1. ¿Tidën nmaytyäˈägäˈänëm ko njënäˈänëm “ja tëyˈäjtën”?

WAˈAN pën duˈun të xyyajtëy o waˈan pën duˈun të myajtëyëty: “¿Wiˈix xynyijäˈäwë tëyˈäjtën?”. “¿Jap maxuˈunkˈäjty?”. “¿Nuˈun kujk xytyukˈitë tëyˈäjtën?”. Per ¿tidën nmaytyäˈägäˈänëm ko njënäˈänëm “ja tëyˈäjtën”? Yëˈë nmaytyäˈägäˈänëm tijaty nmëbëjkëm, wiˈix nˈawdäjtëmë Dios ets wiˈix njukyˈäjtëm. Ets ko njënäˈänëm ko tuˈugë jäˈäy tyukˈijtëp “ja tëyˈäjtën”, yëˈë nmaytyäˈägäˈänëm ko nyijäˈäwëp tijatyë Biiblyë tukniˈˈijxëp ets ko kyuytyuumpy. Tyäˈädë jäˈäy kyaj tnekymyëbëky tijaty tukniˈˈijxëbë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty ets agujk jotkujk jyukyˈaty oy yajpääty pokyjyaˈay (Fwank 8:32).

2. Extëm jyënaˈanyë Fwank 13:34, 35, ¿ti yajjënan ja ääw jot parë ojts ngupëjkëm ja tëyˈäjtën?

² ¿Ti yajjënan ja ääw jot parë ojts ngupëjkëm ja tëyˈäjtën? Waˈan mët ko jantsy oy jyaˈayˈattë Jyobaa tyestiigëty (1 Peed. 2:12). O mët ko jyantsy nyaytsyokëdë nixim niyam. Tyäˈädë yëˈë diˈib mayë nmëguˈukˈäjtëm yˈoyˈijxtë ko tim ogäˈän yˈojtstë reunyonk ets yëˈëyë diˈib jeˈeyë jyamyajtstëp. Etsë tyäˈädë kyaj mbäät xyyajmonyˈijx xyyajmonyjyäˈäwëm, pesë Jesus jyënany ko yˈëxpëjkpëty yëˈë yajtukˈijxwëˈëmandëp ko nyaytsyokëdë nixim niyam (käjpxë Fwank 13:34, 35). Pën nyajkëktëkëyäˈänëm mas niˈigyë ja mëbëjkën, tsojkëp ti nˈaktuˈunëm.

3. ¿Wiˈix mbäät jyaty ja nmëbëjkënyëˈäjtëm pën yëˈë yˈëjxˈäjtypy wiˈix nyaytsyokëdë ja nmëguˈukˈäjtëm?

³ Per ja nmëbëjkënyëˈäjtëm, kyaj mbäät yëˈëyë tˈëjxˈaty ko nˈijxëm wiˈix ja nmëguˈukˈäjtëm nyaytsyokëdë nixim niyam. ¿Tiko? Yëˈko mbäät pojën nyajtëgoˈoyëm. Extëm nˈokpëjtakëm, mbäät xytyukmastutëmë Jyobaa ko pyokytyunët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëjwiin kajaa, mbäät ja diˈib tuump mëjjäˈäy o ja prekursoor. Nan  mbäät xytyukmastutëm ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm axëëk xytyuˈunëm o ko ja diˈib të ttukpëtsëëmduˈutyë Diosë kyäjpn xyˈanmäˈäyëm ko kyaj tyëyˈäjtënëty tijaty nmëbëjkëm. Tyäˈädë yëˈë xytyukniˈˈijxëm ko ja nmëbëjkënyëˈäjtëm yëˈë mbäät tˈëjxˈaty ko oy nˈijtëm mëdë Jyobaa, ets kyaj yëˈëjëty tijaty tyuundëp ja nmëguˈukˈäjtëm. Tijaty njäˈäwëm mä Jyobaa ets mä nyax kyäjpn, mbäät xypyudëjkëm wanaty parë nmëdäjtëmë mëbëjkën, per pën nyajtäˈtspëkäˈänëm kyaj mbäät yëˈëyë tˈëjxˈaty. Jëjpˈamën ets yajxon nˈëxpëjkëmë Biiblyë, njaygyujkëm tijaty nˈëxpëjkëm ets nbayoˈoyëm parë nˈijtëm seguurë. Tsojkëbën nˈijtëm seguurë ko tëyˈäjtën tijatyë Biiblyë xytyukniˈˈijxëm mä Jyobaa (Rom. 12:2).

