Jats nmaxuˈunkˈäjty 1937 mä tuˈugë koljós o mä mayjyaˈay kyamdundë diˈib wingon wëˈëmp Tokmak (Kirguistán). Kirguís jäˈäyëtsë nfamilyë, ets yëˈëts ngäjpxtëbë ayuk kirguís. Kamduundëbëts ijty ja ndääk ndeety ets xëëwbääty myëdundë. Ja tuumbëtëjk yajkääy yaˈukëdëp ijtyë jäˈäy, per jeˈeyë yajmëjuytyë tëgok tuˈukpë jëmëjt. Ja ndäägëts ojts tsyiptakxëty xykyuentˈatëdëts mëdëtsë nˈutsy. Jats jeˈeyë nˈeskuelëˈäjty mëgoxk jëmëjt mët kots ojts ndëjkënë mëduumbë xëëwbääty.

Jantsy ayoowdëbë jäˈäy mäts ijty ntsëënëdë, ets parë myadaˈaky ja meeny, mëkëts njantsy tyundë, ets anuˈkxënëdëbëts. Pääty kots nbatˈyaakˈäjty, kyajts ijty nwinmay ti miin këdakp ets tiko njukyˈäjtëm. Ninäˈäts ngawinmääy pën mëjwiin kajaats dyajtëgatsëdë njukyˈäjtën kots nnijawët pënën Jyobaa ets tijaty tyuknibëjtakëp. Minëts nˈoknimaytyaˈaky wiˈixë tëyˈäjtën jyajty Kirguistán ets wiˈix myëjwindëjkë nuˈunë yˈit lyugäär. Jap tsyondaky mäts nˈyeˈky nbejty.

Mä jëmëjt 1956, ja ogäˈän jyajtyë tëyˈäjtën jap Kirguistán. Per tsiptäˈägäämbë nety kyopkpëkët, pes ja jäˈäyëty mëkë nety tpanëjkxtë tuˈugë politikë winmäˈäny. Mä tadë tiempë, Kirguistán yëˈë nety anaˈamëbë Unión Soviética, ets ja Jyobaa tyestiigëty diˈib tsënääytyëp mäjaty ja paˈis diˈib nyitënaabyë Unión Soviética, kyaj nety ttuktëk ttukwäˈägëdë politikë (Fwank 18:36). Päätykyëjxmë jäˈäy yajnäjxëdë ko myëtsipˈäjttëp ja  gobiernë comunista ets ta yajpajëdijttë. Per nituˈugë politikë winmäˈäny, mbäät tkaˈˈawäˈktuky etsë Diosë yˈAyuk yˈajäˈt jyotjäˈtëdët ja diˈib tsyojkënyëˈajtypy. Tuk pëky diˈibëts të njaty mätsë njukyˈäjtën, yëˈë ko “Dios, ak mbäät tëgekyë” ttuny (Mar. 10:27).

Ko yajpajëdijttë Jyobaa tyestiigëty, ta Diosë yˈääw yˈayuk ojts wyaˈkxy Kirguistán. ¿Wiˈix? Siberia yëˈë nety nitënääyëbë Unión Soviética ets japë nety yajmënëjkxtë pënaty myëtsipˈäjttëp ja gobiernë. Ets ko yˈawäˈätspëtsëmdë, ta nimay tsyënääytyaknbëktë Kirguistán. Niduˈuk diˈib yajjäjt ja tëyˈäjtën, yëˈë Emil Yantzen diˈib maxuˈunkˈäjt Kirguistán 1919. Yëˈë jap ojts yajmënëjkxy mä jäˈäy tyundë ets jap tnijäˈäwë tëyˈäjtën. Emil kyupëjk ja tëyˈäjtën, ta jyëmbijty Kirguistán 1956 ets tsyënääytyaknbëjky Sokuluk, mätsë nety ntsëënë. Jam mä tim jawyiin nyaxkëdaky ja tuˈukmujkën mä jëmëjt 1958.

