Apostëlë Pablo nyijäˈäwë ko mëk kyutsëˈëgëty tukëˈëyë tijatyë Satanás yajtuumpy parë xywyinˈëënäˈänëm. Per kyaj nety niˈamukë ja Dios mëduumbëty duˈun tˈixtë. Extëm nˈokpëjtakëm, nääk ja Dios mëduumbëty diˈib Corinto duˈunë nety wyinmaytyë ko mëk ja myëbëjkën tmëdattë ets ko kyaj mbäädë Satanás yajkäˈäjëdë (1 Kor. 10:12). Päätyë Pablo yˈanmääyëdë: “Dëˈën extëm ja kaˈoybyë mët ja axëk winmäˈäny twinˈëˈëny ja Eevë, tsëˈkëpts ëj ko miits nëjx nandëˈën mnayyakëdë es myajwinˈëëndët es xyajtëgatstët ja oybyë mwinmäˈäny diˈibë naty mmëdäjttëp mä Jesukristë” (2 Kor. 11:3).

Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko tsojkëp nnaygyuentˈäjtëm ets kyaj nwinmäˈäyëm ko kyaj mbäät nyajwinˈëˈënëm. Parë Satanás kyaj tˈyajmäˈädëdë jot winmäˈäny, tsojkëp nnijäˈäwëm nuˈunën kyutsëˈëgëty etsë net nnaygyuentˈäjtëm.

Tijatyë jäˈäy nyimaytyaktëp diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty, yajkaˈabyë jäˈäy, yajmäˈtëbë jyot wyinmäˈäny ets tyuktuumpy tijaty. Tuˈugë liibrë tnimaytyaˈaky ko tyäˈädë “axëktuump, kyaj yˈoyëty ets kyaj twingutsëˈëgë extëmë naxwinyëdë jäˈäy mbäät jyukyˈaty”. Etsë jäˈäy ja tyäˈädë ttijtë, “andaktëp”, “winˈëˈëndëp” ets “yajmäˈttëbë jot winmäˈäny” (Propaganda and Persuasion).

 Tyäˈädë jantsy kutsëˈëgë mët ko mbäät wanaty wanaty ttuktëkë jot winmäˈäny ets kyaj nbëjkëmë kuentë. Mbäät mëët nˈijxkijpxyëmë gas diˈib myëdäjtypyë benenë diˈib kyaj yaˈixy ets kyaj xyuuky. Vance Packard, diˈib yˈëxpëjkpëtsëëmpy wiˈixë naxwinyëdë jäˈäy jyaˈayˈaty, jyënaˈany ko tijatyë jäˈäy nyimaytyaktëp diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty, kyaj ndimpawinmäˈäyëm nuˈunën tijaty xytyukmëbëjkëm. Jatuˈugë ëxpëkyjyaˈay jyënaˈany ko wiˈix tijatyë jäˈäy tnimaytyäˈäktë diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty, yajtuundëgoopy mëjwiin kajaa, extëm tˈyajjäämˈook tˈyajnääxˈooktë myëguˈuk, tsyiptundë ets tpajëdittë mët ko wiink rasë o wiink relijyonk (Easily Led—A History of Propaganda).

Pënë naxwinyëdë jäˈäy mbäät xywyinˈëˈënëm, pes mas niˈigyë Satanás. Yëˈë duˈunyëmë naxwinyëdë jäˈäy tˈixy ttuny wiˈix jyaˈayˈaty desde ko ojts kyojy. Ets kom yëˈë tyam kyëˈamˈäjtypyë naxwinyëdë jäˈäy, mbäät tˈyajtuny parë tˈyajwaˈkxyë yˈanëë winmäˈäny (1 Fwank 5:19; Fwank 8:44). Satanás të twingujuuxë mayjyaˈay, päätyë Biiblyë jyënaˈany ko yëˈë “diˈibë wyinˈiˈimpy nidëgekyë ja naxwinyëdë jäˈäy” (Diˈibʉ Jat. 12:9; 2 Kor. 4:4). ¿Wiˈix mbäät nnaygyuentˈäjtëm parë kyaj xywyinˈëˈënëm?

