1. ¿Ti diˈibë Jyobaa të xytyuknijäˈäwëm?

EXTËMË Biiblyë myaytyaktsoony, wingëjxy yajmëdoy, per mëjwiin kajaa nyikejy. Jyënaˈany: “Ko tsyoˈonëˈky tsyoˈondaky, yëˈë Dios yëˈë ojts dyajkojy ëgäˈäny yëˈë tsäjp ets yëˈë naxwinyëdë” (Génesis 1:1, Mʉgoxpʉ ja̱ noky mʉdiˈibʉ jyaayʉn Moisés). Dios mëjwiin kajaa tijaty të tˈyajkojy tsäjpotm diˈib kyaj nˈijxpatëm, ets jeˈeyë mëj kamëj nnijäˈäwëm wiˈix tijaty yˈixëty tsäjpotm, wiˈix yˈixëty ja jäj tëˈkxën ets ja mëjääw diˈib tijaty wyoˈonˈijtypy (Eclesiastés 3:11). Per oy nëgoo nganijäˈäwëm, Jyobaa të xytyuknijäˈäwëm ti të ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë etsë jäˈäy. Duˈun ojts tˈyajkojˈyë naxwinyëdë jäˈäy extëm yëˈë, ets tsyojk parë ttukxondäˈäktëdë jukyˈäjtënë yä Naxwiiny (Génesis 1:26). Jyobaa yëˈë netyë naxwinyëdë jäˈäy yˈuˈunkˈataampy, ets yëˈë nety yajTeetyˈatäämp.

2. ¿Ti wandakënë yajpatp mä Isaías 46:10, 11 etsë 55:11?

² Mä Génesis kapitulo 3, jap jyënaˈany ko jamˈäjt tuˈugë jotmay diˈib ojts tˈyajtuˈuwëˈëmë ti Dios tyuknibëjtakë (Génesis 3:1-7). Perë Jyobaa mbäät tˈyaˈoyë oytyim ti jotmayëty ets  nipën mbäät kyaˈˈawäˈktukyëty parë ttunët ti yëˈë tsyojkypy (Isaías 46:10, 11; 55:11). Pääty, mbäät nˈijtëm seguurë ko diˈibë Jyobaa tyuknibëjtakë, kyuytyunaampy näˈä meerë të ttukniwitsë.

3. 1) ¿Diˈibë tëyˈäjtënë jëjpˈambë të nnijäˈäwëm mä Biiblyë? 2) ¿Tiko yˈoyëty ets yëˈë tyam nˈëxpëjkëm? 3) ¿Tijaty yaˈˈatsoowëmbitäämp?

³ Ëtsäjtëm nnijäˈäwëm ti Dios ojts ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë etsë jäˈäy. Nan nnijäˈäwëm tijatyë Jesus tyuumpy parë yˈadëwët diˈibë Dios tyuknibëjtakë. Jëjpˈamë tyäˈädë tëyˈäjtën diˈib të nnijäˈäwëm mä Biiblyë ets seguurë ko yëˈë diˈib tim ogäˈän ojts nyajtukniˈˈijxëm ko ojts nˈëxpëjktsondakëm. Tyam, nduknijawëyäˈänëmë jäˈäyë tyäˈädë tëyˈäjtën ets mbäät duˈun nduˈunëm, ko nwoˈowëmë mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw (Lukʉs 22:19, 20). Pes pënaty miindëp, niˈigyë tnijawëyäˈändë wiˈix yˈixëty tijatyë Dios tyuknibëjtakë. Pääty, oy ko tyam nwinmäˈäyëm tijaty mbäädë jäˈäy nyajtëˈëwëm parë myindët. Min nˈokˈijxëm tëgëëgë yajtëˈëwën diˈib yaˈˈatsoowëmbitäämp mä tyäˈädë artikulo: ¿Ti Dios ojts ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë etsë jäˈäy? ¿Tiko kyaj yˈoybyëtsëëmy? ¿Ets tiko nety jyëjpˈamëty yˈoogëdë Jesus parë yˈadëwët ti Dios tyuknibëjtakë?

4. ¿Tiko Biiblyë jyënaˈany ko Dios yajmëjpëtsëëmëbë kyojy pyëjtaˈaky?