4. Extëm jyënaˈanyë Matewʉ 13:3-6, 20, 21, ¿wiˈix nääk jyattë ko yaˈijxmatstë ja myëbëjkën?

⁴ Jesus jyënany ko ta näägë jäˈäy diˈib kyupëkandëp ja tëyˈäjtën “xondaˈaky yˈää xondaˈaky jyot”, per xaamandëp ja myëbëjkën ko tpäättëdë amay jotmay (käjpxë Matewʉ 13:3-6, 20, 21). Waˈan kyaj tjaygyukëdë ko pënaty pyanëjkxtëbë Jesus myëdatandëbë amay jotmay ets yaˈijxmatsandëbë myëbëjkën (Mat. 16:24). O waˈan wyinmaytyë ko Dios mëduumbë kyaj tpäättë amay jotmay. Per mä tyäˈädë jukyˈäjtën kuanë ko yajpäätyë amay jotmay. Näˈäty, mbäät tyëgatsy ja jukyˈäjtën etsë net xypyëjkxëm ja agujkˈäjt jotkujkˈäjtën diˈibë nety nmëdäjtëm (Sal. 6:6; Ecl. 9:11).

5. ¿Wiˈix nimayë Dios mëduumbë dyajnigëxëˈëktë ko jantsy tëyˈäjtën tijaty myëbëjktëp?

⁵ Nimayë Dios mëduumbë ijttëp seguurë ko tëyˈäjtën tijaty myëbëjktëp ets yajnigëxëˈktëp. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Yëˈko kyaj yˈëxtëkëwäˈäktë oy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm tyunëdët axëëk o ttunët diˈib kyaj mbäät tjatuny tuˈugë Dios mëduumbë (Sal. 119:165). Tëgok tëgokë amay jotmay twinguwäˈägëdë, niˈigyë ja myëbëjkën kyëktëkëdë ets kyaj niˈigyë kyujënaky (Sant. 1:2-4). ¿Ti mbäät nduˈunëm parë duˈunë mëbëjkën nmëdäjtëm?

6. ¿Ti yˈëjxˈäjt ja myëbëjkën pënaty pyanëjkxtë Jesus?

⁶ ¿Ti yˈëjxˈäjt ja myëbëjkën pënaty pyanëjkxtë Jesus? Yëˈë ja ëxpëjkën diˈibë nety myëdäjttëp mä ja Diosë jyaaybyajtën ets tijatyë Jesus tukniˈˈijxëdë, jaˈa njënäˈänëm, “ja tëyˈäjtën diˈibë yajpatp mä ja oybyë ayuk” (Gal. 2:5). Tyäˈädë tëyˈäjtën yëˈë yˈandijpy tukëˈëyë tijaty myëbëjktëp pënaty pyanëjkxtëbë Jesus, extëm ko ojts xykyuˈoˈkëm ets ko jyukypyejky. Apostëlë Pablo ijt seguurë ko tëyˈäjtënë netyë tyäˈädë tukniˈˈijxën. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Yëˈko yëˈë yajtuun “ja Diosë jyaaybyajtën” mä “jyënaˈany ko koonëm yëˈë Kristë yˈayowët es jyikypyëkët mä ja oˈkën” (Apos. 17:2, 3). Tyäˈädë Dios mëduumbëty kyupëjktë ja tukniˈˈijxën ets parë tjaygyujkëdë ja Diosë jyaaybyajtën yëˈë pudëjkëdë espiritë santë. Nan ojts tpayoˈoytyë parë yˈijttë seguurë ko tyäˈädë tukniˈˈijxën jap tsyoony mä Diosë jyaaybyajtën (Apos. 17:11, 12; Eb. 5:14). Ja mëbëjkën diˈib myëdäjttë tyäˈädë Dios mëduumbëty, kyaj yëˈë tˈëjxˈäjty tijatyë nety jyäˈäwëdëp mä Jyobaa ets nan kyaj tmëduundë mët ko agujk jotkujk yajpattë mët ja myëguˈuktëjk. Diˈibën yˈëjxˈäjt, yëˈë ko yˈëxpëjktë parë tˈixyˈäjttë “waanë oy ja Dios” (Kol. 1:9, 10).

7. ¿Wiˈix xypyudëkëyäˈänëm ko nmëbëjkëm tijatyë Biiblyë tukniˈˈijxëp?

