1. ¿Tijaty kunuˈkxën nbäädäˈänëm mët ko ojts nyajjuuybyëtsëˈëmëm?

KO JESUS ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm, mbäädë net nˈaxäjëm kanäk pëkyë kunuˈkxën. Extëm nˈokpëjtakëm, mbäät niˈamukë yˈuˈunk yˈënäˈkë Adán diˈib tyuundëbë tëyˈäjtën fyamilyëˈatëdë Jyobaa (ixë rekuäädrë “¿Ti yˈandijpy?”). Ko ojts nyajjuuybyëtsëˈëmëm, mbäädë net njukyˈäjtëm agujk jotkujk ets winë xëëw winë tiempë. Per kyaj yëˈëyëty, nanduˈunën yˈoyëyaˈany ja jotmay diˈib jamˈäjt tsäjpotm ets yä Naxwiiny (Ebreeʉsʉty 1:9).

2. 1) ¿Tijatyë Jesus myaytyak mä padrenuestro? 2) ¿Ti nimaytyäˈägäˈänëm mä tyäˈädë artikulo?

² Mä nety yˈaktëgoyˈaty majtsk jëmëjt parë Jesus yˈoogët, ta ja yˈëxpëjkpëty ttukniˈˈijxë wiˈix nyuˈkxtäˈäktët. Jyënany: “NDeetyˈäjtëm mä mˈity jam tsäjpotm, waˈanë mxëëw twäˈätsy. Yajmin ja mˈAnaˈam mGutujkën. Waˈan tˈyajtuny ja mtsojkën, duˈun extëm jam tsäjpotm nanduˈun yä Naxwiiny” (Mateo 6:9, 10, TNM). Mä tyäˈädë artikulo yajnimaytyäˈägäˈäny tëgëk pëky diˈibë Jesus tyuumpy ko ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm: 1) wyäˈätsëdë Jyobaa xyëëw, 2) myinët ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ets 3) yajtunëdë Diosë tsyojkën.

3. 1) ¿Ti yˈandijpyë Diosë xyëëw? 2) ¿Wiˈixë Satanás ojts axëëk tˈyajwëˈëmyë Diosë xyëëw?

³ Diˈibë Jesus tim jawyiin yˈamdoow mä padrenuestro, yëˈë ets wyäˈätsëdë Diosë xyëëw. Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy yajwintsëˈëgëdë Diosë xyëëw mët ko wyäˈätsëty. Tyäˈädë xëëw, yëˈë yˈandijpy wiˈixë Jyobaa myëjjëty, wyäˈätsëty ets wiˈix jyaˈayˈaty. Jyobaa yëˈë diˈib mas kumëjääw ets nipën duˈun tijaty tkatuny tëyˈäjtën myëët extëm yëˈë. Biiblyë jyënaˈany ko “nëgoo yˈokwäˈätsˈäjnë yëˈë nWintsënˈäjtëmë Dios” (Diˈibʉ Jatanʉp 4:8). Komë Jyobaa wäˈäts, tukëˈëyë diˈib tyuumpy ak wäˈäts, axtë ja yˈanaˈamën diˈib yajkypy. Per jam Edén, ojtsë Satanás tˈyajjaygyukëyaˈanyëty ko Jyobaa kyaj tmëdatyë madakën parë tˈanaˈamëdë naxwinyëdë jäˈäy. Ojts tniwäämbetyë Jyobaa ets axëëgë xyëëw ojts tˈyajwëˈëmë (Génesis 3:1-5).

4. ¿Wiˈixë Jesus ojts tˈyajwäˈätsyë Diosë xyëëw?

⁴ Perë Jesus mëk ttsojkyë Diosë xyëëw, pääty ttuunyë mëjääw parë ojts tˈyajwäˈätsy (Juan 17:25, 26, TNM). ¿Wiˈix? Extëm jyukyˈajty ets tijaty tukniˈˈijxë. Duˈun ttuknijäˈäwë jäˈäy ko tukëˈëyë Diosë yˈanaˈamën, tëyˈäjtën myëët ets ko tukëˈëyë diˈib xytyukˈanaˈamëm yëˈë parë ndukˈoyˈäjtëm (käjpxë Salmo 40:9, 10, Tios yˈaaw yˈayuk [TY]). * Jesus ninäˈä tkamëdëgooyë Jyobaa, oyë Satanás jyamooyë jäj jëmuˈumën ko yaˈoˈkë. Ojts tˈyajnigëxëˈëky ko tuˈugë wäˈätsjäˈäy mbäät tmëmëdoyë Jyobaa extëm pyaatyëty.