⁴ Jyobaa yëˈë tijaty yajkoj ets jantsy oy tsuj tukëˈëyë të tˈyajkojtäˈäy (Génesis 1:31; Jeremías 10:12). ¿Ti xytyukniˈˈijxëm ko oy tsuj tijaty të tˈyajkojtäˈäy ets wiˈix të tpëjtaktäˈäy? Tukëˈëyë diˈibë Jyobaa të tˈyajkojy yëˈë parë ndukˈoyˈäjtëm, oy yëˈëjëty diˈib jantsy yiˈinëm waanë o diˈib mëjwiin kajaa. Extëm nˈokpëjtakëm, ¿këdii xyyajmonyˈijx xyyajmonyjäˈäwëm ko nbatˈijxëm wiˈixë may myëtsäˈä ttuktëˈkx ttukjäjë tsäjp? ¿Wiˈixë mejny yaˈpëˈëky jantsy këjxmaty? O ¿wiˈix jantsy oy tsuj kyëxëˈëgyë nëëdax? Monyˈijx monyjäˈäwëm ko nˈijxëm wiˈix yˈoy tsyujëty, mët ko duˈunë Jyobaa ojts xyyajkojëm parë tijaty xyyajmonyˈijx xyyajmonyjäˈäwëm (käjpxë Salmo 19:1 * etsë 104:24). *

5. ¿Ti Jyobaa të tpëjtaˈaky parë jantsy oy tyunëdë kyojy pyëjtaˈaky ets tuˈugyë?

⁵ Jyobaa yajxon tˈawijtstääy wiˈix yˈitëdë kyojy pyëjtaˈaky. Extëm nˈokpëjtakëm, pyëjtakë anaˈamën mä wiˈix yˈitëdë kyojy pyëjtaˈaky ets wiˈixë naxwinyëdë jäˈäy jyukyˈatët parë tukëˈëyë yˈitët tuˈugyë ets tsuj yajxon (Salmo 19:7-9). Tukëˈëyë diˈibë Jyobaa yajkoj tsäjpotm diˈib kyaj nˈijxpatëm, pyëjtaktääy mä lyugäär ets wiˈix tyundët. Extëm nˈokpëjtakëm, yëˈë mëjääw diˈib tijaty nyaxkuwoˈonëp, yëˈë wyoˈonˈijtypyë naxë nyiwits nyijuux parë kyaj tmëjagamgaˈagëdë Naxwinyëdë ets yëˈë yaˈijtypyë mejny mä lyugäär ets nan yëˈë yajpejty yajjënajkypy. Koxyëbë tyäˈädë mëjääw kyajaˈˈaty, kyajxyëp jyaˈˈatyë jukyˈäjtën yä Naxwiiny. Tukëˈëyë diˈib jam tsäjpotm, tukniwits tuknimäˈkxë yuˈkxtë mët ko Jyobaa të tˈawijtstäˈäy. Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko kyaj nanëgoobë ojts tˈyajkojˈyë Naxwinyëdë etsë jäˈäy. Pääty ko jäˈäy nmëtmaytyakëm, mbäät nbudëjkëm parë tˈixyˈattëdë Jyobaa diˈib tukëˈëyë të tˈyajkojtäˈäy  jantsy oy jantsy tsuj (Diˈibʉ Jatanʉp 4:11).

6, 7. ¿Tijatyë Jyobaa nyamooyë Adán mëdë Eva?

