1. ¿Pën ojts xymyoˈoyëmë madakën parë mbäät ngäjpx nmaytyakëm?

 JYOBAA mëk xytsyojkëm, pääty ojts xymyoˈoyëmë madakën parë mbäät ngäjpx nmaytyakëm. Päätyë Adán, ja tim jawyiimbë yetyëjk, netyë tyëjkë käjpx maytyakpë mët ja Tyeetyë tsäjpotmëdë ko yajkojtääyë. Adán, mbäädë nety dyajmëjwindëkë ja yˈääw yˈayuk ko tjatët ja jemyatypyë ets yëˈë pudëjkë parë txëëwmooytyaay ja jëyujk animal (Gén. 2:19). Seguurë ko Adán jantsy agujk jotkujk nyayjyäˈäwë ko tim jawyiin tmëtmaytyakyë Eva, ja mëdiˈibë kyudëjkˈäjt, pes yëˈë nety jatuˈugë jäˈäy mëdiˈibë Dios të dyajkojy (Gén. 2:22, 23).

2. ¿Wiˈix desde tëëyëp dyajmäˈttë käjpx maytyakën?

² Jyobaa jantsy oy ojts xyajkojëm ko mbäät ngäjpx nmaytyakëm, per ¿ti ok tuun jäjtë? Satanás wyinˈëˈënë Eva ets pääty niˈamukë ndëgoˈoyëm mët ko nbokyjyaˈayˈäjtëm (Gén. 3:1-4). Adán kyaj yajxon dyajtuuny ja madakën mëdiˈibë Jyobaa mooyë parë kyäjpx myaytyäˈägët. Pes ko pyokytyuuny, yëˈë tyuknitijë Eva etsë Jyobaa (Gén. 3:12). Caín, wyinˈëˈënë Jyobaa ko dyaˈoˈky ja myëgaˈax Abel (Gén. 4:9). Ko tiempë nyajxy, ta Lamec, niduˈuk ja fyamilyë Caín ojts këˈëm tmaˈkxyë ääw ayuk mä dyajnigëxëˈky nuˈunë nety të myëjwindëkë ja axëkˈäjtën (Gén. 4:23, 24). ¿Ets mä ndiempëˈäjtëm? Kyaj jäˈäy tsuj yajxon nyekykyäjpx nyekymyaytyäˈäktë, extëm nˈokpëjktakëm, ko politikëtëjk yˈëw kyäjpxtë mayjyaˈayoty, kyaj tsyoytyundë ko dyajtundë axëëkpë ääw ayuk. Ets tsip nbatëm tuˈugë pelikula mëdiˈibë kyaj tmëminy axëkˈääw axëkˈayuk. Tyamë jäˈäy ak axëëgën yˈëw kyäjpxtë, duˈun mä yˈeskuelëˈattë ets mä tyundë. Yäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko kajaadën të tyëgatsyë naxwinyëdë jäˈäy, pes ak yëˈë yajtuunëdëbë axëkˈääw axëkˈayuk.

3. ¿Ti mbäät tyuny jyatyëty pën kyaj nnaygyuentëˈäjtëm, ets ti nˈixäˈänëm mä yäˈädë artikulo?

³ Pën kyaj nnaygyuentëˈäjtëm, mbäädë net nanduˈun nbaˈëˈëw  nbagäjpxëmë axëkˈääw axëkˈayuk mët ko xëmë duˈun nmëdoˈowëmë jäˈäy kyäjpx myaytyäˈäktë. Per kom ëtsäjtëm ntsojkëm etsë Jyobaa ttukjotkëdäˈägët extëm ngäjpx nmaytyakëm, pääty kyaj nyajtunäˈänëmë axëëkpë ääw ayuk, niˈigyë ndunäˈänëmë mëjääw parë nmëjkumäˈäyëmë Jyobaa mët ja ääw ayuk. Mä yäˈädë artikulo nˈixäˈänëm wiˈix mbäät duˈun nduˈunëm ko ngäjpxwäˈkxëm, ko nëjkxëm reunyonk ets ko ngäjpx nmaytyakëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm. Per min jawyiin nˈoknimaytyakëm tiko Jyobaa ttsoky ets yajxon nyajtuˈunëmë ääw ayuk.

