëjkxtë aduˈuktuuy parë pyoˈkxäˈändë. Per ja mayjyaˈay jawyiin jap jyäjttë mä netyë Jesus të nyëjkxtë mët ko nëgooyë tmëdowanëdë wiˈix yaˈëxpëky. Jesus mbäätxyëp tˈanmääytyë ja jäˈäy ko kyaj tˈokˈyaˈëxpëkanëdë, pes ni tiempë nety tkamëdattë “ets kyaytyët”. O mbäätxyëp waanë jeˈeyë ojts dyaˈëxpëky ets taxyëp ojts nyayjyëgäjpxkojënë, per kyaj duˈun ttuuny. Kom tsyojk ja jäˈäyëty ta “kanäk pëky” tijaty ttukniˈˈijxëdë ets kyaj tjäˈäwë wiˈix ja tiempë nyajxy, pes ko ojts tˈijxnë të nety “tsyuˈujënë” (Mar. 6:35). Jesus kyaj atsip aguanë ja jäˈäyëty dyaˈëxpëjky, päätyën duˈun ttuuny mët ko “tpaˈˈayooy” ets ttsojky. Extëm nˈijxëm, agujk jotkujk nyayjyäˈäwë ko tpudëjkë wiink jäˈäy.

11. ¿Wiˈixë Jesus tpudëjkë ja mayjyaˈay mëdiˈibë yaˈëxpëjk? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹¹ Jesus kyaj jeˈeyë dyaˈëxpëjky ja mayjyaˈay, nanduˈun tmooy tijaty yajtëgoyˈäjttë. Tëgok, mëjˈäjtëngyëjxm ojts dyajmayë ja käˈäy ukën ets ta net tˈanëmääy ja yˈëxpëjkpëty parë dyajwäˈkxtët (Mar. 6:41). Duˈun dyaˈijxë tiijën yˈandijpy nbudëjkëmë wiink jäˈäy, duˈun extëm tyam ttundë pënaty pyudëjkëbë mëjjäˈäytyëjk. Okpawinmay wiˈix ja apostëlëtëjk agujk jotkujk nyayjyäˈäwëdë, ko tpudëjkëdë Jesus mä ojts dyajwäˈkxtë ja käˈäy ukën axtë ko niˈamukë jäˈäy “kyaaytyaaytyë jotkëdaˈaky” (Mar. 6:42). Yäˈädë yëˈë tuˈugë ijxpajtën wiˈixë Jesus ojts niˈigyë tmëmay tmëdäjˈyë wiink jäˈäy. Ets duˈunën ttuuny nuˈun jyukyˈajty yä Naxwiiny (Mat. 4:23; 8:16). Jesus agujk jotkujk nyayjyäˈäwë ko dyaˈëxpëjkyë jäˈäy ets ko tmooy tijaty  tëgoyˈäjtxëdëp. Mijts, mbäät nanduˈun agujk mnayjyawëty ko mdunët pyudëjkëbë mëjjäˈäy ets xypyudëkët ja mëguˈuktëjk.

12. ¿Tiko kyaj mbäät nwinmäˈäyëm ko kyaj tii njäjt nnijäˈäwëm parë nduˈunëm mä kongregasionk?

¹² Ets pën mwinmaapy ko kyaj nëgoo tijaty xyjyaty xynyijawë parë mdunët pyudëjkëbë mëjjäˈäy, këdii wiˈix mnayjyawëty. Seguurë ko tapë tuunk mëdiˈibë mbäät xytyuny mä kongregasionk. Tuk pëky mëdiˈibë mbäät mbudëkëty parë kyaj duˈun mwinmayët, yëˈë ko mnuˈkxtäˈägët ets xykyäjpxëdë 1 Korintʉ 12:​12-30. Pes japë Pablo jyënany ko niˈamukë Diosmëduumbëty tsobattëp mëjwiin kajaa ets ko mbäät dyaktë naybyudëkë mä Diosë kyäjpn. Pääty, këdii wiˈix mnayjyawëty pën kyajnëm mbäät duˈun mnatuny pyudëjkëbë mëjjäˈäy. Mmëdunë Jyobaa ets ja mmëguˈuktëjk nuˈun mmadaˈaky, pes ja mëjjäˈäytyëjkëty yëˈë yˈixandëp tii tuunk mbäät xytyuny (Rom. 12:​4-8).

13. Parë mdunët pyudëjkëbë mëjjäˈäy, ¿ti mbäät xyjyamyetsy?

¹³ Ja tuk pëky mëdiˈibë nanduˈun mbudëkëyanëp parë mdunët pyudëjkëbë mëjjäˈäy, yëˈë ko xyjyamyatsët ko niˈamukënë Diosmëduumbëty mbäät duˈun jyukyˈattë extëmë Biiblyë tniˈanaˈamë jyukyˈattët pënaty tunandëp pyudëjkëdë mëjjäˈäy. Tmëwingondëdë Jyobaa, tpudëkëdët ja myëguˈuktëjk ets dyaktëdë oybyë ijxpajtën extëmë Diosmëduumbë. Per min nˈokˈijxëm wiˈixënë Biiblyë tnigajpxy mbäät jyukyˈattë.

