1, 2. 1) ¿Wiˈixë Jyobaa jyënany ti tunan jatanëp mä ndiempëˈäjtëm? 2) ¿Tijaty yajtëˈëwën yaˈˈatsoowëmbitäämp mä tyäˈädë artikulo? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky).

JYOBAA jyënany ko mä tyäˈädë tiempë, “nimäjkë yetyëjk diˈib kyäjpxtëp tukëˈëyë ayuk mäjatyë nax käjpn [...] nyaygyëxtëyäˈänëdë mä ja yˈëxmuk tuˈugë yetyëjk diˈib judiyë, ets jyënäˈänäˈändë: Nëjkxandëbëts mët miitsëty, mët ko tëjëts nmëdowdë ko Dios yajpääty mët miitsëty” (Zacarías 8:23). Ja “judiyë”, yëˈë yˈandijpy pënatyë Dios të twinˈixy mëdë myëjää parë nyëjkxtët tsäjpotm. Ets ja “nimäjkë yetyëjk”, yëˈë yˈandijpy pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny winë xëë. ¿Tiko tpanëjkxäˈändë pënaty jukyˈatandëp tsäjpotm? Yëˈko nyijäˈäwëdëp ko kupëjkëdëbë Jyobaa ets myëjjäˈäwëdëp ko mëët tuˈugyë tˈawdattëdë Dios.

² Extëmë Zacarías jyënany, nanduˈunë Jesus tyukniˈˈijxë ko ja Dios mëduumbëty tuˈugyë yˈitäˈändë. Pënaty nëjkxandëp tsäjpotm ja ojts ttijy “tuk mutsk kajpëˈëgë borreegë”, ets pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny, ja ojts ttijy “wiinkpëty ja nborreegëts”. Jesus jyënany ko niˈamukë “tuk kajpëˈëk yˈitët” ets ko yëˈë yajpanëjkxäämp extëm ja tukpäjkpë borreegë  kuentˈäjtpë (Lucas 12:32 TNM; Fwank 10:16). Per waˈan nnayajtëˈëwëm: ¿Jëjpˈam ets nnijäˈäwëm ti txëˈattë niˈamukë pënaty nëjkxandëp tsäjpotm? ¿Wiˈix mbäät jyukyˈattë? Ets ¿wiˈix mbäät nˈijxëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib kyaapy ja tsäjpkaaky ets yˈukypyë binë mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëë? Ets pën niˈigyë tyam nyimayëdë pënaty jënandëp ko tsäjpotm nyëjkxäˈändë, ¿mbäädëdaa nmëmäˈäy nmëdäjëm? Mä tyäˈädë artikulo yaˈˈatsoowëmbitäˈäny tyäˈädë taxkpë yajtëˈëwën.

3. ¿Tiko kyaj mbäät nnijäˈäwëm pënatyën meerë mëdë Jesus yˈanaˈamäˈäny tsäjpotm?

³ ¿Jëjpˈam nnijäˈäwëm ti txëˈattë niˈamukë pënaty nëjkxandëp tsäjpotm? Kyaj. Jaˈko kyaj tyim yajnijawë pën seguurë nyëjkxäˈändë ^[1] (ixë notë mä jyëjpkëxyë artikulo). Jyobaa të wyowëdë parë nyëjkxtët, per net, pën kyaj tmastuˈuttë axtë ko yˈooktët. Etsë Satanás nyijäˈäwëbë tyäˈädë, pääty dyajtuny pënaty nayajnäjxëdëp “extëmë Diosë kyugäjxpë” parë dyajtuˈudëgoyäˈändë (Matewʉ 24:24). Pääty, jaanëmë Jyobaa tˈixäˈäny pën jantsy nëjkxtëp tsäjpotm o kyaj, ko nety jawaanë yˈaktëgoyˈaty parë yˈooktët o ko nety tsyondäˈäganë ja mëj ayoˈon (Diˈibʉ Jatanʉp 2:10; 7:3, 14).

4. Pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny, ¿tiko tˈanëëmëdë pënaty nëjkxandëp tsäjpotm “Nëjkxandëbëts mët miitsëty” pën kyaj tnijawëdë ti txëˈattë?