4. Extëm jyënaˈanyë Malaquías 3:16, ¿tiko Jyobaa ttsoky ets yajxon nyajtuˈunëmë ääw ayuk?

⁴ (Käjpxë Malaquías 3:16). * ¿Tidaa ko Jyobaa tkujäˈäyëdë xyëëw mä tuˈugë liibrë pënaty yajnigëxëˈktëp mëdë yˈääw yˈayuk ko tsëˈkëdëp ets ko winmääyëdëp ja xyëëw? Yëˈko extëm ngäjpx nmaytyakëm, yëˈë nyajnigëxëˈkëm ti japˈäjtp mä jot korasoon. Jesus jyënany: “Ääwjoty joodoty ja ayuk pyëtsimy mëdiˈibë yajkäjpxpën” (Mat. 12:34, TY). Pääty extëm ngäjpx nmaytyakëm, yëˈë nyajnigëxëˈkëm nuˈunën ntsojkëmë Jyobaa. Etsë Jyobaa tsyojkypy parë njukyˈäjtëm winë xëëw winë tiempë mä ja it lugäärë tsujpë.

5. 1) ¿Tiko jyëjpˈamëty nˈijxëm wiˈix ngäjpx nmaytyakëm? 2) Extëm nˈijxëm mä dibujë, ¿tijaty kyaj mbäät nduˈunëm parë Jyobaa ttukjotkëdäˈägët extëm ngäjpx nmaytyakëm?

⁵ Parë Jyobaa tkupëkët extëm nmëduˈunëm, yëˈë yˈijxypy wiˈix ngäjpx nmaytyakëm (Sant. 1:26). Mayë jäˈäy mëdiˈibë kyaj tsoktë Jyobaa, mëk awäˈänëty, axëkˈëëw axëkkäjpxtëp ets axëëk jyaˈayˈattë (2 Tim. 3:1-5). Per ëtsäjtëm kyaj duˈun njäˈäyˈatäˈänëm. Xëmë ngäjpxäˈän nmaytyäˈägäˈänëm extëmë Jyobaa ttukjotkëdäˈägët. Per ¿waˈandaa Jyobaa jotkujk nyayjyawëdët ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm jantsy oy jyaˈayˈatët reunyonk, mä yˈëwaˈkxy kyäjpxwaˈkxy, per kyaj ttsokët ja fyamilyë jyënoty tyëgoty, jeˈeyë axëëk tmëˈˈëw tmëgäjpxët? (1 Peed. 3:7).

6. ¿Wiˈix wyimbëtsëëmy ko Kimberly tsuj yajxon ojts kyajpxy myaytyaky?

⁶ Pën tsuj yajxon ngäjpx nmaytyakëm, ta jäˈäy  tˈixäˈändë wiˈix tyëgatsyëty ja “mëdiˈibë myëduumbyë Dios ets jatuˈuk mëdiˈibë kyaj tmëduny” (Mal. 3:18). Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko pyëkandëbë kuentë ko ëtsäjtëm yëˈë nmëduˈunëmë Jyobaa. Min nˈokˈijxëm wiˈix jyajty tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xyëwˈäjtypy, Kimberly. * Mä ttunyë tyarea mët tuˈugë myëguˈuk, ta ja myëguˈuk tpëjkyë kuentë ko Kimberly tim tëgatsy jyaˈayˈaty. Kyaj tˈëbääty tkäjpxpäätyë jäˈäy, ajëëky amëguˈuk jyaˈayˈaty ets ko ninäˈä kyaˈˈaxëkˈëy kyaˈˈaxëkkäjpxy. Ja myëguˈuk nyijawëyan tiko duˈun jyaˈayˈaty, ets ko tiempë nyajxy, ta dyaˈëxpëjktsondaky. ¡Agujk jotkujkë Jyobaa nyayjyawëty ko jäˈäy niˈigyë tnijawëyäˈändë ja tëyˈäjtën mët ko tˈixtë ko jantsy oy njäˈäyˈäjtëm!

7. ¿Wiˈix xyajtunäˈäny ja madakënë mëdiˈibë Dios të mmoˈoyëty parë mgäjpx mmaytyäˈägët?

