1. ¿Tiko näägë yetyëjkjäˈäy tëgatsy jyaˈayˈaty mët ja fyamilyë?

¿TI MIIMP mä mwinmäˈäny ko xymyëdoyë tyäˈädë ayuk “nyigëbäjkˈäjtypyë fyamilyë”? Näägë yetyëjkjäˈäy, duˈun jyaˈayˈattë mët ja kyujëën kyudëjk ets ja yˈuˈunk yˈënäˈk extëm ja kostumbrë tmëdattë mä ja fyamilyë o mä ja nyax kyäjpn. Yanita, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tsënaapy Europa, jyënaˈany: “Mätsë nˈit nlugäär, të jäˈäy dyajtëjkëndë mä jyot wyinmäˈäny ko toxytyëjk ninuˈun tkamëbäätyë yetyëjk, ets ko duˈun mbäät yaˈixy extëmë tuumbë mosë”. Etsë Luke diˈib tsënaapy Estados Unidos, jyënaˈany: “Näägë uˈunkteety duˈun ttukniˈˈixëdë yˈuˈunk yˈënäˈk ko kyaj jyëjpˈamëty tijatyë toxytyëjk yˈëëw kyäjpxtëp, ets päätyë yetyëjk kyaj mbäät tmëjpëjtäˈäktë”. Perë Jyobaa kyaj ttsoky etsë yetyëjk kasäädë duˈun ttundët o tˈixtët ja kyujëën kyudëjk (ijxkijpxyë mëdë Markʉs 7:13). ¿Ti mbäät ttuny ja yetyëjkjäˈäy parë oy tnigëbäjkˈatëdë fyamilyë?

2. ¿Ti tsojkëp tnijawët ja diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë fyamilyë, ets tiko?

² Parë tuˈugë yetyëjk kasäädë tnigëbäjkˈatët oy ja fyamilyë, tsojkëp tim jawyiin tjaygyukët ti Jyobaa tsyojkypy parë ttunët. Nan tsojkëp tnijawët tiko näägë jäˈäy të yajmoˈoyë kutujkën ets wiˈix mbäät tpanëjkxë yˈijxpajtënë Jyobaa mëdë Jesus. ¿Tiko jyëjpˈamëty etsë yetyëjkjäˈäyëty tnijawëdët tëgokyë tyääbë? Yëˈko Jyobaa të wanaty myoˈoyëdë kutujkën mä tnigëbäjkˈattë fyamilyë ets tsyojkypy parë yajxon dyajtundët (Luk. 12:48b).

3. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëm yajmaytyaˈagyë kutujkën mä 1 Korintʉ 11:3?

³ (Käjpxë 1 Korintʉ 11:3). Tyäˈädë tekstë yëˈë xytyukˈijxëm wiˈixë Jyobaa të ttukniwitsë yˈitëdë yˈuˈunk yˈënäˈk duˈun jam tsäjpotm ets yä Naxwiiny. Jyobaa yëˈë diˈib ijtp këbäjk ets myëdäjtaapy tëgokyë  kutujkën. Nan të wanaty tkutujkënmyoˈoy ja anklëstëjk etsë naxwinyëdë jäˈäy, per nyikëjxmˈäjttëp Dios windum wiˈix dyajtundë ja kyutujkën (Rom. 14:10; Éfes. 3:14, 15). Jyobaa nan të tkutujkënmyoˈoyë Jesus parë tnigëbäjkˈatëdë tuˈukmujkën, perë Jesus yëˈë nyikëjxmˈäjtypy Dios windum wiˈix jyaˈayˈaty mët ëtsäjtëm (1 Kor. 15:27). Etsë Jyobaa, nan të tmoˈoyë kutujkënë yetyëjk kasäädë mä kyujëën kyudëjk etsë yˈuˈunk yˈënäˈk, per nan nyikëjxmˈäjtypy Dios windum ets mä Jesus wiˈix jyaˈayˈaty mët ja fyamilyë (1 Peed. 3:7).