⁴ Pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny, ¿tiko tˈanëëmëdë pënaty nëjkxandëp tsäjpotm “Nëjkxandëbëts mët miitsëty” pën kyaj tnijawëdë ti txëˈattë? Biiblyë jyënaˈany ko ja “nimäjkë yetyëjk” “nyaygyëxtëyäˈänëdë mä ja yˈëxmuk tuˈugë yetyëjk diˈib judiyë” ets jyënäˈänäˈändë: “Nëjkxandëbëts mët miitsëty, mët ko tëjëts nmëdowdë ko Dios yajpääty mët miitsëty”. Ko jyënaˈany “tuˈugë yetyëjk diˈib judiyë”, kyaj yëˈë tmaytyäˈägäˈäny tuˈugë jäˈäy, yëˈë duˈun myaytyäˈägaampy tuk grupë pënaty nëjkxandëp tsäjpotm. Pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny nyijäˈäwëdëbë tyäˈädë, pääty jyënäˈändë ko pyanëjkxandëp, o ja tuk pëky njënäˈänëm, ko myëdunandëbë Jyobaa tuˈugyë mët yëˈëjëty. Kyaj ttimnijawëyäˈändë ti niˈamukë txëˈattë parë tpanëjkxtët. ¿Tiko? Yëˈko Biiblyë jyënaˈany ko yëˈëyë mbäät nbanëjkxëmë Jesus (Matewʉ 23:10).

5. ¿Ti diˈib kyaj mbäät tpëktë xiˈiky andaˈaky pënaty nëjkxandëp tsäjpotm, ets tiko?

⁵ Pënaty nëjkxandëp tsäjpotm kyaj mbäät xiˈiky andaˈaky tpëktë extëm jyënaˈanyë 1 Korintʉ 11:27-29 (käjpx). Pën niduˈugë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm kyaj oy yˈity mëdë Jyobaa ets duˈunyëm tkay ja tsäjpkaaky ets tˈuuky ja binë mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëë, “kyamëjˈijxypyë” nety, o yajtëgoobyë nety ja mayˈäjt wintsëˈkën (Ebreeʉsʉty 6:4-6; 10:26-29). Kyaj mbäät duˈunyë tkuˈamëdoownaxtë extëm yaˈˈanëëmëdë,  pes pën niduˈuk myëdëgoobyë Jyobaa, kyaj nëjkx tˈaxäjë ja kyumäˈäyën jam tsäjpotm (Filipʉs 3:13-16).

6. ¿Wiˈix mbäät jyukyˈattë pënaty nëjkxandëp tsäjpotm?

⁶ Pablo duˈun tˈanmääy pënaty nëjkxandëp tsäjpotm: “Nmënuˈxtaktëpts miits es mjikyˈattët extëm ja Dios ttseky, mët ko Dios të mˈyaxëdë es mjikyˈattët dëˈën”. ¿Wiˈixë nety mbäät jyukyˈattë? Pablo yˈanmääyëdë: “Tudaˈakyˈattë es oyjyaˈayˈattë, es mëdattë maˈxtujkën mët ja wiinkpëty. Naybyudëkëdë nixim niyam mët ja oyjyotkyëjxm”. Nan tukjamyajtsëdë parë ttundëdë mëjää ets nyayaˈitëdët tuˈugyë ets agujk jotkujk (Éfesʉ 4:1-3). Diosë myëjää yëˈë diˈib pudëjkëdëp parë yˈittët yujy tudaˈaky ets kyaj myëjˈat kyëjxmˈattët (Kolosʉ 3:12). Pääty, pënaty nëjkxandëp tsäjpotm kyaj wyinmaytyë ko nipën kyaduˈunëty extëm yëˈëjëty. Nan kyaj wyinmaytyë ko niˈigyë tmëdattë Diosë myëjää, o ko niˈigyë tjaygyukëdë Biiblyë. Ets nan kyaj pën tˈanëëmëdë: “Duˈunëts nwinmay ko mijts nan jam nyëjkxäˈäny tsäjpotm, oyxyëp ko xykyayë tsäjpkaaky ets xyˈuugyë binë”. Niˈigyë nyaybyëjtäˈägëdë yujy tudaˈaky ets tˈëxkaptë ko yëˈëyë Jyobaa patëp twowët tuˈugë jäˈäy parë nyëjkxët tsäjpotm.

7, 8. ¿Tijaty kyaj ttundë pënaty nëjkxandëp tsäjpotm, ets tiko?

