ARTIKULO DIˈIB YAˈËXPËJKP 6
“Kasäädë yetyëjk yëˈë dëˈën nyigëbäjkˈäjtypy ja nyëdoˈoxy”
“Kasäädë yetyëjk yëˈë dëˈën nyigëbäjkˈäjtypy ja nyëdoˈoxy” (1 KOR. 11:3).
ËY 13 Nˈokpanëjkxëmë Kristë yˈijxpajtën
DIˈIB YAJNIMAYTYÄˈÄGÄÄMP *
1. ¿Tijaty mbäät nyayajtëyëty tuˈugë toxytyëjkjäˈäy diˈib wyinmaapy pën pyëkëp tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm o kyaj?
NIˈAMUKË Dios mëduumbë, yëˈë nmëmëdoˈowëmë Jesukristë diˈib ngëbäjkˈäjtëm, tuˈugë wäˈätsjäˈäy. Per ko tuˈugë toxytyëjk pyëjknë, ta tpatwäˈkënë ja yˈanaˈamën tuˈugë yetyëjk diˈib pokyjyaˈay, etsë tyäˈädë xëmë tsyiptaˈaky. Pääty, pën mijts toxytyëjkjäˈäy jam xywyinmay pën mbëkëp tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm o kyaj, oy ko mnayajtëwëdët: “¿Wiˈixëts nnijawë ko tyäˈädë yetyëjk oy tnigëbäjkˈatäˈänyë familyë? ¿Yëˈë jëjpˈam pyëjtakypyë Diosë tyuunk mä jyukyˈäjtën? Pën kyaj dyuˈunëty, ¿tikots nwinmay ko xypyudëkëyäämbëts parëts oy nˈitët mëdë Jyobaa kotsë nety të nbëjknëdë?”. Ja toxytyëjk diˈib pëkäämp, nan tsojkëp nyayajtëwëdët: “¿Diˈibatyëtsë jäˈäyˈäjtënë nmëdäjtypy parëts nyaˈixëdët kotsë nety nbëjknë? ¿Maˈkxtujkpëts ets yäjkpëjäˈäyëts? ¿Jantsy oyëts nˈity mëdë Jyobaa?” (Ecl. 4:9, 12). Tuˈugë toxytyëjk mbäät yˈagujkˈaty jyotkujkˈaty ko nety të pyëjknë, per net pën wyinˈijxypy yajxon diˈib oybyëtsëmëp.
2. ¿Ti nˈixäˈänëm mä tyäˈädë artikulo?
2 Miyonkˈamë toxytyëjkjäˈäy dyaktë oybyë ijxpajtën ko tmëmëdowdë ja myëmëjjäˈäy. Jantsy oy ko duˈun ttundë ets njantsy tyukxondakëm ko mëët tuˈugyë nDiosmëduˈunëm. Mä tyäˈädë artikulo, nˈatsoowëmbitäˈänëm tëgëëgë yajtëˈëwën: ¿tijaty jotmay mbäät twinguwäˈägë ja toxytyëjk kasäädë?, ¿tiko tkupëktë ja kutujkën diˈib myëdäjttëbë myëmëjjäˈäy? ets ¿ti mbäät tyukniˈˈixëdë yˈijxpajtënë Jesus, Abigaíl etsë María mä wiˈix mbäät yajmëmëdoy ets yajmëjˈixy ja kutujkën?
¿TIJATY JOTMAY MBÄÄT TWINGUWÄˈÄGË JA TOXYTYËJK KASÄÄDË?
3. ¿Tiko niˈamukë kasäädë jäˈäy twinguwäˈägëdë amay jotmay?
3 Wäˈäts ja pëjk ukën diˈibë Dios të tpëjtaˈaky, perë naxwinyëdë jäˈäy pokyjyaˈay yajpäättë (1 Fwank 1:8). Päätyë Diosë yˈAyuk jyënaˈany ko ja kasäädë jäˈäyëty “tyimmëdatandëp ja yˈamay jyotmayëty” (1 Kor. 7:28). Min nˈokˈijxëm ja amay jotmay diˈib mbäät twinguwäˈägë ja toxytyëjk kasäädë.
