1. 1) ¿Ti tyuunë Jefté etsë Ana? (Ixë dibujë). 2) ¿Ti yaˈˈatsoowëmbitäämp mä tyäˈädë artikulo?

JEFTÉ yëˈë ijty nyiwintsënˈäjtypy ja israelitëty mä tsyiptundë, jotmëk ets tyuumpy diˈib tyuknibëjtakëp. Ana yëˈë ijty tuˈugë toxytyëjk diˈib yujy tudaˈaky, diˈib tuump jyënoty tyëgoty ets tamë myëmëjjäˈäy. Jefté etsë Ana yˈawdäjttë Jyobaa, ojts ttundë tuˈugë wandakën ets kyuytyuundë. Pyëjtaktë oybyë ijxpajtën parë pënaty tyam naywyandakëdëp mä Jyobaa. ¿Tiko kyaj yˈoynyatiijëty ko ti ndukwandakëmë Dios? ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë yˈijxpajtënë Jefté etsë Ana? Yëˈë yaˈˈatsoowëmbitäämp mä tyäˈädë artikulo.

2, 3. 1) ¿Ti yˈandijpy ko ti nwandakëm? 2) ¿Wiˈixë Biiblyë jyënaˈany ko ti Dios ndukwandakëm?

² Biiblyë myaytyakypy ko tuˈugë jäˈäy mbäät ti Dios ttukwandaˈaky. Extëm nˈokpëjtakëm, mbäät ndukwandakëm ko ndukmëdunäˈänëm tii, nnamoˈoyäˈänëm tii, ndunäˈänëm aduˈugë tyuunk o ko kyaj nekytyunäˈänëm diˈib yëˈë yˈaxëkˈijxypy. Wandakën tsojkëngyëjxm yajtuny, kyaj pën xytyukˈaguanëˈäjtëm. Pën nduˈunëm tuˈugë wandakën, oy ko nyaˈijtëm  wyinmäˈänyoty ko Jyobaa kyaj tpëky xiˈiky andaˈaky, pääty tsojkëp nmëjˈijxëm ets nguytyuˈunëm. Ko ti nwandakëm, Dios nanduˈun tˈyajnaxy extëm ko ti ngajpxyˈäjtëm, pes ko ti jäˈäy tkajpxyˈaty, naytyukwandakëdëp ti tyunandëp o ti kyatunandëp (Génesis 14:22, 23; Ebreeʉsʉty 6:16, 17). ¿Nuˈunën mbäät nmëjpëjtakëm ko ti ndukwandakëmë Jyobaa? Min nˈokˈijxëm wiˈixë Biiblyë jyënaˈany.

³ Ja Ley diˈibë Moisés yajmooy jyënany: “Koojëk ti jäˈäy twäändäˈägëty ets yëˈë Dios tuknijäwëty, ko winë dyakäˈäny nëjkxëbëk duˈun tkuytyuny ets dyaky mëdiˈibë ënety të twäändaˈagyën” (Números 30:2, Mʉgoxpʉ ja̱ noky mʉdiˈibʉ jyaayʉn Moisés [MNM]). Salomón tkujäˈäyë: “Xëmë ko Dios ti xytyukwandäˈägët, kyaj mjakët parë xykyuytyunët, mët ko yëˈë kyaj ttukxondaˈaky diˈib kyaj jyapëtyë jyot wyinmäˈäny. Diˈib mwandakypy, kuytyun” (Eclesiastés 5:4). Etsë Jesus jyënany: “Katë xywyandaˈaky tii andakëngyëjxm. Mguytyunëbë dëˈën diˈibë mwandakypy mä Nintsënˈäjtëm” (Matewʉ 5:33).

4. 1) ¿Tiko kyaj yˈoyëty xiˈiky andaˈaky nbëjkëm ko ti ndukwandakëmë Jyobaa? 2) ¿Ti xytyukniˈˈixëyäˈänëmë yˈijxpajtënë Jefté etsë Ana?