⁷ Pënaty nëjkxandëp tsäjpotm myëjjäˈäwëdëp ko jam të yajwowdë, per kyaj tˈawixtë etsë net nyajmëjpëtsëˈëmëm (Éfesʉ 1:18, 19; käjpxë Filipʉs 2:2, 3). Ko Jyobaa wyinˈixëdë, kyaj niˈamukë jäˈäy ttuknijäˈäwë. Pääty kyaj wiˈix nyayjawëdë ko pën tim ogäˈän tkamëbëkäˈänët ko të yajwoy tsäjpotm. Nyijäˈäwëdëp ko Biiblyë jyënaˈany ets kyaj netyë nmëbëjkëm ko pën jyënäˈänët ko të Jyobaa mëjwiin kajaa tyuunkmoˈoyëty (Diˈibʉ Jatanʉp 2:2). Ets ko pën tim ogäˈän tˈixyˈaty, nan kyaj ttukmëtmaytyaˈaky ko jam nyëjkxäˈäny tsäjpotm. ¿Tiko? Yëˈko kyaj nyayajmëjpëtsëmäˈänyëty. Ets mbäät kyaj pën ttimtukmëtmaytyaˈaky. Nan kyaj nyaymyëjkugäjpxëty mä tijaty tyunaampy ko nety yajpääty jam tsäjpotm (1 Korintʉ 1:28, 29; käjpxë 1 Korintʉ 4:6-8).

⁸ Tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm kyaj wyinmaytyë ko yëˈëyë mëët yajpäädäˈändë pënaty nanduˈun nëjkxandëp tsäjpotm, extëmxyëp tmëdattë abëkyë gryupë. Kyaj ak yëˈëyë tyuˈukmukäˈändë parë kyäjpxäˈän myaytyäˈägäˈändë o parë tˈëxpëkäˈändë Biiblyë (Galasyʉ 1:15-17). Pes ko duˈun yˈadëˈëtstët, mbäät dyajnaywyäˈkxëdë ja myëguˈuktëjk mä ja tuˈukmujkën. Kyaj nety ttundë extëm ja Diosë myëjää tyuˈumoˈoyëdë, diˈib tuump parë Diosë kyäjpn yˈitët tuˈugyë ets agujk jotkujk (käjpxë Romanʉs 16:17, 18).

9. ¿Tiko mbäät nnaygyuentˈäjtëm mä wiˈix nˈagëˈë nˈaxäjëm pënaty nëjkxandëp tsäjpotm? (Ixë rekuäädrë: “ Ja diˈibë myëdäjtypyë tsojkën [...] kyaj dyajtëgoyë mayˈäjt wintsëˈkën”).

⁹ Jesus tˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Miits mdukkaˈaxˈäjttëp nidëgekyë”. Ta net tˈanmääy: “Diˈibë nayyajmëjpëtsëëmëp këˈëm, yëˈë dëˈënë Dios pëjtakëp mutsk; es diˈibë nayjyäˈäp mutsk, yëˈë dëˈënë Dios pëjtakëp mëj” (Matewʉ 23:8-12). Pääty kyaj yˈoyëty ets pën  nyajmëjpëtsëˈëmëm oyxyëp jyayëˈëˈäjtpë pënaty nëjkxandëp tsäjpotm. Biiblyë xyˈanmäˈäyëm ets niˈˈijxtutëmë myëbëjkën ja mëjjäˈäytyëjk diˈib myënëjkxtëbë jëjpˈamˈäjtën, per kyaj xyˈanmäˈäyëm ets nyajnäjxëm extëmë wintsën tuˈugë naxwinyëdë jäˈäy (Ebreeʉsʉty 13:7). Biiblyë xyˈanmäˈäyëm ets näägë nmëguˈukˈäjtëm “niˈigyë” nwintsëˈkëm, per kyaj mët ko nyëjkxäˈändë tsäjpotm, yëˈë duˈun mët ko mëk tyundë mä yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë ets tyukniˈˈixëdë (1 Timotee 5:17). Pën nëgooyë nyajmëjpëtsëˈëmëm pënaty nëjkxandëp tsäjpotm, mbäät axëëk nyajnayjäˈäwëm, o axtë mbäät nyajjëmbijtëm amëj agëjxm (Romanʉs 12:3). ¡Ets kyaj ntsojkëm parë duˈun pyokytyundët! (Lukʉs 17:2).

10. ¿Wiˈix nyaˈijxëm ko nwintsëˈkëm pënaty nëjkxandëp tsäjpotm?

¹⁰ ¿Wiˈix mbäät nyaˈijxëm ko nwintsëˈkëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë Dios të wyinˈixëdë parë nyëjkxtët tsäjpotm? Taaˈäjtp kanäk pëky. Extëm ko kyaj nyajtëˈëwëm wiˈix ojts tnijawëdë ko të Dios wyinˈixëdë, mët ko yëˈë diˈib patëp tnijawët ets kyaj yˈëtsäjtëmëty (1 Tesalónikʉ 4:11; 2 Tesalónikʉ 3:11). Nan kyaj mbäät nwinmäˈäyëm ko ja jyamyëët, tyääk tyeety o jyiiky myëguˈuk nan waˈan nyëjkxäˈändë tsäjpotm, pesë tyäˈädë kyaj nyinaxy (1 Tesalónikʉ 2:12). Ets nan kyaj tijaty nyajtëˈëwëm diˈib axëëk yajnayjawëdëp. Extëm nˈokpëjtakëm, kyaj nyajtëˈëwëm ja kyudëjk wiˈix nyayjawëty ko kyaj nyekyyajpäädäˈäny mët ja myëmëjjäˈäy ko nety të jyëmbityë tyäˈädë Naxwinyëdë jantsy tsuj. Pes ijtëm seguurë ko mä ja lugäärë tsujpë, Jyobaa xymyoˈoyäˈänëm tukëˈëyë diˈib ntsojkënyëˈäjtëm (Salmo 145:16).