4. ¿Tiko mbäät ja toxytyëjk kasäädë nyayjyawëty ko kyaj nety ti ttsoowëty pën myëmëdoopy ja myëmëjjäˈäy?
4 Mbäät tuˈugë toxytyëjk kasäädë nyayjyawëty ko kyaj ti ttsoowëty pën myëmëdoopy ja myëmëjjäˈäy, pes waˈan duˈun të tmëyaak të tmëbatë. Marisol, diˈib tsënaapy Estados Unidos, jyënaˈany: “Ja it lugäär mäts nˈyeˈky nbejty, xëmë yaˈˈanëëmëdë toxytyëjk ko tuknax mbäät tijaty ttundë mëdë yetyëjk. Per ëjts, nnijäˈäwëbëts ko Jyobaa yëˈë të tmoˈoyë kutujkënë yetyëjk ets yëˈë të ttuknibëjtäägë parë toxytyëjkjäˈäy tmëmëdowdët, per nan tsojkëp yajmayˈat yajwintsëˈëgët. Xëmëts xytsyiptakxë nmëjˈixët ja kutujkën diˈibëtsë nmëmëjjäˈäy myëdäjtypy mët ko naxwinyëdë jäˈäy wyinmaytyë ko kyaj tiko yajmëjˈixët”.
5. ¿Wiˈix näägë yetyëjk tˈixtë toxytyëjk?
5 Per mbäädë net tuˈugë toxytyëjkjäˈäy të tpëky ja yetyëjk diˈib winmaapy ko toxytyëjk kyaj mbäät mëj yˈity extëmë yetyëjk. Ivón, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tsënaapy Sudamérica, jyënaˈany: “Mäts ntsëënë, yëˈë yetyëjk jawyiin kaapy ets oknëmë toxytyëjk. Ets desde mutsknëm yajtsoky etsë toˈoxyˈënäˈkuˈunk kyaakyˈix tyojkxˈixtët ets dyajwäˈätstët tijaty, per ja yaˈayˈënäˈkuˈunk kyaj pën ti tyuktunëdë, ak yëˈë tyääk o tsyëˈë tukmëduundääyëdëp winë, ets yaˈˈanëëmëdë ko yëˈë ‘reyˈäjttëp mä ja jëën tëjk’”. Yingling, jatuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tsënaapy Asia, jyënaˈany: “Mä ayuk chino, tap tuˈugë ayuk diˈib yajjaygyukëyanëp ko toxytyëjkëty kyaj mä dyajtunäˈändë wijyˈäjtën ets tijaty nyiˈëxpëjkëdëp. Diˈib nyikëjxmˈäjttëbë toxytyëjk kasäädë, yëˈë tyundët jyënoty tyëgoty, ets kyaj yajnasˈixë tyukˈëw tyukkäjpxët mä ja myëmëjjäˈäy”. Per ja yetyëjk kasäädë diˈib kyaj dyaˈixyëtyë tsojkën ets diˈib kyaj tpadunyë Biiblyë, kyaj dyajjotkujkˈaty ja kyujëën kyudëjk, nan kyaj tpanëjkxë Jesusë yˈijxpajtën ets kyaj ttuny ti Jyobaa yajjotkujkˈatëdëp (Éfes. 5:28, 29; 1 Peed. 3:7).
6. ¿Ti tsojkëp ttunët ja toxytyëjk kasäädë parë mas niˈigyë nyaymyaaybyëkëdët mëdë Jyobaa?
6 Mä jatuˈukpë artikulo ojts nˈijxëm ko Jyobaa tsyojkypy ets ja yetyëjk kasäädë tpudëkët ja fyamilyë parë oy yˈitët mëdë Jyobaa, dyajnayjyawëdët ko myëmaapy myëdajpy ets tmoˈoyët tijaty yajtëgoyˈäjttëp (1 Tim. 5:8). Per ja toxytyëjk kasäädë, nan tsojkëp tjuudëdë tiempë bom bom parë tkäjpxëdë Diosë yˈAyuk, tpawinmayët ets tmënuˈkxtäˈägëdë Jyobaa winë ääw winë jot. Mbäät tsyiptakxëty, pes jantsy may ja tyuunk yˈayoˈon. Ets mbäädë net tjawëdë ko kyaj tˈokmëdäjnëdë tiempë ets ja jot mëjääw parë duˈun ttundët, per jëjpˈam ets tjuuttëdë tiempë. ¿Tiko? Yëˈko Jyobaa tsyojkypy ets niduˈuk niduˈuk nmëwingoˈonëm (Apos. 17:27).