4. ¿Ti kutujkënë Jyobaa mëdë Jesus myëdäjttëp?

⁴ Jyobaa, yëˈë nyigëbäjkˈäjtypy tëgokyë, pääty tmëdatyë kutujkën parë dyajnaxkëdäˈägëdë anaˈamën wiˈix ja yˈuˈunk yˈënäˈk jyukyˈattët ets tˈixët pën yajmëmëdoop (Is. 33:22). Ets komë Jesus yëˈë nyigëbäjkˈäjtypyë Diosë kyäjpn, nan myëdäjtypyë madakën parë dyajnaxkëdäˈägëdë anaˈamën ets tˈixët pën yajmëmëdoop (Gal. 6:2; Kol. 1:18-20).

5. ¿Ti kutujkënë myëdäjttëp pënaty nyigëbäjkˈäjttëbë fyamilyë, ets wiˈix tmëdattë awitsy?

⁵ Duˈun extëmë Jyobaa mëdë Jesus, ja diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë fyamilyë nan myëdäjtypyë kutujkën parë dyajnaxkëdäˈägëdë anaˈamën (Rom. 7:2; Éfes. 6:4). Per awitsy tmëdaty ja kyutujkën. Extëm nˈokpëjtakëm, ja anaˈamën diˈib pyëjtakypy jap dyajtsoony mä ja käjpxwijën diˈib yajkypyë Biiblyë (Prov. 3:5, 6). Nan kyaj tmëdatyë madakën parë tpëjtäˈägëdë anaˈamën mä jäˈäy diˈib kyaj tfamilyëty (Rom. 14:4). Ets ko ja yˈuˈunk yˈënäˈk yaˈknëdë ets yˈabëkypyëtsëëmnëdë, duˈunyëm wyingutsëˈëgëdë, per kyaj tˈokmëdäjnë ja kutujkën parë tˈanaˈamët (Mat. 19:5).

6. ¿Tiko Jyobaa ttuknibëjtakë ets jyaˈˈatët tuˈugë këbäjk?

⁶ Yëˈë Jyobaa kyumäˈäyën ko tpëjtaky ets mä familyë jyaˈˈatët tuˈugë këbäjk. Ko duˈun të ttuny, ta ja yˈuˈunk yˈënäˈk yˈittë tukniwits tuknimäˈkxë ets tsuj yajxon, duˈun jam tsäjpotm ets yä Naxwiiny (1 Kor. 14:33, 40). Koxyëp kyayajnijawë pënën myëdäjtypy ja kutujkën, axit agoˈojëxyëp yajpäättë ets kyajxyëp pën yˈagujkˈaty jyotkujkˈaty. Extëm nˈokpëjtakëm, kyajxyëp yajnijawë pën ja yˈääw yˈayuk tunëp ko ti yajtuknibëjtäägët ets pën nyigëbäjkˈatëp parë duˈun yajtunët.

