NIˈAMUKË jäˈäy jyajotkujkˈatäˈändë, per mä tyäˈädë tiempë diˈib jëjpkëxanëp “ayoˈon mëët” yˈaknaxy (2 Tim. 3:1). Ta kanäk pëky tijaty kyaj xyyajjotkujkˈäjtëm, extëm ko kyayajtunyë tëyˈäjtën, ko ngayajpatëm oy mëk, ko ngapatëmë tuunk o ko pën yˈooky diˈib mëk ntsojkëm. Axtë Dios mëduumbëty mbäät yˈëxtëkëwäˈäktë ets dyajtëgoytyët ja xondakën. Pën duˈun njäjtëm, ¿ti mbäät nduˈunëm parë jatëgok nmëdäjtëm?

Parë nnijäˈäwëm, min jawyiin nˈokˈijxëm tidën yˈandijpy xondakën ets wiˈix näägë jäˈäy tmëdattë oy tpäättë amay jotmay. Ta net nnijäˈäwëm ti mbäät nduˈunëm parë nmëdäjtëmë xondakën ets nyajmëjwindëjkëm.

Xondakën kyaj tyuknaxëty mëdë jotkujkˈäjtën. Nˈokpëjtakëm tuˈugë ijxpajtën. Tuˈugë jäˈäy diˈib të nyayˈaˈuugëty, mbäät jyantsy xyiˈiky, per ko wyijnë, ta kyaj nyekyxyiˈiky ets ta jatëgok tjamyetsy ja amay jotmay diˈib myëdäjtypy. Waanë jeˈeyë jyotkujkˈaty, ets kyaj tjantsy jyawë ja xondakën (Prov. 14:13).

Xondakën tim tëgatsy, pes yëˈë tuˈugë agujkˈäjt jotkujkˈäjtën diˈib këkpäät yajjäˈäwëp ko tii yajmëdaty o yaˈˈawixy diˈib oy. Ko nmëdäjtëmë xondakën yëˈë yˈandijpy nyajpatëm jotkujk, oy nyajnäjxëmë amay jotmay ets oy kyaj (1 Tes. 1:6). Mbäät tuˈugë jäˈäy tmëdatyë xondakën oy ti jotmay tpääty. Extëm nˈokpëjtakëm, ko ja apostëlëty yajwojptääytyë mët ko tnimaytyäˈäktë Jesus, Biiblyë jyënaˈany ko “jyotkujkëtyaaytyë ko yˈayoodë es tsyoytyuundë Jesuskyëjxm” (Apos. 5:41). Kyaj nyayjyäˈäwëdë jotkujk mët ko yajwojp yajkäˈtstë, yëˈë duˈun mët ko tmëmëdoowdë Dios.

Nipën të kyamaxuˈunkˈaty mëdë tyäˈädë xondakën ets nan kyaj duˈunyë xytyukmiˈinëm. ¿Tiko? Yëˈko xondakën, yëˈë yajkypyë Diosë yˈespiritë santë diˈib xypyudëjkëm parë nmëdäjtëm “ja jembyë jikyˈäjtën” o jäˈäyˈäjtën (Éfes. 4:24; Gal. 5:22). Ko nmëdäjtëmë xondakën, ta mas oy nwinguwäˈkëmë amay jotmay.

Ko Jyobaa ojts dyajkojˈyë Naxwinyëdë, yëˈë tsyojk ets jyaˈˈatëdë oyˈäjtën, kyaj yëˈëjëtyë axëkˈäjtën diˈib tyam nˈijxëm. Per yëˈë duˈunyëm tmëdatyë xondakën oyë jäˈäy axëëk yˈadëˈëtsy. Biiblyë jyënaˈany ko mä yëˈë yˈity, jamˈäjtpë “mëkˈajtën etsë xoondakën” (1 Crón. 16:27, TY). Nan xondakpë kyorasoon ko tˈixy nduˈunëm diˈib oy (Prov. 27:11).

¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Jyobaa? Ko kyaj nëgoo ndëjkënë määy täjpë ko ti kyapëtsëmy extëmë nety njaˈˈawijxëm. En lugäär nyajtëgoˈoyëm ja xondakën, nˈokwinmäˈäyëm tijaty oyˈäjtënë tyam nmëdäjtëm ets nˈokˈawijxëm maˈkxtujkën myëët parë yˈoyët ja njotmayˈäjtëm. *

 Mä Biiblyë yajnimaytyakp kanäägë Dios mëduumbë diˈib duˈunyëm tmëdäjttë ja xondakën oy dyajnäjxtë amay jotmay. Extëm ja Abrahán, amaymyooy jotmaymyooyë wiink jäˈäy, ets nan ijtë jyukyˈäjtënë oˈkën jëjpˈam (Gén. 12:10-20; 14:8-16; 16:4, 5; 20:1-18; 21:8, 9). Per ninäˈä tkayajtëgooyë xondakën. ¿Tiko? Jaˈko yëˈë yaˈijt wyinmäˈänyoty ko miin këdakp ja jembyë jukyˈäjtën mä Kristë yˈanaˈamäˈäny (Gén. 22:15-18; Eb. 11:10). Jesus jyënany: “Ja mˈaptëjk Abrään yˈixan ja tiempë mäts ëj nmiiny yä naxwiiny. Nëgoo oj yˈokxondaknë ko oj tˈixy” (Fwank 8:56). Ëtsäjtëm, nan mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Abrahán pën ndukxondakëm ko nbawinmäˈäyëm tukëˈëyë ja oyˈäjtën diˈib nbäädäˈänëm (Rom. 8:21).