7. ¿Ti pudëkëyanëp ja toxytyëjk kasäädë parë tmëmëdowët ets twingutsëˈëgët ja myëmëjjäˈäy?
7 Ja toxytyëjk kasäädë, tsojkëp ttunëdë mëjääw parë tmëmëdowët ets twingutsëˈëgët ja myëmëjjäˈäy diˈib pokyjyaˈay yajpatp. Per kyaj tsyiptäˈägäˈänxëty duˈun ttunët pën jyaygyujkëp ets pën kyupëjkypy tiko Biiblyë duˈun tniˈanaˈamë.
¿TIKO TKUPËKY JA KUTUJKËN DIˈIB MYËDÄJTYPYË MYËMËJJÄˈÄY?
8. Extëm jyënaˈanyë Efesios 5:22-24, ¿tiko ja toxytyëjk kasäädë diˈib Dios mëduump tkupëky ja kutujkën diˈib myëdäjtypyë myëmëjjäˈäy?
8 Ja toxytyëjk kasäädë diˈib Dios mëduump, kyupëjkypy ja kutujkën diˈib myëdäjtypy ja myëmëjjäˈäy mët ko Jyobaa yëˈë duˈun tsyojkypy (käjpxë Efesios 5:22-24, TY). * Tyäˈädë toxytyëjk, tyukjotkujkˈäjtypy ja Tyeetyë tsäjpotmëdë. ¿Tiko? Yëˈko nyijäˈäwëp ko tsojkëp ets ko kyaj tyukˈaneˈemyëty diˈib kyaj ttukˈoyˈatët (Deut. 6:24; 1 Fwank 5:3).
9. ¿Wiˈix wyimbëtsëmäˈäny ko ja toxytyëjk kasäädë tmëjˈixët ja kutujkën diˈib myëdäjtypy ja myëmëjjäˈäy?
9 Mayë jäˈäy wyinmaytyë ko toxytyëjkjäˈäyëty kyaj tiko tˈëygyupëk tkajpxykyupëktët ja myëmëjjäˈäy diˈib yajnayjyawëdëp jääm puˈxm. Päätyë net nimay kyaj tmëjˈixtë ja anaˈamën diˈibë Dios të dyajnaxkëdaˈaky. Pënaty duˈun winmääytyëp, kyaj tˈixyˈattë ja nDiosˈäjtëm diˈib xyjyantsy tsyojkëm. Pesë Jyobaa ninäˈä tkatukˈanaˈamët ja nyëëxëty parë ttundët diˈib yajnayjyawëdëp jääm puˈxm. Ko ja toxytyëjk kasäädë ttunyë mëjääw parë tmëmëdoyë Jyobaa ets ja myëmëjjäˈäy, ta dyajjaˈˈatyë agujkˈäjt jotkujkˈäjtën mä jyëën tyëjk (Sal. 119:165). Ko duˈun ttuny, ta këˈëm ttukˈoyˈaty, nenduˈun ttukˈoyˈaty ja myëmëjjäˈäy ets ja yˈuˈunk yˈënäˈk.
10. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëm jyënanyë Carol?
10 Ja toxytyëjk kasäädë diˈib kyajpxykyupëjkypy ja myëmëjjäˈäy oy pokyjyaˈay yajpääty, yëˈë yajnigëxëˈkypy ko tsyojkypy ets ko wyingutsëˈkëbë Jyobaa, diˈib të tkutujkënmyoˈoyë yetyëjk. Carol, diˈib tsënaapy Sudamérica, jyënaˈany: “Nnijäˈäwëbëts ko pën itäämbëts oy mëdë Jyobaa, tats kyaj nyajtëgoyaˈany ja mayˈäjt wintsëˈkën mätsë nmëmëjjäˈäy ko ti oy tkatunët. Pääty, nduumbyëtsë mëjääw parëts duˈunyëm nwingutsëˈëgë, pes ndunaambyëts ti Jyobaa tyukjotkëdakypy”.