11. ¿Tiko kyaj yˈoyëty pën mëj nyaˈijtëm?

¹¹ Pënaty nëjkxandëp tsäjpotm duˈun mbäät njäˈäwëm extëm oytyim pënëtyë nmëguˈukˈäjtëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta nnaygyuentˈäjtëm. Pesë Biiblyë jyënaˈany ko mä nduˈukmujkëm mbäät jyapˈaty pënaty jënandëp “andakëngyëjxm ko yëˈëjëty tpanëjxtë Kristë”, axtë mbäät jyënäˈändë ko nyëjkxäˈändë tsäjpotm (Galasyʉ 2:4, 5; 1 Fwank 2:19). Ets mbäät nääk diˈib nëjkxandëp tsäjpotm tmëdëgoytyë Jyobaa (Matewʉ 25:10-12; 2 Peedrʉ 2:20, 21). Kyaj yˈoyëty mëj nyaˈijtëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm, mët ko nyëjkxäˈäny tsäjpotm, o mët ko nimayë nmëguˈukˈäjtëm yˈixyˈatëdë o mët ko jeky kujk tmëduunë Jyobaa. Net ko näˈä tmastuˈudëdë Jyobaa kyaj nëjkx nyajtëgoˈoyëm ja mëbëjkën, duˈunyëm nëjkx nmëduˈunëmë Jyobaa.

12, 13. ¿Tiko kyaj mbäät nmëmäˈäy nmëdäjëm ko niˈigyë nyimayëdë pënaty kyaaytyëbë tsäjpkaaky ets yˈuktëbë binë?

¹² Të yˈity, niˈigyë nyiwaanëdë pënaty kyaaytyëbë tsäjpkaaky ets yˈuktëbë binë mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëë. Per myajtsk jëmëjt tyëgëk jëmëjtëp, niˈigyë nyimayëdë. ¿Mbäädë tyäˈädë nmëmäˈäy nmëdäjëm? Kyaj, min nˈokˈijxëm taxk pëky.

¹³ “Jyobaa yˈixyˈajtypy pënaty yëˈë jyaˈäjtypy” (2 Timoteo 2:19, TNM). Dios yëˈë nyijäˈäwëp pën të twinˈixy parë nyëjkxët tsäjpotm ets pën kyaj. Perë nmëguˈukˈäjtëm diˈib kyujäˈäyëdëp  pënaty kyaaytyëbë tsäjpkaaky ets yˈuktëbë binë, kyaj tnijawëdë. Pääty nan yajkumaytsyoˈowëp pënaty winmääytyëp ko jam nyëjkxäˈändë tsäjpotm, per kyaj tyëyˈäjtënëty. Extëm nˈokpëjtakëm, nääk kyaaytyëp ijty ja tsäjpkaaky ets yˈuktëp ja binë, per ok, ta kyaj duˈun tnekytyundë. Nan taa wiinkpë diˈib mäˈädë jyot kyëbäjk ets wyinmaytyë ko jam tsäjpotm nyëjkxäˈändë. Pääty, kyaj mbäät yajxon yajnijawë nuˈun yˈakwëˈëmdë yä Naxwiiny pënaty nëjkxandëp tsäjpotm.

14. Ko tsyondäˈägët ja mëk ayoˈon, ¿nyigajpxypyë Biiblyë ninäägë nety yˈakjaˈˈattë pënaty nëjkxandëp tsäjpotm?

¹⁴ Oytyim määjëtyë nety yajpäättë pënaty nëjkxandëp tsäjpotm ko Jesus nyiminëdët. Jesus jyënany: “Ngaxëpts ja nˈanklësëty ko naty ja trompetë mëk xyuˈuxy, es nyaymyukëdët diˈibaty të nwinˈixtëts oytyim määty, mä yëˈë jëmboj esë yukpoj myiny es mä yëˈë xëë pyëtsemy es mä tsyiˈity” (Matewʉ 24:31). Biiblyë tyukniˈˈixë ko mä tiempë jyëjpkëxanë, niwaanë nety yˈakˈyajpäättë yä Naxwiiny pënaty nëjkxandëp tsäjpotm (Diˈibʉ Jatanʉp 12:17). Per kyaj tnigajpxy ninäägë nety yˈakjaˈˈattë ko tsyondäˈägët ja mëk ayoˈon.

