1, 2. 1) ¿Ti Jyobaa yˈijxypy ko miyonkˈamë jäˈäy tyuˈukmuktë abëtsemy nyaxwinyëdë parë tjamyatsäˈändë Jesusë yˈoˈkën xëëw? (Ixë dibujë). 2) ¿Ti nˈixäˈänëm mä tyäˈädë artikulo?

¿TI JYOBAA yˈijxypy ko miyonkˈamë jäˈäy tyuˈukmuktë abëtsemy nyaxwinyëdë parë tjamyatsäˈändë Jesusë yˈoˈkën xëëw? Kyaj jeˈeyë tˈixy ja mayjyaˈay, yëˈë yˈijxypy niduˈuk niduˈuk ja jäˈäy diˈib jap yajpattëp. Extëm nˈokpëjtakëm, yˈijxypy ja jäˈäy diˈib nëjkxp jëmëjt jëmëjt. Tam nääk diˈib nëjkxtëp oy nuˈun yajtukmëtsipˈattë. Etsë wiinkpë diˈib kyaj yoˈoytyë jëjwitsë reunyonk, per yˈijxtëp ko jëjpˈam nyëjkxtët mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Jyobaa nan yˈijxypy pënaty nëjkxtëp tim ogäˈän mët ko jeˈeyë tˈixäˈändë ti jap yajtuump.

² Seguurë ko Jyobaa agujk jotkujk nyayjyawëty ko jantsy nimayë jäˈäy nyëjkxtë mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw (Luk. 22:19). Per diˈib nyiˈigyë nyijawëyaampy, yëˈë tiko nyëjkxtë, kyaj yëˈëty ninäägë jäˈäy nyëjkxtë. Mä tyäˈädë artikulo yaˈˈatsoowëmbitäˈänyë tyäˈädë yajtëˈëwën: ¿Tiko nˈyoˈoyëm sëmään sëmään reunyonk parë nˈaxäjëm tijatyë Jyobaa xymyoˈoyëm, ets kyaj jeˈeyë nëjkxëm jëmëjt jëmëjt mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw? Min nˈokˈijxëm.

3, 4. 1) ¿Tiko nˈyoˈoyëm reunyonk? 2) ¿Diˈibë jäˈäyˈäjtën nyaˈijxëm ko nˈyoˈoyëm reunyonk? 3) Extëm jyënaˈanyë 1 Korintʉ 11:23-26, ¿tiko kyaj mbäät ndëgoyˈäjtëm mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw?

³ Nëjkxëm reunyonk, yëˈë ko duˈunën tuk pëky nDiosˈawdäjtëm. Nan nëjkxëm mët ko japë Jyobaa tijaty xytyukniˈˈijxëm. Jäˈäy diˈib mëj këjxm, kyaj ttsoky ets pën tijaty tyukniˈˈixëdët  (3 Fwank 9). Per ëtsäjtëm ntsojkëm etsë Jyobaa mëdë kyäjpn xytyukniˈˈijxëm tijaty (Is. 30:20; Fwank 6:45).

⁴ Ko nˈyoˈoyëm reunyonk, ta nyajnigëxëˈkëm ko ijtëm yujy tudaˈaky ets ko ntsojkëm parë Jyobaa xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm. Nëjkxëm nanduˈun mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw mët ko nnijäˈäwëm ko jëjpˈam. Ets mët ko nˈijtëm yujy tudaˈaky, ta nmëmëdowäˈänëm diˈibë Jesus ojts tniˈanaˈamë: “Tundë dëˈën extëmtsë njamyajtsën” (käjpxë 1 Korintʉ 11:23-26). Ko nëjkxëm, ta niˈigyë nmëbëjkëm tijaty nˈawijx njëjpˈijxëm ets xytyukjamyajtsëm nuˈunënë Jyobaa xytsyojkëm, pes nyijäˈäwëp ko xëmë nyajjotkujkmoˈoyäˈänëm ets nyajmëjääwmoˈoyäˈänëm, kyaj jyeˈeyëty tëgok tuˈukpë jëmëjt. Pääty dyajjaˈˈatyë reunyonk ets xytyukˈanaˈamëm parë nˈyoˈoyëm sëmään sëmään. Yujyˈat tudaˈakyˈat, yëˈë xypyudëjkëm parë nmëmëdoˈowëm. Kanäk oorë tiempë nyajtuˈunëm parë nˈëxpëjkëm tijaty naxäämp reunyonk ets parë nëjkxëm.

