1, 2. 1) ¿Ti ja jäˈäyëty myëmääy myëdäjtë ja tiempë mä Pablo jyukyˈajty? 2) Extëmë Pablo jyënany, ¿pënën mbäät jyantsy yaˈˈawäˈätspëtsëmy?

PËNATY tsënääytyë nuˈun ja it lugäär diˈibë Roma yˈanaˈam, tyukmëj tyukpatëdë ja lyey, wiˈix tyëyˈäjtëndundë ets wiˈix tmëdäjttë ja awäˈätstumˈäjtën. Per pääty yˈijttë mëj ets kyumëjääwdaktë mët ko ttuumbëˈäjt tmosëˈäjttë mayjyaˈay. Axtë tuk tiempë, mä 100 jäˈäy, 30 diˈib yajtuumbëˈäjt yajmosëˈäjt. Pääty seguurë ko ja jäˈäyëty, axtë ja Dios mëduumbëty, myëmääy myëdäjtë ko ja jäˈäy yajtuumbëˈattë ets wiˈix mbäät yˈawäˈätspëtsëmdë.

² Apostëlë Pablo nëgoo ojts tˈoknimaytyaknë wiˈix mbäät tuˈugë jäˈäy yˈawäˈätspëtsëmy, per kyaj mët ko nety dyaˈoyëyaˈany ja amay jotmay diˈibë netyë jäˈäy tsyojktëp yˈoyët. Pablo mët ja myëguˈuktëjk, pyudëkëyandë jäˈäy parë tnijawëdët ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ets nuˈunën tsyobääty ko Jesus ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm. Tyukmëtmaytyak ja myëguˈuktëjk pënën mbäät jyantsy yaˈˈawäˈätspëtsëmy. Extëm nˈokpëjtakëm, mä ja myëmajtskpë  neky diˈib tyuknigajx ja Corinto jäˈäy, jap jyënany: “Jyobaa kyaj yaˈixy, ets mä yajpäätyë Jyobaa myëjääw, jaˈäjtpë awäˈätstumˈäjtën” (2 Cor. 3:17, TNM).

3, 4. 1) ¿Ti Pablo myaytyak mä tkanimaytyaˈakynyëmë 2 Corintios 3:17? 2) ¿Ti tsojkëp nduˈunëm parë ndukˈoyˈäjtëm ja awäˈätstumˈäjtën diˈibë Jyobaa xymyoˈoyëm?

³ Pablo yëˈë nety të tmaytyaˈaky wiˈix ja Moisés tyëˈkxpëjky ja wyiin jyëjp ko jyënajky mä ja Sinaí gopk, ko nety të yajpääty mët tuˈugë Jyobaa yˈanklës. Ko ja israelitëty tˈijxtë, ta tsyëˈkëdë, pääty ja Moisés ojts nyaywyingubaˈanëty (Éx. 34:29, 30, 33; 2 Kor. 3:7, 13). Pablo ta tnimaytyaky ko pën tuˈugë jäˈäy nyijëmbijtypyë Jyobaa, “ta jyëgeˈeky ja wyingubaˈanë” (2 Cor. 3:16, TNM). ¿Tidën myaytyäˈägan?

⁴ Extëm të nˈijxëm mä jatuˈukpë artikulo, Jyobaa yëˈëyë myëdäjtypy ja awäˈätstumˈäjtën diˈib kyaj yaˈˈawitsy, pes yëˈë tukëˈëyë të dyajkojtäˈäy. Mbäät njënäˈänëm ko mä Jyobaa myëjääw yajpääty, jaˈäjtpë awäˈätstumˈäjtën. Per parë mbäät ndukˈoyˈäjtëm, tsojkëp nnijëmbijtëmë Jyobaa. Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko oy mëët nˈijtëm. Ja israelitëty diˈib tsënääyëdijttë mä ja lugäärë äänëˈëk tëtsëˈëkpë kyaj tijaty tˈijxtë extëmë Jyobaa tˈixy. Duˈunë nety yajpäättë extëmxyëp ja jyot wyinmäˈäny yˈity wingubaˈanë. Jeˈeyë dyajtunandë ja yˈawäˈätstumˈäjtën parë këˈëm nyayajjotkujkˈatäˈänëdë (Eb. 3:8-10).

5. 1) ¿Diˈibë awäˈätstumˈäjtën yajkypyë Jyobaa myëjääw? 2) ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko mbäät tmëdattë ja awäˈätstumˈäjtën pënaty yajpattëp pujxndëgoty o ja tuumbë diˈib të yajjuy? 3) ¿Tijatyë net nnijawëyäˈänëm?