Jesus ojts xytyukniˈˈijxëm ti mbäät nduˈunëm parë Satanás kyaj xywyinˈëˈënëm, jyënany: “Mˈixyˈattëp ja tëyˈäjtën, es yëˈë tëyˈäjtën yëˈë myajwëˈëmëdëp awäˈätstuuy” (Fwank 8:31, 32). Mä tsip tyunyëty, tsojkëp tuˈugë soldäädë tnijawët ti myëbëkëp ets ti kyaj, mët ko ja myëtsip yajwaˈkxypyë anëë parë yajkäˈäjäˈänyëty. Ets ëtsäjtëm, ¿mä mbäät nnijäˈäwëm ti tëyˈäjtën ets ti kyaj? Jyobaa jap xytyuknijäˈäwëm mä Biiblyë. Jap mbäät nbatëm tukëˈëyë diˈib xypyudëkëyäˈänëm parë njëjpkudijëm tijatyë Satanás yajtuumpy parë xywyinˈëënäˈänëm (2 Tim. 3:16, 17).

Satanás diˈib yajxon tyukjäjtypy wiˈix xywyinˈëˈënëm nyijäˈäwëbë tyäˈädë. Pääty tˈyajtuny tijaty jaˈäjtp naxwiiny parë xytyukjäˈäytyëgoˈoyëm ets kyaj nˈëxpëjkëm ets ngäjpxëmë Biiblyë. ¡Exkëm mgäˈäy mä tyäˈädë trampë! (Éfes. 6:11). Tsojkëp nduˈunëmë mëjääw parë yajxon njaygyujkëm ja tëyˈäjtën (Éfes. 3:18). Okwinmay wiˈix ojts jyënaˈanyë profesor Noam Chomsky: “Nipën mbäät tkayajtëkë ja tëyˈäjtën mä kukoˈoxy. Këˈëmën mbäät nˈëxtäˈäyëm”. Pääty ëxtäˈäy këˈëm ja tëyˈäjtën ko xykyäjpxët ja Diosë yˈayuk “bom bom” (Apos. 17:11).

 Satanás kyaj ttsoky ets yajxon nwinmäˈäyëm ets nˈijxëm wiˈix tijaty yˈixëty. ¿Tiko? Tuˈugë liibrë jyënaˈany ko mas pojënë tijatyë jäˈäy yajtukmëbëky pën kyaj jawyiin tniwinmayë (Media and Society in the Twentieth Century). Pääty, këdii alokë tijaty xymyëbëjktäˈäy (Prov. 14:15). Yajtunë mjot mwinmäˈäny diˈibë Dios të mmoˈoyëty ets pawinmay kajabäät parë mˈitët seguurë ko diˈib të xynyijawë yëˈë duˈun ja tëyˈäjtën (Prov. 2:10-15; Rom. 12:1, 2).

Mä jäˈäy tsyiptunäˈändë, nan wäˈkxpë anëë maytyaˈaky parë tˈatsëˈëgëdë ja soldäädëtëjk ets yˈëxtëkëwäˈäktët. Ets mbäät ak jamyë nyaynyiwäˈägëdë o tmëjagamgaˈaktë ja myëguˈuktëjk. Tuˈugë soldäädë wintsën diˈib Alemania, jyënany ko pääty kyaj myadaktë mä Primera Guerra Mundial mët ko ojts wyaˈkxyë ayuk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty. Ets ko yëˈë diˈibë jäˈäy lokëtuunëdë parë tyëgooytyë jyot wyinmäˈäny. Satanás nanduˈun tyam yˈadëˈëtsy parë tˈyajnaywyaˈkxyëtyë Dios mëduumbë. Extëm nˈokpëjtakëm, yëˈë mbäät tˈyajtsiptuny ak Dios mëduumbëty, nan mbäät ttukmastuˈutyë Diosë kyäjpn pënaty winmääytyëp ko kyaj tyëyˈäjtënë të yajtuny o ko jam ti të tˈyajpoky.