5. ¿Tiko jäˈäy diˈib yujy tudaˈaky tkupëktë parë Jyobaa yaˈëxpëkëdët?

⁵ Jëmëjt jëmëjt, mayë jäˈäy diˈib yujy tudaˈaky tkupëktë parë Jyobaa yaˈëxpëkëdët (Is. 50:4). Tim jawyiin yˈoknëjkxtë mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, ta net tyëjkëndë yoˈoybyë reunyonk (Zac. 8:20-23). Niˈamukë njantsy tyukxondakëm ko Jyobaa xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm, diˈib xypyudëjkëm ets xyyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm (Sal. 40:17). Extëm nˈijxëm, nitii duˈun kyaˈoyëty ets kyajëjpˈamëty extëm ko Jyobaa xyyaˈëxpëjkëm mä reunyonk mëdë yˈUˈunk diˈib mëk jyantsy tsyojkypy (Mat. 17:5; 18:20; 28:20).

6. ¿Wiˈix pyudëjkë yujyˈat tudaˈakyˈat tuˈugë yetyëjk parë ojts nyijkxy mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw?

⁶ Jëmëjt jëmëjt nwoˈowëmë jäˈäy nuˈun nmadakëm mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Ets nimay diˈib yujy tudaˈaky të ttukˈoyˈattë ko të nyëjkxtë. Min nˈokˈijxëm tuˈugë ijxpajtën. Tam nyëjkxnë kanäk jëmëjt, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm ojts tmoˈoyë inbitasyonk tuˈugë yetyëjk, per ta yˈanmääyë ko kyaj myadäˈägäˈäny. Ja ux mä nety yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, ta jyajtyë tyäˈädë jäˈäy, ja nmëguˈukˈäjtëm monyˈijx monyjyäˈäwë. Tyäˈädë yetyëjk jantsy oy tˈijxy wiˈix ojts yaˈˈagëˈë yaˈˈaxäjë, ta tyëjkë yeˈebyë reunyonk. Mä tuˈukpë jëmëjt jeˈeyë tyëgoyˈajty tëgëkˈok. ¿Ti diˈib pudëjkë parë wyinmäˈäny tpëjtaky yoˈoyaˈany mä reunyonk? Ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib woowë duˈun ok jyënany: “Yëˈë tuˈugë jäˈäy diˈib jantsy yujy jantsy tudaˈaky”. Extëm nˈijxëm, Jyobaa yëˈë diˈib myëjwoowë tyäˈädë yetyëjk parë yajpäädët mä kyäjpn, ets tyam të nyëbajnë (1 Peed. 5:5; Fwank 6:44).

7. ¿Wiˈix xypyudëjkëm tijaty njäjtëm mä reunyonk ets ko ngäjpxëmë Biiblyë parë njäˈäyˈäjtën yujy tudaˈaky?

⁷ Tijaty njäjtëm mä reunyonk ets ko ngäjpxëmë Biiblyë, yëˈë xypyudëjkëm parë njäˈäyˈäjtën yujy tudaˈaky. Mä tpatnë yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, yëˈë yaˈëxpëjkp mä reunyonk ja yˈijxpajtënë Jesus ets wiˈix dyaˈijxë yujyˈat tudaˈakyˈat ko ojts xykyuˈoˈkëm. Ets mä ttimpatnë, ta nyaˈˈanmäˈäyëm parë ngäjpxëm mä Biiblyë mä yajnimaytyaˈaky tijaty tuun jäjtë ko yˈoˈky ets ko jyukypyejky. Tukëˈëyë tyäˈädë, yëˈë xypyudëjkëm parë mas niˈigyë nmëjjäˈäwëm ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm. Nan itäˈänëm yujy tudaˈaky ets ndunäˈänëm ti Dios tsyojkypy, axtë mä xytsyiptakxëm (Luk. 22:41, 42).