⁷ Käjpxäˈän maytyäˈägäˈänëm extëm mbäädë Jyobaa nyajmëjpëtsëˈëmëm ets extëm mbäät xypyudëjkëm parë niˈigyë nnaymyaˈayëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm. Pääty, min nˈokˈijxëm tuk pëky majtsk pëky ti xypyudëkëyäˈänëm parë nyäjkëmë oybyë ijxpajtën mä ngäjpx nmaytyakëm.

8. ¿Wiˈix mbäät xypyudëjkëmë Jesusë yˈijxpajtën mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm?

⁸ It ajëëky amëguˈuk ets yaˈixëdë mayˈäjt wintsëˈkën ko pën wixaty mˈanëˈëmxëdët. Ko Jesus jyukyˈajty yä Naxwiiny, yajniwäämbajt ko yëˈë myëduumbyë Satanás, pes ja jäˈäy jyënandë ko yëˈë “kax es amëˈuuk”, ko kyaj tmëjˈixy ja sääbëdë xëëw ets ko yëˈë nyibëdëˈkypyë Dios (Mat. 11:19; 26:65; Luk. 11:15; Fwank 9:16). Perë Jesus kyaj axëëgë jäˈäy tˈatsooy ko wixaty yˈanmääyëdë. Ëtsäjtëm oy ko nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën, ko kyaj axëëk nyajjëmbijtëm ko pën xywyingäjpx xyjyëjpkäjpxëm (1 Peed. 2:21-23). Tsiptakp näˈäty nnayjëjpkuwijtsëm (Sant. 3:2). Per ¿ti xypyudëkëyäˈänëm parë duˈun nduˈunëm?

9. ¿Ti mbäät xypyudëjkëm parë kyaj njotˈambëjkëm mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm?

⁹ Pën mä mˈëwaˈkxy mgäjpxwaˈkxy kyaj oyë jäˈäy mwinˈixy mˈatsoyëty, këdii xytyimˈyajpojkojy. Sam, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm jyënaˈany: “Xëmëts nwinmay ko tsojkëbë jäˈäy nduknijäˈäwëm ja tëyˈäjtën ets ko mbäät dyajtëgatsyë jyukyˈäjtën”. Waˈan nanduˈunë jäˈäy të jyotˈambëky mët ko njäjtëm mä nety kyaj pën tjëjpˈixy. Ko pën duˈun nbatëm, oy ko nduˈunëm extëm ttunyë Lucía. Tsojkëp netyë nmënuˈkxtakëmë Jyobaa parë kyaj njotˈambëjkëm ets parë kyaj nyajtëgoˈoyëmë mayˈäjt wintsëˈkën mä jam nmëtkäjpx nmëtmaytyakëm.

10. Extëm jyënaˈanyë 1 Timotee 4:13, ¿ti tsojkëp nduˈunëm?

¹⁰ Tunë mëjääw parë oy myaˈëxpëkët. Timoteo jantsy oyë nety yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxnë, per tsojkëbë nety niˈigyë ttunëdë mëjääw parë oy yaˈëxpëkët (käjpxë 1 Timotee 4:13). ¿Ti mbäät nduˈunëm parë mas oy nyaˈëxpëjkëm? Tsojkëp kontiempë yajxon nˈëxpëjkëm. Parë duˈun nduˈunëm,  ta kanäk pëky mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm, extëmë foyetë Jat wiˈix mas oy mletrëkäjpxët ets wiˈix myaˈëxpëkët, ets mä Wiˈix njukyˈäjtëm ets nDiosmëduˈunëm tijaty yaˈëxpëkäämp ets yajtukjayëyäämp, mä jyënaˈany “Nˈokˈyaˈëxpëjkëm oyë jäˈäy”. ¿Mnaytyukpudëjkëbë yäˈädë ëxpëjkpajn? Pën mˈëxpëjkp kontiempë, ta kyaj nëgoo mtsëˈëgëyaˈany ets amëk jotmëkë jäˈäy xymyëtmaytyäˈägäˈäny.

11. ¿Ti näägë nmëguˈukˈäjtëm të pyudëkëdë parë jantsy oy yaˈëxpëktë?