Duˈun extëmë Abrahán tmëbëjky ja Diosë wyandakën, nanduˈunë Pablo mëdë Silas tmëbëjktë. Yëˈëjëty kyaj dyajtëgooytyë ja xondakën ko twinguwäˈkëdë amay jotmay mët ko tmëdäjttë mëkë mëbëjkën. Tëgok, ojts yajkepywyoptë ets yajpëjtaktë pujxndëgoty. Biiblyë jyënaˈany: “Es ko oj tsyuˈpë, net ja Pääblë mët ja Silës kyäjxtaktë es tˈëëdë Diosë yˈalabansë” (Apos. 16:23-25). Myëmadaktë ja ayoˈon mët ko twinmääytyë ja kunuˈkxën. Nan xondaktë mët ko yëˈë nety kyuˈayoˈowëdëp ja Kristë. Pën nbanëjkxäˈänëmë yˈijxpajtën, tsojkëp nyaˈijtëm winmäˈänyoty ko oy wyimbëtsëmäˈäny ko nmëduˈunëmë Dios (Filip. 1:12-14).

Tyam, nan taa nimayë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën, diˈib kyaj dyajtëgoytyë ja xondakën oy tpäättë amay jotmay. Extëm nˈokpëjtakëm, nobiembrë poˈo 2013 nyajxyë tifón Haiyan diˈib yajkutëgooyë jëën tëjk jap Filipinas. Ja tuk mil naxyë familyë diˈib Testiigë kyutëgooytyë jyëën tyëjk. George diˈib tsënaapy Tacloban duˈun tnimaytyaˈaky: “Oyëts duˈun të nˈokjattë, agujk jotkujk yajpäättë nmëguˈukˈäjtëm. Kyajts nbäätyë ääw ayuk parëts nimaytyäˈäktët wiˈixëts njawëdë ja xondakën”. Pën nbawinmäˈäyëm tijatyë Jyobaa të xytyukmëduˈunëm ets nmëjjäˈäwëm, ta kyaj nyajtëgoˈoyëm ja xondakën oy ti jotmay nbatëm. ¿Tijaty mbäät xyˈakpudëjkëm parë kyaj nyajtëgoˈoyëm ja xondakën?

Tuk pëky tiko mbäät nmëdäjtëm ja xondakën, yëˈë ko nnaymyaˈayëm mëdë Jyobaa. Nˈixyˈäjtëm ja diˈib yˈanaˈamdaapy tukëˈëyë. Yëˈë diˈib nDeetyˈäjtëm, nDiosˈäjtëm ets nmëtnaymyaayëbëˈäjtëm (Sal. 71:17, 18).

Ja tuk pëky tiko mbäät nmëdäjtëm ja xondakën, yëˈë ko tyam juuky nyajpatëm ets mbäät ndukxondakëmë jukyˈäjtën (Ecl. 3:12, 13). Nan të Jyobaa xymyëjwoˈowëm mä kyäjpn, ets të njaygyujkëm ti tsyojkypy nduˈunëm (Kol. 1:9, 10). Nnijäˈäwëm tiko të nmiˈinëm yä naxwiiny ets diˈibë tuˈu mbäät nmäjtsëm. Per nimayë jäˈäy kyaj tnijawëdë tiko jyukyˈattë ets mä nyëjkxtë. Pablo ojts tnigajpxy wiˈix tyëgatsyëty ko jyënany: “Dios të tˈëxkukë mëdë diˈibaty tsojkëdëp, diˈibë nipënnëm tkaˈixy es tkamëdoy es ni kyajäˈty wyinmäˈänyoty. Tyäˈädë dëˈën tëgekyë diˈibë Dios të xytyuknijäˈäm mët yëˈëgyëjxm ja espiritë santë” (1 Kor. 2:9, 10). Ko njaygyujkëm ti Dios tsyojkypy ets ti tyuknibëjtakëp, yëˈë ja tuk pëky diˈib xyyajxondakëm.

Nˈokwinmäˈäyëm nanduˈun tijatyë Jyobaa të ttukmëdunyë kyäjpn. ¿Këdii jotkujk nnayjyäˈäwëm ko mbäät tmeˈkxyë poky kaytyey? (1 Fwank 2:12). Ets mët ko Dios xypyaˈˈayoˈowëm, ta mbäät nˈawijx njëjpˈijxëm ja jembyë jukyˈäjtën diˈib wingon ijnëp (Rom. 12:12). Nan të xymyoˈoyëm nimayë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tyam mëët nˈawdäjtëm (Sal. 133:1). Biiblyë nan xyˈanmäˈäyëm ko Jyobaa kyuwaambyë kyäjpn mä Satanás etsë kyaˈoybyëtëjk (Sal. 91:11). Pën nbawinmäˈäyëm tukëˈëyë tyäˈädë kunuˈkxën diˈibë Dios yajkypy, ta niˈigyë nmëdatäˈänëm ja xondakën (Filip. 4:4).