11. 1) ¿Ti pudëjkëbë Aneese parë tpokymyeˈkxy ja myëmëjjäˈäy winë ääw winë jot? 2) ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë yˈijxpajtën?
11 Pën ja toxytyëjk kasäädë jyäˈäwëp ko ja myëmëjjäˈäy kyaj tmëjpëjtaˈaky wiˈix nyayjyawëty ets ti myëmääy myëdajpy, mbäädë net tsyiptakxëty tmëmëdowët ets tmëjˈixtë ja kutujkën diˈib myëdäjtypy. Per min nˈokˈijxëm ti tyuumbyë Aneese ko duˈumbë jotmay tpääty. Yëˈë jyënaˈany: “Nduumbyëtsë mëjääw parëts kyaj njotˈambëky, ets nyaˈijtypyëts nwinmäˈänyoty ko niˈamukë ndëgoˈoyëm. Nan nduumbyëtsë mëjääw parëts nbokymyeˈkxy ja nmëmëjjäˈäy winë ääw winë jot duˈun extëmë Jyobaa. Kots duˈun nduny, tats jatëgok jotkujk nnayjyawëty” (Sal. 86:5). Ko ja toxytyëjk kasäädë tpokymyaˈkxtë ja myëmëjjäˈäy, ta kyaj tsyiptakxëdë tmëjˈixtët ja kutujkën diˈib myëdäjtypy.
¿TI XYTYUKNIˈˈIJXËMË YˈIJXPAJTËNË JESUS, ABIGAÍL ETSË MARÍA?
12. ¿Tijaty ijxpajtën nbatëm mä Biiblyë?
12 Mbäät näägë jäˈäy wyinmaytyë ko amääy amutsk ja diˈib myëjˈijxypyë kutujkën. Per kyaj tyëyˈäjtënëty. Mä Biiblyë yajmaytyakp nimayë jäˈäy diˈib ëygyupëjk kajpxykyupëjktë ets yëˈë diˈib jäˈäyˈäjttë jantsy jotmëk. Min nˈokˈijxëm wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Jesus, Abigaíl etsë María.
13. Oknimaytyäˈäk tiko Jesus tmëjˈixy ja kutujkën diˈibë Jyobaa myëdäjtypy.
13 Jesus myëjˈijxypy ja kutujkën diˈibë Jyobaa myëdäjtypy, ets kyaj duˈun ttuny mët ko kyaj wyijˈyëty o mët ko kyaj tjaty ti ttunët. Yëˈë jantsy wingëjxyë jäˈäy dyaˈëxpëjky ets jantsy adëyë, ets yëˈëyë tuˈugë wijyjyaˈay diˈib mbäät duˈun yaˈëxpëky (Fwank 7:45, 46). Jyobaa nyijäˈäwëbë nety ko Jesus nëgooyë tijaty tjäjnë ttunët, pääty tnasˈijxë parë pyudëkëdët ko ojts dyajkojtäˈäy tëgokyë tijaty jamˈäjtp tsäjpotm ets yä Naxwiiny (Prov. 8:30; Eb. 1:2-4). Ets desde ko Jesus jyukypyejky jam tsäjpotm, ta Jyobaa myooyë “tëgekyë kutujkën, dëˈën jam tsäjpotm es dëˈën yä naxwiiny” (Mat. 28:18). Jesus nëgooyë tijaty tjäjt tnijäˈäwënë, per duˈunyëm tˈëxtäˈäy parë Tyeety nyëˈëmoˈoy tyuˈumoˈoyëdët, ets ttuny duˈun mët ko ttsoky (Fwank 14:31).
14. 1) ¿Ti mbäät tyukniˈˈixëdë yˈijxpajtënë Jyobaa ja yetyëjk kasäädë? 2) ¿Ti tukniˈˈijxëdëp extëm jyënaˈanyë Proverbios 31?