7. Extëm jyënaˈanyë Éfesʉ 5:25, 28, ¿wiˈixë Jyobaa ttsoky etsë yetyëjk jyaˈayˈatët mëdë kyudëjk?

⁷ Per pën oy ko yetyëjk të yajmoˈoyë kutujkën, ¿tiko net mayë toxytyëjkjäˈäy nyayjyawëdë ko yajtëytyuundëp ets ko aneˈemy yaˈitëdë ja myëmëjjäˈäy? Yëˈko mayë yetyëjk kyaj tmëmëdowdë ja anaˈamën diˈibë Jyobaa të tpëjtaˈaky mä ja familyë ets yëˈë pyanëjkxtëp ja kostumbrë diˈibë jäˈäy myëdäjttëp mä ja yˈit lyugäär. Nan ta nääk diˈib tyuundëp axëëk ja kyujëën kyudëjk parë këˈëm nyayajjotkujkˈatäˈänëdë. Extëm nˈokpëjtakëm, ta yetyëjk diˈib mëk yˈaneˈempy ja kyudëjk parë mëj nyayajnaxäˈänyëty o dyaˈixäˈänyëty ko “jantsy yetyëjk”. Ets wyinmay ko pën kyaj mbäät ttukˈaguanëˈaty ja kyudëjk parë tsyokëdët, mbäät tijaty ttuny parë tsyëˈëgëdët. Ko net nääk të dyajtsëˈëgëtëkëdë ja kyudëjk, ta ttuktundë ti tyim tsojktëp. * Per ko duˈun wyinmaytyë ets ko duˈun ttundë ja toxytyëjkjäˈäy, kyaj nety tmëjˈixtë extëm jyapäät jyanitëkëdë. Jyobaa ninuˈun tkatsoky ko duˈun jyaˈayˈattë yetyëjk (käjpxë Éfesʉ 5:25, 28).

8. ¿Wiˈix mbäät tjaty tuˈugë yetyëjk tnigëbäjkˈatët yajxonë fyamilyë?

⁸ Mbäät tuˈugë yetyëjk tjaty tnigëbäjkˈatët yajxonë fyamilyë ko tpanëjkxëdë Jyobaa mëdë Jesusë yˈijxpajtën mä wiˈix dyajtundë kyutujkën. Min nˈokˈijxëm majtsk pëky wiˈixë Jyobaa mëdë  Jesus jyaˈayˈattë ets wiˈix mbäädë yetyëjk kasäädë dyaˈixëdë mëdë kyujëën kyudëjk etsë yˈuˈunk yˈënäˈk.

9. ¿Wiˈixë Jyobaa dyajnigëxëˈëgyë yujyˈat tudaˈakyˈat?

⁹ Yujyˈat tudaˈakyˈat. Nipën duˈun kyawijˈyëty extëmë Jyobaa, per oy dyuˈunëty, myëdoowˈijtypy wiˈix wyinmaytyë pënaty mëduunëp (Gén. 18:23, 24, 32). Tëgok, nyasˈijxë ets ja anklëstëjk diˈib yëˈë yˈaneˈemy, yˈanëˈëmxëdët wiˈix tijaty yajtunäˈäny (1 Rey. 22:19-22). Jyobaa, yëˈë tuˈugë Dios diˈib ak oy tijaty tyuundaapy, per kyaj xyˈamdoˈowëm nduˈunëm diˈib kyaj nmëmadakëm. Yëˈë, niˈigyë tpudëkë pokyjyaˈaytyëjk diˈib mëduunëdëp parë këˈëm ttukˈoyˈattët ets yˈittët agujk jotkujk (Sal. 113:6, 7). Mä Biiblyë jyënaˈany ko David tˈanmääyë Jyobaa: ‘Mijts xypyudëjkëbëts’ (Sal. 27:9, TY; Eb. 13:6). David nyijäˈäwëbë nety ko tëgokyë tijaty tyuun, yëˈë mët ko Jyobaa tyudaˈagyëty ets mët ko pyudëjkë (2 Sam. 22:36).

10. ¿Wiˈixë Jesus dyajnigëxëˈkyë yujyˈat tudaˈakyˈat?

¹⁰ Min nˈokˈijxëmë yˈijxpajtënë Jesus. Oyë nety yëˈëjëty ja “Yaˈëxpëjkpë es Wintsën”, yajtekypyuj ja yˈëxpëjkpëty. ¿Tidaa ko Jyobaa ojts dyajwëˈëmy jääybyety mä yˈAyuk? Yëˈë parë xytyukniˈˈixëyäˈänëm niˈamukë ets nˈijtëm yujy tudaˈaky, axtë pënaty nyigëbäjkˈäjttëbë fyamilyë. Jesus jyënany: ‘Tëts ja ijxpajtën nbëjtaˈaky ets miits nayjyëduˈun xytyundëty ixtëmëts të ndunyën’ (Juan 13:12-17, TY). Oyë netyë Jesus kajaa tmëdatyë kutujkën, kyaj ttsojky ets yajmëdunët, niˈigyën tmëduuny ja wiink jäˈäy (Mat. 20:28).