Ko nyajxy naa tuk jëmëjtën, ta jyajtyë Victor Vinter jam Sukuluk. Tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm kanäk pëkyë amay jotmay dyajnäjxy. Kom kyaj ttuktëkëyanyë politikë, ta yajtsuumy majtskˈok ets tëgëk jëmëjtaty jap yˈijty. Ok, ta yˈijty ja mäjk jëmëjt, ets ja mëgoxk jëmëjt yaˈijtë jäˈäy jagam mä jyëën tyëjk. Per oy duˈun yajpajëdijttë, mëjwindëjkëˈadëts ja tëyˈäjtën.

Mä jëmëjt 1963 ja nety jyapëty Kirguistán 160 Testiigë, diˈib tsoˈondëp Alemania, Ucrania ets Rusia. Niduˈuk yëˈë Eduard Warter, diˈib ojts yajmënëjkxy Siberia ets ja nyëbejty 1924 jap Alemania. Mä tyuˈuyoˈoyë 1940, ja nasis ojts myënëjkxëdë mä soldäädëtëjk mëk dyajtundë jäˈäy, ets ok, ta ja gobiernë diˈib mëk anaˈamp mä Unión Soviética ojts yajnëjkxyëty jantsy jagam. Mä jëmëjt 1961, ta Eduard tsyënääytyaknbëjky Kant, tuˈugë käjpn diˈib wingon wëˈëmp mätsë nety ntsëënë.

Jam Kant, nan jamë nety tsyëënë Elizabeth Fot, tuˈugë Testiigë diˈib mëxuupy. Kom jantsy oy xyuxy, ta tnixuˈuyë mëkjäˈäytyëjk extëmë doktoor etsë maˈestrë. Niduˈuk diˈib nyixuˈuyë, yëˈë Aksamai Sultanalieva, diˈib ja myëmëjjäˈäy nanduˈun tuump mët ja yajkutujkpë. Tëgok, ko Aksamai ojts tninëjkxyë Elizabeth, ta tjantsy yajtëëy tijaty, extëm tiko të nmiˈinëm yä Naxwiiny ets wiˈix yajpäättë oˈkpë. Elizabeth ta yˈatsoowëmbijtë mëdë Biiblyë. Ko tiempë nyajxy, ta Aksamai tyëjkë ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë.

Mä tadë tiempë, ta Nikolai Chimpoesh diˈib tsoˈomp Moldavia, yaˈˈanmääy tyunët sirkuitë, ets jaa duˈun tyuuny naa 30 jëmëjtën. Per kyaj yˈijty jeˈeyë tkuˈixë ja tuˈukmujkën, nanduˈun ttukniwijtsë parë yajnijääytyuˈudët ja ëxpëjkpajn ets wyäˈkxët. Kom ja kuduunk të nety tnijawëdë ti tyuumbyë tyäˈädë sirkuitë, ta Eduard Warter ojts kyäjpxwijˈyëty: “Ko myajmëjwowët, jeˈeyë xyˈanëëmëdët ko jap tsyoonyë ëxpëjkpajn Brooklyn. Tëyë xywyinˈijxpatëdë tadë agente diˈib mä KGB. Kyaj tiko mtsëˈëk mjawët” (Mat. 10:19).

Ko waanë yˈijty, ta Nikolai yajmëjwooy mä yˈofisinë KGB diˈib yajpatp Kant. Nikolai jyënaˈany: “Ja agente tats xyyajtëëy mäts nbëktë ëxpëjkpajn. Tats nˈatsooy ko jap yajkexy Brooklyn. Ja KGB kyaj tnijäˈäwë wiˈix jyënäˈänët, tats xynyasmäjtsë ets ninäˈäts xykyanekymyëjwooy”. Duˈun ja nmëguˈukˈäjtëm nyaygyuentˈäjtëdë parë ojts  dyajwäˈkxtë ja oybyë ayuk mä lugäärë anikëjxytsyoowbë diˈib Kirguistán, naa jaayë mätsë nety ntsëënë. Ets mä jëmëjt 1981, ta ja tëyˈäjtënë jyajty mätsë nfamilyë kots ja ngudëjk tim ogäˈän tmëdooy.

