1, 2. 1) ¿Ti Jesus ojts ttukˈaneˈemy ja nidëgëëkpë yˈapostëlëty, ets ti tyuundë? 2) ¿Ti nˈixäˈänëm mä tyääbë artikulo?

JEˈEYË nety të nyaxy ja Paskë xëëw mä jëmëjt 32 ko Pedro, Santiago etsë Juan tˈijxtë wiˈixë Jesus tyëgäjtsy. Waˈanë nety jam yajpäättë mä ja kopk diˈib xyëwˈäjtypy Hermón. Biiblyë tnimaytyaˈaky wiˈixën tyëgäjtsy, duˈun jyënaˈany: “Yëˈë wyiin jyëjp jyantsytyeˈxy extëm ja xëë, es ja wyit tyëgäjtsy poop extëm ja jäjën” (Mat. 17:1-4). Ets ok, ta ja apostëlëty tmëdoowdë ko Dios jyënany: “Tyäˈädëtsë dëˈën ja nˈUˈungëts diˈibëts ëj njantsytsyejpy es diˈibëts ëj mëët njotkujkë. ¡Mëmëdowdë yëˈë!” (Mat. 17:5). Extëmë net jyukyˈajtyë Pedro, Santiago etsë Juan, yajnigëxëˈktë ko jyantsy myëmëdoowdë Jesus, ets ëtsäjtëm nan nbanëjkxäˈänëmë yˈijxpajtën.

² Mä jatuˈukpë artikulo të nˈijxëm ko nmëmëdoˈowëmë Jesus yëˈë yˈandijpy tijaty kyaj mbäät nduˈunëm. Per mä tyäˈädë artikulo nˈixäˈänëm majtsk pëky diˈibë Jesus ojts tnigajpxy ets nduˈunëm.

3. Extëm jyënaˈanyë Matewʉ 7:13, 14, ¿ti tsojkëp nduˈunëm?

³ (Käjpxë Matewʉ 7:13, 14). Jesus ojts tnigajpxy majtskë tuˈu, tuˈuk yëˈë ja mëjtuˈu, ets jatuˈuk yëˈë axuˈutspë. Tëgatsyaty mä yajnëjkxyë tyääbë tuˈu ets këˈëm mbäät nwinˈijxëm diˈibë nbanëjkxäˈänëm, pes jeˈeyë jyaˈˈaty majtskë tuˈu. Jëjpˈam parë nwinˈijxëm, mët ko mbäät xymyënëjkxëm mä ja jukyˈäjtën o mä ja kutëgoˈoyën.

4. Oknimaytyäˈäk wiˈixën yˈixëty ja mëjtuˈu.

 ⁴ Oy ko yajxon nˈijxëm wiˈixën tyëgatsyëty tuˈuk tuˈugë tyäˈädë tuˈu. Ja mëjtuˈu yëˈë mayë jäˈäy yeˈeytyëp mët ko kyaj tsyiptaˈaky. Ets yëˈë may pyanëjkxtëp mët ko nenduˈun tijaty ttunäˈändë extëm ja mayjyaˈay. Kyaj tpëktë kuentë ko Satanás yëˈëdën diˈib tsyojkypy ets nˈyeˈeyëmë tyäˈädë tuˈu diˈib yajnëjkxp mä ja kutëgoˈoyën (1 Kor. 6:9, 10; 1 Fwank 5:19).

5. ¿Ti nääk të ttundë parë të tpäättë ja tuˈujë axuˈutspë ets të tˈyeˈeytsyondäˈäktë?

⁵ Per mä ja tuˈujë axuˈutspë Jesus ojts jyënaˈany ko niwaanë jäˈäy diˈib yeˈeytyëp. Mä Matewʉ 7:15 duˈun jyënaˈany: “Naygyuentëˈatëdë mä yëˈë andakpëty diˈibë jënandëp ko yëˈëjëty ja Diosë kyugäjxpë”. Näägë jäˈäy jyënäˈändë ko milˈam jyaˈˈatyë relijyonk ets may jyënäˈändë ko ak yëˈë tukniˈˈijxëdëp ja tëyˈäjtën. Päätyë net mayë jäˈäy kyujoˈobëdë ets kyaj tnekyˈëxtäˈäytyë diˈibën ja tuˈu diˈib mënëjkxp mä ja jukyˈäjtënë winë xëëbë. Per mbäät tpäättë, pesë Jesus jyënany: “Pën [mbaduumpy] extëmts miits nˈanëëmëdë, nˈëxpëjkpëˈatëpts miitsëty, es mˈixyˈattëp ja tëyˈäjtën, es yëˈë tëyˈäjtën yëˈë myajwëˈëmëdëp awäˈätstuuy” (Fwank 8:31, 32). Pääty oy ko xyˈëxtääy ja tëyˈäjtën ets kyaj ojts xypyanëjkxy ja mayjyaˈay. Ko xyˈëxpëjktsondakyë Biiblyë, ta xynyijäˈäwë tijatyënë Dios nyiˈanaˈamëp ets tijatyë Jesus tukniˈˈijxëp. Extëm nˈokpëjtakëm ojts xynyijawë ko Jyobaa tsyojkypy ets xyjyëjpkudijët tijaty tukniˈˈijxëbë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty. Ets kyaj xynyekytyuktëk xynyekytyukwäˈägët ja kostumbrë etsë xëëw diˈibë jäˈäy tyuundëp. Nan ojts xypyëkyë kuentë ko tsiptakp nduˈunëm tijatyë Jyobaa nyiˈanaˈamëp ets kyaj nekytyuˈunëm tijaty kyaj ttukjotkëdaˈaky (Mat. 10:34-36). Waˈan të mtsiptakxëty xyajtëgatsëdë mjukyˈäjtën, per mët ko xytsyojky mgupëkëdët ja mDeetyë tsäjpotmëdë, ta duˈun xytyuuny. Seguurë ko Jyobaa jantsy agujk jotkujk nyayjyäˈäwë (Prov. 27:11).

6. Extëm jyënaˈanyë Salmo 119:9, 10, 45 etsë 133, ¿ti mbäät xypyudëjkëm parë nˈyeˈeyˈadëtsëm ja tuˈujë axuˈutspë?

⁶ Pën të ëgäˈäny njëjpˈyeˈeyëm ja tuˈujë axuˈutspë, ¿ti mbäät xypyudëjkëm parë ninäˈä ngajëjpˈyeˈeytyutëm? Nˈokpëjtakëm tuˈugë ijxpajtën. Mä näägë it lugäär mä karreteerë jantsy axuˈutspë, yˈagaamëˈktëp ja tuˈu parë kyaj yˈayoˈonbäädët ja tsyofeer ets parë kyaj yˈayeˈeynyaxët ja karrë. ¿Këdii niˈigyë ja tsyofeer tkuˈëw tkukäjpxët ets kyaj tyëkët abajt kutujkpë ko të yaˈˈagaamëˈëky ja tuˈu? Jyobaa yˈanaˈamën diˈib miimp mä Biiblyë, nenduˈunë xykyuwäˈänëm extëm ko yaˈˈagaamëˈëky ja tuˈu ets xypyudëjkëm parë nˈyeˈeyˈadëtsëm ja tuˈujë axuˈutspë (käjpxë Salmo 119:9, 10, 45, 133, TY). *

7. ¿Wiˈix mbäät tˈixtë ënäˈktëjk ja tuˈujë axuˈutspë?

⁷ Ënäˈktëjk, ¿mwinmaapy näˈäty ko Jyobaa yˈanaˈamën kyaj mduktunyëty tijaty mjatsojkënyëˈajtypy? Duˈunën ttsokyë Satanás ets mwinmayët. Yëˈë jyatsojkënyëˈajtypy parë yëˈëyë xyˈixët tijaty tyuundëp pënaty yeˈeytyëp ja mëjtuˈu, pes duˈun kyëxëˈëktë extëmxyëp tjantsy tyukxondäˈäktë ja jukyˈäjtën. Myajwinmayanëp ko mijts kyaj jyawë xytyukxondaˈaky ja mjukyˈäjtën extëm ja mëguˈuktëjk diˈib mëët mˈeskuelëˈattë ets pënaty mˈijxtëp mä internet. * Per jamyats ko Satanás kyaj tkuentëty pënaty yeˈeytyëp ja mëjtuˈu, diˈib yajnëjkxp mä ja kutëgoˈoyën.  Jyobaa të yajxon mduknijawëty diˈibë tuˈujën mënëjkxp mä ja jukyˈäjtënë winë xëëbë (Sal. 37:29; Is. 35:5, 6; 65:21-23).

8. ¿Wiˈix mbäädë ënäˈktëjk pyudëkëdë yˈijxpajtënë Olaf?

⁸ Min nˈokˈijxëm ti mbäät xytyukniˈˈijxëm extëm yajnimaytyaˈagyë nmëguˈukˈäjtëm Olaf. * Ja myëguˈuktëjk diˈib mëët yˈeskuelëˈaty mëktaˈaky yˈanmääyëdë parë yˈit tsyëënët mët ja toˈoxyˈënäˈk. Per ko ttukmëtmaytyaky ko Testiigë ets ko yëˈë naytyuknëˈëmooy naytyuktuˈumooyëbë Biiblyë, ta niganääk ja toˈoxyˈënäˈk tˈëxtääytyë winmäˈäny wiˈix mbäät dyajtëgoytyë, per kyaj ojts yajkäˈäyëty ja toˈoxyˈënäˈk. Olaf pyatë wiinkpë jotmay, yëˈë tnimaytyaˈaky: “Ja nmaˈestrëts mëktaˈagyëts ojts xyˈanëëmëdë parëts ndëkët mä unibersidad netëts mëjë jäˈäy xyajnaxët. Pes pën kyajts nˈëxpëky, kyajts nbäädët ja oybyë nduunk ets nan kyajts mbäät nˈity agujk jotkujk”. ¿Ti pudëjkë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm parë tjëjpkuwäˈkë ja jotmay diˈib pyat? Yëˈë tnimaytyaˈaky: “Diˈibëts xypyudëjkë yëˈë kots nˈëxtääy ja nmëtnaymyaayëbëty mä kongregasionk diˈibëts njäˈäwë extëmtsë nfamilyë. Per nan nbëjtakëts niˈigyë nwinmäˈäny parëts këkpäät nˈëxpëkäˈänyë  Biiblyë. Yëˈëts diˈib xyaˈijt seguurë ko tëtsë nety nbääty ja tëyˈäjtën ets yëˈëts xypyudëjkë parëtsë Jyobaa nmëduunˈadëˈëtsët”.

9. ¿Ti tsojkëp nduˈunëm parë kyaj njëjpˈyeˈeytyutëm ja tuˈujë axuˈutspë?

⁹ Diˈibë Satanás tsyojkypy yëˈë ets njëjpˈyeˈeytyutëm ja tuˈu diˈib mënëjkxp mä jukyˈäjtën ets nbanëjkxëm ja mayjyaˈay diˈib yeˈeytyëp ja mëjtuˈu diˈib yajnëjkxp mä kutëgoˈoyën (Mat. 7:13). Per pën duˈunyëm nmëdoowˈijtëm extëmë Jesus xyˈanmäˈäyëm ets pën nˈijxëm ko ja tuˈujë axuˈutspë xykyuwäˈänëm, ta ninäˈä ngajëjpˈyeˈeytyutëm. Minë net nˈokˈijxëm ti ja tuk pëkyë Jesus ojts tnigajpxy nˈaktuˈunëm.

10. Extëm jyënaˈanyë Matewʉ 5:23, 24, ¿wiˈixë Jesus jyënany tidën tsojkëp nduˈunëm?

¹⁰ (Käjpxë Matewʉ 5:23, 24). Mä tyääbë tekstë yëˈë Jesus myaytyak ko ja judiyëtëjk dyaktë wyintsëˈkën. Okpawinmay ko tuˈugë jäˈäy yajpääty mä ja templë tëdën tyimmoˈoyanëp ja saserdotë ja wyintsëˈkën. Per pën jyamyejtsypy ko tam tkayaˈoyë jyotmay mët ja myëguˈuk, tsojkëbë nety tnikaˈagët ja jyëyujk yˈanimal diˈib yakaampy extëmë wintsëˈkën ets nëjkx dyaˈoyë ja jyotmay. ¿Tiko nety duˈun ttuny? ¿Ti diˈibë nety mas jëjpˈam ets këdiinëm ja wintsëˈkën diˈib myoˈoyaambyë Jyobaa? Jesus jyënany: “Nëjx jawyiin mnayajtiˈigyëdë mëdë mmëguˈuk”.

11. ¿Tijatyë Jacob tyuun parë dyaˈoˈoyë ja jotmay mëdë myëgaˈax?

¹¹ ¿Wiˈix nyaˈoˈoyëm ja jotmay ko nmëdäjtëm mët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm? Min nˈokˈijxëmë yˈijxpajtënë Jacob. Yëˈë nyaˈiˈpx jëmëjtëbë nety tsyoˈonë mä ja yˈit lyugäär ko myëgäjpxë tuˈugë anklës parë jatëgok jyëmbitët mä nyax kyäjpn (Gén. 31:11, 13, 38). Per jotmaybyäädäämbë nety mët ko Esaú yaˈoogäˈänyëty (Gén. 27:41). Jacob “ojts ja tsëˈëgë tyuktëkëty ets tyëjkë moombë tujkpë” ko tˈijxy ja myëgaˈaxë Esaú duˈunyëmë nety tpëjkëˈëky ja akë (Gén. 32:7, MNM). ¿Tijatyë Jacob tyuun parë dyaˈoˈoyë ja jotmay mëdë myëgaˈax? Tim jawyiin, myënuˈkxtakë Jyobaa amumduˈukjot. Myëmajtsk, mëjwiin kajaa yˈoyjyaˈaytyaky ko ttuknigejxy tijatyë Esaú (Gén. 32:9-15). Ets myëdëgëëk, ko nyaywyinguˈijxëdë, ta netyë Jacob ojts tninëjkxy ets tniwindaky, kyaj jyeˈeyëty tëgok majtskˈok, jëxtujkˈokën duˈun ttuuny. Mëdë yujyˈat tudaˈakyˈat ets mëdë mayˈäjt wintsëˈkën, Jacob dyaˈoˈoyë ja jotmay mëdë myëgaˈax (Gén. 33:3, 4).

12. ¿Tijaty xytyukniˈˈijxëmë yˈijxpajtënë Jacob?

¹² ¿Tijaty xytyukniˈˈijxëmë yˈijxpajtënë Jacob? Ojts tniwinmayë wiˈix nyaybyäädäˈänyëty mët ja myëgaˈax ets wiˈix tˈanëëmëyaˈany. Jawyiin ojts tmënuˈkxtaˈagyë Jyobaa mëdë yujyˈat tudaˈakyˈat parë pyudëkëdët. Ok, ta net duˈun ttuuny extëmë netyë Jyobaa të tˈanëëmë, ko yˈoyjyaˈaytyaky mä nyaybyatëdë mët ja myëgaˈax ets ko tsuj yajxon ojts tˈagëˈë tˈaxäjë. Ko net nyaybyatëdë, kyaj jam ojts nyaygyajpxytsyiigëdë ets dyajtsiptaktë pënën myëdäjtypy ja tëyˈäjtën. Pes diˈibën netyë Jacob tyunaampy, yëˈë dyaˈoyëyaˈany ja jotmay mëdë myëgaˈax. ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën?

13, 14. ¿Ti tsojkëp nduˈunëm pën të tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm axëëk nyajnayjyäˈäwëm?

¹³ Pën yajpäädäˈänëm mä ja tuˈu diˈib yajnëjkxp mä jukyˈäjtën, tsojkëp tuˈugyë nˈijtëm mët ja nmëguˈukˈäjtëm (Rom. 12:18). Pääty ¿ti mbäät nduˈunëm pën nˈijxëm ko të tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm nyajjotˈambëjkëm? Nˈoktuˈunëm duˈun extëmë Jacob, nˈokmënuˈkxtakëmë Jyobaa amumduˈukjot ets nˈokˈanmäˈäyëm parë xypyudëjkëm ets nnayaˈoˈoyëm mët ja nmëguˈukˈäjtëm.

¹⁴ Nan oy ko njuˈtëmë tiempë parë këˈëm nnayˈijxëm wiˈix tijaty tyam nduˈunëm. Extëm nˈokpëjtakëm, mbäät nnayajtëˈëwëm: “¿Yujjäämp tudäˈägäämbëts parëts ninëjkxët ja  nmëguˈugëts etsëts nëjkx nˈamdoy ja maˈkxën parëts mëët tuˈugyë nˈitët? ¿Wiˈixëdaa Jyobaa mëdë Jesus nyayjyawëdët kots duˈun ninëjkxët ja nmëguˈukˈäjtëm parëts mëët nyaˈoyët ja jotmay?”. Extëm nˈatsoowëmbijtëmë tyääbë yajtëˈëwën, yëˈë nety nyajnigëxëˈkëm ko nmëdoowˈijtëm extëm Jesus xyˈanmäˈäyëm ets ko nmëwingonäˈänëm ja nmëguˈukˈäjtëm parë mëët oy nˈijtëm. Ja yˈijxpajtënë Jacob nan mbäät xypyudëjkëm parë duˈun nduˈunëm.

15. Extëm jyënaˈanyë Éfesʉ 4:2, 3, ¿wiˈix xypyudëjkëm parë nyaˈoˈoyëm ja jotmay diˈib nmëdäjtëm mët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm?

¹⁵ Okwinmay tixyëp tuun jäjttë koxyëbë Jacob ojts tninëjkxy ja myëgaˈax mëdë mëjˈat këjxmˈat. Kyajxyëp oy wyimbëtsëëmy. Nenduˈun jyaty mët ëtsäjtëm, oy ko ja nmëguˈukˈäjtëm ninëjkxëm mëdë yujyˈat tudaˈakyˈat ko nyaˈoyëyäˈänëm ja jotmay (käjpxë Éfesʉ 4:2, 3). Mä Proverbios jyënaˈany: ‘Niˈik jyotˈambëky yëˈë mëgäˈäx ko yajmëdëgoy, këdiinëm tuˈuk yëˈë käjpn diˈib nabotsyën. Yëˈë tsiptuˈun tsipkäjpxën jëduˈun jyëjpmëdij jyëjpmëwäˈägë ta yëˈë pujxnën mëdiˈibë këmoondëjk yˈagaamdukˈäjtypyën’ (Prov. 18:19, TY). Ko mëdë yujyˈat tudaˈakyˈat nˈamdoˈowëmë maˈkxën ja nmëguˈukˈäjtëm, mbäät yëˈë tyuny extëm ja awatsn parë mbäät ndëjkëm mä ja ‘käjpn diˈib nabotsyën’.

16. ¿Ti tsojkëp nwinmäˈäyëm ko ninëjkxëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib axëëk të nyajnayjyäˈäwëm, ets tiko?

¹⁶ Nan oy ko nwinmäˈäyëm kontiempë ti nëjkx nimaytyäˈägäˈänëm mët ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib axëëk të nyajnayjyäˈäwëm ets wiˈix nˈanëëmëyäˈänëm. Ets ko nety ninëjkxëm, nˈokwinmäˈäyëm ko pääty duˈun nduˈunëm parë nyajtsoˈogäˈänëm ja tsyayut diˈib jyäˈäwëp mä jyot kyorasoon. Mbäät kyaj oy xywyinˈijx xyˈatsoˈowëm ko ëgäˈäny nmëtmaytyakëm. Per oy ko kyaj nnaynyikäjpxtutëm o njotˈambëjkëm, pes mbäät kyaj yˈoyë ja jotmay. Nˈokjamyajtsëm ko parë nyaˈoˈoyëm ja jotmay mëdë nmëguˈukˈäjtëm, kyaj yëˈë nˈijxëm pën ja poky të tmëdaty o pën diˈib oy tijaty të ttuny (1 Kor. 6:7).