8. ¿Wiˈixë Jesus dyajnigëxëˈkyë jotmëkˈäjtën?

⁸ Jatuˈugë Jesus jyaˈayˈäjtën diˈib nniˈˈijxtuˈudäˈänëm, yëˈë ko yˈijty jotmëk. Nˈokpawinmäˈäyëm wiˈix dyajnigëxëˈky mä nety të tpatnë parë jäˈäy yaˈooganënë. Yëˈë wäˈätsë nety tnijawë  ko ja myëtsipëty jäämˈixan nääxˈixanëp, wopan käˈätsanëp ets yaˈoogäˈänyëty (Mat. 20:17-19). Per oyë nety tjanijawë, wyinguwäˈägëyan ja oˈk tëgoˈoyën. Ko ttukjäjtyë tadë tiempë, ta tˈanmääy ja yˈapostëlëty diˈibë nety jam mëët yajpäättë Getsemaní: “¡Pëdëˈëktë! ¡Joˈomdë! Ta myiny ja diˈibëts xykyëyakäämp” (Mat. 26:36, 46). Ets ko ja mayjyaˈay nyimiinë mëdë tyujn pyujxn parë myatsäˈänëdë, ta Jesus wyäˈkpëtsëëmy, ets ojts nyaygyäjpxtëˈkxyëty ets ta jyënany parë ja yˈapostëlëty kyaj yajmatstët (Fwank 18:3-8). ¡Jesus jyantsy yajnigëxëˈkë jotmëkˈäjtën! Pënaty nëjkxandëp tsäjpotm ets pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny, nan tyuundëbë mëjääw parë dyajnigëxëˈëktë jotmëkˈäjtën extëmë Jesus. ¿Wiˈix?

9. 1) ¿Tiko tsyokyëtyë jotmëkˈäjtën parë jëjwitsë nˈyoˈoyëm reunyonk? 2) ¿Wiˈix mbäädë nmëguˈukˈäjtëm diˈib ijttëp pujxndëgoty pyudëkëdë nˈijxpajtënˈäjtëm?

⁹ Waˈan näˈäty xytsyiptakxëm nˈyoˈoyëm jëjwitsë reunyonk, mët ko jam ti jotmay nbatëm. Ko duˈun njäjtëm, tsojkëbë jotmëkˈäjtën. Ta näägë nmëguˈukˈäjtëm diˈib yaˈˈayoowëdëbë yuu päˈäm, mëk moˈon mëk tujkën o kyaj yˈääw jyot yˈokxondaknëdë. Nan ta nääk diˈibë jiiky myëguˈuk o gobiernë tukmëtsipˈäjtëdëp ko Dios mëdundë. Nˈokpawinmäˈäyëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib kyuˈijtëdëp pujxndëgoty ja myëbëjkën. ¿Të näˈä nwinmäˈäyëm ko mbäät pyudëkëdë ja nˈijxpajtënˈäjtëm? (Eb. 13:3). Ko tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm tnijawëdë ko duˈunyëm nmëduˈunëmë Jyobaa oy nuˈun nwinguwäˈkëmë amay jotmay, mëjääwmooyëdëp parë duˈunyëm tmëdattë mëbëjkën, jotmëkˈäjtën ets parë mëk tyanëdë. Duˈunë apostëlë Pablo tpëjkyë jot mëjääw. Ko yˈijty tsumy jam Roma, tyukxondak tëgok tëgok tmëdooy ko ja myëguˈuktëjk duˈunyëm tmëdundë Dios (Filip. 1:3-5, 12-14). Jantsy jeˈeyë pyëtsëëmy, ta tnijäˈäyë ja myëguˈuktëjk diˈib käjpxtëp ebreo, ets tˈanmääy: “Dëˈënyëm mnaytsyokëdët nixim niyam extëm tukkaˈaxpën”, ta net ojts ttukˈaneˈemy parë xëmë tyuˈukmuktët (Eb. 10:24, 25; 13:1).