Mairambubu kyugäjpnëty Naryn, tuˈugë lugäär diˈib Kirguistán. Jats mëët nayˈixyˈäjtë agostë 1974 mäts tuˈugë nmëgaˈaxë tyëjk. Ntsojkëts kots tim ogäˈän nˈijxy ets mä tadë xëëwëts nbëjktë.

Eneerë poˈo 1981, ko netyë Mairambubu të yˈotsy määyoty, ta ja jäˈäy tmëdoowmaytyaktë mä autobus extëmëts të nmaytyaktsoony. Kom yˈaknijawëyaambyë nety, ta dyajtëëy ja toxytyëjk ti txëwˈaty ets mä tsyëënë, ta yˈanmääyë ko txëwˈaty Apun, per kyaj ojts tnigajpxy mä tsyëënë. Yëˈë Mairambubu yaˈˈamdoow ja dyireksion, pes mä tadë tiempë kubojkpë nety tijaty tyuundëbë Testiigëty ets tsojkëbë nety nyaygyuentˈatëdët. Ja ngudëjkëts jantsy jotkujk jyajty mätsë ndëjk.

Tats xyˈanmääy: “Jantsy oy diˈibëts të xytyukmëtmaytyaˈaky tuˈugë toxytyëjk, të xyˈanëëmëts ko tim tsojkë tiempë jyäˈtäˈäny mä jäˈäy kyaj nyekyˈoogäˈäny ets ko axtë jëyujk animalë awäˈänatypyë jyëmbitäˈäny yujy tudaˈaky”. Ëjts duˈunëts nmëdooy extëmë jekymyaytyaˈaky, tats nˈanmääy: “Pes nˈokˈawijxëm näˈä yˈokminy parë xyˈaktukmëtmaytyakëm”.

Kyumdëgëk poˈo ta myiinyë Apun. Ets ok, tats xynyimiindë Testiigë diˈib nanduˈun käjpxtëp kirguís. Tyäˈädë toxytyëjkëty yëˈëts xytyukniˈˈijxëdë ja tëyˈäjtën mä pënën Jyobaa ets tijaty tyuknibëjtakëp. Yëˈë yajtuundë ja liibrë De paraíso perdido a paraíso recobrado. * Jam Tokmak jeˈeyë nety jyamˈaty tuˈugë tyäˈädë liibrë, päätyëts këˈam nnijääytyuttë.

Tuk pëky diˈibëts tim jawyiin xytyukniˈˈijxëdë, yëˈë extëm jyënaˈanyë Génesis 3:15, diˈib adëwäämp mët yëˈëgyëjxmë Jesus, diˈibë Dios të twinˈixy parë tyunët Rey. Jëjpˈamë nety etsë tyäˈädë tëyˈäjtënë yajnijawët. Päätyëts nbëjtaktë nwinmäˈäny parëts ngäjpxwäˈkxäˈändë (Mat. 24:14). Kyaj nëgoo jyejky parë ja tëyˈäjtënë dyajtëgäjtstëtsë njukyˈäjtën.

Kots nyajwoowdë jam Tokmak mä tuˈugë pëjkpë, tats nbëjktë kuentë ko Testiigëty tëgatsy. Pes jantsy oy ja xëëw ttuundë ets kyaj jyamˈäjtyë nëë. Ninuˈun tkamëbääty extëm ko pyëktë ja wiink  jäˈäy, mä yˈuuk myuˈugëdë, yˈaxëkˈëw yˈaxëkkäjpxtë ets yˈadëˈëtstë axëëk.

Nan ojtsëts nëjkxtë tëgok majtskˈok mä reunyonk tyunyëty jam Tokmak. Jam ijty tyunyëty yuugoty ko tiempë yˈoyëty. Ja nmëguˈukˈäjtëm nyijäˈäwëdëbë nety ko ijx tuunëdëbë polisiyë, pääty xëmë ijty tpëjtäˈäktë niduˈugë kuentˈäjtpë. Ets ko xux poˈo, jamëts ijty nduˈukmuktë mä tuˈugë tëjk, jäjt tëgok majtskˈokë polisiyë parë tnijawëyaˈany tits nduundëp. Jats nëbajttë julië poˈo mä jëmëjt 1982, mä ja mëj nëë diˈib xëwˈäjtp Chu. Mä tyäˈädë xëëw mëkëts naygyuentˈäjtëdë (Mat. 10:16). Niwanatyëts njäjttë mä ja yuk, tats nˈëëwdë ets tats nmëdoowdë ja diskursë diˈib näjxp ko jäˈäy nyëbety.