11. Pënaty nyigëbäjkˈäjttëbë fyamilyë, ¿wiˈix mbäät tpanëjkxëdë yˈijxpajtënë Jyobaa mëdë Jesus ko dyaˈixëdë yujyˈat tudaˈakyˈat?

¹¹ ¿Ti xytyukniˈˈijxëm? Ko pën yujy tudaˈaky ja diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë fyamilyë, kanäk pëky dyajnigëxëˈëgäˈäny. Extëm nˈokpëjtakëm, kyaj tjëjpˈixäˈäny ets ja kyudëjk o ja yˈuˈunk yˈënäˈk ttundët diˈib kyaj tmëmadäˈäktët. Nan myëdoowˈitaampy wiˈix wyinmaytyë oy tkaˈoymyëdowët. Marley, diˈib tsënaapy Estados Unidos, jyënaˈany: “Näˈäty, kyaj tyuˈugyë wiˈixëts nwinmaytyë mëdëtsë nmëmëjjäˈäy, per kots xëmë xyajtëy wiˈixëts nwinmay mä ti tkatunyëm etsë net tˈixy pën mbäät duˈun ttuny, tats njawë ko xymyëjpëjtakpëts”. Tuˈugë yetyëjk diˈib yujy tudaˈaky, nan tuump jyënoty tyëgoty, oy ja jäˈäy wyinmaytyë ko diˈib tyuumpy, toxytyëjktuungëˈë. Per mbäät tsyiptaˈaky. ¿Tiko? Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib xyëwˈäjtypy Rachel, jyënaˈany: “Mätsë nˈit nlugäär, ko tuˈugë yetyëjk tpudëkë  ja kyudëjk parë pyujmuky jyaˈtsmuky o dyajwäˈätsy ja jëën tëjk, mbäät ja myëjënbäˈä myëdëjkpäˈä o ja jyiiky myëguˈuk jyënäˈändë ko waˈan kyaj jyantsy yetyëjkëty. Ets wyinmayäˈändë ko kyaj tjaty tˈanaˈamët ja kyudëjk”. Pën duˈun mayë jäˈäy wyinmaytyë mä mtsëënë, jamyats ko Jesus ojts dyajtekypyujy ja yˈëxpëjkpëty, oyë nety mayë jäˈäy wyinmaytyë ko tyäˈädë tuunk, yëˈë tyuumpy ja tuumbë mosë. Ja diˈib oy nyigëbäjkˈäjtypyë fyamilyë, kyaj jeˈeyë tpudëkëyaˈany parë oy wyëˈëmäˈäny jäˈäy windum, yëˈë duˈun parë dyajjotkujkˈatäˈäny ja kyudëjk ets ja yˈuˈunk yˈënäˈk. Min nˈokˈijxëm ja tuk pëky wiˈix mbäät jyaˈayˈattë pënaty nyigëbäjkˈäjttëbë fyamilyë.

12. ¿Ti tyuumbyë Jyobaa mëdë Jesus mët ko xytsyojkëm?