¿WIˈIXËN MBÄÄT JYUKYˈATTË?

14. ¿Tiijën yˈandijpy ko jyënaˈany “mëdiˈibë jyëgyejpy yajwintsëˈëgëty”? (1 Timoteo 3:​8-10, 12, TY).

¹⁴ Min nˈokˈijxëm wiˈixë Biiblyë tniˈanaˈamë mbäät jyukyˈattë pënaty tunandëp pyudëjkëbë mëjjäˈäy mä 1 Timoteo 3:​8-10, 12, TY (käjpx). Yäˈädë tekstë jyënaˈany ko yëˈë mbäät duˈun tyundë “mëdiˈibë jyëgyejpy yajwintsëˈëgëty”, jaˈa njënäˈänëm, mëdiˈibë jukyˈäjtp extëm mbäädë jäˈäy wyingutsëˈëgëty. Ko yäˈädë bersikulo duˈun jyënaˈany, kyaj yëˈë tˈandijäˈäny ko ja mëdiˈibë pyudëjkëbë mëjjäˈäy kyaj mbäät yˈokxik yˈokxoonë, pesë Biiblyë jyënaˈany ko ta nyidiempë parë nxikëm (Ecl. 3:​1, 4). Per kyaj mbäät namää natii tpëjktaˈaky ja tuunk mëdiˈibë yajtuknipëjkp, tsojkëbën yajtukjotkujkˈatët. Ko duˈun ttunët, ta niˈamukë ja nmëguˈukˈäjtëm wyingutsëˈëgëyäˈänëdë.

15. ¿Tiijën yˈandijpy ko jyënaˈany “käˈäpë yˈëëwdëgoy kyajpxtëgoytyën” ets “käˈäpë yiˈiyë wit meeny tpaˈix tpawoondën”?

¹⁵ “Käˈäpë yˈëëwdëgoy kyajpxtëgoytyën”.  Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko kyaj pën twinˈëënët, ko oy tijaty ttunët, ko yajtukjotkujkˈatëp ets ko kyuytyunëp ja yˈääw ayuk (Prov. 3:32). “Käˈäpë yiˈiyë wit meeny tpaˈix tpawoondën”. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko kyaj wyinˈëën wyinxäjët mä nyegosyëtuny, ko kyaj tmaatsët ja meeny mëdiˈibë mujkp mä kongregasionk ets ko tijaty ttukmëdoogët ja myëguˈuktëjk kyaj jeˈeyë twinˈëën twinxäjët parë myeenybyäädäˈäny.

16. 1) ¿Tiijën yˈandijpy “käˈäpë yˈuuktën myuˈugëdën”? 2) ¿Tiijën yˈandijpy “wäˈäts tmëëtˈatëty ja jot winmäˈäny”?

¹⁶ “Käˈäpë yˈuuktën myuˈugëdën”. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko kyaj mbäät dyajniˈigyëdë nëë këdiibë jäˈäy jyënäˈänët ko ukp. Nan oy ko tmëmëdowdëdë Jyobaa parë “wäˈäts tmëëtˈatëty” ja jyot wyinmäˈäny. Nipën kyawäˈätsjäˈäyëty, per agujk jotkujk nnayjyäˈäwëm ko oy nˈijtëm mëdë Dios ets ko nmëmëdoˈowëm.

17. ¿Wiˈix mbäät yaˈixy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm pën mbäät yajtuunknipëky? (1 Timotee 3:10; ix nanduˈunë dibujë).

¹⁷ Tsojkëp jawyiin yaˈixët wiˈix tijaty ttuny. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko pënaty tunandëp pyudëjkëbë mëjjäˈäy të nety jawyiin dyajnigëxëˈëktë ko mbäät yajtukjotkujkˈattë. Pääty ko ja mëjjäˈäytyëjk tyuknipëkëdë tuˈugë tuunk, oy ko ttundët extëm yaˈˈanëëmëdë o extëm ja Diosë nyax kyäjpn tniˈanaˈamë. Tsojkëp nanduˈun tnijawëdët yajxon tiijën yajtunäämp ets nuˈunën mbäät ttuunkˈattë. Ko duˈun tyundët, ta ja nmëguˈukˈäjtëm tpëkäˈändë kuentë ko jyotmooytyëp ja tuunk. Mëjjäˈäytyëjkëty, ix tundë ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë të nyëbajnëdë parë niˈigyë tyundët ets tukniˈˈixëdë wiˈix tijaty yajtuny (käjpxë 1 Timotee 3:10). Extëm nˈokpëjktakëm, ¿japë yaˈayˈënäˈkuˈunk mä mgongregasionk mëdiˈibë jyëmëjt 10 axtë 14 o mas mutskatypyë ets të nyëbajnëdë? ¿Ëxpëjktëp naytyuˈuk? ¿Komentaräjttëp reunyonk ets nëjkxtëp xëmë jënˈayeˈepy tëjkˈayeˈebyë? Pën jap, oy ko xyˈixtët tijaty tuunk mbäät xytyuknipëktë. Duˈuntsoow ko nety ja jyëmëjt tmëdäjnëdë 17 axtë 19, mbäädë nety yajtuunkmooynyëdë pyudëjkëbë mëjjäˈäy.

