Mateo mëdë Lucas kyaj tuknax tnimaytyaktsondäˈäktë Jesus. Pesë Mateo yëˈë niˈigyë nyimaytyakypyë José, etsë Lucas yëˈë niˈigyë nyimaytyakypyë María.

Mateo yëˈë nyimaytyakypy wiˈixë José wyinmääy ko tnijäˈäwë ko uˈunkmëëdë María, ko anklës tyukmëtmaytyakë mä tuˈugë kumäˈäy ti nety tuun jäjtëp ets wiˈix ttuuny extëm ja anklës yˈanmääyë (Mat. 1:19-25). Nan nyimaytyakypy ko jatëgokë José wyingumääy ets yˈanmääyë ja anklës parë twoownëjkxët ja fyamilyë jap Egipto, ets ko duˈun ttuuny. Ets ko ja anklës jatëgok yˈanmääyë kyumäˈäyoty parë jyëmbittët Israel, ets ko tsyënääytyaknbëjky jam Nazaret (Mat. 2:13, 14, 19-23). Ko tim jawyiin yajjäˈäyë Mateo kapitulo 1 ets 2, tuktujkˈok yajkujäˈäyë José xyëëw, etsë María xyëëw jeˈeyë taxkˈok.

Perë Lucas yëˈë niˈigyë myaytyakypyë María, extëm ko ja anklës Gabriel kyuˈijxë, ko ojts tninëjkxyë Elisabet ets ko tmëjkumääyë Jyobaa (Luk. 1:26-56). Nan nyimaytyakypy ko Simeón tˈanmääyë María wiˈixë Jesus tˈyajnaxäˈänyë jäj jëmuˈumën. Ets ko tnimaytyaˈaky ti tuun jäjtë ko Jesus mëdë fyamilyë yˈojtstë mä ja templë ko netyë jyëmëjt mäjmajtsk, yëˈë nyigajpxypy wiˈixë María jyënany ets kyaj yëˈëjëty wiˈixë José jyënany. Nan nyimaytyakypy ko tyim yajwëˈëmë María mä wyinmäˈäny tijaty tuun jäjtë (Luk. 2:19, 34, 35, 48, 51). Ko tim jawyiin yajjäˈäyë Lucas kapitulo 1 etsë 2, mäjmajtskˈok yajkujäˈäyë María xyëëw, perë José xyëëw jeˈeyë tëgëkˈok. Extëm nˈijxëm, Mateo yëˈë niˈigyë nyimaytyak wiˈix wyinmääyë José ets tijaty tyuun, etsë Lucas yëˈë nyimaytyak wiˈix wyinmääyë María ets tijaty tyuun.

Mateo etsë Lucas tëgatsyaty tnimaytyäˈäktë mä tsyoˈonyë tyëëm yˈäätsë José etsë María. Mateo yëˈë nyimaytyakypy pën tëëmˈäjt äätsˈäjtë José, diˈibë Jesus kyudeetyˈäjt, diˈib xytyukˈijxëm ko Jesus yëˈë nety myëdäjtypyë madakën parë tmëwëˈëmët ja kyutujktaknë rey David. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Yëˈko José ja myiiny mä tyëëm yˈäätsë Salomón diˈibë rey David myäänkˈäjt (Mat. 1:6, 16). Etsë Lucas yëˈë nyasmaytsyoˈowë pënatyë María tëëmˈäjt äätsˈäjtë diˈib yajtëyˈäjtëndëjkëp ko Jesus yëˈë nitëjkëp tmëwëˈëmët ja kyutujktaknë rey David, mët ko yëˈë nëëˈäjt neˈpynyˈäjtë (Rom. 1:3). ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Yëˈko María ja myiiny mä tyëëm yˈäätsë Natán diˈibë rey David myäänkˈäjt (Luk. 3:31). Pënë María yëˈë tyeetyˈäjtë Helí, ¿tiko Lucas jyënaˈany ko José yëˈë tyeetyˈäjtë Helí? Yëˈko ja judiyëtëjk yëˈëyë ijty kyujäˈäyëdëp ja yetyëjkë xyëëw. Pääty ko Lucas jyënaˈany ko José yëˈë tyeetyˈäjtë Helí, yëˈë yˈandijpy ko yëˈë myëˈtˈäjt (Luk. 3:23).

Extëmë Mateo etsë Lucas tnimaytyaktë mä tsyoˈondë tyëëm yˈäätsë José etsë María, yëˈë xytyukˈijxëm ko Jesus yëˈë ja Mesías diˈib yajwandak. Oypyënëty tnijäˈäwë ko Jesus jam tsyoˈony mä tyëëm yˈäätsë David axtë ja fariseety mëdë saduseety yˈëxkäjptë ko dyuˈunëty. Extëmë Mateo etsë Lucas tkujäˈäyëdë pënaty tyëëmˈäjt yˈäätsˈäjttë José ets María, duˈunyëm tyam xypyudëjkëm parë nyajkëktëjkëmë mëbëjkën ets seguurë xyyaˈijtëm ko Dios kyuytyunaambyë wyandakën.