⁵ Ja awäˈätstumˈäjtën diˈib yajkypyë Jyobaa myëjääw, niˈigyë myëjwiin kyajaajëty ets kyaj dyuˈunëty ko yˈawäˈätspëtsëmy ja tuumbë diˈib të yajjuy. Pes xyyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm extëm nituˈugë naxwinyëdë jäˈäy duˈun tkatunët, xyyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm mä poky ets mä oˈkën, nanduˈun mä relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty etsë kyostumbrë (Rom. 6:23; 8:2). Mëjwiin kajaa yˈoyëty ko duˈun nˈawäˈätspëtsëˈëmëm. Pes mbäät ttukˈoyˈaty axtë pënaty ijtp pujxndëgoty o ja tuumbë diˈib të yajjuy (Gén. 39:20-23). Duˈun ttukˈoyˈäjttë nmëguˈukˈäjtëm Eric Frost mëdë Harold King, diˈib ijttë kanäk jëmëjt pujxndëgoty mët ko Dios tmëduundë. Mbäät nmëdoowˈijtëm wiˈix tmaytyäˈäktë yˈeksperiensyë mä JW Library (Tëkë mä MULTIMEDIA, ta mä ENTREVISTAS Y EXPERIENCIAS ets ta net SE ENFRENTAN A PRUEBAS). Per minë net nˈokˈijxëm wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm ko nyajtsobatëm ja awäˈätstumˈäjtën ets wiˈix mbäät yajxon nyajtuˈunëm.

6. ¿Wiˈix dyajnigëxëˈktë ja israelitëty ko kyaj tmëjjäˈäwëdë ko Jyobaa yaˈˈawäˈätspëtsëëmëdë?

⁶ Ko pën ti xynyamoˈoyëm, mëjwiin kajaa nmëjjäˈäwëm. Wenë, Jyobaa yëˈë nyamooy ja israelitëty ja awäˈätstumˈäjtën ko dyajpëtsëëmdë Egipto. ¿Ets ti yëˈëjëty tyuundë? Jeˈeyë nety të nyaxy tuk poˈo majtsk poˈo mä yˈawäˈätspëtsëmdë, ko tjamyajtstë ja käˈäy ukënë ets tyëjkëdë abajt kutujkpë mä tijatyë Jyobaa mooyëdë, axtë jyënandë ko jyëmbitäˈändë Egipto. Niˈigyë nety jëjpˈam dyajnaxtë ja äjkx, ja sandiyë, ja pepinë, ja seboyë ets ja axux ets kyaj dyuˈunëty ko awäˈätstum tmëdundë Jyobaa. Pääty njaygyujkëm tiko Jyobaa mëk tyukjotˈambëjkëdë (Núm. 11:5, 6, 10; 14:3, 4). Mëjwiin kajaa diˈibë tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm.

7. 1) ¿Wiˈixë Pablo tpaduuny extëm dyajkyë käjpxwijën mä 2 Korintʉ 6:1? 2) ¿Wiˈix mbäät nanduˈun nbaduˈunëm?

⁷ Apostëlë Pablo ojts tˈanëëmë ja Dios mëduumbëty ets tmëjjawëdët ko Jyobaa  yaˈˈawäˈätspëtsëëmëdë mët yëˈëgyëjxmë yˈUˈunk, Jesukristë (käjpxë 2 Korintʉ 6:1). Pablo jantsy axëëk nyayjyäˈäwë ko tyuumbëˈäjtë ja poky kaytyey ets ja oˈkën. Per ta jyënany: “Yajjäˈäygyëdakp ja Dios ko jyaaty ja nitsokën mët yëˈëgyëjxmë Nintsënˈäjtëm Jesukristë”. ¿Tiko duˈun jyënany? Yëˈë tnimaytyaky: “Jaˈko mët ko ja espiritë santë diˈibë yajkypy ja jikyˈäjtën jaˈagyëjxm ko tiˈigyë nˈijtëm mëdë Jesukristë, të xyajnitsokëm es kyaj nnakyˈijtëm mä ja pojpë es ja oˈkën” (Rom. 7:24, 25; 8:2). Ëtsäjtëm nan tsojkëp nmëjjäˈäwëm ko Jyobaa të xyyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm mä ja poky ets ja oˈkën. Mët ko Jyobaa ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm, mbäädë net nmëduˈunëm ets kyaj ti xyˈatsijpëm mä jot winmäˈäny (Sal. 40:8).