⁷ Ja tëyˈäjtën diˈib yajpatp mä Biiblyë ninäˈä kyatëgatsy (Sal. 119:160). Extëm nˈokpëjtakëm, kyaj tyëgatsy ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm axëëk xyyajnayjyäˈäwëm o ko pyokytyuny mëjwiin kajaa. Ets nan kyaj tyëgatsy ko nbatëmë amay jotmay. Pääty, tsojkëp këkpäät nëˈpäät njaygyujkëm tijatyë Biiblyë myaytyakypy ets nˈijtëm seguurë ko jantsy tëyˈäjtën. Duˈun extëm tuˈugë kepy diˈibë yˈääts tyikts të tpëjknë, kyaj pyojkëdawäˈäny oy nuˈun myinët ja mëk poj tuu, nanduˈun jyaty ja nmëbëjkënyëˈäjtëm. Pën yëˈë yˈëxˈäjtypy tijatyë Biiblyë tukniˈˈijxëp, kyaj nëjkx nˈëxtëkëwäˈkëm ko nbatëmë amay jotmay. Per ¿ti mbäät nduˈunëm parë mas seguurë nˈijtëm ko jantsy tëyˈäjtën diˈib nmëbëjkëm?

8. Extëm jyënaˈanyë 2 Timotee 3:14, 15, ¿tiko Timoteo yˈijty seguurë ko tëyˈäjtënë nety tijaty myëbëjkypy?

⁸ Timoteo ijt seguurë ko tëyˈäjtënë nety tijaty myëbëjkypy. ¿Ti yaˈijtë seguurë? (Käjpxë 2 Timotee 3:14, * 15). Ja tyääk mëdë nyanwelë, yëˈë diˈib tim jawyiin tukniˈˈijxëdë “ja Diosë jyaaybyajtën”. Perë seguurë ko Timoteo nan yajtuunë xyëëw tiempë etsë jyot myëjääw parë këˈëm ojts tˈëxpëky ja Diosë jyaaybyajtën. Ko duˈun ttuuny, ta këˈëm tmëbëjky ko mä Diosë jyaaybyajtën japën yajpääty ja tëyˈäjtën. Ok, ta Timoteo mëdë tyääk ets ja nyanwelë tnijäˈäwëdë tijatyë Jesus tukniˈˈijxë. Seguurë ko Timoteo monyˈijx monyjyäˈäwë ko tˈijxy wiˈix dyajnigëxëˈëktë tsojkën pënaty pyanëjkxtëbë Jesus ets wiˈixë nety nyaybyudëkëdë nixim niyam ets yajpäättë tuˈugyë (Filip. 2:19, 20). Per ja myëbëjkënë Timoteo kyaj yëˈë tˈëxˈäjty ko tˈijxy wiˈix ja Dios mëduumbë nyaytsyokëdë, yëˈë duˈun tijatyë Biiblyë tukniˈˈijxëp diˈib yaˈijtë seguurë ko tëyˈäjtën tijaty myëbëjkypy, ets pääty nyaymyayanë mëdë Jyobaa. Nanduˈun ëtsäjtëm, tsojkëp nˈëxpëjkëmë Biiblyë parë këˈëm njaygyujkëm ko tëyˈäjtën extëm jap yajnimaytyaˈagyë Jyobaa.

9. Oknimaytyäˈäk tëgëk pëkyë tëyˈäjtën mä tsyokyëty këˈëm nˈijtëm seguurë.

⁹ Tsojkëp këˈëm nˈijtëm seguurë mä tyäˈädë tëgëk pëkypyë tëyˈäjtën. Myëduˈuk, ko Jyobaa yëˈë diˈib tijaty të dyajkojtäˈäy (Éx. 3:14, 15; Eb. 3:4; Diˈibʉ Jat. 4:11). Myëmajtsk, ko mä Biiblyë japë Dios tmëgajpxyë naxwinyëdë jäˈäy (2 Tim. 3:16, 17). Ets myëdëgëëk, ko Jyobaa myëdäjtypy tuˈugë kyäjpn diˈib ijtp tukniwits tuknimäˈkxë ets yëˈë nëˈëmooy tuˈumooyëdëbë Kristë. ¿Pën diˈib kyäjpnˈäjtypy? Yëˈë Jyobaa tyestiigëty (Is. 43:10-12; Fwank 14:6; Apos. 15:14). Parë këˈëm nˈijtëm seguurë ko tëyˈäjtën diˈib yä të yajmaytyaˈaky, kyaj tyimtsokyëty nnijäˈäwëtyaˈayëm tijatyë Biiblyë myaytyakypy. Diˈibën mbäät nduknibëjtakëm, yëˈë nyajtuˈunëm “ja jot winmäˈäny” ets këˈëm nˈijtëm seguurë ko nmëdäjtëm ja tëyˈäjtën (Rom. 12:1, TNM).