⁶ Diˈibë Jyobaa tyuknibëjtakë, yëˈë etsë jäˈäy jyukyˈattët winë xëëw yä Naxwiiny (Génesis 1:28; Salmo 37:29). Ets komë Jyobaa jantsy oyjyaˈay, ta tijaty tnamooyë Adán mëdë Eva (käjpxë Santya̱ˈa̱gʉ 1:17). Extëm nˈokpëjtakëm, ojts tmoˈoyë madakën parë këˈëm twinˈixtët ti tyunandëp, tˈyajˈyoˈoytyëdë jyot wyinmäˈäny, tmëdattëdë tsojkën etsë myëtnaymyaayëbëty. Jyobaa käjpx maytyak mëdë Adán ets tyukniˈˈijxë wiˈix mbäät myëmëdoyëty, wiˈix nyayˈijxˈit nyaygyuentˈatëdët, wiˈix tˈyajtunëdë naxwinyëdë ets wiˈix tkuentˈatëdë jëyujk animal (Génesis 2:15-17, 19, 20). Jyobaa nan ojtsë Adán mëdë Eva tmoˈoy ja madakën parë tjawëdët ko tijaty ttondët, tˈixtët, myëdowdët, tjawëdët wiˈix tijaty jyawë, ets wiˈix xyuuky tijatyë Jyobaa yajkoj parë yëˈëjëty. Duˈun ttukxondäˈäktët ja jyukyˈäjtën mä ja it lugäärë tsujpë diˈibë nety të yajmoˈoytyë. Jyobaa nan ojts tyuknipëkëdë tuunk diˈib mbäät ttukxondäˈäktë, päätyë Adán mëdë Eva xëmë nety tijaty tjatäˈändë ets tnijawëyäˈändë wiˈix tijaty yˈixëty.

⁷ ¿Tijatyë Jyobaa nanduˈun yˈaktuknibëjtakë? Ojtsë Adán mëdë Eva tmoˈoyë madakën parë tpäättëdë yˈuˈunk yˈënäˈkë wäˈätsjäˈäybyë. Ets ja yˈuˈunk yˈënäˈk nan pyäädandëbë netyë yˈuˈunk yˈënäˈk parë tˈyajtuktuktëdë Naxwinyëdë. Jyobaa tsyojk ets niˈamukë uˈunktääk uˈunkteety ttsoktëdë yˈuˈunk yˈënäˈk extëmë nety yëˈë ttsokyë Adán mëdë Eva. Nan myooytyë tyäˈädë Naxwinyëdë mët tukëˈëyë tijaty jaˈäjtp parë ttuktsëënëdët winë xëëw winë tiempë (Salmo 115:16).

8. ¿Tiko Jyobaa ojts ttukˈaneˈemyë Adán mëdë Eva extëm jyënaˈanyë Génesis 2:16, 17?

⁸ Kyaj tijaty yˈoybyëtsëëmy extëmë Jyobaa tjatsojky. Min nˈokˈijxëm ti tuun jäjtë. Jyobaa myooyë Adán mëdë Eva tuˈugë anaˈamën diˈib kyaj tsyipëty, parë tnijawëdët ko kyaj mbäät ttundë ti tyim tunandëp. Duˈun tˈanmääytyë: “Tukëˈëyë ujts kepyë tyëëm diˈib mä lugäärë tsujpë, mbäät xyjeˈxy axtë mjotkëdäˈägët. Per yëˈë ujts kepyë tyëëm diˈib tuknijäˈäwëbë oybyë etsë axëëkpë kyaj mbäät xyjeˈxy, yëˈë ko ja xëëw mä xyjeˈxy, seguurë ko mˈoogët” (Génesis 2:16, 17). Tyäˈädë anaˈamën kyaj nety tsip yajjaygyukë ets nan kyaj nety tsyipëty yajmëmëdowët, pes tamë nety mayë ääytsyäˈäm ujtstsäˈämë oyatypyë diˈib mbäät tjëˈxtë.

9, 10. 1) ¿Wiˈixë Satanás tniwäämbejtyë Jyobaa? 2) ¿Ti Adán mëdë Eva wyinˈijxtë? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky).

⁹ Satanás yëˈë yajtuun tuˈugë tsäˈäny parë twinˈëˈënyë Eva ets ttukmëduundëgooyë Jyobaa (Génesis 3:1-5; Diˈibʉ Jatanʉp 12:9). Duˈun ttukjaygyujkë ko kyaj yˈoktimtëyˈäjtënˈäjnë wiˈix ko Dios kyaj tnasˈixë parë tjëˈxtët ja ujtstëëm diˈib yajpatp mä “tukëˈëyë ujts kepy mä lugäärë tsujpë”. Duˈunxyëp extëm jyënany: “¿Wiˈixën ko miitsëty kyaj mbäät xytyundë ti mdimtunandëp?”. Ok, ta duˈun twinˈëˈëny ja Eva: “Kyaj mˈoogäˈändë”. Ta net ttukjaygyujkë ko kyaj tyim jëjpˈamëty tmëmëdowëdë Dios ko tˈanmääy: “Dios nyijäˈäwëp, ko ja xëëw mä xyjëˈxtë, ta mˈijxwäˈkxäˈändë”. Ko Satanás duˈun jyënany, ta tniwäämbejtyë Jyobaa ko pääty kyaj ttsoky ets tjëˈxtët ja ujts tëëm mët ko tuknijawëyanëdëp diˈib kyaj mbäät tnijawëdë. Ets ok, ta duˈun twinˈëˈëny: “Mˈitäˈändë  extëmë Dios, xynyijawëyäˈändë diˈib oy ets diˈib axëëk”.