10, 11. 1) ¿Pënaty mbäät nwoˈowëm mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw? 2) Extëm jyënaˈanyë Éfesʉ 1:7, ¿tiko mbäät nwoˈowëm?

¹⁰ Nan nyaˈijxëmë jotmëkˈäjtën ko nwoˈowëmë jiiky mëguˈuk, mëjënbäˈä mëdëjkpäˈä o pënaty mëët nduˈunëm parë nyëjkxtët mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. ¿Tiko? Yëˈko njantsy myëjjäˈäwëm ti Jyobaa mëdë Jesus të xytyukmëduˈunëm. Nan nbudëkëyäˈänëmë jäˈäy parë tnijawëdët wiˈix mbäät ttukˈoyˈattë “ko Dios xytsyojkëm niˈigyë” mët ko tkejxyë yˈUˈunk parë ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm (käjpxë Éfesʉ 1:7; Diˈibʉ Jat. 22:17).

¹¹ Ko nˈyoˈoyëm reunyonk nyajnigëxëˈkëm jatuˈugë jäˈäyˈäjtën. Yëˈë diˈibë Jyobaa mëdë Jesus të dyajnigëxëˈëktë mëjwiin kajaa.

12. 1) ¿Tiko niˈigyë ntsojkëmë Jyobaa mëdë Jesus ko nˈyoˈoyëm reunyonk? 2) ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën extëm jyënaˈanyë 2 Korintʉ 5:14, 15?

¹² Mët ko ntsojkëmë Jyobaa mëdë Jesus, yëˈë diˈib xypyudëjkëm parë nˈyoˈoyëm reunyonk  etsë tyäˈädë yëˈë diˈib yajkëktëjkëp ja tsojkën. ¿Tiko? Yëˈko mä reunyonk janääm jatsojk nyajtukjamyajtsëm tijaty të xytyukmëduˈunëmë Jyobaa mëdë Jesus (Rom. 5:8). Ets mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, yëˈë xytyukjamyajtsëm ko mëjwiin kajaa dyaˈijxëdë tsojkën, axtë mëdë jäˈäy diˈib kyaj dyajtsoobäättë ko të yajjuuybyëtsëmdë. Kom ëtsäjtëm nyajtsobatëm mëjwiin kajaa, pääty njäˈäyˈatäˈänëm extëmë Jesus tuˈuk tuˈugë xëëw (käjpxë 2 Korintʉ 5:14, 15). Nan jënäämp ja ääw jot parë nmëjkumayäˈänëmë Jyobaa ko dyajkyë yˈUˈunk parë ojts xykyuˈoˈkëm. Tuk pëky wiˈix nmëjkumäˈäyëm, ja ko winë ääw winë jot ngomentaräjtëm mä reunyonk.

13. Nimaytyäˈäk wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm nuˈunën ntsojkëmë Jyobaa mëdë yˈUˈunk.

¹³ Nan mbäät ndukˈijxëmë Jyobaa mëdë Jesus nuˈunën ntsojkëm ko nnayojxëm. Pes ko nˈyoˈoyëm reunyonk, seguurë ko nyajnimëjääwdakëm. Extëm nˈokpëjtakëm, mayë nmëguˈukˈäjtëm ja tmëdattë ryeunyonk sëmäängujky ko tyuumbëtsëmdë, ets waˈan jyaˈˈanuˈkxëdë. Ets jatuˈugë reunyonk ja tmëdattë sääbëdë o domingë ko mayë jäˈäy pyoˈkxtë. ¿Yˈijxypyëdaa Jyobaa ko nˈyoˈoyëm reunyonk oy nuˈun njaˈˈanuˈkxëm? Yˈijxypy. Mientrës mas niˈigyë nyajnimëjääwdakëm parë nˈyoˈoyëm reunyonk, Jyobaa mas niˈigyë dyajtsobäädäˈäny (Mar. 12:41-44).