10. Ko nety të nnijäˈäwëm ja tëyˈäjtën ¿ti diˈib mbäät nˈaktuˈunëm?

¹⁰ Ko nety yajxon të njaygyujkëm ja tëyˈäjtën mä pënën Jyobaa, mä Biiblyë etsë nyax kyäjpn, ta net nyajtuˈunëmë Biiblyë parë ndukniˈˈijxëmë jäˈäy. ¿Tiko? Yëˈko ninuˈun nDiosmëduˈunëm nikëjxmˈäjtëm parë jäˈäy nduknijäˈäwëm ja tëyˈäjtën (1 Tim. 4:16). * Ets mas niˈigyë kyëktëkëyaˈany ja nmëbëjkënyëˈäjtëm ko nduˈunëmë mëjääw parë nbudëjkëmë jäˈäy ets tmëbëktët ko diˈibë Biiblyë myaytyakypy yëˈë duˈun ja tëyˈäjtën.

11. ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Pablo ko jäˈäy ndukniˈˈijxëm ja tëyˈäjtën?

¹¹ Ko apostëlë Pablo dyaˈëxpëjkyë jäˈäy, yëˈë “tyukmëmëtyak ja Moisés ja yˈënäˈämën ets wiˈix ja Tios ja kyäjpxynyäjxpë yˈënaˈantën, jëtuˈun ojts tjatukmëpëkaˈany ko Jesús yëˈë jëtuˈun Kristë” (Hech. 28:23, TY). ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën ko jäˈäy ndukniˈˈijxëm ja tëyˈäjtën? Ko kyaj jeˈeyë agëbajky nimaytyakëm tijatyë Biiblyë tukniˈˈijxëp, tsojkëbën nyajwinmäˈäyëm ko mëët nˈëxpëjkëmë Biiblyë. Ko duˈun nduˈunëm, ta nëjkx tmëwingondë Jyobaa. Ëtsäjtëm, kyaj ntsojkëm etsë tyäˈädë jäˈäyëty tkupëkët ja tëyˈäjtën mët ko xymyëˈijx xymyëjpëjtakëm, yëˈë duˈun mët ko yˈittë seguurë ko tëyˈäjtën tijaty të tjattë mä Jyobaa.

12, 13. ¿Wiˈix mbäädë tääk teety tpudëkëdë yˈuˈunk yˈënäˈk parë kyaj ttukpëtsëëmduˈuttët ja tëyˈäjtën?

¹² Tääk teety, seguurë ko miitsëty mtsojkëp parë mˈuˈunk mˈënäˈk yajpäättët mä ja tëyˈäjtën. Ets waˈan mwinmaytyë ko mëk ja myëbëjkën yˈitäˈändë, pën naymyaayëdëp mëdë nmëguˈukˈäjtëm diˈib jantsy oy Dios mëduundëp. Per parë mˈuˈunk mˈënäˈk yˈittët seguurë ko tëyˈäjtën tijaty myëbëjktëp, kyaj jeˈeyë tsyokyëty tmëdattëdë oybyë myëtnaymyaayëbë. Tsojkëbën këˈëm dyajkëktëkëdët ja nyaymyayë mëdë Jyobaa ets yˈittët seguurë ko Biiblyë yëˈëdën myëmiimpy ja tëyˈäjtën.