¿Mbäät nyajmëjwindëjkëm ja xondakën? Jesus jyënany: “Ëjts miits nˈanmääytyëp es mxondäˈäktët mët ëj es dëˈën jotkëdaˈaky mˈit mxondët” (Fwank 15:11). ¿Këdii tyäˈädë ääw ayuk yëˈë xytyukˈijxëm ko mbäät nyajmëjwindëjkëm ja xondakën? Nˈokpëjtakëm tuˈugë ijxpajtën. Pën ntsojkëm ets ja jëën niˈigyë myëjët, ta niˈigyë njëjpkäjpëmë jäˈäxy. Nanduˈun jyaty mëdë xondakën, pën nyajmëjwindëkëyäˈänëm niˈigyë, ta nˈamdoˈowëmë espiritë santë. Nˈokˈamdoˈowëmë Jyobaa parë xymyoˈoyëm ets nˈokpawinmäˈäyëm tijaty ngäjpxëm mä Biiblyë, diˈib yajjääy mët yëˈëgyëjxmë yˈespiritë santë (Sal. 1:1, 2; Luk. 11:13).

Ja tuk pëky wiˈix mbäät nyajmëjwindëjkëmë xondakën, yëˈë ko nduˈunëm tijatyë Jyobaa tyukjotkëdakypy (Sal. 35:27; 112:1). ¿Tiko? Jaˈko pääty ojts xyyajkojëm parë nduˈunëm ti yëˈë tsyojkypy. Biiblyë jyënaˈany: “Tsëˈëgë Diosë tëyˈäjtënbë ets kuytyunë yˈanaˈamën. Yëˈko yëˈë duˈun patëp ttunëdë naxwinyëdë jäˈäy” (Ecl. 12:13). Pääty ko nmëduˈunëmë Jyobaa, mëjwiin kajaa njäˈäwëmë xondakën. *

Ko nyajmëjwindëjkëm ja xondakën, mëjwiin kajaa ndukˈoyˈäjtëm. Extëm nˈokpëjtakëm, jotkujk nyajnayjyäˈäwëmë Jyobaa ko agujk jotkujk nmëduˈunëm oy nbatëmë amay jotmay (Deut. 16:15; 1 Tes. 5:16-18). Ko nmëdäjtëm ja jaantsypyë xondakën, ta kyaj nbaˈoˈktëˈëwëm ja meeny sentääbë, niˈigyë xypyudëjkëm parë nnayojxëm mä Diosë tyuunk (Mat. 13:44). Ko duˈun nduˈunëm, ta niˈigyë nmëdäjtëm ja xondakën ets mas oy nnayjyäˈäwëm ko nbudëjkëmë wiinkpë parë nanduˈun jotkujk nyayjyawëdët (Apos. 20:35; Filip. 1:3-5).

Ko nyajmëjwindëjkëm ja xondakën, nan mbäät ttukˈoyˈatyë niniˈkx këbäjk. Biiblyë jyënaˈany: “Tuˈugë korasoonë agujk jotkujkpë, yaˈˈagëdakp” (Prov. 17:22). Tuˈugë doktoor diˈib tuump mä Universidad diˈib Nebraska (Estados Unidos) ojts tëgok tnigajpxy diˈib tuˈugyëp mëdë Biiblyë, jyënany: “Pën mijts tyam jotkujk myajpääty ets kyaj ti xyjawë mdëgoyˈäjtxëty mä mjukyˈäjtën, mbäät mä tiempë myiny kyëdaˈaky niˈigyë mˈoyˈaty mmëkˈaty”.

Oy tyam njukyˈäjtëm mä tiempë diˈib tsip nimëjääw, mbäät nmëdäjtëm ja jaantsypyë xondakën ko nˈamdoˈowëmë Diosë myëjääw ets ko nˈëxpëjkëm ets nbawinmäˈäyëmë Diosë yˈAyuk. Pën nyajmëjwindëkëyäˈänëm ja xondakën, tsojkëp nbawinmäˈäyëm ja kunuˈkxën diˈib tyam nmëdäjtëm, nbanëjkxëmë Dios mëduumbëtyë yˈijxpajtën diˈib myëdäjttëbë mëbëjkën ets nbëjtakëmë winmäˈäny parë nduˈunëm ti Jyobaa tsyojkypy. Duˈuntsoo mbäät nnayjyäˈäwëm extëmë Biiblyë jyënaˈany: “Yë oyjyäˈäy tyukxoontaˈakäämpy yë [Dios] ets jam yë kuwaˈanën tˈixtaˈajaˈany ma yëˈëjën” (Sal. 64:10, TY).