Mä jëmëjt 1987, tats tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm xytyuknipëjky parëts nëjkx nˈixy tuˈugë jäˈäy diˈib tsyojkënyëˈajtypyë Diosë yˈayuk jam Balykchy. Parëts jam njäˈttët, jatsë nety nduˈuyoˈoyäˈändë taxk oorë trengoty. Kots jam nˈojtstë kanäkˈok, tats nbëjktë kuentë ko tam mayë jäˈäy diˈib tsyojkënyëˈajtypyë Diosë yˈayuk. Tats njënandë ko mbäädëts nyajmëjwindëkëdë Diosë tyuunk.

Mëdëtsë ngudëjk janäämëtyëts ijty nëjkxtë jam Balykchy. Jamëtsë sääbëdë domingë nyajnaxtë, ngäjpxwäˈkxtëts ets nyajnaxtëtsë reunyonk. Japëts ijtyë ëxpëjkpajn nmënëjkxtë xäˈkoty mä jäˈäy tpatsëmdë muny. Jantsy tëgoyˈäjtpë netyë ëxpëjkpajn, pes kots nmënëjkxtë majtsk xäˈk mä tuˈukpë poˈo, jantsy apenë tpääty. Nan nmëtmaytyaktëbëts ijtyë jäˈäy kots nëjkxtë ets njëmbittëts trengoty.

Mä jëmëjt 1995, ta nyaxkëdaky tuˈugë tuˈukmujkën jam Balykchy, kyumduktujk jëmëjt mätsë nety ogäˈän të nˈotstë. Nyajtuundëtsë meeny sentääbë nuˈunëts jam ojts nˈyoˈoytyë. Per ¿wiˈixëts nduundë pën kyajtsë nety ti nëgoo nmeenyëty? Tuˈugëtsë nmëguˈukˈäjtëm xypyudëjkëdë. Jyobaa nyijäˈäwëbë nety ko nyajmëjwindëkëyandëbëtsë tyuunk, pääty dyaˈˈawatsy ja “tëjkˈääw diˈib tsäjpotm” (Mal. 3:10). Duˈunë duˈun, nitii diˈibë Jyobaa kyaj mbäät ttuny.

Jats nyajtuunkmooy parëts ndunët mëjjäˈäy mä jëmëjt 1992. Ëjtsë tim jawyiimbë kirguís jäˈäy diˈib yajtuunkmooy mëjjäˈäy. Mäts nduˈukmujktë jam Tokmak, awats ja jënˈääw tëjkˈääw parëts niˈigyë nmëdundëdë Jyobaa. Extëm nˈokpëjtakëm, mä näägë eskuelë mä ënäˈktëjk tniˈëxpëkëdë tuˈugë ofisyë, ojts nimayë ndukniˈˈixëdë Biiblyë diˈib käjpxtëp kirguís. Niduˈuk ja mixy ja tyam tyuny Komitee diˈib mä Sukursal, ets nimajtsk tyundë prekursoor espesial. Nan nˈyäjkëtsë naybyudëkë mä tuˈukmujkën. Mä jëmëjt tyëjkë 1990, jeˈeyëtsë netyë ëxpëjkpajn nˈaxäjëdë mä ayuk ruso ets ja reunyonk nanduˈun nyaxy. Per ta niˈigyë ojts nyimayë nmëguˈukˈäjtëm diˈib kyäjpxtëbë kirguís, tats nayˈawäˈänë parëts nwingäjpxäˈäny, duˈun yajxon tjaygyujkëdë ja tëyˈäjtën.