¡Këdii myajwinˈëëny! Nasˈixë etsë Diosë yˈAyuk mduˈumoˈoyëdët. Parë nnayaˈijtëm tuˈugyë, Biiblyë xyˈanmäˈäyëm ets nnaymyaˈkxëm amumduˈukjot ets tsojkˈam nnayaˈoˈoyëm (Mat. 5:23, 24; Kol. 3:13, 14). Nan xyˈanmäˈäyëm ko kujotmay ko nmëjagamgakëmë Diosë kyäjpn (Prov. 18:1). Pääty, ix pën listë myajpääty parë xyjëjpkudijët tijatyë Satanás yajtuumpy parë xywyinˈëënäˈänëm. Nayajtëwëdë: “Kots näämnëm axëëk të xyyajnayjawëtyë nmëguˈuktëjk, ¿tits nduun? ¿Nyajnigëxëˈkëts ko duˈunëts nwinmay extëmë Dios o extëmë naxwinyëdë jäˈäy?” (Gal. 5:16-26; Éfes. 2:2, 3).

Pën tuˈugë soldäädë pyuwäˈktutypy ja wyintsën, kyaj oy tsyiptunäˈäny. Pääty ja myëtsipëty tˈyajwäˈkxtë anëë maytyaˈaky parë tpuwäˈktuˈuttët ja wyintsëndëjk. Ets tˈyajwäˈkxtë ääw ayuk extëm: “Këdii xymmyëbëktë extëm mˈanëˈëmxëdë mwintsëndëjk” o “¡Jeˈeyë mˈayoˈonmoˈoyäˈänëdë!”. Ets ko muum tyëgoytyë ja soldäädë wintsëndëjk, yëˈë net tyukkäjpxpajttëp parë tˈyajtëyˈäjtëndëkëdë extëm jyënäˈändë. Satanás nanduˈun yˈadëˈëtsy, xëmë tˈëxtäˈäyë winmäˈäny wiˈix kyaj  nekytyukjotkujkˈäjtëm pënatyë Dios yajtuumpy parë ttuˈumoˈoyëdë nyax kyäjpn.

¿Wiˈix mbäät nnaygyuentˈäjtëm? Ko nbëjtakëmë winmäˈäny ets ninäˈä ngamastutëmë Diosë kyäjpn ets nan kyaj nbuwäˈktutëm pënaty yëˈë të tpëjtaˈaky parë xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm oy pokyjyaˈay yajpäättë (1 Tes. 5:12, 13). Këdii xynyasˈixë ets mlokëtunëdët yëˈë apostatas o pënaty nyibëdëˈktëbë Diosë kyäjpn, oyxyëp jyakëxëˈkpë ko tëyˈäjtën jyënäˈändë (2 Tes. 2:2; Titʉ 1:10). Padunë tyäˈädë käjpxwijën extëm yaˈˈanmääyë Timoteo: Panëjkx ja tëyˈäjtën diˈib të myajtukniˈˈixë ets këdii xyjaˈaytyëgoy mä myajtukniˈˈijxë (2 Tim. 3:14, 15). Pes taaˈäjtp kanäk pëky tiko mbäät ndukjotkujkˈäjtëm ja tuumbë diˈib kuwijy, diˈibë Jyobaa kujk tˈyajtuny naxy tuk mëgoˈpx jëmëjt parë xytyukniˈˈijxëm ja tëyˈäjtën (Mat. 24:45-47; Eb. 13:7, 17).

Jamyats ko Satanás nan xynyibëdëˈkëm nidëyë. Näˈäty, yëˈë tsyojkypy ets ntsëˈkëm. Tuˈugë liibrë jyënaˈany ko “tsëˈëgë yëˈë tuun desde tëëyëp parë jäˈäy yajwinˈëëny” (Easily Led—A History of Propaganda). Profesoor Philip Taylor tkujäˈäyë ko ja asiirië jäˈäy pääty tmëmadaktë ja myëtsipëty mët ko tˈatsëˈk tˈajäˈäwëdë etsë net ojts tmaytyakwäˈkxtë. Satanás nanduˈun tyam xyˈatsëˈëgëyäˈänëm, tsyojkypy ets ntsëˈkëmë jäˈäy, ntsëˈkëm ko nyajnibëdëˈkëm, ntsëˈkëmë oˈkën ets nan xytyukˈatsëˈëgëyäˈänëm oytyiity parë kyaj nekymyëduˈunëmë Jyobaa (Is. 8:12; Jer. 42:11; Eb. 2:15).