¹² Tsojkën. Tëgokyë tijatyë Jyobaa tyuumpy, ttuny mët ko xytsyojkëm (1 Fwank 4:7, 8). Yëˈë xytyukˈijxëm ko xytsyojkëm ets ko xymyëtnaymyaayëbëˈatäˈänëm. ¿Wiˈix? Ko xymyoˈoyëmë yˈAyuk ets ko dyajjaˈˈatyë nyax kyäjpn. Ko nenduˈun xyˈijxˈijt xykyuentˈäjtëm, ta xytyukˈijxëm nuˈunën xytsyojkëm. Ets ¿waˈandaa xymyoˈoyëm tijaty nyajtëgoyˈäjtëm? Duˈun, yëˈë “xymyoˈoyëm tëgekyë mëjwiin kajaa es njotkujkˈäjtëm” (1 Tim. 6:17). Ko ndëgoˈoyëm, xypyudëjkëm parë nnayaˈoˈoyëm ets duˈunyëm xytsyojkëm. Nan kyajxë yˈUˈunk parë ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm mët ko xytsyojkëm, etsë Jesus nan nëgooyë xytsyojkënë, pääty tkëyajkyë jyukyˈäjtën ëtsäjtëmgyëjxm (Fwank 3:16; 15:13). Nitii mbäät tkajëjpkuwäˈägë parë Jyobaa mëdë Jesus ttsoktët pënaty kyaj myastuˈudëdë (Fwank 13:1; Rom. 8:35, 38, 39).

13. ¿Tiko jyëjpˈamëty ets ja diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë fyamilyë dyaˈixëdët ja tsojkën? (Ix nenduˈunë rekuäädrë “ ¿Ti mbäät ttuny ja näämbëk parë wyingutsëˈëgëdët ja kyudëjk?”).

¹³ ¿Ti xytyukniˈˈijxëm? Ko tëgokyë tijaty tyuumpy ja diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë fyamilyë, ttunët mët ko tmëdatyë tsojkën. ¿Tiko? Apostëlë Juan jyënaˈany: “Diˈibë kyaj ttseky ja myëguˈuk [o ja fyamilyë] diˈibë yää yˈijxypy, nan kyaj mbäät ttseky ja Dios diˈibë kyaj tˈixy” (1 Fwank 4:11, 20). Pääty, ¿ti tyuumpy tuˈugë yetyëjk diˈib tsyojkypyë fyamilyë ets pyanëjkxanëbë yˈijxpajtënë Jyobaa mëdë Jesus? Pyudëkëyaampy ja fyamilyë parë oy yˈitët mëdë Jyobaa, tsyojkypy  parë nyayjyawëdët ko myëmaapy myëdajpy ets myoˈoyaampy tijaty yajtëgoyˈajtypy (1 Tim. 5:8). Yaˈëxpëkaampy ets jyëjwijtsëmbitaampy ja yˈuˈunk yˈënäˈk. Nan tyunaampy tijatyë Jyobaa yajmëjpëtsëmëdëp ets tijaty tyukˈoyˈatëp ja fyamilyë. Min nˈoknimaytyakëm wixaty mbäädë yetyëjk tpanëjkxë yˈijxpajtënë Jyobaa mëdë Jesus.

14. ¿Wiˈix mbäädë yetyëjk kasäädë tpudëkë fyamilyë parë mas niˈigyë tmëwingondëdë Jyobaa?

¹⁴ Tpudëkët ja fyamilyë parë oy yˈitët mëdë Jyobaa. Jesus, duˈun extëmë Tyeety, nan myëmääy myëdäj ja yˈëxpëjkpëty parë mëk dyaˈittët ja myëbëjkën (Mat. 5:3, 6, TNM; Mar. 6:34). Nenduˈunën mbäät ttundë pënaty nyigëbäjkˈäjttëbë fyamilyë. Diˈib mas jëjpˈam mbäät tpëjtäˈäktë, yëˈë ko ja fyamilyë oy yˈittët mëdë Jyobaa (Deut. 6:6-9). Pääty, tsojkëp nyaytyukjotmaytyunëdët parë tkäjpxtëdë Biiblyë ets tˈëxpëktët mëdë fyamilyë, nyëjkxtët reunyonk, ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë ets ttundëdë mëjääw parë oy yˈittët mëdë Jyobaa.

15. ¿Ti mbäät ttuny ja yetyëjk kasäädë parë dyajnayjyawëdët ja fyamilyë ko myëmaapy myëdajpy?