¹¹ Ta ja tuk pëky mëdiˈibë mbäät nduˈunëm parë mas oy nyaˈëxpëjkëmë jäˈäy, yëˈë ko nˈijxëm wiˈixë nmëguˈukˈäjtëm ttundë ets nanduˈun nduˈunëm. Sam, mëdiˈibë të yˈokˈyajmaytyakpë mä parrafo 9, yëˈë yˈijxypy tijaty tyuundëbë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë jantsy oy yaˈëxpëjktëp, ta net tˈijxkuk tjaygyukë etsë net ttunyë mëjääw parë duˈun yaˈëxpëky. Jatuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Talía, të nanduˈun tjaty wiˈix tsuj yajxonë jäˈäy tmëtmaytyäˈägët ets dyajwinmayët ko tijaty yajtëwëdët mä yˈëwaˈkxy kyäjpxwaˈkxy. ¿Ti të pyudëkëty? Yëˈko tmëdoowˈityë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë jantsy oy diskursaräjttëp wiˈixën dyajnaxtë ja dyiskursë.

12. ¿Ti näägë nmëguˈukˈäjtëm tsiptakxëp ttundët reunyonk?

¹² Ko nëjkxëm reunyonk, oy ko niˈamukë nˈëˈëwëm ets ngomentaräjtëm extëmë nety yajxon të niwinmäˈäyëm (Sal. 22:22). Ta näägë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tsiptakxëdëp yˈëwdët ets kyomentarattët reunyonk. ¿Mtsiptakxëp nanduˈun? Pën duˈun, seguurë ko xyˈoymyëdoowäˈäny ti näägë nmëguˈukˈäjtëm të pyudëkëdë parë të dyajkaˈaktë tsyëˈëgë.

13. ¿Ti mbäät mbudëkëty parë mˈëwët amumduˈukjot ko myajpäädët reunyonk?

¹³ Ëw amumduˈukjot. Jamyats ko nˈëˈëwëm reunyonk yëˈë duˈun parë nmëjkumäˈäyëmë Jyobaa. Min nˈokˈijxëm wiˈix yajnimaytyaˈagyë Sara, yëˈë myëjkumaabyë Jyobaa ko tkuyˈëy tkuyaˈaxy, oy tkamëdaty oyë yˈääw yoˈkn. Ko Sara tniˈëxpëkë tijaty naxäämp reunyonk, ta nanduˈun yˈëy ets tkäjpxtäˈäyë letrë parë tˈixy wiˈix nyaymyënëjkxyëty mët tijaty naxäämp reunyonk. Sara jyënaˈany: “Kots duˈun nduny, yëˈëts mëdiˈibë xypyudëjkëp parëts jamyë njot nwinmäˈäny nbëjktaˈaky mä ja letrë ets kyaj mä wiˈixëts nˈëy”.

14. ¿Ti mbäät mbudëkëty pën mwintsoytyuˈun parë mgomentaratët reunyonk?

¹⁴ Komentarat xëmë. Nimayë nmëguˈukˈäjtëm tsiptakxëdëp parë kyomentarattët. Talía mëdiˈibë të nˈokmaytyakëmbë mä parrafo 11, jyënaˈany: “Nëgooyëts ntsëˈkënë ngäjpxët mayjyaˈay wyinduuy, oy kyayajmëdoy mätsë nˈääw nˈyoˈkn, pääty nëgooyëts xytsyiptakxënë ngomentaratët reunyonk”. Per oy jyatsiptakxëty, kyaj yëˈë yajtuˈuˈadukyëty parë kyomentaratët. Ko tˈëxpëky kontiempë tijaty naxäämp reunyonk, yëˈë yaˈijtypy wyinmäˈänyoty ko nidëyë mbäät yˈatsoowëmbijtkojy ets naa kon. Talía yˈakjënäˈäny:  “Oy kots duˈun ngomentaraty nidëyë ets wingëjxy, duˈunën ttsoky ngomentaräjtëm ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë yajnäjxypyë reunyonk”.

15. ¿Ti tsojkëp njamyajtsëm ko nety ngomentaratäˈänëm?