⁴ Extëm të nˈijxëm, kyaj yˈoyëty xiˈiky andaˈaky nbëjkëm ko ti ndukwandakëmë Jyobaa. Ko nguytyuˈunëm, mbäät xypyudëjkëm parë oy mëët nˈijtëm ets ko ngakuytyuˈunëm mbäät xytyukmëjagamgakëm. David tkujäˈäyë: “¿Pën mbäät pyatëkë mä Jyobaa kyopk, ets pën mbäät wyäˈkukë mä ja lyugäärë wäˈätspë?”. Ta net jyënany ko Jyobaa yëˈë kyupëjkypy ja diˈib “kyaj ti të twandaˈaky awinˈëën” (Salmo 24:3, 4). ¿Ti Jefté etsë Ana tyukwandaktë Dios? Ets ¿tsiptakxëdë parë tkuytyuundë?

5. ¿Ti wyandakë Jefté, ets wiˈix wyimbëtsëëmy?

⁵ Ko netyë Jefté nyëjkxäˈäny tsiptuumbë mët ja Ammón jäˈäyëty, diˈib ja Diosë kyäjpn myëtsipˈäjttëp, ta ttuuny tuˈugë wandakënë mä Jyobaa (Jueces 10:7-9). Jefté tsyojkypyë nety etsë Jyobaa yajmadäˈägëdët, pääty ttukwandaky: “Pën mijts mgëyajkypy ngëˈëjotyëts yëˈë Ammón jäˈäyëty. Ta pënë nety pëtsëëmp ndëjkˈagëˈëyëts parëts xyjëjpäädëˈëky kotsë nety njëmbity agujk jotkujk mä ja Ammón jäˈäyëty, yëˈë Jyobaa jaˈˈatëdëp”. ¿Ti tuun jäjtë? Dios yˈatsoowëmbijt ja nyuˈkxtakënë Jefté ko tˈyajmadaky. Ko jyëmbijty mä tyëjk, yëˈë ja nyëëx jëjpäädëˈkë, diˈibë netyë Jyobaa jaˈˈatanëp (Jueces 11:30-34). ¿Wiˈixë nety jyukyˈatäˈäny ja nyëëx?

6. 1) ¿Tiko ojts tsyiptakxëdë Jefté mëdë nyëëx tkuytyundët ja wandakën? 2) ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë Deuteronomio 23:23 etsë Salmo 15:4 ko ti nwandakëm?

⁶ Ja Jefté nyëëx jamë nety nyëjkxanë aduˈuk Dios mëduumbë mä ja tabernakulo parë tkuytyunäˈäny ja tyeetyë wyandakën. Jefté nyiwinmäˈäyë ko ttuunyë tyäˈädë wandakën, waˈan twinmääy ko mbäät yëˈë ja nyëëx jyëjpäädëˈëgyëty. Per oy dyuˈunëty,  ojts tsyiptakxëdë nimajtsk tkuytyundët ja wandakën. Pes ko Jefté tˈijxmiiny ja nyëëx, ta tkëˈtstëëy ja wyit ets jyënany ko mëkë nety tjawë. Ets ja nyëëx, ta tsyoˈony parë nëjkx jyëˈëyaˈany yäˈäxäˈäny. ¿Tiko? Yëˈko nyijäˈäwëbë nety ko ninäˈä kyapëkäˈäny ets ni tkamëdatäˈänyë yˈuˈunk yˈënäˈk. Jefté jeˈeyë nety tuˈugë yˈuˈunk, pääty jëjptëgoyäämbë nety ja fyamilyë, per kyaj yëˈë ojts tmëmay tmëdäjttë. Pes jyënany: “Tëts nyajwaˈkxyë nˈääw mä Jyobaa, ets kyajts mbäät nnekyˈëxtëkëwaˈaky”. Ets ja nyëëx ta yˈanmääyë: “Tatë pën të mˈääw xyyajwaˈkxy mä Jyobaa, tuungëts extëm të xywyandaˈaky” (Jueces 11:35-39). Jefté mëdë nyëëx tsyojktë Jyobaa, pääty tkuytyuundë ja wyandakën oy mëk ojts jyatsiptakxëdë (käjpxë Deuteronomio 23:23, MNM * etsë Salmo 15:4). *

7. 1) ¿Ti Ana tyukwandakë Dios, ets tiko? 2) ¿Wiˈixë Jyobaa tˈatsoowëmbijtyë Ana? 3) ¿Wiˈixë nety jyukyˈatäˈänyë Samuel extëm twandakyë tyääk? (Ixë notë).