¹⁵ Dyajnayjyawëdët ja fyamilyë ko myëmaapy myëdajpy. Ko Jyobaa tˈanmääyë Jesus ko tsyojkypy, tyukˈijx tyukmëdoowë jäˈäy (Mat. 3:17). Jesus, nan tyukˈijx ja yˈëxpëjkpëty ko tsyojkypy, duˈun mët ja yˈääw yˈayuk ets tijaty tyukmëduundë, ets yëˈëjëty nan anmääyëdë ko tsojkëdëp (Fwank 15:9, 12, 13; 21:16). Ja diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë fyamilyë, mbäät ttukˈixy ja kyudëjk ets ja yˈuˈunk yˈënäˈk ko tsyojkypy mët tijaty tyuumpy, extëm ko mëët tˈëxpëktëdë Biiblyë. Nan oy ko tˈanëëmët ja kyudëjk ets ja yˈuˈunk yˈënäˈk ko tsyojkypy ets ko yajtsobatypy, ets pën yˈijxypy ko mbäät duˈun ttuny, ta tmëjkumaytyët jäˈäy wyinduuy (Prov. 31:28, 29).

16. ¿Tijaty mbäät tˈaktuny ja diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë fyamilyë, ets ti kyaj mbäät ttuny?

¹⁶ Tmoˈoyët tijaty yajtëgoyˈajtypy ja fyamilyë. Jyobaa xëmë tmooy ja israelitëty tijaty yajtëgoyˈäjttë, axtë ko yajpattë mä lugäärë äänëˈëk tëëtsëˈëkpë mët ko kyamëdoowdë (Deut. 2:7; 29:5). Tyam, nenduˈunë Jyobaa xymyoˈoyëm tijaty nyajtëgoyˈäjtëm (Mat. 6:31-33; 7:11). Jesus, nan yajkääy yaˈuk pënaty panëjkxë (Mat. 14:17-20). Ets yaˈˈagëdak mayë päˈämjäˈäy (Mat. 4:24). Pääty, parë Jyobaa ttukjotkëdäˈägët ja diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë fyamilyë, tsojkëp tmoˈoyët tijaty yajtëgoyˈäjttëp. Per ta diˈib kyaj mbäät ttuny, dyajnaxët kajaa xyëëw tiempë mä tyuunk yˈayoˈon ets kyaj tnekypyudëkët ja fyamilyë parë tmëwingondëdë Jyobaa o dyajnayjyawëdët ko kyaj pën tyunëdë kuentë.

17. ¿Wiˈixë Jyobaa mëdë Jesus xyaˈëxpëjkëm ets xyjëjpwijtsëmbijtëm?

¹⁷ Ttuˈumoˈoyët tsuj yajxon ja fyamilyë ets tkäjpxwijët. Mët ko Jyobaa xytyukmëtsojkëm ets oy njukyˈäjtëm, ta xyaˈëxpëjkëm ets xyjëjpwijtsëmbijtëm (Eb. 12:7-9). Jesus, nenduˈun jyaˈayˈajty extëmë Tyeety, yaˈëxpëjk ets jyëjwijtsëmbijt tsuj yajxon pënaty nyigëbäjkˈäjt (Fwank 15:14, 15). Yäjkë mëkatypyë ëwij käjpxwijën, per nan ijt oyjyaˈay (Mat. 20:24-28). Jesus nyijäˈäwëp  ko pokyjyaˈay nyajpatëm ets ko xëmë ndëgoˈoyëm (Mat. 26:41).

18. ¿Ti xëmë yaˈijtypy wyinmäˈänyoty ja diˈib oy nyigëbäjkˈäjtypyë fyamilyë?