18. ¿Tiijën yˈandijpy ko jyënaˈany “pën kyaj tmëdaty ja pyeky”?

¹⁸ Pënaty tunandëp pyudëjkëbë mëjjäˈäy, tsojkëp yaˈixët “pën kyaj tmëdaty ja pyeky”. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko kyaj pën nyiwäämbatëdë ko të pyokytyuny mëjwiin kajaa. Wenë, näˈätyë Diosmëduumbë niwäämbajtëdëbë jäˈäy duˈun extëmë Jesus jyajty. Pääty jyënany ko ja yˈëxpëjkpëty nanduˈunë nety jyatäˈändë (Fwank 15:20). Per ko jyukyˈattët wäˈäts extëmë Jesus, nëjkxëp ja nmëguˈukˈäjtëm  oy nyigäjpx nyimaytyäˈägëdë mä ja kongregasionk (Mat. 11:19).

19. ¿Tijatyën myaytyäˈägaampy ko jyënaˈany “tuˈugyë mëbäät tmëëtˈaty ja tyoˈoxytyëjk o ja kyudëjk”?

¹⁹ Pënaty tunandëp pyudëjkëbë mëjjäˈäy ets të pyëjknëdë ‘tuˈugyë mëbäät tmëëtˈaty ja tyoˈoxytyëjk o ja kyudëjk’. Tsojkëp twintsëˈëgëdët extëmë Jyobaa dyajnaxkëdakyë jäˈäy kyasäädëˈattët, tuˈugë yetyëjk ets mët tuˈugë toxytyëjk (Mat. 19:​3-9). Ja yetyëjkjäˈäy mëdiˈibë duˈun tunäämp, kyaj mbäät tmëtˈity tmëttsëënë wiink toxytyëjk (Eb. 13:4). Tsojkëp yëˈëyë twingutsëˈëgët ja kyujëën kyudëjk ets kyaj ja wiink toxytyëjk tˈix ttunët o twinˈit twinxonët (Job 31:1).

20. ¿Tijatyën tyuumpy ja yetyëjkjäˈäy mëdiˈibë tyukjäjtypy tnigëbäjkˈatët ja fyamilyë?

²⁰ Yëˈë mbäät nanduˈun tyundë pyudëjkëbë mëjjäˈäy pënaty ‘tyukjattëp wiˈix ja yˈuˈunk yˈënäˈk tˈënaˈamdëtyën mä ja jyëën tyëjkën’. Pënaty nyigëbäjkˈäjttëbë fyamilyë, tsojkëp ttundët ja tuunk mëdiˈibë nyikëjxmˈäjttëp. Extëm nˈokpëjktakëm, yˈëxpëktët mëdë familyë sëmään sëmään, nyëjkxtët jënˈayeˈey tëjkˈayeˈebyë mëdë kyujëën kyudëjk etsë yˈuˈunk yˈënäˈk. Tsojkëp nanduˈun tpudëkëdët ja yˈuˈunk yˈënäˈk parë niˈigyë tmëwingondëdë Jyobaa (Éfes. 6:4). Ja yetyëjkjäˈäy mëdiˈibë duˈun tyuumpy ets kyuentëˈäjtypy tsuj yajxon ja fyamilyë, yëˈë yajnigëxëˈkypy ko mbäät nanduˈun tsuj yajxon tkuentëˈaty ja myëguˈuktëjk (ix nanduˈunë 1 Timotee 3:5).

21. ¿Ti mbäät xytyuny pën kyajnëm mduny pyudëjkëbë mëjjäˈäy?

²¹ Pen mijts kyajnëm mduny pyudëjkëbë mëjjäˈäy, oy ko xymyënuˈkxtäˈägëdë Jyobaa parë duˈun mdunët ets xykyäjpxët jatëgokë yäˈädë artikulo. Oy ko nanduˈun xykyäjpxët mä Biiblyë mä yajnigajpxy wiˈix mbäät jyukyˈattë pënaty duˈun tunandëp, etsë net duˈun mjukyˈatët. Winmay nuˈunë Jyobaa xytsyoky ets pëjktäˈägë mwinmäˈäny parë niˈigyë xypyudëkëdët ja mëguˈuktëjk mët ko xytsyoktë (1 Peed. 4:​8, 10). Ko duˈun xytyunët, ta agujk jotkujk mnayjyawëyaˈanyë. ¡Waˈanë Jyobaa mgunuˈkxy mguwäˈänyëty ets mdunët pyudëjkëbë mëjjäˈäy! (Filip. 2:13).