⁷ Ana nan tyuun tuˈugë wandakën mä Jyobaa ko nety tpäätyë amay jotmay. Mëkë nety jyantsy myay jyantsy tyajy ko kyaj mbäät tpäätyë yˈuˈunk ets ko yajnëxiˈiky yajtukxiˈiky (1 Samuel 1:4-7, 10, 16). Ana ta ttukmëtmaytyakyë Jyobaa wiˈixë nety nyayjawëty ets ta ttukwandaky: “Jyobaa diˈib myëdäjtypyë tsyiptuumbëty, pën mijts mˈijxypy wiˈix ja mduumbë myay tyajy ets pën xyjamyajtspëts, ets pën kyaj xyjaˈaytyëgoy ja mduumbë ets mmoopy tuˈugë myäänk, nëjkxëbëts nmoˈoyë Jyobaa nuˈun ja xyëëw jyukyˈäjtën ets kyaj nëjkx nyaxyë tsujkn mä kyëbäjk” * (1 Samuel 1:11). Jyobaa ta tˈatsoowëmbijty ja Ana nyuˈkxtakën, ets kyum jëmëjt, ta tpaty tuˈugë yˈuˈunk, diˈib tyukxëwˈäjt Samuel. Ana jantsy jotkujk nyayjäˈäwë, per kyaj tjäˈäytyëgooy ti nety të ttukwandaˈagyë Dios. Ko ja yˈuˈunk myaxuˈunkˈäjty, ta jyënany: “Tyäˈädë yëˈë diˈibëtsë Jyobaa të nˈamdoy” (1 Samuel 1:20).

8. 1) Nimaytyäˈäk tiko ojtsë Ana tsyiptakxëty tkuytyunëdë wyandakën. 2) ¿Tiko Salmo 61 xytyukjamyajtsëmë yˈijxpajtënë Ana?

⁸ Ko netyë Samuelë jyëmëjt naa tëgëëk, ta Ana duˈun ttuuny extëmë netyë Jyobaa të ttukwandaˈaky. Ojts tmënëjkxy mä Diosë tyëjk diˈib yajpatp Siló. Jam ttukkëdëjkë Elí, ja diˈibë nety tuump saserdotë wintsën, ets tˈanmääy: “Yëˈë tyäˈädë mixyuˈunk diˈibëts nˈamdoow kots nnuˈkxtaky, etsë Jyobaa yëˈëts të xymyoˈoy diˈibëts nˈamdoow. Ets tyamtsë net ëjts ndukˈanuˈkxyë Jyobaa. Nuˈunë xyëëw jyukyˈäjtën, yëˈëtsë Jyobaa ndukˈanuˈkxypy” (1 Samuel 1:24-28). Desde mä tadë tiempë, jamë Samuel jyukyˈajty mä Diosë tyëjk. Biiblyë jyënaˈany ko ja “Samuel yaˈkˈadëtsy Jyobaa  wyindum” (1 Samuel 2:21). Ana ojts tsyiptakxëty tkuytyunëdë wyandakën. ¿Tiko? Yëˈko kyaj nety mbäät tnekymyëtxiˈiky tnekymyëtxony ets tnekymyatsy tnekymyëneny ja myäänguˈunk tuˈuk tuˈugë xëëw ets nan kyaj nety mbäät tˈixy wiˈix yeeky pyety. Yajtëgooy tukëˈëyë tyäˈädë parë tkuytyuunyë yˈayuk extëmë nety të ttukwandaˈagyë Jyobaa (1 Samuel 2:1, 2; käjpxë Salmo 61:5, 8). *

9. ¿Ti diˈibë net yajnimaytyäˈägäämp?

⁹ Extëm të nˈijxëm, ko ti Jyobaa ndukwandakëm kyaj yˈoynyatiijëty. Minë net nˈoknimaytyakëm tijaty wandakënë tyam nduˈunëm ets tiko mbäät nduˈunëmë mëjääw parë nguytyuˈunëm.