8, 9. 1) ¿Ti käjpxwijën yäjkë Pedro mä wiˈix mbäät nyajtuˈunëm ja awäˈätstumˈäjtën? 2) ¿Wiˈix mbäät tuˈugë jäˈäy dyajtuny axëëk ja awäˈätstumˈäjtën diˈib myëdäjtypy?

⁸ Kyaj jeˈeyë tsyokyëty nmëjjäˈäwëm ko të nˈawäˈätspëtsëˈëmëm, nan tsojkëbë duˈun nnaygyuentˈäjtëm ets kyaj axëëk nyajtuˈunëm. Apostëlë Pedro ojts jyënaˈany ets ninäˈä ngatukkäjpxëm ja awäˈätstumˈäjtën parë nduˈunëm diˈib axëëk (käjpxë 1 Pedro 2:16, TY). * Ko duˈun jyënany yëˈë xytyukjamyajtsëm extëm yˈadëtstë ja israelitëty mä ja lugäärë äänëˈëk tëtsëˈëkpë. Tyam mas niˈigyë tsyokyëty nbaduˈunëm tyäˈädë käjpxwijën, pesë Satanás mëdë jyaˈay, niˈigyë dyajpëtsëmdë tijaty mbäät nˈoyˈijxëm, extëmë wit xox, käˈäy ukën etsë ixy jawë. Mä tijaty yaˈˈawan yaˈˈayääxë, yëˈë pëtsëëmbë jäˈäy diˈib jantsy oy këxëˈkp parë xytyukmëbëkäˈänëm ko tsojkëp njuˈuyëm diˈib kyaj tyim jëjpˈamëty. Tyäˈädë mbäät pojënë xywyinˈëˈënëm etsë net axëëk nyajtuˈunëm ja awäˈätstumˈäjtën.

⁹ Ja käjpxwijën diˈibë Pedro yäjk nan xypyudëjkëm mä diˈib jëjpˈam ndunäˈänëm mä jukyˈäjtën, extëm ti nˈëxpëkäˈänëm o ti tuunk ngupëkäˈänëm. Extëm nˈokpëjtakëm, ënäˈktëjk mëktaˈaky tyam yaˈˈanëëmëdë parë tjotmoˈoytyët ja yˈëxpëjkën ets tyëkëdët mä unibersidad. Yajtukmëbëjktëp ko pën ëxpëjktëp mä unibersidad, ta tpäättëdë oybyë tyuunk mä kajaa gyanarattët. Axtë yajtukˈijxtëp nuˈunën gyanaraty ja diˈib të yˈëxpëky mä unibersidad ets diˈib kyaj. Tukëˈëyë tyäˈädë mbäät tˈoymyëdowdë ënäˈktëjk ko ttukjäˈty ja tiempë parë twinˈixtët ti tyunandëp mä jyukyˈäjtën. Per ¿ti tsojkëp tjamyatstët duˈun yëˈëjëty ets nanduˈun ja tyääk tyeety?

10. ¿Ti tsojkëp njamyajtsëm mä jotmay diˈib këjkjaˈa yajwinmayäämp?

¹⁰ Ta näägë jäˈäy diˈib winmääytyëp ko mä duˈumbë jotmay këjkjaˈa yajwinmayaˈany, ets ko awäˈätstum nyajpatëm parë nwinˈijxëm ti ndunäˈänëm extëm ja winmäˈäny tnasˈixë. Waˈan duˈun wyinmaytyë mët ko Pablo jyënany: “¿Tiko yajpayoˈoy kots nduny diˈibë wiink jäˈäy jyäˈäp peky?” (1 Kor. 10:29). Jantsy tëyˈäjtën ko awäˈätstum nyajpatëm parë nwinˈijxëm ti nˈëxpëkäˈänëm ets ti tuunk ndukjukyˈatäˈänëm. Per tsojkëp njamyajtsëm ko ja awäˈätstumˈäjtën awitsy nmëdäjtëm, ets ko tukëˈëyë diˈib nduˈunëm mbäät wyimbëtsëmy oy o axëëk. Päätyë apostëlë Pablo jyënany: “Nigutiky esëts oytyiity ndunët diˈibëts ntsejpy; per kyaj tëgekyë ttukˈoyˈatët, es nan kyaj tëgekyë tpudëkë ja jäˈäy es jyikyˈattët extëmë Dios ttseky” (1 Kor. 10:23). Tyäˈädë yëˈë xytyukjaygyujkëm ko mä nwinˈijxëm ti ndunäˈänëm, taa diˈib mas jëjpˈam ets kyaj dyuˈunëty ti njatsojkënyëˈäjtëm.