5. ¿Wiˈix mbäät nyajwatsëmë Jyobaa xyëëw?

⁵ Ets ëtsäjtëm, ¿wiˈix nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëmë Diosë xyëëw? Ja mä wiˈix njukyˈäjtëm. Jyobaa tsyojkypy ets njukyˈäjtëm wäˈäts (käjpxë 1 Peedrʉ 1:15, 16). Pääty, yëˈëyë Jyobaa nˈawdäjtëm ets nmëmëdoˈowëm amumduˈukjot. Axtë ko jäˈäy xypyajëdijtëm, nduˈunëmë mëjääw parë njukyˈäjtëm extëmë Jyobaa xytyukniˈˈijxëm. Ets ko nmëmëdoˈowëmë yˈanaˈamën, ta xyëëw nyajmëjpëtsëˈëmëm (Matewʉ 5:14-16). Nan nyajnigëxëˈkëm ko jantsy oyë yˈanaˈamën ets ko Satanás andakp. Ets oy ndëgoˈoyëm mët ko pokyjyaˈay nyajpatëm, jodëmbijtëm ets nduˈunëmë mëjääw parë njëjpkudijëm tijaty yaˈˈaxëëgëbë Jyobaa xyëëw (Salmo 79:9).

6. ¿Tiko mbäät oy nwëˈëmëm mëdë Jyobaa oy tyam pokyjyaˈay nyajpatëm?

⁶ Jyobaa xypyokymyaˈkxëm pën nmëbëjkëm ko Jesus ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm, oy njukyˈatäˈänëm jam tsäjpotm o yä Naxwiiny. Yëˈë kyupëjkypy parë myëdunëdët pënaty të tyukëdëkëtyë jyukyˈäjtën. Pënatyë Jyobaa të twinˈixy ets nyëjkxtët tsäjpotm, wäˈäts tˈyajnaxy ets kyupëjkypy extëmë yˈuˈunk yˈënäˈk, ets pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny, kyupëjkypy extëmë myëtnaymyaayëbë (Fwank 10:16; Romanʉs 5:1, 2; Santya̱ˈa̱gʉ 2:21-25). Mëjwiin kajaa ngukäjpxëm ko ojts nyajjuuybyëtsëˈëmëm, pes mbäät desde tyam oy nˈijtëm mëdë nDeetyˈäjtëm Jyobaa ets nyajwatsëmë xyëëw.

7. ¿Tijaty kunuˈkxën yajjaˈˈataambyë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën mët ko ojts nyajjuuybyëtsëˈëmëm?

⁷ Mä ja padrenuestro, Jesus jyënany: “Yajmin ja mˈAnaˈam mGutujkën”. Ko Jesus ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm, ta mbäät myiny ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Ets nnijäˈäwëm ko mä tyäˈädë Kutujkën o gobiernë diˈibë Dios të tpëjtaˈaky, yëˈë anaˈamäämbë Jesus mët 144,000 jäˈäy, diˈib të yajwinˈixtë yä Naxwiiny. Mbäät jyukypyëktë ets nyëjkxtë tsäjpotm mët ko ojts nyajjuuybyëtsëˈëmëm (Diˈibʉ Jatanʉp 5:9, 10; 14:1). Jam tyunäˈändë reyëty ets saserdotë, ets tˈanaˈamäˈändë naxwinyëdë jäˈäy tuk mil jëmëjt mëdë Jesus. Ets mä tadë tiempë, Dios  yëˈë yajtunaambyë tyäˈädë gyobiernë parë tˈyajjëmbitäˈänyë Naxwinyëdë extëmë lugäärë tsujpë ets tpudëkëyäˈändë naxwinyëdë jäˈäy parë jyëmbittët wäˈätsjäˈäy. Taanëmë Dios mëduumbë yˈitäˈändë tuk familyë, duˈun diˈib tsäjpotm ets diˈib yä Naxwiiny (Diˈibʉ Jatanʉp 5:13; 20:6). Ta Jesus tˈyajkutëgoyaˈanyë Satanás ets tˈyajjëgaˈagäˈäny tukëˈëyë amay jotmay diˈib yajjaˈäjtypy (Génesis 3:15).

8. 1) ¿Wiˈixë Jesus ttukjaygyujkë ja yˈëxpëjkpëty ko jëjpˈamë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën? 2) ¿Wiˈix nyajnigëxëˈkëm ko nbuwäˈkëm ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën?