Nan mëkëtsë nety nduny mëdëtsë ngudëjk parëtsë nˈixtë ja nˈuˈunk nˈënäˈk, nmënëjkxtëts käjpxwäˈkxpë ets reunyonk. Kotsë nëëx Gulsayra tmëdäjtyë jyëmëjt 12, extëmë jäˈäy ttukmëtmaytyäˈäganë Diosë yˈayuk nëˈääy tuˈääy. Ets niˈamukëts  ja nˈuˈunk nˈënäˈk jyantsy jyatandëp ijtyë tekstë agëbajky. Jantsy tuundëbëtsë nˈuˈunk nˈënäˈk etsëtsë nˈuˈunk nˈok mä Diosë kyäjpn. Jatsë nˈuˈunk 9 etsëtsë nˈok 11 diˈib ak jukyˈäjttëp, per ja Dios mëdundë 16 o nyëjkxtë reunyonk mëdë tyääk tyeety.

Pënaty yajtsondaktë Jyobaa tyuunk desde 1950 mä tyäˈädë it lugäär, duˈunyëxyëp tyam wyëˈëmëdë koxyëp tˈixtë nuˈun të wyimbetyë Diosë tyuunk. Extëm nˈokpëjtakëm, desde 1990 awäˈätstumëts nyajpäättë parëts ngäjpxwäˈkxtët ets nduˈukmuktëts jantsy nimay.

Mä jëmëjt 1991, tats mëdë ngudëjk nˈojtstë mä tuˈugë mëj asamblee Kazajistán, mä siudad Alma-Atá (diˈib tyam yajtijp Almaty). Ets mä jëmëjt 1993, ta tyuunë tim jawyiimbë asamblee yä Kirguistán mä Estadio Spartak, diˈib yajpatp mä siudad Biskek. Tuk sëmään ja nmëguˈukˈäjtëm dyajwatstë mä tkapäätynyëm ja asamblee. Ja diˈib nyiwintsënˈäjtypyë tyäˈädë estadio monyˈijx monyjyäˈäwë ets axtë jyënany parë namayˈäjtën tyunët.

Ja tuk pëky diˈib tuun jäjtë 1994, yëˈë ko pyëtsëëmy ja tim jawyiimbë ëxpëjkpajn mä ayuk kirguís. Tyam, mä Betel diˈib Biskek jam yajkäjpxnaxyë ëxpëjkpajn mä tyäˈädë ayuk. Ets desde 1998, Jyobaa tyestiigëty yaˈëxkajpy gobiernë windum extëm tuˈugë relijyonk jap Kirguistán. Ja tyamë käjpxwäˈkxpëty naxy 5,000, ets ja jyaˈˈaty 83 tuˈukmujkën ets 25 grupë diˈib käjpxtëp chino, inglés, kirguís, ruso ets mä ayuk señas ruso, turco, uigur etsë uzbeko. Niˈamukë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm määyëm tsyoondë, per tuˈugyë tmëdundë Jyobaa. Seguurë ko Jyobaa yëˈë diˈib të dyajmëjwindëkë tyäˈädë tuunk.

Jyobaa yëˈë yajtëgäjtsëtsë njukyˈäjtën. Jamëts nˈyeˈky nbejty mä tuˈugë familyë diˈib kamduun ujts tuundëp ets jeˈeyëts mëgoxk jëmëjt nˈeskuelëˈäjty. Per oy dyuˈunëty, të Jyobaa tnasˈixë parëts të nyajtuunkmoˈoy mëjjäˈäy mä tuˈukmujkën ets parëts nanduˈunë jäˈäy ndukniˈˈixët ja tëyˈäjtën diˈib mas ëxpëkyaty ets kyaj dyuˈunëty ëjts. Tëts nˈixy ko Jyobaa mbäät ttuny diˈib kyaj ndimwinmäˈäyëm. Tijatyëts të nˈixy mätsë njukyˈäjtën, xypyudëjkëbëts parëts duˈunyëm nimaytyäˈägëdë Jyobaa, ja Dios diˈib määytyaayëp tukëˈëyë (Mat. 19:26).