17. ¿Ti mdukniˈˈijxëp extëm tijaty ttuunyë Gilbert?

¹⁷ Min nˈokˈijxëm wiˈixë Gilbert ojts tsyiptakxëty mëjwiin kajaa parë dyaˈoˈoyë jotmay mët tuˈugë myëguˈuk. Yëˈë tnimaytyaˈaky: “Nëgooyëtsë nety nmëdäjnë jotmay mëdëts tuˈugë nwingon mëguˈuk. Majtsk jëmëjt naxyëts njatuunyë mëjääw parëts mëët nyaˈoyëdë jotmay etsëts jatëgok oy mëët nˈitët”. ¿Ti yˈaktuunë tyääbë nmëguˈukˈäjtëm? Yëˈë yˈakjënäˈäny: “Mätsë nety ngamëtmaytyaˈakynyëm, tats nmënuˈkxtakyë Jyobaa parëts xypyudëkët ets kyajts nyajpokët ko dyajpëtsëmëdë ääw ayukë mëkatypyë. Tsojkëbëtsë nety nbokymyaˈkxët ets kyajts yëˈë nˈixët  pënën myëdäjtypy ja poky, pes diˈibëtsë nety ntsojkypy yëˈëts nyaˈoyët ja jotmay”. ¿Wiˈix wyimbëtsëëmy ko duˈun ttuunyë Gilbert? Yëˈë jyënaˈany: “Tyam tuˈugyëtsë net nˈittë mëdëts ja njiiky nmëguˈuk ets jantsy oyëts mëët naymyënëjkxëdë”.

18, 19. Pën të tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm axëëk nyajnayjyäˈäwëm, ¿ti tsojkëp nduˈunëm, ets tiko?

¹⁸ Pääty ¿ti mbäät nduˈunëm pën nbëjkëmë kuentë ko të tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm axëëk nyajnayjyäˈäwëm? Nmëmëdoˈowëm ja käjpxwijën diˈibë Jesus yäjk, nnayaˈoˈoyëm mët ja nmëguˈukˈäjtëm. Nˈoktukmëtmaytyakëmë Jyobaa ets nˈokˈanmäˈäyëm parë xytyukpudëjkëmë yˈespiritë santë mä wiˈix mbäät nyaˈoˈoyëm ja jotmay. Pën nduˈunëm duˈun, ta agujk jotkujk nyajpäädäˈänëm ets duˈunë nety nyajnigëxëˈkëm ko nmëdoowˈijtëm extëmë Jesus xyˈanmäˈäyëm (Mat. 5:9, TNM).

¹⁹ Nguˈëˈëw ngugäjpxëm ko Jyobaa tsuj yajxon xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm mët yëˈëgyëjxmë Jesukristë, diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë ‘mëbëjkpëtëjk’ (Efes. 5:23, TY). Nmëdoowˈitäˈänëm wiˈix xyˈanmäˈäyëmë Jesus duˈun extëm ttuundë ja yˈapostëlëtëjk, Pedro, Santiago etsë Juan (Mat. 17:5). Të nˈijxëm tuk pëky wiˈixën mbäät nmëdoowˈijtëm extëmë Jesus xyˈanmäˈäyëm, jaa ko nyaˈoˈoyëm ja jotmay mët ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib axëëk të nyajnayjyäˈäwëm. Ets pën kyaj njëjpˈyeˈeytyutëm ja tuˈujë axuˈutspë diˈib yajnëjkxp mä jukyˈäjtën, mëjwiin kajaa nyajkunuˈkxäˈänëm, duˈun tyam ets mä tiempë myiny kyëdaˈaky njotkujkˈatäˈänëm winë xëëw winë tiempë.