14. ¿Ti ijxpajtën Jesus ojts xymyoˈoyëm?

¹⁴ Jesus ojts xymyoˈoyëmë ijxpajtën mä tidën yˈandijpy nnayojxëm mä ja nmëguˈukˈäjtëm mët ko ntsojkëm. Pes kyaj jeˈeyë ojts tkuˈoogë ja yˈëxpëjkpëty, tyukˈijxën tuˈuk tuˈugë xëëw ko kyaj këˈëm nyaymyëmay nyaymyëdäjˈyëty. Extëm nˈokpëjtakëm, tuˈukmujk mët yëˈëjëty oyë nety jyaˈˈanuˈkxë ets jyamay jyatäjy (Luk. 22:39-46). Jesus jamë wyinmäˈäny tpëjtaky mä tijaty mbäät ttukmëdunyë wiink jäˈäy, kyaj mä tijaty mbäät tyukmëdunyëty (Mat. 20:28). Nanduˈun ëtsäjtëm, pën njantsy tsyojkëm mëkë Jyobaa etsë nmëguˈukˈäjtëm, ta ndunäˈänëmë mëjääw parë nëjkxëm mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw ets mä tukëˈëyë reunyonk diˈib yajtuump.

15. ¿Pën diˈib mbäät niˈigyë nbudëjkëm?

¹⁵ Yëˈë ndukˈijtëmë Jyobaa kyäjpn mä nnayjyäˈäwëm tukjiiky tukmëguˈukpën ets xondaˈakyˈääw xondaˈakyjyot nyajtuˈunëmë tiempë parë nanduˈun nmëjwoˈowëmë jäˈäy.  Per diˈib niˈigyë nbudëkëyäˈänëm, yëˈë “ja nmëmëbëjkpëˈäjtëm” diˈib kyaj tˈoktuunënë Diosë tyuunk (Gal. 6:10). Ko nwoˈowëm mä reunyonk ets mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, yëˈë nety ndukˈijxëm ko ntsojkëm. Ets jantsy jotkujk nnayjyäˈäwëm duˈun extëmë Jyobaa mëdë Jesus ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm tnijëmbity ja Tyeety diˈib tsojkëp ets diˈib ijxˈijt kuentˈäjtëp (Mat. 18:14).

16. 1) ¿Wiˈix mbäät nnaybyudëjkëm nixim niyam, ets wiˈix xypyudëkëyäˈänëmë reunyonk? 2) ¿Tiko yˈoyëty ets mä tyäˈädë xëëw jëmëjt tyuˈuyoˈoyaˈany njamyajtsëm extëmë Jesus jyënany mä Fwank 3:16?

¹⁶ Mä kyëdaˈagyë xëëw sëmään, oy ko nwoˈowëmë jäˈäy nuˈun nmadakëm parë myindët mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, biernës 19 äämbë abril 2019 (ixë rekuäädrë “ ¿Nwowäˈänëmë jäˈäy?”). Ets nuˈun ja xëëw jëmëjt tyuˈuyoˈoyaˈany, nˈoknaybyudëjkëm nixim niyam parë nˈyoˈoyëm xëmë reunyonk, pes mas niˈigyë wingoonë, ja kutëgoˈoyën. Päätyën jyëjpˈamëty ets nˈyoˈoyëm reunyonk, pes yëˈë diˈib xypyudëkëyäˈänëm parë nyajnigëxëˈkëmë yujyˈat tudaˈakyˈat, jotmëkˈäjtën etsë tsojkën (1 Tes. 5:8-11). Nˈoktukˈijxëmë Jyobaa nuˈunën nmëjjäˈäwëm ko xytsyojkëm mëjwiin kajaa mëdë yˈUˈunk (käjpxë Fwank 3:16).