⁸ Jesus tyukjaygyujkë ja yˈëxpëjkpëty ko jëjpˈamë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Pes ko nyëbajtääy, ta ojts tkäjpxwaˈkxy oytyim määjëty ja “oybyë ayuk diˈibë nyigajxypy ja Diosë kyutujkën” (Lukʉs 4:43). Nan yˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty ets nyimaytyäˈägëdët mä “tëgekyë naxwinyëdë” (Apostʉlʉty 1:6-8). Ko tyam ngäjpxwäˈkxëm, ta mbäädë jäˈäy tnijawëdë wiˈix të nyajjuuybyëtsëˈëmëm ets ko mbäät njukyˈäjtëm mä ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Ko nbudëjkëm pënaty nëjkxandëp tsäjpotm mä kyäjpxwäˈkxtë abëtsemy nyaxwinyëdë, ta nyajnigëxëˈkëm ko yëˈë nbuwäˈkëmë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën (Matewʉ 24:14; 25:40).

9. ¿Tiko mbäät nmëbëjkëm ko adëwäämp ti Dios tsyojkypy parë naxwinyëdë jäˈäy?

⁹ ¿Ti Jesus myaytyäˈägan ko jyënany mä padrenuestro “waˈan tˈyajtuny ja mtsojkën”? Jyobaa yëˈë tijaty të tˈyajkojtäˈäy ets ko tnigajpxy ti tyunaampy, tyuumpy duˈun (Isaías 55:11). Satanás kyaj mbäät tˈyajtuˈuˈaduky tijatyë Jyobaa tyunaampy. Extëm nˈokpëjtakëm, ¿ti diˈibë Dios tsyojk parë tyäˈädë Naxwinyëdë? Yëˈë ets ja Adán mëdë Eva tpäättëdë yˈuˈunk yˈënäˈk diˈib wäˈätsjäˈäy ets tˈyajtuktuktëdë tyäˈädë Naxwinyëdë (Génesis 1:28). Koxyëbë Adán mëdë Eva yˈoˈktë ets kyaj tpattë yˈuˈunk yˈënäˈk, kyajxyëp yˈadëëy diˈibë Dios tyuknibëjtakë, tyuktukëdë tyäˈädë Naxwinyëdë mëdë yˈuˈunk yˈënäˈk. Päätyë Jyobaa tnasˈijxë ets tpäättëdë yˈuˈunk yˈënäˈk. Ets ko Jesus ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm, ta mbäät niˈamukë pënaty myëbëjktëp, jyukyˈattë winë xëëw ets jyëmbittët wäˈätsjäˈäy. Jyobaa xytsyojkëm ets nan tsyojkypy njukyˈäjtëm agujk jotkujk, extëm ojts ttuknibëjtäägë.

10. ¿Wiˈix ttukˈoyˈatäˈändë pënaty të yˈooktë ko Jesus ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm?

¹⁰ Miyonkˈamë jäˈäy të yˈooktë diˈib kyaj të tnijawëdë pënën Jyobaa. Etsë Jyobaa tsyojkypy parë jatëgok jyukyˈattët, pääty tˈyajjukypyëkäˈäny pënaty të yˈooktë. Ets duˈun ttunäˈäny mët ko Jesus ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm. Ko nety jyukypyëktë, ta tnijawëyäˈändë pënën Jyobaa ets mbäät jyukyˈattë winë xëëw winë tiempë (Apostʉlʉty 24:15). Jyobaa yëˈë yajkypyë jukyˈäjtën, pääty pënaty jukypyëjktëp, yëˈë nëjkx tTeetyˈattë (Apostʉlʉty 17:24, 25). Päätyënë Jesus jyënany mä padrenuestro ko Jyobaa yëˈë nDeetyˈäjtëm diˈib ijtp “tsäjpotm” (Mateo 6:9, TNM). Jyobaa yëˈë të ttuknipëkyë Jesus parë tˈyajjukypyëkët pënaty të yˈooktë. Päätyë Jesus jyënany: “Ëjtsë dëˈën ja jikypyëjkën es ja jikyˈäjtën” (Fwank 6:40, 44; 11:25).

11. ¿Ti diˈibë Jyobaa tsyojkypy parë ja tëgoy myayjyaˈay?

¹¹ Jesus nanduˈun jyënany: “Oytyim pënëty diˈibë tyiimpy diˈibë tsyejpy ja Dios, yëˈëtsë dëˈën extëm ja nmëgaˈaxëts yetyëjk toxytyëjkëty es extëmtsë ndäägën” (Markʉs 3:35). Dios yëˈë tsyojkypy ets niˈamukë jäˈäy yˈawdatëdët, oy mä tsyoondët, oy diˈibë ayuk tkäjpxtët ets oy wiˈix yˈixˈattët. Biiblyë jyënaˈany ko tyäˈädë jäˈäyëty jantsy nimay. Nan myëbëjktëp ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm ets myëmëdoowdëbë Dios. Nan myëjkumääytyëp ets jyënäˈändë: “Yëˈë nitsokën myiny mä yëˈë Nintsënˈäjtëm Dios, diˈibë unyaapy mä unyaaybyajn mä yajkutiky, es nandëˈën myiny mä yëˈë Borreeguˈunk” (Diˈibʉ Jatanʉp 7:9, 10).

12. ¿Ti Jyobaa të ttuknibëjtäägë parë naxwinyëdë jäˈäy extëm yajnigajpxy mä padrenuestro?

 ¹² Padrenuestro kanäk pëky diˈib xytyukniˈˈijxëm mä Jyobaa ets tijaty të ttuknibëjtäägë parë naxwinyëdë jäˈäy. Myëduˈuk, yëˈë ko tsojkëp nduˈunëmë mëjääw ets njukyˈäjtëm extëm mbäät nyajwatsëmë Diosë xyëëw ets nyajmëjpëtsëˈëmëm (Isaías 8:13). Ko Jesus ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm, yëˈë xytyukpäädäˈänëm ja nitsokën ets nan yajmëjpëtsëëmbyë Diosë xyëëw. Pesë Jesusë xyëëw mä ayuk ebreo ja nyikejy: “Jyobaa yëˈë diˈib Yajnitsokp”. Myëmajtsk, yëˈë ko Jyobaa yëˈë yajtunaambyë yˈAnaˈamën parë nˈaxäjëm ja kunuˈkxën diˈib nbäädäˈänëm mët ko ojts nyajjuuybyëtsëˈëmëm. Ets myëdëgëëk, yëˈë ko nitii mbäädë Jyobaa kyayajtuˈuˈadukyëty parë ttunët ti yëˈë tsyojkypy (Salmo 135:6; Isaías 46:9, 10).

13. ¿Tiko nnëbajtëm?

¹³ Tuk pëky wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm ko nmëjjäˈäwëm ko Jesus ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm, ja ko nnaytyukëdëjkëmë Jyobaa ets ko nnëbajtëm. Duˈun nyajnigëxëˈkëm ko nmëbëjkëm ko ojts nyajjuuybyëtsëˈëmëm ets ko yëˈë “xyjaˈäjtëm ja Nintsënˈäjtëm [Jyobaa, TNM]” (Romanʉs 14:8). Ko nnëbajtëm, ta nanduˈun nˈamdoˈowëmë Jyobaa parë xymyoˈoyëmë jot winmäˈänyë wäˈätspë (1 Peedrʉ 3:21). Ets yëˈë ta xyˈatsoowëmbijtëm ko xyyajwatsëm mët ja Jesusë nyëë nyeˈpyny diˈib taam yojk ko ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm. Pääty ijtëm seguurë ko Jyobaa xymyoˈoyäˈänëm tukëˈëyë diˈib xytyukwandakëm (Romanʉs 8:32).

14. ¿Tiko Dios xytyukˈanaˈamëm ets ntsojkëmë jäˈäy?

¹⁴ Tukëˈëyë tijatyë Jyobaa tyuumpy, yëˈë mët ko xytsyojkëm. Yëˈë tsyojkypy ets pënaty mëduunëp pyanëjkxëdët ja yˈijxpajtën ets nyaytsyokëdët nixim niyam (1 Fwank 4:8-11). Ko ntsojkëmë jäˈäy, ta nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëm ets xyˈuˈunkˈäjtëmë nDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë (Matewʉ 5:43-48). Mä Biiblyë nyigajpxypy ko ja anaˈamën diˈib mas jëjpˈam, yëˈë ntsojkëmë Jyobaa, etsë myëmajtskpë, yëˈë ntsojkëmë nmëguˈukˈäjtëm (Matewʉ 22:37-40). Tuk pëky wiˈix nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëmë jäˈäy, ja ko ndukmëtmaytyakëmë oybyë ayuk diˈib nyimaytyakypy ja Diosë Kyutujkën. Nëjkxëp amumduˈukjot ntsojkëmë Dios, pën nmëmëdoˈowëm ko xytyukˈanaˈamëm ntsojkëmë jäˈäy, ets mas niˈigyë nmëguˈukˈäjtëm (1 Fwank 4:12, 20).

15. 1) ¿Wiˈix tyam xykyunuˈkxëmë Jyobaa? 2) ¿Ti kunuˈkxën nˈaxäjëyäˈänëm mä tiempë myiny kyëdaˈaky?

¹⁵ Jyobaa xyˈanmäˈäyëm ko mbäät xypyokymyaˈkxëm pën nmëbëjkëm ko Jesus ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm (käjpxë Apostʉlʉty 3:19-21). Të nˈijxëm ko Jyobaa të näägë naxwinyëdë jäˈäy tˈuˈunkniwäˈäny parë jyukyˈattët tsäjpotm, mët ko Jesus ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm (Romanʉs 8:15-17). Ets nan wyoopy pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny parë nanduˈun tfamilyëˈatäˈäny. Ko nety të jyëmbittë wäˈätsjäˈäy, ta tˈakwinguwäˈägëyäˈändë jatuˈugë jotmay. Pën kyaj tmastuˈuttë Jyobaa, ta nanduˈun yˈuˈunkniwäˈänäˈänëdë (Romanʉs 8:20, 21; Diˈibʉ Jatanʉp 20:7-9). Jyobaa xëmë ttsokäˈäny niˈamukë yˈuˈunk yˈënäˈk. Ets winë xëëw winë tiempë nyajkunuˈkxäˈänëm mët ko ojts nyajjuuybyëtsëˈëmëm (Ebreeʉsʉty 9:12). Jyobaa të xymyoˈoyëmë tyäˈädë regalë diˈib mëjwiin kajaa tsobatp ets nipën mbäät xykyapëjkxëm.

16. ¿Wiˈix xyyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm ko Jesus ojts nyayakyëty extëmë wintsëˈkën?

¹⁶ Ko njodëmbijtëm amumduˈukjot, nitii mbäädë Mëjkuˈu nëjkx tkatuny parë kyaj xyfyamilyëˈäjtëmë Jyobaa. Pesë Jesus ojts “nyayakyëty wintsëˈkën jeˈeyë tëgok mët winë xëë winë tiempë”, tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko kyaj nyekyjëjpˈamëty ets jatëgok nyajjuuybyëtsëˈëmëm (Ebreeʉsʉty 9:24-26). Adán yëˈë ojts xytyukninäjxëmë oˈkën, perë Jesusë wyintsëˈkën, yëˈë xymyoˈoyäˈänëm ja jukyˈäjtënë winë xëëwbë. Nan mbäät xyyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm mä naxwinyëdë jäˈäy diˈibë Satanás yˈaneˈempy ets ko ntsëˈk njäˈäwëmë oˈkën (Ebreeʉsʉty 2:14, 15).

17. ¿Wiˈix mnayjawëty ko xywyinmay nuˈunën mtsokyëtyë Jyobaa?

¹⁷ Mbäät nˈijtëm seguurë ko tijatyë Jyobaa wyandakypy xëmë yˈadëwäˈäny. Yëˈë ninäˈä kyatëgatsy, duˈun extëm kyaj tyëgatsy ja anaˈamën diˈib jaˈäjtp mä kyojy pyëjtaˈaky. Ninäˈä xykyawinˈëënäˈänëm (Malaquías 3:6). Jyobaa kyaj jeˈeyë xyyajjukyˈäjtëm, nanduˈunën xytsyojkëm. Biiblyë jyënaˈany: “Dëˈën nnijäˈäjëm es nmëbëjkëm ko Dios xytsyojkëm. Dios yëˈë dëˈën ja tsojkën” (1 Fwank 4:16). Komë Jyobaa xëmë tkuytyuny tijaty wyandakypy, tim tsojkë tyäˈädë Naxwinyëdë jyëmbitäˈäny extëm tuˈugë lugäärë tsujpë. Ets niˈamukë jäˈäy ak duˈun jyaˈayˈatäˈändë extëmë Jyobaa ets nyaytsyokäˈänëdë. Taanëmë net niˈamukë, duˈun pënaty yajpattëp tsäjpotm ets yä Naxwiiny tmëjkumayäˈändë Jyobaa ets jyënäˈänäˈändë: “Yëˈë awdäjtën, mëjˈäjtën, wijyˈäjtën, jäˈäygyëdakën, wintsëˈkën, kutujkën esë mëkˈäjtën, waˈan tëgekyë tyäˈädë tjaˈˈaty yëˈë Nintsënˈäjtëm Dios winë xëë winë tiempë. Waˈan dëˈënëty” (Diˈibʉ Jatanʉp 7:12).