¹⁵ Näˈätyë nmëguˈukˈäjtëm tsiptakxëdëp kyomentarattët oy kyawintsoytyuˈunˈattë, ¿tiko? Juliet tnimaytyaˈaky: “Näˈäty xytsyiptakxëbëts ngomentaratët, yëˈë kots nwinmay ko jantsy wingëjxyëts ngomentaratäˈäny ets ko kyaj yˈoyëty”. ¿Nanduˈun mnayjyawëty? Pën duˈun, jamyats ko Jyobaa tsyojkypy parë mgomentaratët reunyonk. * Yëˈë yajtsobatypy ko xytyunyë mëjääw parë mgomentaraty oy nuˈun mjatsëˈëgë.

16. ¿Mëdiˈibatyë ääw ayuk kyaj mbäät nyajtuˈunëm?

¹⁶ Këdii xyajtunyë “ääw ayuk mëdiˈibë yajtsayujtp” (Efes. 4:31, TNM). Extëm të nˈijxëm, nituˈugë Diosmëduumbë mbäät tkayajtunyë axëkˈääw axëkˈayuk. Per pën kyaj nnaygyuentëˈäjtëm, mbäät näˈäty nyajtuˈunëmë ääw ayuk mëdiˈibë yajtsayujtp ets kyaj nbëjkëmë kuentë. Extëm nˈokpëjktakëm, kyaj mbäät tëgatsy nnimaytyakëm pënaty tsoˈondëp wiink it wiink lugäär o mëdiˈibë wiˈixëm ja kostumbrë myëdäjttëp. Ets kyaj nanduˈun nyajtuˈunëm ja ääw ayuk mëdiˈibë mbäät axëëk yajnayjyawëdë ja nmëguˈukˈäjtëm o mëdiˈibë mbäät dyajpoktë. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm jyënaˈany: “Näˈäty nëxiky ndukxikypyëtsë nmëguˈuktëjk o nyajtuumbyëtsë ääw ayuk mëdiˈibë oytyukxiknë, nwinmayëts ko kyaj wyiˈixëty ets ko kyaj pën dyajpoky, per tëdëm jam pën ndukˈyajtsayutyëts. Nuˈun kujkë tiempë nyaxy, kajaats kujk nnayaˈoyëty mët ko ngudëjkëts xyˈanmaabyëts ko kyaj yˈoyëty extëmëts të njënäˈäny o extëmëts të nˈanëëmë wiinkpë nmëguˈukˈäjtëm”.

17. Extëm jyënaˈanyë Éfesʉ 4:29, ¿wiˈix mbäät nbudëjkëm ets nmëjääwmoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm?

¹⁷ Yëˈë mgäjpx mmaytyäˈägëp mëdiˈibë mbäät pyudëkëdë ja mmëguˈuktëjk ets myëjääwmoˈoyëdë. Xëmë mëjkumay ja mmëguˈuktëjk ets kyaj jeˈeyë mdëkët abajt kutujkpë o xyˈëbäät xykyäjpxpäädët (käjpxë Éfesʉ 4:29). Ja israelitëty mëjwiin kajaa nety tijaty të yajmoˈoytyë mëdiˈibë mbäät tkuˈëw tkukäjpxëdë, per kyaj duˈun ttuundë, niˈigyë tyëjkëdë abajt kutujkpë, ets duˈumbë jäˈäyˈäjtënë ninäjxp. Ko ja nimäjkpë käjpn niˈˈijxpë tëgatsy ja ääw ayuk tmëjäjttë, ta niˈamukë ja israelitëty “tyëjkëtyë ëëbë käjpxpë. Jaˈa ja Moisés wiinkjaty jyantsy nyigäjpxtëp” (Núm. 13:31-14:4, MNM). Mëjwiin kajaa pyudëkëdë nmëguˈukˈäjtëm ko nmëjkuˈëˈëw nmëjkugäjpxëm. Min nˈokˈijxëm wiˈix yajnimaytyaˈaky ja nyëëxë Jefté. Ko ja myëtnaymyaayëbëty myëjkuˈëëw myëjkugäjpxë ets myëjääwmooyë, seguurë ko yëˈë pudëjkë parë duˈunyëm tmëduunˈadëtsyë Jyobaa (Juec. 11:40). Sara mëdiˈibë  të yˈokˈyajmaytyakpë mä parrafo 13, jyënaˈany: “Ko nmëjkuˈëˈëw nmëjkugäjpxëmë nmëguˈukˈäjtëm, ta nyajnayjyäˈäwëm ko tsojkëdëbë Jyobaa ets ko yajtsojktëp nanduˈun mä kongregasionk”. Pääty, nˈokmëjkumäˈäyëmë nmëguˈukˈäjtëm oytyim näˈäjëty.