14 ¿Ti mbäät tyukniˈˈixëdë ja yetyëjk kasäädë? Ko Jyobaa kyaj ttuknibëjtakë etsë toxytyëjk kasäädë tˈëygyupëk tkajpxykyupëkët ja myëmëjjäˈäy mët ko wyinmay ko kyaj tmëbääty ja yetyëjk. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Yëˈko të twinˈixyë yetyëjk etsë toxytyëjk parë yˈanaˈamdët jam tsäjpotm mëdë Jesus (Gal. 3:26-29). Jyobaa të tkutujkënmyoˈoy ja yˈUˈunk, ets duˈun dyaˈixyëty ko tyukjotkujkˈäjtypy, nenduˈunën ttuny ja yetyëjk kasäädë diˈib wijy, nyasˈijxëp ets ja kyudëjk tmëdatët waanë ja kutujkën. Mä Biiblyë yajnimaytyakp ja toxytyëjk kasäädë diˈib wijy ets diˈib jyajtypy winë ttunët. Extëm nˈokpëjtakëm, jyënaˈany ko yˈijxy tyuumpy wiˈix tijaty yajtuny mä jyëën tyëjk, nax juuy nax toˈkp ets negosyë tuump (käjpxë Proverbios 31:15, 16, 18, TY). * Ja toxytyëjk kasäädë, kyaj yˈity extëmë tuumbë mosë diˈib kyaj mbäät tnigajpxy wiˈix wyinmay. Tukjotkujkˈäjtëp ja myëmëjjäˈäy ets mëjpëjtakëp wiˈix wyinmay (käjpxë Proverbios 31:11, 26, 27). * Ko duˈun twingutsëˈëgë ja kyudëjk, ta xondaˈakyˈääw xondaˈakyjyot myëmëdoyëty.
Ko Jesus tmëjˈixy ja kutujkën diˈibë Jyobaa myëdäjtypy, ¿ti tukniˈˈijxëbë toxytyëjk kasäädë diˈib jyajtypy winë ttunët? (Ixë parrafo 15).
15. ¿Ti mbäät tyukniˈˈixëdë yˈijxpajtënë Jesus ja toxytyëjk kasäädë?
15 ¿Ti mbäät tyukniˈˈixëdë ja toxytyëjk kasäädë? Jesus mëjwiin kajaa tijaty të ttuny, per kyaj tjawë ko yajjäämˈijx yajnääxˈijxp ko tmëjˈixy ja kutujkën diˈibë Jyobaa myëdäjtypy (1 Kor. 15:28; Fwank 6:38). Nenduˈunën ja toxytyëjk kasäädë diˈib pyanëjkxëbë yˈijxpajtënë Jesus, oy nuˈun wyijˈyëty, kyaj nyayjyawëty ko yajjäämˈijx yajnääxˈijxp ko tmëjˈixy ja kutujkën diˈib myëdäjtypyë myëmëjjäˈäy. Ets kom mëk ttsoky, ta tˈëygyupëky tkajpxykyupëky, per mas niˈigyë duˈun ttuny mët ko ttsokyë Jyobaa ets ko twingutsëˈëgë.
Ko netyë Abigaíl të tkexy ja jeˈxy pëky parë David ets ja tsyiptuumbëtëjk, ta ojts tjëjpäädëˈëky ja David ets nyaygyoxtënääytyakë wyinduuy ets tˈamdooy tpëjktsooy parë kyaj wiˈix ttunëdë Nabal ets tyuundëgoyët mëjwiin kajaa. (Ixë parrafo 16).
16. Extëm jyënaˈanyë 1 Samuel 25:3, 23-28, ¿tijaty jotmay wyinguwäˈkë Abigaíl? (Ixë dibujë diˈib miimp mä rebistë nyiˈak).
16 Abigaíl, yëˈë netyë mëët kyasäädëˈatyë Nabal, tuˈugë yetyëjk diˈib mëj këjxm, diˈib këˈëm tijaty naytyukmëtsojkëp ets diˈib kyaj ti tkuˈëw tkukäjpxë. Per kyaj dyajjëjpkëxany ja tsyënäˈäy jyukyˈäjtën, pes ojtsxyëp tnaˈixy parë David dyaˈoogëdë Nabal, per kyaj duˈun ttuuny. Niˈigyë ojts tˈëxtäˈäyë winmäˈäny parë kyaj wiˈix yajtunëdë Nabal ets niˈamukë pënaty tsënääytyëp mä jyëën tyëjk. ¡Nëgooyë Abigaíl ojts dyaˈijxënë jotmëkˈäjtën ko twinguwäˈkë ja 400 tsiptuumbëtëjk diˈibë nety nyinëjkxtëbë Nabal ak espäädë mëët, ets ko dyajwinmääytyëgäjtsyë David mëdë mayˈäjt wintsëˈkën! Axtë nyiˈamdoˈow nyibëjktsoˈowë ja myëmëjjäˈäy parë yajmaˈkxët ti nety të ttuny (käjpxë 1 Samuel 25:3, 23-28). David, netyë tpëjkyë kuentë ko Jyobaa yëˈë nety yajtuumbyë tyäˈädë toxytyëjkjäˈäy diˈib jantsy jotmëk parë pyudëkëyaˈanyëty ets kyaj tyuundëgoyët mëjwiin kajaa.