¹³ Pën miitsëty uˈunktääk uˈunkteety mdukniˈˈixëyandëbë mˈuˈunk mˈënäˈk ja tëyˈäjtën mä pënën Jyobaa, tsojkëbën xymyoˈoytyëdë oybyë ijxpajtën ko miitsëty xyˈëxpëktëdë Biiblyë. Juuttë tiempë parë xypyawinmaytyët tijaty mˈëxpëjktëp. Ko duˈun xytyunët, ta nanduˈun ja mˈuˈunk mˈënäˈk ttunäˈändë. Tukniˈˈixëdë wiˈix dyajtundëdë naybyudëkëdë diˈib nmëdäjtëm parë nˈëxpëjkëm, duˈun extëm xytyukniˈˈixëdë pënaty myaˈëxpëjktëp. Duˈuntsoo nëjkx xypyudëkëdë ja mˈuˈunk mˈënäˈk parë ttsoktëdë Jyobaa ets ttukjotkujkˈattët ja tuumbë diˈib kuwijy diˈib yëˈë yajtuumpy parë njaygyujkëmë Biiblyë (Mat. 24:45-47). Tääk teety, këdii jeˈeyë xytyukniˈˈixëdë ja mˈuˈunk mˈënäˈk ja tëyˈäjtënë wingëjxyatypyë diˈib miimp mä Biiblyë. Pudëkëdë parë tnijawëdët “ja këkpë nimëjääbë wyinmäˈäny ja Dios”, duˈun extëm ja xyëëw jyëmëjt tmëdattë ets ja wyijyˈäjtën, duˈuntsoo nëjkx tmëdattë mëk ja myëbëjkën (1 Kor. 2:10).

14. ¿Tiko mbäät nˈëxpëjkëm tijaty ojts yajnaskäjpxë mä Biiblyë? (Ix nanduˈunë rekuäädrë “ ¿Nnijäˈäwëm wiˈix nimaytyakëm diˈib yä ojts yajnaskäjpxë?”).

¹⁴ Ja tuk pëky diˈib nanduˈun jëjpˈam miimp mä Diosë yˈAyuk, yëˈë tijaty ojts yajnaskäjpxë. Tyäˈädë xypyudëjkëm parë nyajkëktëjkëmë mëbëjkën mä Jyobaa. ¿Diˈibë mijts të mbudëkëty parë të kyëktëkë ja mëbëjkën? Waˈan mjënäˈänët ko yëˈë diˈib ojts yajnaskäjpxë “mä ja tiempë diˈib jëjpkëxanëp” (2 Tim. 3:1-5, TNM; Mat. 24:3, 7). Per nan mbäät dyajkëktëkë mëbëjkën diˈib të yˈadëëwnë. Extëm nˈokpëjtakëm, ¿mbäät nimaytyakëm wiˈix të yˈadëy ets wiˈix axtë tyambäät yˈadëy diˈib ojts yajnaskäjpxë mä Daniel kapitulo 2 etsë 11? * Pën ja nmëbëjkënyëˈäjtëm, yëˈë yˈëjxˈäjtypy tijaty tukniˈˈijxëbë Biiblyë, nëjkxëp nmëmadakëm oytyim mëdiˈibëtyë amay jotmay. Extëm nˈokpëjtakëm, ko tyuunë Segunda Guerra Mundial, ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib Alemania myëmadaktë ko axëëk yajtuundë. Myëbëjktë amumduˈukjot nuˈunë nety tnijawëdë ja Diosë yˈAyuk, oyë nety mä taabë tiempë kyayajjaygyujkëtyaˈay yajxon tijaty ojts yajnaskäjpxë mä ja tiempë diˈib jëjpkëxanëp.

15-17. Ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib nibëdëˈkëdë nazi, ¿wiˈix myëjääwmooyëdë ko tˈëxpëjktë Biiblyë?

¹⁵ Jap Alemania, milˈamë nmëguˈukˈäjtëm ojts yajmënëjkxtë mä netyë soldäädëtëjk mëkë jäˈäy dyajtundë. Hitler mëdë Heinrich Himmler diˈibë nety tuump soldäädë wintsën, nëgooyë ojts tˈaxëkˈijxnëdë Jyobaa tyestiigëty. Niduˈugë toxytyëjkjäˈäy diˈibë nety nanduˈun jap ijtp tsumy, tnimaytyaky wiˈixë Himmler tˈanmääy tuk grupë toxytyëjk diˈibë nety jap nanduˈun yajpattëp: “¡Diˈib miitsëty mJyobaaˈäjttëp mbäät yˈaneˈemy jam tsäjpotm, per yä Naxwiiny ëëtsëty diˈib anaˈamdëp! ¡Ta xyˈokˈixtët pën diˈib mas niˈigyë jakäämp, pën miitsëty o pën ëëtsëty!”. ¿Ti pudëjkëdë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm parë mëk tyënääytyë?