10. ¿Diˈibë wandakënë mëjwiin kajaa tyuundëbë Dios mëduumbë, ets ti net mbäät ttundë?

¹⁰ Tuˈugë wandakën diˈib mëjwiin kajaa tyuundëbë Dios mëduumbë, yëˈë ko nyaywyandäˈägëdë mä Jyobaa. ¿Wiˈix nnaywyandakëm? Ko nmëgäjpxëm ets ndukwandakëm  ko nyajtunäˈänëm ja jukyˈäjtën parë nmëdunäˈänëm winë xëëw, oy ti tyun jyatëdët. Ndukwandakëm ko yëˈë diˈib mas jëjpˈam nbëjtäˈägäˈänëm mä jukyˈäjtën, ets kyaj tijaty këˈëm njatsojkënyëˈäjtëm. Jesus jyënany ko duˈunxyëp extëm të nmastutëm ja këˈëm winmäˈäny (Matewʉ 16:24). Ja xëëw mä ojts nnaywyandakëm, ja ojts xyjaˈabëjkëmë Jyobaa (Romanʉs 14:8). Etsë tyäˈädë kyaj yˈoynyatiijëty. Nanduˈun njënäˈänëm extëm diˈib jyaayë tyäˈädë Salmo: “¿Wiˈixës yë Wintsën nˈëkkujuuytyääyëty tëkokyë mëtiˈipës të xymyoˈoy të xykyexyën? Nkuuytyunäämpyës ja waantakën ma ja Wintsënën mëtiˈipës të ntukwinwanën, ets yˈixtëp tëkokyë ja nax kajpn mëtiˈipë yëˈë kyajpnˈajtypyën” (Salmo 116:12, 14, Tios yˈaaw yˈayuk [TY]).

11. ¿Ti nyajnigëxëˈkëm jaa xëëw mä nnëbajtëm?

¹¹ ¿Të nnaywyandakëm mä Jyobaa ets të nnëbajtëm mayjyaˈay wyindum? Pën të, jantsy oy diˈib të nwinˈijxëm. ¿Njamyajtsëm ja diskursë diˈib näjx ko ojts nnëbajtëm? Ja nmëguˈukˈäjtëm ojts xyyajtëˈëwëm: “Ko të mnaytyukëdëkëtyë Jyobaa ets mnëbatäˈäny, ¿mjaygyujkëp ko yëˈë net myajnäjxëp extëmë Jyobaa tyestiigë?”. Ko ojts ngupëjkëm, ta niˈamukë jäˈäy tnijäˈäwëdë ko të nnaytyukëdëjkëmë Jyobaa ets të nety yaˈixy ko mbäät nnëbajtëm parë nmëduˈunëmë Jyobaa. Seguurë ko Jyobaa agujk jotkujk nyayjäˈäwë.

12. 1) ¿Tijaty mbäät xëmë nnayajtëˈëwëm? 2) Extëmë Pedro jyënany, ¿diˈibaty jäˈäyˈäjtën tsojkëp nmëdäjtëm?

¹² Ko ojts nnëbajtëm, jeˈeyënëmë nety nyajtsondakëm wiˈixë Jyobaa ojts ndukwandakëm: nyajtunäˈänëm ja xëëw jukyˈäjtën mä tyuunk ets nmëmëdowäˈänëm. Pääty niˈamukë mbäät nnayajtëˈëwëm: “¿Tëts nyajkëktëkë naymyayë mëdë Jyobaa desde kots nnëbejty? ¿Duˈunyëmëts nmëduny amumduˈukjot?” (Kolosʉ 3:23). “¿Xëmëtsë Jyobaa nmënuˈkxtaˈaky? ¿Ngajpxypyëtsë Biiblyë tuˈuk tuˈugë xëëw? ¿Xëmëts nëjkxy reunyonk? ¿Nëjkxpëts ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë nuˈunëts nmadaˈaky, o kyajts nëgoo nˈoktukxondaknë?”. Apostëlë Pedro ojts jyënaˈany ko kujotmay pën kyaj nekyjotmoˈoyëmë Diosë tyuunk. Per kyaj duˈun njatäˈänëm pën niˈigyë nyajkëktëjkëmë mëbëjkën, niˈigyë nˈëxpëjkëm, nmadakëm ets niˈigyë ntsojkëmë Dios (käjpxë 2 Peedrʉ 1:5-8).

13. ¿Ti mbäät tjaygyukëdë pënaty të nyaywyandäˈägëdë ets të nyëbattë?

¹³ Kyaj mbäät nekyˈëxtëkëwäˈkëm pën të ndukwandakëmë Jyobaa ko nmëdunäˈänëm. Ko tuˈugë jäˈäy tmëˈanuˈkxë Jyobaa tyuunk o kyaj nyekyjyukyˈatäˈäny extëm yëˈë ttsoky, kyaj mbäät jyënaˈany ko ninäˈä kyanaywyandakë mä Dios ets ko kyaj tsyobääty ko nyëbejty. * Ets pënë tyäˈädë jäˈäy pokytyuump mëjwiin kajaa, kuanë ko kyuentëkëyakët mä Dios ets mä kyäjpn (Romanʉs 14:12). Jesus ojts tëgok tnimaytyaˈaky nääk ja Dios mëduumbë diˈib kyaj tnekytsyojktë Jyobaa extëm ko tˈixyˈäjttë. Ëtsäjtëm kyaj duˈun nˈadëˈëtsäˈänëm, niˈigyë ntsojkëm etsë Jesus xyˈanmäˈäyëm: “Nnijäˈäbëts diˈibë mduundëp. Nnijäˈäbëts ja mtsojkënëty, yëˈë mmëbëjkënëty, yëˈë mmaˈxtujkënëty, es wiˈixë Dios xymyëdundë. Es nnijäˈäbëts ko tyam xytyundë oy waanë niˈigyë këdiinëm jawyinyëp” (Diˈibʉ Jatanʉp 2:4, 19).  Ndunäˈänëm xondaˈakyˈääw xondaˈakyjyot ti Jyobaa të ndukwandakëm parë nyayjawëdët agujk jotkujk.

14. ¿Diˈibë jatuˈugë wandakën diˈib jëjpˈam yajtuump, ets tiko jyëjpˈamëty?

¹⁴ Ko tuˈugë jäˈäy pyeky, ta ttuny jatuˈugë wandakën diˈib jëjpˈam. Jyobaa yëˈë pyëjtakë pëjk ukën, pääty kyaj yˈoynyatiijëty ko jäˈäy ttunyë tyäˈädë wandakën. Ko nimajtsk ttundë ja wandakën, duˈun ttundë Dios windum ets mayjyaˈay windum. Ta nyaytyukwandäˈägëdë ko nyaytsyokäˈänëdë, nyaygyuentˈatäˈänëdë ets nyaywyintsëˈëgëyäˈänëdë myentrës nimajtsk jyukyˈattë yä Naxwiiny extëmë Dios tˈyajnigutukë tsyëënëdët ja kasäädë jäˈäy. Ets oy duˈun meerë kyadimjënäˈändë, tyuundëp ja wandakënë Dios windum. Ko ttundë ja wandakën, ta nyäjxnëdë tuk kasäädë ets duˈun yˈittët nuˈun ja xyëëw jyukyˈäjtën (Génesis 2:24; 1 Korintʉ 7:39). Jesus jyënany: “Diˈibë ja Dios të dyajnaymyukëdë, ni pën tkayajwäˈxët”. Pääty pënaty pëkandëp kyaj yˈoyëty wyinmaytyët ko mbäät yaˈˈajääywyäˈkxtë pën kyaj yˈoyë ja tsyënäˈäy jyukyˈäjtën (Markʉs 10:9).

15. ¿Tiko kyaj yˈoyëty etsë Dios mëduumbë tˈixtëdë pëjk ukën extëm mayë jäˈäy tˈixtë?

¹⁵ Niˈamukë kasäädë jäˈäy pyattëbë amay jotmay, mët ko pokyjyaˈay yajpäättë. Päätyë Biiblyë jyënaˈany ko pënaty pëjktëp, myëdatandëp näˈäty ja “yˈamay jyotmayëty” (1 Korintʉ 7:28). Tyam, mayë jäˈäy kyaj tmëjˈixtë pëjk ukën, pes wyinmaytyë ko mbäät yaˈˈajääywyäˈkxtë pën kyaj yˈoyë ja tsyënäˈäy jyukyˈäjtën. Perë Dios mëduumbëty kyaj duˈun wyinmaytyë, pes wyinmäˈänyoty tˈyaˈittë ko Dios windum ttuundë ja wyandakën, ets pën kyaj tkuytyundë, duˈunxyëp extëm twinˈëëndë Dios, diˈib yˈaxëkˈijxypy pënaty andaktëp (Levítico 19:12; Proverbios 6:16-19). Pääty, oy ko kasäädë jäˈäy tjamyatstët extëmë apostëlë Pablo tkujäˈäyë: “Pën jamë mnëdoˈoxy, kyaj xymyastuˈudët” (1 Korintʉ 7:27). Pääty duˈunë Pablo jyënaˈany mët ko nyijäˈäwëbë nety ko Jyobaa yˈaxëkˈijxypy ko jäˈäy tyuundëgoy mëdë wiinkpë parë yaˈˈajääywyäˈkxäˈäny mët ja kyudëjk o myëmëjjäˈäy (Malaquías 2:13-16).

16. ¿Wiˈixë Biiblyë jyënaˈany ko jäˈäy yaˈˈajääywyaˈkxy ets ko nyaymyastuˈudëdë?

¹⁶ Jesus ojts tnigajpxy ko jaayë jeˈeyë mbäädë kasäädë jäˈäy yaˈˈajääywyäˈkxtë ko niduˈuk tyuundëgoyët mëdë wiinkpë ets ko ja jyamyëët kyapokymyaˈkxäˈänëdët (Matewʉ 19:9; Ebreeʉsʉty 13:4). ¿Ets ko jeˈeyë nyaymyastuˈudäˈänëdët? Biiblyë nyigajpxypy ti mbäät ttuny (käjpxë 1 Korintʉ 7:10, 11). Per kyaj tnigajpxy tiko mbäädë jäˈäy nyaymyastuˈudëdë. Pes taaˈäjtpë jotmay mä mbäät tuˈugë Dios mëduumbë twinmay ko diˈib mas oy, yëˈë ko tmastuˈudët ja kyudëjk o myëmëjjäˈäy. Extëm ko ja myëmëjjäˈäy diˈib apostata tyukmastuˈudäˈänëdët mëktaˈagyë Dios o ko tsyiˈk kyojxënët ets ja jyukyˈäjtën yˈijnët oˈkën jëjpˈam. *

17. ¿Ti mbäät ttundë ja kasäädë jäˈäy parë jyakëdë tsyënäˈäy jyukyˈäjtën?

¹⁷ Ets ¿ti mbäät ttundë mëjjäˈäytyëjk ko tuˈugë kasäädë jäˈäy yˈamdowëdët ja käjpxwijën parë yˈoyëdë tsyënäˈäy jyukyˈäjtën? Mbäät tˈyajtëwdë pën të tˈixtë bideo ¿Cómo  sabes si es amor? ets pën të tˈëxpëktë foyetë Mbäädë mfamilyë yˈity jotkujk. Tyäˈädë ëxpëjkpajn myëmiimbyë Biiblyë kyäjpxwijën diˈib mbäät pyudëkëdë kasäädë jäˈäy parë mëk yˈitëdë tsyënäˈäy jyukyˈäjtën. Tuˈugë kasäädë jäˈäy jyënany: “Desde kots nˈëxpëjktsondaktë tyäˈädë foyetë, mas jotkujkëts nyajpäättë”. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë nety kujk kyasäädëˈaty 22 jëmëjt, duˈun tjäˈäwë ko mäˈädäämbë nety ja tsyënäˈäy jyukyˈäjtën. Per ko tˈijxtääyë bideo ¿Cómo sabes si es amor?, ta jyënany: “Ak Testiigëts nimajtsk, per tëtsë nety naymyëjagamgaˈagëdë. Tyäˈädë bideo meerë pyëtsëëmy mätsë nety nyajtëgoyˈattë, ets tyam mas oyëts naymyënëjkxëdë”. Ko kasäädë jäˈäy tpadundë Jyobaa kyäjpxwijën, ta mas jotkujk yˈittë ets nan mëk yˈity ja tsyënäˈäy jyukyˈäjtën.