¹⁰ Adán mëdë Eva tsojkëbë nety twinˈixtët pën yëˈë myëmëdowandëbë Dios o ja tsäˈäny. Jotmaymyëët njënäˈänëm ko yëˈë myëmëdoowdë ja tsäˈäny. Ojts tjëjpkudijëdë Jyobaa ets kyaj tnekykyupëjktë extëmë Tyeety. Duˈun tpuwäˈkëdë ja Satanás, ta ojts wyëˈëmnëdë naytyuˈuk ets kyaj Jyobaa nyekykyuentˈäjtëdë (Génesis 3:6-13).

11. ¿Tiko Jyobaa kyaj mbäät duˈunyë tˈyajnäjxy ko Adán mëdë Eva pyokytyuundë?

¹¹ Adán mëdë Eva kyaj ojts tmëmëdowdë ja Diosë yˈanaˈamën, ta jyëmbijttë pokyjyaˈay ets tmëtsippëjktë Dios, mët ko Dios yˈaxëkˈijxypyë axëkˈäjtën. Biiblyë jyënaˈany: “Mëk wäˈätsë mwiin parë xyˈixët diˈib axëëk” (Habacuc 1:13). Koxyëbë Jyobaa tkatukumëdooyë Adán mëdë Eva, taxyëp ayoˈon jëjpˈam tpëjtaky pënaty të tˈyajkojy. Ojtsxyëbë anklëstëjk etsë naxwinyëdë jäˈäy nyayajtëwëdë pën mbäät yajmëbëky wiˈixë Jyobaa jyënaˈany. Perë Jyobaa xëmë twintsëˈëgë yˈanaˈamën, ninäˈä tkaninaxy (Salmo 119:142). Adán mëdë Eva myëdäjttëbë netyë madakën parë këˈëm twinˈixtët ti tyunandëp, per nan kuanë nety tkumëdowäˈändë ko tkamëmëdowdëdë Jyobaa. Ets jantsy duˈunën jyajty, ojts yˈoˈknëdë ets jyëmbijttë naxway naxpuˈxm extëmë nety të kyojtë (Génesis 3:19).

12. ¿Ti ja Adángë yˈuˈunk yˈënäˈk yajtëgooy?

¹² Ko Adán mëdë Eva ojts tjëˈxtë ja ujts tëëm, ta Jyobaa kyaj nyekykyupëjkë mä fyamilyë. Ta tˈëxkajxtë mä ja it lugäärë tsujpë ets kyaj tnekykyupëjky jyëmbittët (Génesis 3:23, 24). Jyobaa yëˈë tyukkumëdoowë Adán mëdë Eva ti nety të ttundë (käjpxë Deuteronomio 32:4, 5). * Komë Adán kyaj nyekyyajpaty wäˈätsjäˈäy, ta kyaj yajxon tnekyyaˈijxë ja oybyë jäˈäyˈäjtën extëmë Jyobaa. Ets nan ojts tˈyajtëgoy ja oybyë jukyˈäjtënë diˈibë nety myëdataampy mëdë yˈuˈunk yˈënäˈk. Yëˈëyë tyukninäjx ja poky kaytyey etsë oˈk tëgoˈoyën (Romanʉs 5:12). Adán mëdë Eva yajtëgooytyë ja madakën diˈibë nety myëdäjttëbë yˈuˈunk yˈënäˈk parë jyukyˈattët winë xëëw. Nan kyaj mbäät tnekypyattë yˈuˈunk yˈënäˈkë wäˈätsjäˈäybyë ets ni ja yˈuˈunk yˈok. Ets desde mä tadë tiempë, duˈunyëmë Satanás tjatunyë mëjääw parë niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy tmëjagamgaˈaktëdë Dios extëm ttuunyë Adán mëdë Eva (Fwank 8:44).