¹⁶ Tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm nyijäˈäwëdëbë nety ko 1914, ja mä tyëjkë tuumbë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Ets pääty kyaj yajmonyˈijx yajmonyjäˈäwëdë ko yajnibëdëˈktë. Ja Diosë kyäjpn nyijäˈäwëdëbë nety ko nituˈugë gobiernë mbäät tkaˈˈawäˈktuky parë tyun jyatëdët ti Dios tyuknibëjtakëp. Hitler niwiˈixtsoowë netyë tkatukpëtsëmäˈänyë  wyinmäˈäny parë dyajjëjptëgoyëdë Diosë kyäjpn ets dyajnaxkëdäˈägët tuˈugë gobiernë diˈib mbäät dyajnitëgatsyë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm ijttëbë nety seguurë ko pyäädaambyë tiempë mä yˈanaˈamënë Hitler jyëjptëgoyaˈany.

¹⁷ ¡Ets tuun jäjtë duˈun extëmë nety tˈawix tjëjpˈixtë! Ko waanë tiempë nyajxy, ta ja gobiernë diˈib Alemania dyajtëgooy ja kyutujkën. Heinrich, diˈib jënan ko yä Naxwiiny yëˈëyë diˈib anaˈamdëp, ta kyeky, ets ta nyaybyatë mët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë yˈapeyiidë Lübke ets tˈëxkajpy ko yëˈë niduˈuk diˈibë nety të tsyumytsyëënë. Heinrich, mëk mon mëk tuk tˈanmääyë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm: “Wenë, mijts diˈib mˈëxpëjkypyë Biiblyë, ¿ti net tyam tunan jatanëp?”. Ta ja nmëguˈukˈäjtëm tˈatsooy ko Jyobaa tyestiigëty awäˈätspëtsëmandëp ets ko nyijäˈäwëdëbë nety ko ja gobiernë diˈib nazi yajtëgoyaampy ja kyutujkën. Heinrich amonyë ojts wyeˈemy, ja jäˈäy diˈibë nety nëgooyë wixaty të jyënanë mä Jyobaa tyestiigëty. Ko waanë yˈijty, ta nyayaˈoˈkë. Tyäˈädë yëˈë xytyukniˈˈijxëm ko pën nˈëxpëjkëmë Biiblyë axtë tijaty ojts yajnaskäjpxë, mbäät mas niˈigyë dyajkëktëkë mëbëjkën mä Dios ets parë mëk ndënäˈäyëm ko nety nyajnibëdëˈkëm (2 Peed. 1:19-21).

18. Extëm jyënaˈanyë Fwank 6:67, 68, ¿tiko tsyokyëty nmëdäjtëm “ja [wijyˈäjtën] etsë jaˈaykyujkën” diˈibë Pablo myaytyak?

¹⁸ Jëjpˈam nnaytsyojkëm nixim niyam parë nyajnigëxëˈkëm ko yëˈë njantsy pyanëjkxëmë Jesus. Per nan tsojkëp nmëdäjtëm “ja [wijyˈäjtën] etsë jaˈaykyujkën” diˈibë Dios yajkypy (Filip. 1:9, TY). Pes pën kyaj nmëdäjtëm, mbäädë net xymyënëjkxëm “ja wiinkpë ëxpëjkën [...] extëmë postäˈägën diˈibë ja poj yajnëjxëp oytyim määty”, ets nyajtukniˈˈijxëm “diˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty” extëm diˈib tukniˈˈijxëdëbë apostatas (Éfes. 4:14). Ko tëgokë Jesusë yˈëxpëjkpëty nimay nyikakëdë, ta apostëlë Pedro jyënany winë ääw winë jot ko Jesus yëˈë myëdäjtypy “ja jikyˈäjtën diˈibë winë xëë winë tiempë” (käjpxë Fwank 6:67, 68). Pedro kyaj nety yajxon tjaygyujkëtyaˈayë tyäˈädë ääw ayuk, per kyaj tˈëxmäjtsyë Jesus mët ko të nety yajxon tjaygyukë ja tëyˈäjtën mä pënën yëˈë. Nanduˈun ëtsäjtëm, pën ijtëm seguurë ko Biiblyë yëˈë tukniˈˈijxëbë tëyˈäjtën, ta mas niˈigyë ja nmëbëjkënyëˈäjtëm kyëktëkëyaˈany oy ti jotmay nwinguwäˈkëm ets nbudëkëyäˈänëm ja wiinkpëty parë nanduˈun mëk dyaˈittët ja myëbëjkën (2 Fwank 1, 2).