¹⁸ Ja diˈib oy nyigëbäjkˈäjtypyë fyamilyë ets pyanëjkxëbë yˈijxpajtënë Jyobaa mëdë Jesus, xëmë dyaˈity wyinmäˈänyoty ko ja kyudëjk ets ja yˈuˈunk yˈënäˈk kyaj wyäˈätsjäˈäyˈattë, pääty kyaj alokë ttukjotˈambëky (Kol. 3:19). Niˈigyë tjëjwijtsëmbity ja kyudëjk ets ja yˈuˈunk yˈënäˈk mëdë “yuunkˈat naxypyˈat” extëmë Biiblyë dyajnigutukë, ets jyamyejtsypy ko yëˈë nan pokyjyaˈay (Gál. 6:1, TNM). Tyäˈädë yetyëjk nyijäˈäwëp ko wiˈix mbäät mas oy ttukniˈˈixë ja fyamilyë, yëˈë mët ja yˈijxpajtën, duˈun extëm ttuunyë Jesus (1 Peed. 2:21).

19, 20. Ko nety twinˈixy ti tyunaampy ja diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë fyamilyë, ¿wiˈix mbäät tpanëjkxë yˈijxpajtënë Jyobaa mëdë Jesus?

¹⁹ Ttunët diˈib tyukˈoyˈatëp ja fyamilyë. Jyobaa yëˈë tyuumpy diˈib mbäät ndukˈoyˈäjtëm. Extëm ko ttuknibëjtakë parë jyaˈˈatëdë jukyˈäjtën, kyaj yëˈë ttukˈoyˈaty, yëˈëjën parë ëtsäjtëm ndukˈijt ndukxoˈonëm ja jukyˈäjtën. Nan kyaj pën tyukˈatsipˈäjtë ko tkejxy ja yˈUˈunk yä Naxwiiny parë ojts tkuˈoogë ja nbokyˈäjtëm. Jyobaa ttuuny duˈun mët ko xypyudëkëyäˈänëm. Etsë Jesus, nan yëˈë tyuun tijaty mbäät ttukˈoyˈatyë naxwinyëdë jäˈäy (Rom. 15:3). Extëm nˈokpëjtakëm, tëgok, të nety jyantsy yˈanuˈkxëtyaˈay, per en lugäär pyoˈkxët, ta dyaˈëxpëjky ja mayjyaˈay (Mar. 6:31-34).

²⁰ Ja diˈib oy nyigëbäjkˈäjtypyë fyamilyë, nyijäˈäwëp ko diˈib mas niˈigyë tsiptakxëp ttunët, yëˈë twinˈixët diˈib mbäät ttukˈoyˈaty ja fyamilyë ets tmëjpëjtäˈägët tijaty nyikëjxmˈäjtypy. Ets tyuumbyë mëjääw parë kyaj alokë tijaty ttuny ets kyaj jyotˈadëˈëtsy. Nyasˈijxëp parë Jyobaa tyukniˈˈixëdët wiˈix mbäät twinˈixy diˈib oybyëtsëmëp. Ko duˈun ttunët, ta twinmayaˈany tijaty mbäät ttukˈoyˈatyë wiink jäˈäy ets kyaj ti yëˈë këˈëm tyukˈoyˈatëp (Prov. 2:6, 7; Filip. 2:4). *

21. ¿Ti nˈixäˈänëm mä jatuˈukpë artikulo?

²¹ Tsip nimëjääw ja tuunk diˈibë Jyobaa të ttuknipëky pënaty nyigëbäjkˈäjttëbë fyamilyë, ets tsyojkypy parë yajxon ttundët tijaty nyikëjxmˈäjttëp. Ko ja yetyëjk kasäädë tpanëjkxë yˈijxpajtënë Jyobaa mëdë Jesus, ta oy tnigëbäjkˈatäˈäny ja fyamilyë. Ets pën ja kyudëjk tyuumpy tijaty nyikëjxmˈäjtypy, ta agujk jotkujk kyasäädëˈatäˈändë. Per ¿wiˈix mbäädë toxytyëjkjäˈäy tˈixy ko ja myëmëjjäˈäy tnigëbäjkˈatyë fyamilyë, ets tijaty jotmay pyatypy? Yëˈë nˈixäˈänëm mä jatuˈukpë artikulo.