17. Extëm yajnimaytyaˈagyë David mëdë Abigaíl, ¿wiˈix mbäät pyudëkëty ja yetyëjk kasäädë?
17 ¿Ti mbäät tyukniˈˈixëdë ja yetyëjk kasäädë? Abigaíl, yëˈë nety tuˈugë toxytyëjk diˈib jantsy wijy. David yajnigëxëˈk ko tapë jyot wyinmäˈäny ko tmëdoowˈijty wiˈix yˈanmääyë. Ko duˈun ttuuny, ta kyaj dyaˈoˈky ja jäˈäyëty diˈibë nety kyaj ti të ttuundëgoytyë. Nenduˈun ttunäˈäny ja yetyëjk kasäädë diˈib japë jyot wyinmäˈäny, myëdoowˈitaampy tsuj yajxon wiˈix ja kyudëjk yˈanëˈëmxëty ko ttunäˈänët diˈib mëjwiin kajaa. Pes mbäät pyudëkëty parë twinˈixët diˈib oybyëtsëmëp.
18. ¿Ti mbäädë toxytyëjk kasäädë tyukniˈˈixëdë yˈijxpajtënë Abigaíl?
18 ¿Ti mbäät tyukniˈˈixëdë ja toxytyëjk kasäädë? Tijaty tyuumpy ja toxytyëjk kasäädë diˈib tsyojkypy ets wyingutsëˈkëbë Jyobaa, mbäät ttukˈoyˈaty ja fyamilyë mëjwiin kajaa, axtë pën ja myëmëjjäˈäy kyaj Tyestiigëty. Kyaj tˈëxtäˈäyaˈanyë winmäˈäny parë dyajjëjpkëxët ja tsyënäˈäy jyukyˈäjtën, niˈigyë twingutsëˈëgëyaˈany ets tmëmëdowäˈäny ja myëmëjjäˈäy. Ko duˈun ttunët, ta tpudëkëyaˈany parë tˈixyˈatëdë Jyobaa (1 Peed. 3:1, 2). Per oy ja myëmëjjäˈäy duˈun tkatunët, Jyobaa agujk jotkujk nyayjyawëyaˈanyëty ko tˈixët wiˈix myëmëdoyëty ets wiˈix tkapxykyupëky ja myëmëjjäˈäy.
19. ¿Näˈä kyaj tmëmëdowët ja toxytyëjk kasäädë myëmëjjäˈäy?
19 Per ja toxytyëjk kasäädë, kyaj tmëmëdowäˈäny ja myëmëjjäˈäy pën jam ti tyuktunäˈänyëty diˈib yajkubojkypyë Diosë yˈanaˈamën. Extëm ko ja myëmëjjäˈäy diˈib kyaj Diosmëduny, yˈanëˈëmxëdët parë yˈandäˈägët, myaatsët o ttunët diˈibë Jyobaa kyaj ttukjotkëdaˈaky. Niˈamukë Dios mëduumbë, axtë ja toxytyëjk kasäädë, yëˈëyë mbäät tmëmëdoyë Jyobaa. Pääty, ko tuˈugë toxytyëjkjäˈäy yajtuktunäˈänët diˈib yajkubojkypyë Biiblyë, kyaj tkupëkët ets tsuj yajxon tnimaytyäˈägët tiko kyaj ttunäˈäny, per nan mëk tyanët (Apos. 5:29).
Ixë parrafo 20. *
20. ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko María jantsy oyë nety nyaymyayëty mëdë Jyobaa?