18. ¿Ti të ttundë mayë tääk teety diˈib Dios mëduundëp?

¹⁸ Mä tyäˈädë artikulo të nimaytyakëm ja wandakën diˈib tyuunë Jefté etsë Ana. Ko duˈun twandaktë, ta mbäät ja Jefté nyëëx ets ja Ana myäänk tmëduundë Jyobaa nuˈunë xyëëw jyukyˈäjtën extëm kyaj yˈoynyapënëty duˈun Dios mëduuny. Tyam, nanduˈun mayë tääk teety diˈib Dios mëduundëp të tpudëkëdë yˈuˈunk yˈënäˈk parë jam tˈyajtundëdë xyëëw jyukyˈäjtën mä Jyobaa tyuunk. Oy ko niˈamukë nmëjääwmoˈoyëmë ënäˈktëjk parë duˈun tyuunˈadëˈëtstët (Jueces 11:40; Salmo 110:3).

19. ¿Wiˈix tkuytyundë wyandakën mayë nmëguˈukˈäjtëm diˈib aduˈugë xyëëw jyukyˈäjtën yajtuundëp mä Jyobaa tyuunk?

¹⁹ Tyam, ja jyaˈˈaty naa 67,000 nmëguˈukˈäjtëm diˈib aduˈugë xyëëw jyukyˈäjtën yajtuundëp mä Jyobaa tyuunk. Extëm nääk tyundë Betel, mä yajkojˈyë jëën tëjk o tyundë sirkuitë. Nan ta diˈib tyim tuunkˈäjttëp yaˈëxpëktët mä kanäägë eskuelë diˈib yajjaˈäjtypyë Diosë kyäjpn, diˈib tuundëp prekursoor espesial, misioneerë, diˈib kyuentˈäjtëbë Salones de Asambleas o mäjaty tyunyëtyë eskuelë. Niˈamukë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm, të tˈyajtuktuktë tuˈugë neky mä të twandäˈäktë ko mëdowandëp ets ko kyupëkandëp ja xon ayoˈon. Të twandäˈäktë ko tyunandëp yajxon oytyim diˈibëtyë Diosë tyuunk diˈib yajtuknipëjktëp, ko adëyë jyukyˈatäˈändë ets ko kyaj abëky tˈëxtäˈäyäˈändë kyëˈëmduunk parë meeny sentääbë tpäädäˈändë, jaayë ko yajmoˈoytyëdë permisë. Tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm kyaj mëj yˈittë, per ja tuunk diˈib tyuundëp mëj yˈity. Ets yëˈëjëty të tpëjtäˈäktë wyinmäˈäny ko kyuytyunandëp ja wyandakën mientrës duˈun tyundë.

20. ¿Wiˈix mbäät nˈijxëm ja wandakën diˈib nduˈunëm mä Dios, ets tiko?

²⁰ Mä tyäˈädë artikulo të yajnimaytyaˈaky tëgëk pëkyë wandakën diˈib nduˈunëm mä Dios. Waˈan mijts tuˈuk të xytyuny. Nˈokjamyajtsëm ko kyaj yˈoynyatiijëty ko nduˈunëmë wandakën ets ko tsojkëp nduˈunëmë mëjääw parë nguytyuˈunëm (Proverbios 20:25). Pes ko ngakuytyuˈunëm ti ndukwandakëmë Jyobaa, mbäät ngumëdoˈowëm mëjwiin kajaa (Eclesiastés 5:6). Pääty nˈoktuˈunëm extëm niduˈuk diˈib jyaayë Salmo, diˈib yˈanmääyë Jyobaa: “Päätyëtsë mxëëw nguyˈëwäˈäny nguyyäˈäxäˈäny winë xëëw, ets nguytyunäˈänyëts ja nwandakën tuˈuk tuˈugë xëëw” (Salmo 61:8).