11. ¿Tiko Jyobaa të xyyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm?

¹¹ Ko Pedro jyënany ets kyaj axëëk nyajtuˈunëm ja awäˈätstumˈäjtën, ta nanduˈun jyënany ko mas oyë nety nyajtuˈunëm ko nmëduˈunëmë Dios. Päätyë Jyobaa ojts xyyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm mä nety xytyuumbëˈäjtëm ja poky etsë oˈkën mët yëˈëgyëjxmë Jesus parë nyajtuˈunëmë jukyˈäjtën mä tyuunk.

12. ¿Ti ijxpajtënë ojts xymyoˈoyëmë Noé mëdë fyamilyë?

¹² Tuk pëky wiˈix mbäät mas oy nyajtuˈunëm ja awäˈätstumˈäjtën, yëˈë ko nyajtuˈunëm ja jot mëjääw ets ja xëëw tiempë mä Jyobaa tyuunk. Net kyaj nbaˈoˈktëˈëwëm tijaty jaˈäjtp yä naxwiiny o tijaty ntsojkënyëˈäjtëm (Gal. 5:16). Min nˈokjamyajtsëm ti tyuundë ja Noé mëdë fyamilyë. Jamë nety jyukyˈattë mä jäˈäy axëëk yˈit tsyëënëdë ets nyayaˈook nyayajtëgoyëdë, per kyaj duˈun jyukyˈäjttë extëm ja jäˈäyëty. ¿Ti pudëjkëdë? Ko jamë wyinmäˈäny tpëjtaktë mä tijatyë Jyobaa tukˈanaˈamëdë: ojts tkojtë ja arkë, dyajmujktë ja jeˈxy pëky parë yëˈëjëty ets parë ja jëyujk animal ets ttukˈawäˈänëdë jäˈäy ko nety myiny ja kutëgoˈoyën. Biiblyë jyënaˈany: “Noé ta ttuuntsondaky tukëˈëyë extëmë netyë Dios të tyukˈaneˈemyëty. Duˈunën meerë ttuuny” (Gén. 6:22). Pääty nyitsoktë mët ja fyamilyë (Eb. 11:7).

13. ¿Ti tyamë Jyobaa të xytyukˈanaˈamëm?

¹³ ¿Ti tyamë Jyobaa të xytyukˈanaˈamëm? Nnijäˈäwëm yajxon ko diˈibë Jesus të ttuknipëkyë yˈëxpëjkpëty, yëˈë ets kyäjpxwäˈkxtët (käjpxë Lukʉs 4:18, 19). Tyam, të mayë naxwinyëdë jäˈäy wyingubaˈanëdë Satanás ets yëˈë tuumbëˈäjtëdëbë relijyonk, meeny sentääbë ets jyukyˈatäˈändë extëm tˈixtë ja myëguˈuktëjk jyukyˈaty (2 Kor. 4:4). Per ëtsäjtëm yëˈë nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Jesus, nbudëkëyäˈänëmë jäˈäy parë tˈixyˈattët ets tmëdundëdë Jyobaa, ja Dios diˈib yaˈˈawäˈätspëtsëëmp (Mat. 28:19, 20). Tsipë tyäˈädë tuunk ets  yajwinguwäˈkëbë jotmay. Mä näägë paˈis kyaj jäˈäy tmëdowäˈändë Diosë yˈayuk ets nääk axtë jotˈambëjktëp. Pääty, tsojkëp nnayajtëˈëwëm: “¿Mbäädëts nyajtuny ja nˈawäˈätstumˈäjtën parëts niˈigyë nmëdunëdë Jyobaa?”.

14, 15. ¿Wiˈix mayë Dios mëduumbë të tpëjtäˈäktë wyinmäˈäny? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky).

¹⁴ Jotkujk xyyajnayjyäˈäwëm ko nˈijxëm jantsy nimayë nmëguˈukˈäjtëm dyajnëjkxtë adëyë jyukyˈäjtën parë tyundë prekursoor, mët ko tmëbëktë ko wingon yˈijnë ja kutëgoˈoyën (1 Kor. 9:19, 23). Näägë prekursoor jamyë tyundë mä tyuˈukmuktë, mientrësë wiinkpë nyëjkxtë mä tyëgoyˈatyë naybyudëkë. Nuˈun të nyaxy mëgoxk jëmëjt, ja nmëguˈukˈäjtëm të tyuundëkëdë prekursoor naxy 250,000. Ets tyam ja duˈun tyundë naxy 1,100,000. ¡Jantsy oy ko nimay dyajtundë ja yˈawäˈätstumˈäjtën parë tmëdundë Jyobaa! (Sal. 110:3).

¹⁵ ¿Ti të pyudëkëdë parë duˈun tyundë? Min nˈokˈijxëmë yˈijxpajtënë John mëdë Judith. Nuˈun të nyaxy 30 jëmëjt, të tyundë mä kanäägë paˈis. Yëˈëjëty jyamyajtstëp ko yajtuuntsondakyë Eskuelë mä yˈëxpëktë prekursoor mä jëmëjt 1977, yaˈˈanmääytyëp ijty ja prekursoorëty parë nyëjkxtët mä tyëgoyˈatyë naybyudëkë. John jyënaˈany ko kanäkˈok dyajtëgäjtsy ja tyuunk parë jyukyˈaty adëyë ets tyuunˈadëˈëtsët prekursoor. Ko tiempë nyajxy, ta ojts nyëjkxtë käjpxwäˈkxpë wiink paˈis. Jap tpëjktë kuentë ko jëjpˈam tmënuˈkxtäˈäktëdë Jyobaa ets ttukˈijxpattët parë twinguwäˈägëdët oytyim diˈibë jotmayëty, extëm ko tjattëdë wiink ayuk, tˈijxwëˈëmdët ja jäˈäyë kyostumbrë ets ja tiempë extëm ko mëk jyantsy yˈany o ko jyantsy xyuxy o tyëtykyëty. ¿Wiˈix nyayjyawëdë ko duˈun kujk tmëdundë Jyobaa kanäk jëmëjt? John jyënaˈany: Ninäˈänëmëts duˈun tuˈugë tuunk xykyayajnayjawëty jotkujk. Niˈigyëts tyam nˈity seguurë ko jantsy tamë Jyobaa, extëm tuˈugë uˈunkteety diˈib mëk tsojkp. Tyamnëmtsë net yajxon njaygyukë tidën yˈandijpyë Santya̱ˈa̱gʉ 4:8 mä jyënaˈany: Mëwingondë Dios, es yëˈë nandëˈën mmëwingonëdëp. Nbëjkëtsë kuentë ko tëtsë nety nbääty diˈibëts xyyajnayjyäˈäwëp agujk jotkujk mätsë njukyˈäjtën”.

16. ¿Wiˈix milˈamë nmëguˈukˈäjtëm të dyajtundë yˈawäˈätstumˈäjtën?

¹⁶ Kom wiˈixëmë nmëguˈukˈäjtëm yaˈix yajpäättë, ta nääk diˈib jeˈeyë tuk tiempë tuundëp prekursoor. Per nimay nayˈawäˈänëdëp parë tyunäˈändë mä yajkojˈyë jëën tëjk abëtsemy nyaxwinyëdë mä yaˈˈawdatyë Jyobaa. Extëm nˈokpëjtakëm, mä të kyojˈyë Betel jap Warwick (Nueva York) ja të tyundë naa 27,000 nmëguˈukˈäjtëm. Tap diˈib tuundë majtsk sëmään, kanäk poˈo, ets nääk axtë tuk jëmëjt o tuk jëmëjt naxy. Nimay myastutääytyë tijaty parë ojts jap tyundë. Niˈamukë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm yäjktë oybyë ijxpajtën mä wiˈix mbäät nyajtuˈunëm ja awäˈätstumˈäjtën diˈibë Jyobaa të xymyoˈoyëm parë nyajmëjpëtsëˈëmëm ets nmëjkumäˈäyëm.

17. ¿Ti yˈawijx jyëjpˈijxtëp pënaty tyam yajtuundëp yajxon ja yˈawäˈätstumˈäjtën?

¹⁷ Nmëjjäˈäwëm ko Jyobaa të nˈixyˈäjtëm ets ko awäˈätstum nyajpatëm parë mbäät nˈawdäjtëm. Pääty, nˈokˈyajnigëxëˈkëm mä tijaty ndunäˈänëm ko nyajtsobatëmë tyäˈädë awäˈätstumˈäjtën. En lugäär nyajtuˈunëm axëëk, nˈokˈyajtuˈunëm parë nmëduˈunëmë Dios nuˈun nmadakëm. Ko duˈun nduˈunëm, seguurë nëjkx nˈaxäjëm ja kunuˈkxën diˈib të twandaˈaky ko jyënaˈany: “Patëp ja mëjˈäjtën, ja awäˈätstuuyˈäjtën es ja kunuˈxën diˈibë pyäättëp ja Diosë yˈuˈungëty” (Rom. 8:21).