13. ¿Ti duˈunyëmë Jyobaa tsyojkënyëˈäjt parë naxwinyëdë jäˈäy?

¹³ Jyobaa duˈunyëm ttsojky ja naxwinyëdë jäˈäy oyë netyë Adán mëdë Eva të jyamastuˈudëdë.  Duˈunyëm nyaymyayanë mëdë naxwinyëdë jäˈäy ets nituˈuk tkatsojky yˈoogët (2 Peedrʉ 3:9). Pääty pojënë ttukniwinmäˈäyë wiˈix jatëgok mëët nyaymyaaybyëkëdët, jeˈeyë ko kyaj tninaxët wiˈix tˈyajnigutukë ja yˈanaˈamën. Min nˈokˈijxëm ti tyuun.

14. 1) Extëm jyënaˈanyë Fwank 3:16, ¿ti Dios tyuun parë ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm mä poky ets mä oˈkën? 2) ¿Ti yajtëˈëwën mbäät nimaytyakëm mëdë jäˈäy?

¹⁴ (Käjpxë Fwank 3:16). Waˈan tjattë agëbajkyë tyäˈädë tekstë pënaty nwoˈowëm mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Per ¿nyijäˈäwëdëbë jäˈäy tiko mbäät xyyajjukyˈäjtëm winë xëëw ko Jesus nyayäjkë extëmë wintsëˈkën? ¿Näˈä mbäät nbudëjkëm ets tnijawëdët? Ko nwoˈowëm mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, ko nety të myindë ets ko ninëjkxëm jatëgok. Pën jyaygyujkëdëp yajxon wiˈix nyikejy ko Jesus nyayäjkë extëmë wintsëˈkën, ta tnijawëyäˈändë ko mëjwiin kajaa xytsyojkëmë Jyobaa ets ko wijy. Min nˈokˈijxëm ti mbäädë jäˈäy ndukmëtmaytyakëm.

15. ¿Tiko Jesus kyaj duˈun tijaty ttuuny extëm ja Adán?

¹⁵ Jyobaa yëˈë mëët ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm tuˈugë wäˈätsjäˈäyë jyukyˈäjtën. Tyäˈädë wäˈätsjäˈäy, tsojkëbë nety xëmë tmëmëdowëdë Jyobaa ets tkupëkët parë tkuˈoogëdë naxwinyëdë jäˈäy (Romanʉs 5:17-19). Jyobaa yëˈë wyinˈijxë Jesus, diˈib tim jawyiin yajkoj. Yëˈë yajtëgäjtsë jyukyˈäjtën jam tsäjpotm parë tkejxy yä Naxwiiny (Fwank 1:14). Duˈunë Jesus myiiny jyajty wäˈätsjäˈäy extëmë nety ja Adán, jeˈeyë ko Jesus kyaj duˈun tijaty ttuuny extëmë Adán, pes myëmëdoowë Diosë yˈanaˈamën extëm netyë Dios  ttsoky ttunët tuˈugë wäˈätsjäˈäy. Ets oyë Jesus tjawinguwäˈkë amay jotmayë mëjwiin kajaabë, xëmë tmëmëdooy ja Diosë yˈanaˈamën.

16. ¿Tiko mëjwiin kajaa tsyobääty ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm?

¹⁶ Ko Jesus tkëyajkyë jyukyˈäjtënë wäˈätspë, ta të nˈawäˈätspëtsëˈëmëm mä poky ets mä oˈkën. Jesus wäˈätsjäˈäy yˈijty, kyaj tmëdëgooyë Dios ets xëmë tmëmëdooy, ets duˈun jyayaˈawijxy ttunët tijatyë Adán (1 Timotee 2:6). Ko ojts xykyuˈoˈkëm, mbäädë net niˈamukë njukyˈäjtëm winë xëëw, duˈunë yetyëjk, toxytyëjk etsë ënäˈkuˈunk (Matewʉ 20:28). Extëm nˈijxëm, jëjpˈamë nety etsë Jesus xykyuˈoˈkëm parë yˈadëwët diˈibë Dios tyuknibëjtakë (2 Korintʉ 1:19, 20).