20 María jantsy oyë nety nyaymyayëty mëdë Jyobaa. Nyijäˈäwëbë nety yajxon wiˈixë Diosë jyaaybyajtën jyënaˈany, pes tëgok, ko myaytyaky mëdë Elisabet, ja tyäägë Juan Yajnëbajtpë, ja ojts tnigajpxy 20 naxyë tekstë, diˈib miimp mä Escrituras Hebreas (Luk. 1:46-55). Ets nˈokwinmäˈäyëmë tyäˈädë: María yëˈë nety mëdë José pyëkäˈäny, per ja anklës diˈibë Jyobaa kyajx, kyaj yëˈë ojts tmëgajpxyë José. Yëˈë nidëyë ojts tninëjkxyë María parë tˈanmääy ko dyajmaxuˈunkˈatäˈänyë Diosë yˈUˈunk (Luk. 1:26-33). Jyobaa, wäˈätsë nety tˈixyˈatyë María ets ijtpë nety seguurë ko tsuj yajxon yajkuentˈatäˈäny ja yˈUˈunk ets yajtsokäˈäny. Mbäät nˈijtëm seguurë ko María, duˈunyëm nyaymyaayˈadëtsë mëdë Jyobaa, axtë mä netyë Jesus të yˈoˈknë ets të pyatëjkënë tsäjpotm (Apos. 1:14).
21. Extëmë María yajnimaytyaˈaky mä Biiblyë, ¿ti mbäädë yetyëjk kasäädë tyukniˈˈixëdë?
21 ¿Ti mbäät tyukniˈˈixëdë ja yetyëjk kasäädë? Ja yetyëjk kasäädë diˈib wijy, tyukxondakypy ko ja kyudëjk tnijawë yajxonë Biiblyë. Kyaj tsyëˈëgë ko ja kyudëjk kyëbäjkˈatäˈänët. Tyäˈädë yetyëjk, pyëjkypyë kuentë ko pën ja kyudëjk nyijäˈäwëp yajxonë Biiblyë ets ja ëwij käjpxwijën diˈib jap miimp, mbäät tpudëkë ja fyamilyë mëjwiin kajaa. Ets oy ja toxytyëjk mas niˈigyë të jyaˈëxpëky, ja yetyëjk yëˈëyëm nyikëjxmˈäjtypy parë dyajnëjkxëdë jëjpˈamˈäjtën mä Diosë tyuunk, extëm ko Diosˈawdattët tuk familyë (Éfes. 6:4).
¿Ti tukniˈˈijxëdëbë toxytyëjk kasäädë ja yˈijxpajtënë María parë yˈëxpëktët ets tpawinmaytyët? (Ixë parrafo 22) *.
22. ¿Ti mbäädë toxytyëjk kasäädë tyukniˈˈixëdë yˈijxpajtënë María?
22 ¿Ti mbäät tyukniˈˈixëdë ja toxytyëjk kasäädë? Ja toxytyëjk kasäädë, tsojkëp tmëjˈixët ja kutujkën diˈib myëdäjtypyë myëmëjjäˈäy, per nan nyikëjxmˈäjtypy ets yëˈë këˈëm dyaˈitët mëk ja myëbëjkën (Gal. 6:5). Pääty, tsojkëp tjuudëdë tiempë parë yˈëxpëkët naytyuˈuk ets tpawinmayët. Tyäˈädë yëˈë pudëkëyanëp parë duˈunyëm ttsokëdë Jyobaa ets twingutsëˈëgët, ets duˈun yˈagujkˈat jyotkujkˈatët mä tˈëygyupëky tkajpxykyupëky ja myëmëjjäˈäy.
23. Ko ja toxytyëjk kasäädë tmëjˈixy ja kutujkën diˈib myëdäjtypyë myëmëjjäˈäy, ¿wiˈix ttukˈoyˈaty ja fyamilyë, ja nmëguˈukˈäjtëm ets yëˈë këˈëm?
23 Ja toxytyëjk kasäädë diˈib kyajpxykyupëjktëbë myëmëjjäˈäy mët ko ttsoktë Jyobaa, mas jotkujk yajpäättë ets kyaj dyuˈunëty pënaty kyaj duˈun ttundë. Nan myooytyëbë oybyë ijxpajtën ja ënäˈktëjk. Ko duˈun ttundë, ta mä ja fyamilyë ets mä ja tuˈukmujkën jyamˈatyë agujkˈäjt jotkujkˈäjtën (Titʉ 2:3-5). Mä tyäˈädë tiempë, nimaybyë Dios mëduumbë, yëˈë toxytyëjkjäˈäyëty (Sal. 68:11). Per niˈamukë mbäät nyajjapˈäjtëmë agujkˈäjt jotkujkˈäjtën mä nduˈukmujkëm. Mä jatuˈukpë artikulo, nnijawëyäˈänëm wiˈix mbäät nduˈunëm.
ËY 131 Diˈibë Dios të dyajtuˈukmuky
^ parr. 5 Jyobaa yëˈë të ttukniwitsë etsë toxytyëjk kasäädë tmëmëdowët ets twingutsëˈëgët ja myëmëjjäˈäy. Per ¿wiˈix mbäät ja yetyëjk kasäädë mët ja kyudëjk tmëjˈixtë diˈibë Dios të ttukniwitsë? Mbäät mëjwiin kajaa tyukniˈˈixëdë yˈijxpajtënë Jesus ets ja toxytyëjkjäˈäyëty diˈib yajmaytyaktëp mä Biiblyë.
^ parr. 8 Efesios 5:22-24, TY: ‘Toxytyëjkëtyë pëkypyë, myëmëdowëp ja nyiyeˈeytyëjk, o ja myëmëjjäˈäy, jëduˈun ijxtëm jeexyë yëˈë tmëmëdowdën ja Wintsën. 23 Jaˈa ko ja yetyëjk yëˈë nyigëbäjkˈäjtypy ja tyoxytyëjk, ixtëm ja Kristë tnigëbäjkˈatyën ja mëbëjkpëtëjk ets dyajtsoˈoky, ja mëbëjkpëtëjk mëdiˈibë jëduˈunëtyën ijxtëm ja Kristë nyiˈkx kyopkën. 24 Jeˈeyëp ko duˈun ixtëm ja mëbëjkpëtëjk tmëmëdowdën ja Kristë, nayjyëduˈun ja toxytyëjk tmëmëdowëty ja nyiyeˈeytyëjk o myëmëjjäˈäy’.
^ parr. 14 Proverbios 31:15, 16, 18, TY: ‘Jopyëp, käˈänëm xyiinyë ko dyajkääygyojy yëˈë yˈuˈunk yˈënäˈk etsë tyuumbë. 16 Ko muum yëˈë nax tˈixy mëdiˈibë oyën taats njuy, ko myeeny tpääty jatëgok taats tpenyë jëˈkxy ujts jëˈkxykyepy. 18 Yˈijxˈijty kyuentˈäjtypy ja wyit myeeny mä winë ttooky dyakyën ets yˈijxypy tyuumpy pën oy ja jyuy tyooky nyëˈëwitsy tyuˈuwitsy; monyëm pyëdëˈkojy tuumbë, ets jaanëm tyuumbëtsëmy jënakyxyëëw’.
^ parr. 14 Proverbios 31:11, 26, 27: “Ja myëmëjjäˈäy amumduˈukjot tyukjotkujkˈatyëty; tyäˈädë yetyëjk nitii tkajawë dyajtëgoyˈaty diˈib tsobatp. 26 Yajwaˈkxypy ja wyiin yˈääw mëdë wijyˈäjtën; mä ja yˈääw yaˈan yajpäätyë ley mä yajnigajpxy ja oyjyaˈayˈäjtën. 27 Yˈijxypy wiˈix tijaty yajtuny mä jyëën tyëjk; ets kyaj tkay ja tsäjpkaaky diˈib yajninuuxëp”.
^ parr. 71 YAJNIMAYTYAˈAGYË DIBUJË: Ko tëgokë María myaytyaky mëdë Elisabet, ja tyäägë Juan Yajnëbajtpë, ojts tnigajpxy kanäägë tekstë agëbajky diˈib miimp mä Escrituras Hebreas.
^ parr. 73 YAJNIMAYTYAˈAGYË DIBUJË: Tuˈugë toxytyëjk kasäädë tjuutyë tiempë parë tˈëxpëkyë Biiblyë ets duˈun mas niˈigyë nyaymyaaybyëkyëty mëdë Jyobaa.