18. Extëm jyënaˈanyë Salmo 15:1, 2, ¿tiko yˈoyëty ngäjpx nmaytyakëm tëyˈäjtën myëët, ets ti yˈandijpy?

¹⁸ Xëmë mmaytyäˈäk tëyˈäjtën myëët. Pën kyaj duˈun nduˈunëm, Jyobaa kyaj agujk jotkujk nyayjyawëyaˈanyëty, pes yëˈë yˈaxëkˈijxypy ko jäˈäy wyinˈëëny wyinxäjy (Prov. 6:16, 17). Naxwinyëdë jäˈäy kyaj wiˈix tˈixtë ko wyinˈëën wyinxäjtë, per ëtsäjtëm duˈun nwinmäˈäyëm extëmë Jyobaa (käjpxë Salmo 15:1, 2). * Kyaj nwinˈëënäˈän nwinxäjäˈänëmë nmëguˈukˈäjtëm, per kyaj nanduˈun tijaty ndukwinguyuˈutsäˈänëm parë kyaj tnijawëdët ja tëyˈäjtën.

19. ¿Ti ja tuk pëky mbäät mëët nnaygyuentëˈäjtëm?

¹⁹ Këdii mbiˈtsˈëy nbiˈtskajpxy (Prov. 25:23; 2 Tes. 3:11). Juliet, mëdiˈibë të yˈokˈyajmaytyakpë mä parrafo 15 jyënaˈany ko axëktuunëp ko jäˈäy pyiˈtsˈëy pyiˈtskajpxy. Yëˈë jyënaˈany: “Kots nmëdoy pën pyiˈtsˈëy pyiˈtskajpxy, axëëgëts nnayjyawëty ets kyajtsë taabë jäˈäy nˈoktukjotkujkˈäjnë. ¿Wiˈixëts nnijawët ko kyajtsë taabë jäˈäy wiinktsoo xynyimaytyäˈägäˈäny?”. Pääty pën mˈijxypy ko tamë jäˈäy dyajtëgatsy ja myaytyaˈaky parë myëguˈuk tˈëbäädäˈäny tkäjpxpäädäˈäny, oy ko xyajtëgatsët ja maytyaˈaky ets yëˈë mnimaytyäˈägëp mëdiˈibë mbäät pyudëkëdë ja mmëguˈuktëjk (Kol. 4:6).

20. ¿Ti net tyam mdunaampy?

²⁰ Tyam, yëˈë ndukjukyˈäjtëmë tiempë mä mayë jäˈäy kyaj oy dyajtundë yˈääw yˈayuk. Pääty, nˈoktuˈunëmë mëjääw parë tsuj yajxon ngäjpx nmaytyakëm extëmë Jyobaa ttukjotkëdaˈaky. Jamyats ko Jyobaa duˈunën të xyajkojëm ets yˈijxy tyuumpy wiˈix ngäjpx nmaytyakëm. Yëˈë xykyunuˈkxäˈänëm pën nduˈunëmë mëjääw parë nyajmëjpëtsëˈëmëm mëdë ääw ayuk mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm, ko nëjkxëm reunyonk ets ko ngäjpx nmaytyakëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm. Ko nety të dyajjëjptëgoyë yäˈädë jukyˈäjtën, kyaj xynyekytsyiptäˈägäˈänëm nyajmëjpëtsëˈëmëmë Jyobaa mëdë ääw ayuk (Juud. 15). Per tyam, nˈokpëjktakëmë jot winmäˈäny parë nduˈunëm extëm jyënany niduˈuk mëdiˈibë jyaayë Salmo: “Waˈanëtsë nˈääw nˈayuk mëdiˈibë pëtsëëmp nˈääjoty […] oy myajnayjawëty, mijts Jyobaa” (Sal. 19:14).