¿Mnasˈixëyaampy etsë Satanás mˈatsëˈëgëdët parë myaˈëxtëkëwäˈägëdët o parë xymyëdëgoyëdë Jyobaa? Jesus jyënany: “Kyaj xytsyëˈëgëdët diˈibë niniˈx yaˈeˈkypy es oknëm kyaj mbäät ti tnakytyuny” (Luk. 12:4). Pääty, it seguurë ko Jyobaa kyuytyunaambyë wyandakën ko mguentˈatäˈänyëty, mmoˈoyaˈanyëty ja “mëkˈäjtën” diˈib jantsy mëjwiin jantsy kajaa ets ko mbudëkëyaˈanyëty parë xyjëjpkudijët tijaty mëdë Satanás myajtëgoyaˈanyëty (2 Kor. 4:7-9; 1 Peed. 3:14).

Mbäät näˈäganäˈäty mduktëkëtyë tsëˈëgë o mˈëxtëkëwaˈaky. Per jamyats extëmë Jyobaa tˈanmääyë Josué: “It amëk jotmëk. Këdii mtsëˈëk mjawë, yëˈko Jyobaa diˈib mDiosˈäjtypy yajpääty mët mijts oy mä mnëjkxët” (Jos. 1:9). Ko mnayjawëdët mon tuk mënuˈkxtäˈägë Jyobaa ets tukmëtmaytyäˈäk ti mjotmaytyuunëp. Mbäät mˈity seguurë ko ja Diosë “yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën” kyuwäˈänaampy ja mjot mwinmäˈäny parë xyjëjpkudijët tijatyë Satanás yajtuumpy parë xywyinˈëënäˈänëm (Filip. 4:6, 7, 13).

¿Mjamyejtsypy wixaty jyënanyë Rabsaqué parë tjaˈˈatsëˈëgëyanyë Diosë kyäjpn? Naa duˈun jyënany: “Nipën mbäät mgakuwäˈänëdë mä Asiria jäˈäy. Ni yëˈë mDios Jyobaa mbäät mgapudëkëdë”. Ets ta yˈakjënany: “Yëˈëts këˈëm të xykyexy parëts nyajkutëgoyëdë tyäˈädë naxwinyëdë”. Jyobaa duˈun tmëjääwmooy ja rey Ezequías: “Këtii nëkoo xytsyëˈëkëty xyjyawëty ja aaw ayuk mëtiˈipë Asiria tsiptuunpë të tkäjpxyën, maas ëjts nëkoo jeˈeyë të xynyiˈojën ets të xykyajpxpaatyën” (2 Rey. 18:22-25; 2 Rey.19:6, Tios yˈaaw yˈayuk). Ta Jyobaa tkejxy tuˈugë anklës diˈib yaˈoˈk mä tuˈugë ux 185,000 asiiryëty (2 Rey. 19:35).

¿Të xyˈokˈijxpë mä tuˈugë pelikula mä niduˈugë jäˈäy diˈib jap näjxp kyaj tpëkyë kuentë ko yajwinˈëëny ets kyaˈay mä tuˈugë trampë? ¿Mˈyaxkak ets mjaˈˈanëëmëyan: “Këdii xymyëdoowgukë yëˈë tuˈugë trampë”? Pes okpawinmay wiˈixë anklëstëjk xyˈijxëm ets xyˈanmäˈäyëm: “¡Këdii mnaytyukwinˈëënyëtyë Satanás!”.

Këdii xymyëjpëjtaˈaky tijatyë Satanás yajtuumpy parë xywyinˈëënäˈänëm (Prov. 26:24, 25). Mëdow wiˈixë Jyobaa mˈanëˈëmxëty ets tukˈijxpat yëˈë xëmë (Prov. 3:5-7). Kupëk extëm mˈanëˈëmxëty: “Uˈunk jaˈa, it wijy kejy, ets yajxondäˈäktsë ngorasoon” (Prov. 27:11). Ko duˈun xytyunët, ta nëjkx yˈity kuwäˈäny ja mjot mwinmäˈäny ets nitii mganaytyukwinˈëënëdët.