15, 16. ¿Ti majtsk pëky mbäät njaygyujkëm mä pënaty nëjkxandëp tsäjpotm?

¹⁵ Jyobaa yëˈë nyijäˈäwëp näˈä twinˈixy pënaty nëjkxäämp tsäjpotm (Romanʉs 8:28-30). Ko Jesus jyukypyejky, ta Jyobaa ogäˈän dyajtuunyë myëjää parë twinˈijxy näägë naxwinyëdë jäˈäy. Waˈan mä tadë tiempë niˈamukë yajwoowdë tsäjpotm pënaty pyanëjkxtë Jesus. Ok, ta nyajxy kanäk mëgoˈpx jëmëjt,  ets nimay nëgoobë ojts naynyigäjpxëdë ko tpanëjkxtë Jesus. Per nuˈunë tadë tiempë nyajxy, ojtsë Jyobaa twinˈixy niwaanë jäˈäy diˈib jyantsy pyanëjkxtëbë Jesus, yëˈë diˈibë Jesus myaytyak ko yonäˈäny ja triigë mët ja axëkˈujts (Matewʉ 13:24-30). Desde 1914, Jyobaa të twinˈixy pënaty nëjkxandëp tsäjpotm, diˈib yajkumaytsoˈowëdëp mä 144,000 ^[2] (ixë notë mä jyëjpkëxyë artikulo). Pënë Jyobaa yˈakwinˈijxypy pënaty nëjkxäämp tsäjpotm mä wyingoonë ja kutëgoˈoyën, ijtëm seguurë ko yëˈë nyijäˈäwëp ti tyuumpy (Isaías 45:9; Daniel 4:35; käjpxë Romanʉs 9:11, 16) ^[3] (ixë notë mä jyëjpkëxyë artikulo). Kyaj duˈun njäˈäyˈatäˈänëm extëm ja tuumbëtëjk diˈibë Jesus myaytyak. Yëˈëjëty tyukjotˈambëjktë ja wyintsën ko tuknax yajmëjuuytyë mët ja diˈib ok jäjttë (käjpxë Matewʉ 20:8-15).

¹⁶ Pënaty nëjkxandëp tsäjpotm jeˈeyë niwaanë diˈib yajtijtëp tuumbë diˈib kuwijy (Matewʉ 24:45-47). Jyobaa mëdë Jesus jeˈeyë tyam dyajtundë tuk grupë jäˈäy diˈib tyukniˈˈijxëdëbë tëyˈäjtënë ja mayjyaˈay, duˈun extëm ttuuny mä primer siiglë. Mä tadë tiempë, jeˈeyë dyajtuuny niduˈuk nimajtsk pënaty nëjkxäämp tsäjpotm parë tjäˈäytyëdë Escrituras Griegas Cristianas. Ets tyam, pënaty nëjkxandëp tsäjpotm jeˈeyë niduˈuk nimajtsk tnikëjxmˈattë parë dyaktët ja käˈäy ukën mä meerë tyëgoyˈaty.

17. ¿Ti të njäjtëm mä tyäˈädë artikulo?

¹⁷ ¿Ti të njäjtëm mä tyäˈädë artikulo? Ko nimayë Dios mëduumbë yä Naxwiiny jyukyˈatäˈändë winë xëë ets ko Jyobaa të twinˈixy pënaty mëdë Jesus yˈanaˈamäˈändë jam tsäjpotm. Jyobaa niˈamukë xykyunuˈkxäˈänëm, duˈun ja nimäjkpë “yetyëjk” ets ja “judiyë”. Ets tsyejpy parë tyäˈädë majtskpë grupë tmëmëdowdët ja anaˈamën diˈib yëˈë yajkypy ets xëmë myëdunëdët. Yˈittët yujy tudaˈaky, tmëdundëdë Jyobaa, nyayaˈitëdët tuˈugyë ets ttundëdë mëjää parë dyajjapˈattëdë tuˈugyëˈäjtën mä nduˈukmujkëm. Duˈunë duˈun, mientrës nˈawijxëm ja kutëgoˈoyën, nˈokmëduˈunëm tuˈugyë Jyobaa ets nˈokpanëjkxëmë Jesus extëmxyëp nyajpatëm “tuk kajpëˈëk”.