17. ¿Wiˈix ndukˈoyˈäjtëm ko Jesus ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm?

¹⁷ Jyobaa jantsy tsooxë ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm (1 Peedrʉ 1:19). Mëjwiin kajaa xyyajtsobatëm, pääty tkëyajky ja yˈUˈunk diˈib mëk tsyojkypy parë ojts xykyuˈoˈkëm (1 Fwank 4:9, 10). Mbäät njënäˈänëm ko Jesus yëˈë wyingudëgatsˈäjtë Adán ets yëˈë diˈibë net ndeetyˈäjtëm (1 Korintʉ 15:45). Mët ko ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm, kyaj jeˈeyë nˈaxäjëyäˈänëmë jukyˈäjtënë winë xëëwbë, nan xykyupëkäˈänëmë Dios mä fyamilyë. Nan njëmbitäˈänëm wäˈätsjäˈäy ets ja mä Jyobaa jatëgok xykyupëkäˈänëm mä fyamilyë, per kyaj tninaxäˈänyë yˈanaˈamën. Nˈokpawinmäˈäyëm wiˈix jantsy oy yˈixˈatäˈäny ja jukyˈäjtën ko nety niˈamukë yajpäättë wäˈätsjäˈäy pënaty myëmëdoowdëbë Dios. Taanëmë nety të jyaˈty ja tiempë parë nˈijtëm tuk familyë, duˈun pënaty ijttëp tsäjpotm ets duˈun diˈib yä Naxwiiny. Niˈamukë ak yëˈë nety xyˈuˈunkˈäjtëmë Dios (Romanʉs 8:21).

18. ¿Näˈä Jyobaa “tmëdäjtäˈäyët tëgekyë yˈanaˈamën patkëˈëy oytyim diˈibëty”?

¹⁸ Jyobaa duˈunyëm ttsojkyë naxwinyëdë jäˈäy oyë Adán mëdë Eva myastutëdë. Pääty tkejxyë yˈUˈunk parë ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm. Ets tyam, oy pokyjyaˈay nyajpatëm, kyaj mbäädë Satanás aguanë xytyukmastutëmë Jyobaa. Pes mët yëˈëgyëjxm ko ojts nyajjuuybyëtsëˈëmëm, Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm parë njukyˈäjtëm tëyˈäjtën myëët. Nˈokpawinmäˈäyëm wiˈix agujk jotkujk nnayjawëyäˈänëm ko niˈamukë pënaty kyupëjktëbë Jesus ets myëbëjktëp, tˈaxäjëdët ja jukyˈäjtënë winë xëëwbë (Fwank 6:40). Mët ko Jyobaa xytsyojkëm ets wyijˈyëty, ta tkuytyunäˈäny tijaty tyuknibëjtakë ets tpudëkëyaˈanyë naxwinyëdë jäˈäy parë jyëmbittët wäˈäts jäˈäy. Ta net “ja Dios tmëdäjtäˈäyët tëgekyë yˈanaˈamën patkëˈëy oytyim diˈibëty” (1 Korintʉ 15:28).

19. 1) ¿Ti ndunäˈänëm pën nmëjjäˈäwëm ko Jesus ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm? (Ixë rekuäädrë “ Nˈakˈëxtääyˈadëtsëmë jäˈäy”). 2) ¿Ti nnijawëyäˈänëm mä jatuˈukpë artikulo?

¹⁹ Pën nmëjjäˈäwëm ko Jesus ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm, ta ndukmëtmaytyakëmë jäˈäy ko mëjwiin kajaa tsyobääty. Jëjpˈam etsë jäˈäy tnijawëdët ko Jyobaa awäˈänëdëp ja jukyˈäjtënë winë xëëbë mët ko Jesus ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm. Per kyaj jeˈeyë xyyajjukyˈatäˈänëm winë xëëw, nanduˈunën tˈyaˈoyëyaˈany tijaty jotmay jamˈäjt tsäjpotm ets yä Naxwiiny. Mä jatuˈukpë artikulo, yëˈë nnijawëyäˈänëm wiˈix tˈyaˈoyë tyäˈädë jotmay ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm.