1. ¿Tiko jyëjpˈamëty nnëbajtëm? (Ixë dibujë).

JËMËJT jëmëjt, milˈamë nmëguˈukˈäjtëm nyëbattë, nimay yëˈë ënäˈktëjk ets axtë ënäˈkuˈunk. Tam diˈib të yaaktë mä Diosë kyäjpn. Ets mijts, ¿të mnëbety? Pën të, jantsy oy ko duˈun të xytyuny. Niˈamukë Dios mëduumbë tsojkëp nyëbattët, pes jëjpˈam parë nnitsokëm (Mat. 28:19, 20; 1 Peed. 3:21).

2. ¿Tiko kyaj mbäät xyjëjptsëˈëgë parë mnaywyandäˈägëdët?

² Ko të mnëbety, mëjwiin kajaa xyˈaxäjë kunuˈkxën, per mëjwiin kajaa diˈib mnikëjxmˈäjtypy. ¿Tiko? Yëˈko ja xëëw mä mnëbejty ojts xyˈatsoowëmbityë tyäˈädë yajtëˈëwën: “Mët yëˈëgyëjxm ko xymyëbëky ko Jesukristë ojts xykyuˈoˈk xykyudëgoˈoyëm, ¿të mjodëmbity mä mboky mgaytyey ets të mnaywyandaˈagyëty mä Jyobaa parë xytyunäˈäny ti yëˈë tsyojkypy?”. Ko mnëbejty, ta xyyajnigëxëˈky ko ojts mnaywyandaˈagyëty, jaˈa njënäˈänëm, ko xytyukwandakyë Jyobaa xytsyokäˈäny, ets ko nitii duˈun jëjpˈam xykyapëjtäˈägäˈäny extëm ko xytyunët ti yëˈë tsyojkypy. Pääty, ¿oyëdaa net ko mwinmayët ko kyajxyëp mnaywyandakë? Kyaj tiko duˈun mwinmayët. Pes ko nnaytyukëdëjkëmë Dios, yëˈë  diˈib mas oy mbäät nduˈunëm. Ko mˈokwinmay, ¿ja ti wiinkpë diˈib mbäät xytyuny? Pën kyaj xymyëdunyë Jyobaa, ta Satanás mduktunëdët ti yëˈë tsyojkypy. Yëˈë ninuˈun tkamëmay tkamëdäjy wiˈix mnitsoˈogët, niˈigyë xyondäˈägäˈäny ko xykyapäädët ja jukyˈäjtënë winë xëëwbë, mët ko xypyuwäˈägët ets xyjëjpkudijëdë yˈanaˈamënë Jyobaa.

3. ¿Ti kunuˈkxën të xyˈaxäjë ko të mnaywyandaˈagyëty mä Jyobaa?

³ Okpawinmay ja kunuˈkxën diˈib të xyˈaxäjë ko të mnaywyandaˈagyëty mä Jyobaa ets ko të mnëbety. Ets ko të xytyukëdëkë mjukyˈäjtënë Jyobaa mbäädë net mjënäˈäny: “Jyobaa yajpääty mët ëjts; kyajts ntsëˈëgëyaˈany. ¿Wiˈixëts mbäädë naxwinyëdë jäˈäy xyˈoktuny?” (Sal. 118:6). Nitii duˈun mëj xykyayajnayjäˈäwëm extëm ko nbuwäˈkëmë Dios ets ko xykyupëjkëm.

4, 5. 1) ¿Tiko njënäˈänëm ko këˈëm nikëjxmˈäjtëm ko nnaywyandakëm? 2) ¿Ti nwinguwäˈkëm niˈamukë oy wiˈixëm ja xëëw jëmëjt nmëdäjtëm?

⁴ Pën të mnëbajnë, kyaj mwinmayët ko oy mˈitäˈäny mëdë Jyobaa mët ko ja mdääk mdeety oy mëët yˈittë. Këˈëm mijts xynyikëjxmˈaty parë xypyäädët ja nitsokën, oy mjatimtsënaabyë mä mdääk mdeety jyëën tyëjk. ¿Tiko jyëjpˈamëty etsë tyäˈädë xyjamyatsët? Yëˈko kyaj xynyijawë tijaty jotmay mbäädaampy. Extëm nˈokpëjtakëm, waˈan mnëbejty ko nety mixyuˈungëty. Per ko tyam mˈyaˈkpëtsëëmnë, tim tëgatsy mnayjyawëty ets nan tëgatsy ja jotmay diˈib mbatypy. Tuˈugë kiixy duˈun tnimaytyaky: “Ko mutskˈaty, kyaj axëëk mnayjyawëty ko mbäät xykyakay ja pastel diˈib mä kumpleˈanyë mët ko mdesTiigëty. Per ko tiempë nyaxy ets mˈyaˈknë, niˈigyë myëktaˈaky ja mtsojkën parë mˈitäˈäny mtsëënëyaˈany, ets ja net tsyokyëty mˈitët seguurë ko diˈib mas oy, yëˈë ko xymyëmëdowëdë Jyobaa yˈanaˈamën”.

⁵ Per kyaj yëˈëyëtyë ënäˈktëjk duˈun tpäättë jotmay. Pënaty nëbajttëp mëjjäˈäy mëˈˈënäˈknë nan wyinguwäˈkëdëbë jotmay diˈib kyaj ttimˈawixtë. Waˈan mä kyasäädëˈattë, mä tyuunk yˈayoˈon o ko myinyë yuu päˈäm. Oy nuˈun ja xëëw jëmëjt nmëdäjtëm, niˈamukë nwinguwäˈkëmë jotmay mä nyaˈijxmäjtsëm pën xëmë nmëmëdowäˈänëmë Jyobaa (Sant. 1:12-14).

6. 1) ¿Ti mbäät xyjamyetsy ko ojts mnaywyandaˈagyëty mä Jyobaa? 2) ¿Ti mdukniˈˈijxëbë 2 Korintʉ 4:7?

⁶ Tuk pëky diˈib mbudëkëyanëp parë ninäˈä xykyamastuˈudëdë Jyobaa oy diˈibë jotmay xywyinguwäˈägët, yëˈë ko xyjamyatsët ko yëˈë mdukwandak xymyëdunäˈäny oy ti tyun jyatëdët, oy ja mdääk mdeety o ja mëtnaymyaayëbë tkanekymyëdundët (Sal. 27:10). Oy diˈibë jotmay xywyinguwäˈägët, mbäät xyˈamdoyë Jyobaa ets mbudëkëdët parë xykyuytyunët diˈib ojts xytyukwandaˈaky (käjpxë 2 Korintʉ 4:7).

7. ¿Ti yˈandijpy mduunˈadëˈëtsët parë xypyäädët ja nitsokën mëdë tsëˈëgë etsë tsëyuyë?

⁷ Jyobaa tsyojkypy ets mëët mnaymyayëdët. Per tsojkëp xytyunëdë mëjääw parë mëët oy mˈitët ets parë xypyäädët ja nitsokën. Pesë Biiblyë jyënaˈany: “Tuunˈadëˈëtstë parë xypyäättët ja nitsokën mëdë tsëˈëgë etsë tsëyuyë” (Filip. 2:12, TNM). Tyäˈädë tekstë yëˈë mdukˈijxëp ko tsojkëp yajxon xywyinmayët ti mdunaampy parë xëmë oy mˈitët mëdë Jyobaa ets parë kyaj xymyastuˈudët oy ti jotmay xypyäädët. Këdii mwinmay ko mmëmadaktäˈäyaampy. Jamyats ko nan të tyëgoytyë nääk diˈibë nety jeky kujk Dios mëduundëp. Pääty, ¿ti mbäät mbudëkëty parë xytyuunˈadëˈëtsët diˈib mdukpäädëdëp ja nitsokën?

8. 1) ¿Ti yˈandijpy ko këˈëm nˈëxpëjkëm? 2) ¿Tiko jyëjpˈamëty nˈëxpëjkëm?

⁸ Parë nnaymyaˈayëm mëdë Jyobaa, tsojkëp nmëdoˈowëm wiˈix jyënaˈany ets nmaytyakëm mëët. Ja nmëdoˈowëm wiˈix xyˈanmäˈäyëm ko këˈëm nˈëxpëjkëmë Biiblyë etsë ëxpëjkpajn ets ko nbawinmäˈäyëm. Per ko xyˈëxpëkëdë Biiblyë kyaj xyjatët agëbajky extëm ko mˈëxpëky parë xytyunäˈänyë mˈeksamen mä mˈeskuelë. Duˈun mbäät mˈëxpëky extëmxyëp mnëjkxy mä tuˈugë lugäär parë xyˈixyˈatäˈäny ets xynyijawëyaˈany niˈigyë wiˈixë Jyobaa jyaˈayˈaty. Ko duˈun xytyunët, ta niˈigyë xymyëwingonäˈänyë Jyobaa, ets yëˈë ta nanduˈun mëwingonäˈänyëty (Sant. 4:8).

9. ¿Tijaty naybyudëkë jaˈäjtp parë këˈëm mˈëxpëkët?

⁹ Jyobaa kyäjpn yajjaˈäjtypy kanäk pëkyë naybyudëkë parë xytyukniwitsët wiˈix mbäät mˈëxpëky. Extëm nˈokpëjtakëm, mä sitio jw.org mä jyënaˈany “Jóvenes”, jap xypyäädäˈäny “Actividades para estudiar la Biblia”, diˈib mbäät mbudëkëty parë xyjaygyukët wiˈix xykyuytyunët tijaty myaytyakypyë Biiblyë. Nan jap xypyäädäˈänyë guías de estudio “¿Qué enseña realmente la Biblia?”, diˈib mbudëkëyanëp parë xyyajkëktëkëdë mëbëjkën ets xynyimaytyäˈägët. Ets mä ¡Despertad! abril 2009, jap tˈaknimaytyaˈaky wiˈix mbäät mˈëxpëky, mä jyënaˈany “Los jóvenes preguntan. ¿Cómo disfrutar la lectura de la Biblia?”. Jëjpˈam mˈëxpëkët ets xypyawinmayët parë mbäät mduunˈadëˈëtsy ets xypyäädët ja nitsokën (käjpxë Salmo 119:105). *

10. ¿Tiko jyëjpˈamëty nyuˈkxtäˈägët ja Dios mëduumbë diˈib të nyëbajnë?

¹⁰ Ko nˈëxpëjkëmë Biiblyë ta nmëdoˈowëm ko Jyobaa xymyëgäjpxëm. Per pën nmëtmaytyäˈägäˈänëm yëˈë, tsojkëp nmënuˈkxtakëm. Ets kyaj mbäät jeˈeyë nˈijxëm extëm tuˈugë kostumbrë o parë yˈoybyëtsëmët tijaty nduˈunëm. Ko nuˈkxtakëm, yëˈë duˈun parë mëët ngäjpx nmaytyakëmë Jyobaa. Yëˈë myëdoowˈitaampy wiˈix nˈanmäˈäyëm (käjpxë Filipʉs 4:6). Ko ti xymyëmay xymyëdäjët, jamyats ko Biiblyë  duˈun mˈanëˈëmxëty: “Tuknijëduwë Jyobaa ja mtsëmy mgëˈëy” (Sal. 55:22). ¿Mmëbëjkypy ko tyäˈädë mbäät mbudëkëty? Miyonkˈamë nmëguˈukˈäjtëm mbäät mˈanëˈëmxëdë ko yëˈëjëty të pyudëkëdë. Ets mijts nan mbäät mbudëkëty.

11. ¿Tiko jyëjpˈamëty ets xëmë xymyoˈoyëdë dyoskujuyëmë Jyobaa?

¹¹ Jëjpˈam ets xëmë nmënuˈkxtakëmë Jyobaa, kyaj jyaayëty ko nyajtëgoyˈäjtëmë nyaybyudëkë. Biiblyë jyënaˈany: “Jäˈäygyëdäˈäktë” (Kol. 3:15). Näˈäty, mbäät yëˈëyë nmëmäˈäy nmëdäjëm ja njotmayˈäjtëm ets kyaj nekyjamyajtsëm wixatyë Jyobaa xykyunuˈkxëm. ¿Tiko xykyapëjtaˈagyë nwinmäˈäny ets tuˈuk tuˈugë xëëw xykyukäjpxët naa tëgëk pëkyën diˈibë Jyobaa mmooyëp? Abigail diˈib jeˈeyënëm yaˈkpëtsëmy, ja nyëbejty ko netyë jyëmëjt 12, jyënaˈany: “Nwinmayëts ko nipën duˈun kyanitëkëty nmoˈoyëmë dyoskujuyëm extëmë Jyobaa. Tsojkëp xëmë ngukäjpxëm tijaty yëˈë xynyamoˈoyëm. Tëgok yëˈëts nmëdoowë tyäˈädë ayuk diˈibëts xëmë njamyejtsypy: Okwinmay ko mguxëënyë mët yëˈëyë diˈib ëxëëy mgukäjpxë mä Jyobaa. ¿Tijatyëdaa mëët mguxëënyët?”. *

12, 13. ¿Tiko yˈoyëty xywyinmayët wiˈix këˈëm të xyˈixy ko Jyobaa oyjyaˈay?

¹² Jyobaa pyudëjkë rey David oy kanäkˈok tpatyë jotmayë mëjwiin kajaabë. Pääty, yëˈë nety myaytyakypy diˈib këˈëm të ttimˈixy ko jyënany: “Jawëdë ets ixtë ko Jyobaa oyjyaˈay; jotkujkë tadë yetyëjk diˈib yëˈë aˈoˈkëp” (Sal. 34:8). Tyäˈädë tekstë yëˈë xytyukˈijxëm ko jëjpˈam ets mijts këˈëm xyˈixët ko Jyobaa oyjyaˈay. Ko xykyajpxyë Biiblyë, ëxpëjkpajn ets mnëjkxy mä reunyonk, ta xynyijawë wiˈix yajnimaytyäˈäktë jäˈäy diˈibë Jyobaa të pyudëkëdë parë xëmë myëdunëdë. Per mientrës niˈigyë xymyëwingonyë Jyobaa, tsojkëp këˈëm xyˈixët wiˈixë Jyobaa mbudëkëty mä mjukyˈäjtën. ¿Wiˈix mijts të xyˈixy ko Jyobaa oyjyaˈay?

¹³ Ta tuk pëky wiˈix niˈamukë të nˈijxëm ko Jyobaa oyjyaˈay. Yëˈë të xymyëjwoˈowëm niduˈuk niduˈuk mä yëˈë ets mä yˈUˈunk. Jesus jyënany: “Ni pën mbäät kyaminy mä ëjën pën kyaj dyajminy yëˈë Dios Teety diˈibëts ëj xykyajx” (Fwank 6:44). ¿Mjäˈäwëp mijts ko Jyobaa të mëjwoyëty? O mjënäämp: “Jyobaa yëˈë myëjwoowëtsë ndääk ndeety ets ëjts jeˈeyëts ko nbanëjkxy”. Per ko mnaywyandakë mä Jyobaa ets mnëbejty, këˈëmë nety oy mˈity mëdë Jyobaa, ets tyam mˈixyˈäjtëp yajxon. Pesë Biiblyë jyënaˈany: “Diˈibë tsyejpy ja Dios, ixyˈäjtëp ja Dios” (1 Kor. 8:3). Pääty, yajtsobäät ko Jyobaa të mmoˈoyëty tuˈugë mlugäär mä kyäjpn.

14, 15. ¿Wiˈix mbäät dyajkëktëkë mmëbëjkën ko mgäjpxwäˈkxët?

¹⁴ Nan mˈijxypy ko Jyobaa oyjyaˈay ko mmoˈoyëtyë jotmëkˈäjtën parë xynyimaytyäˈägëdë mëbëjkën, duˈun ko mnëjkxy käjpxwäˈkxpë ets mä mˈeskuelë. Seguurë ko tsiptakp xymyëtmaytyäˈägëdë mëëˈeskuelë ënäˈk, pes kyaj xynyijawë wiˈix yˈatsowäˈändë. Ets mbäät mas niˈigyë mtsiptakxëty pën nimay jam xymyëtmaytyäˈägäˈändë. ¿Ti mbäät mbudëkëty?

¹⁵ Tim jawyiin, winmay tiko mˈity seguurë mä tijaty mmëbëjkypy. Mä sitio jw.org, tap yajpäätyë guías de estudio kanäk ayuk, diˈib mbäät mbudëkëty parë xywyinmayët tijaty mmëbëjkypy, tiko xymyëbëky ets wiˈix mbäät xynyimaytyaˈaky. Ko mˈitët seguurë mä tijaty mmëbëjkypy ets yajxon  xynyiˈëxpëkët, ta xytsyojkënyëˈatët xynyimaytyäˈägëdë Jyobaa (Jer. 20:8, 9).

16. ¿Ti mbäät mbudëkëty parë amëk jotmëk xynyimaytyäˈägët tijaty mmëbëjkypy?

¹⁶ Per mbäät duˈunyëm xyjëjptsëˈëgë xynyimaytyäˈägëdë mmëbëjkën, oy yajxon të xyjaniˈëxpëkë. Tuˈugë kiixy diˈib 18 jyëmëjt, ja nyëbejty ko nety 13 jyëmëjt, yëˈë jyënaˈany: “Nnijäˈäwëbëts tijatyëts nmëbëjkypy, per näˈäty xytsyiptakxëbëts nimaytyäˈägët”. ¿Ti tyuumpy? Duˈun tnimaytyaˈaky ja tëyˈäjtën extëm kyajpxy myaytyaˈaky. Yëˈë jyënaˈany: “Pënë nmëguˈuktëjkëts nyimaytyaktëp tijaty, ¿tikots nanduˈun ngatunët? Pääty kots jam ti nimaytyaˈaky, tats duˈun njënäˈäny: Tamëtsë nety tuˈugë jäˈäy ndukniˈˈixë Biiblyë ko... ets tats nˈaknimaytyaˈaky titsë nety jam ndukmëtmaytyaktëp. Oyëtsë nety yëˈë Biiblyë nganimaytyaˈaky, ta nääk tnijawëyäˈändë etsëts xyyajtëwdë wiˈixëtsë jäˈäy nyaˈëxpëky mëdë Biiblyë. Kots duˈunë maytyaˈaky nyajtëkë, tats kyaj nëgoo xytsyiptakxë nmëtmaytyäˈäktët, ets jantsy jotkujkëts nnayjawëty kots nimaytyaˈagyë tëyˈäjtën”.

17. ¿Tiko jyëjpˈamëty nˈijtëm seguurë ko nimaytyakëm tijaty nmëbëjkëm?

¹⁷ Ko xywyintsëˈëgëdë jäˈäy ets xymyëmay xymyëdäjët, ta nanduˈun mwingutsëˈëgëyaˈanyëty. Olivia diˈibë jyëmëjt 17, ets nyëbejty ko myutskˈäjty, jyënaˈany: “Kots ijty nmaytyaˈaky mëdë jäˈäy, xëmëts ntsëˈëgë nmaytyaktëkëdë Biiblyë, mët ko wyinmaytyët ko yëˈëyëts nmaytyaˈakyˈäjnëp”. Per ta dyajtëgäjtsyë wyinmäˈäny, ets en lugäär duˈunyëm tsyëˈëk jyawët, ta wyinmääy: “Mayë ënäˈktëjk kyaj tnijawëdë pënën Testiigëty, ëtsäjtëm jeˈeyë xyˈixyˈäjtëm. Pääty wiˈix njäˈäyˈäjtëm mbäät yëˈë tyuny parë oy xyˈatsoˈowëm o kyaj. Pën jantsy tsoytyuˈunëm ets kyaj nëgoo nimaytyakëm tijaty nmëbëjkëm o pën tsëˈk jäˈäwëm ko nimaytyakëm, mbäät wyinmaytyë ko nduktsoytyuˈunëm ko nDestiigëˈäjtëm. Ets mbäät kyaj oy xywyinˈijx xyˈatsoˈowëm ko tˈixtët ko kyaj seguurë nˈijtëm. Per pën ijtëm seguurë mä tijaty nmëbëjkëm ets kyaj nwintsëˈk nˈatsëˈkëm ko nimaytyakëm, ta nëjkx nanduˈun xywyingutsëˈkëm”.

18. ¿Ti tsojkëp xytyunët parë këˈëm xypyäädët ja nitsokën?

¹⁸ Të nˈijxëm ko mëjwiin kajaa diˈib mnikëjxmˈäjtypy parë këˈëm xypyäädët ja nitsokën. Tsojkëp xykyäjpxëdë Biiblyë ets xypyawinmayët, xymyënuˈkxtäˈägëdë Dios ets xywyinmayët wixaty mgunuˈkxyëty. Ko duˈun xytyunët, yëˈë mbudëkëyanëp parë mˈitët seguurë ko Jyobaa yëˈë mmëtnaymyaayëbëˈäjtypy. Ets nan yëˈë mbudëkëyanëp parë xynyimaytyäˈägët tijaty mmëbëjkypy (käjpxë Salmo 73:28). *

19. ¿Tiko kyaj nëgoobë ndunäˈänëm ja mëjääw parë nbatëm ja nitsokën?

¹⁹ Jesus jyënany: “Pën jaats pën xypyanëjxäˈäny, tsojkëp tmastuˈudët ja kyëˈëm winmäˈäny es jyikyˈatët extëm tuˈugë jäˈäy diˈibë pyagiipy ja [kyepy] ko yˈoˈkën tninejxy, esëts xypyatsoonët” (Mat. 16:24). Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko nbanëjkxëmë Jesus, yëˈë yˈandijpy ngëyäjkëmë jukyˈäjtënë mä Jyobaa ets nnëbajtëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta yˈawäˈätsy ja tëjkˈääw ets nˈaxäjëm mëjwiin kajaa kunuˈkxën, duˈun tyam ets mä ja jembyë jukyˈäjtënë diˈib itäämp winë xëëw. Pääty, taaˈäjtp kanäk pëky tiko mbäät nduˈunˈadëtsëm parë nbatëm ja nitsokën.