1. Extëm jyënaˈanyë 3 Fwank 3, 4, ¿ti xymyoˈoyëmë agujkˈäjt jotkujkˈäjtën?

¿NBAWINMÄˈÄYËM wiˈixë apostëlë Juan nyayjyäˈäwë agujk jotkujk ko tmëdoyˈajty duˈunyëm tmëdundë Jyobaa pënatyë nety të ttuknijawë ja tëyˈäjtën? Juan, duˈun tjäˈäwë tyäˈädë Dios mëduumbëty extëmë yˈuˈunk yˈënäˈk. Kom pyattë kanäk pëky amay jotmay, ta tpudëjkë nuˈun myadaˈaky parë dyajkëktëkëdët ja myëbëjkën. Ëtsäjtëm, nan agujk jotkujk nnayjyäˈäwëm ko nˈijxëm wiˈix ja nˈuˈunkˈäjt nˈënäˈkˈäjtëm ets ja jäˈäy diˈib nyaˈëxpëjkëm ttukkëdëkëdë jyukyˈäjtënë Jyobaa ets duˈunyëm tmëduunˈadëˈëtstë (käjpxë 3 Fwank 3, 4).

2. ¿Tigyëjxm ko Juan tjääy tëgëëgë neky?

² Mä jëmëjt 98, waˈanë netyë Juan jam tsyëënë Éfeso o naa jamyë wingon. Ets waˈan jam ojts nyijkxy tsënaabyë ko tsyoˈony mä ja isla diˈib Patmos mä nety të tsyumytsyëënë. Ja mä Jyobaa tyuknigajxë yˈespiritë santë parë tjääy tëgëëgë neky. Tyäˈädë neky pudëkëyanëdëbë nety ja Dios mëduumbëty parë duˈunyëm tmëbëktëdë Jesus ets tyuˈuyoˈoyˈadëˈëtstët mä ja tëyˈäjtën.

3. ¿Tijaty nˈatsoowëmbitäˈänëm mä tyäˈädë artikulo?

³ Mä taabë tiempë, Juan yëˈëyë nety naytyuˈuk ja apostëlë diˈib ak wëˈëmp ets yëˈë nety myëmääy myëdajpy ko mä ja tuˈukmujkën të yajmëdëkë ja ëxpëjkën diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty (1 Fwank 2:18, 19, 26). * Tyäˈädë jäˈäyëty duˈunë nety nyaynyigäjpxëdë ko yˈixyˈäjttëbë Dios, per kyaj tmëmëdoowëdë ja yˈanaˈamën. Mä tyäˈädë artikulo nˈixäˈänëm ja käjpxwijën diˈibë Juan yäjk ets nˈatsoowëmbitäˈänëm tëgëëgë yajtëˈëwën. Myëduˈuk, ¿ti yˈandijpy nnëˈëyoˈoy nduˈuyoˈoyëm mä ja tëyˈäjtën? Myëmajtsk, ¿tijaty jotmay nbatëm mä nnëˈëyoˈoy nduˈuyoˈoyëm? Ets myëdëgëëk, ¿wiˈix  mbäät nixim niyam nnaybyudëjkëm parë duˈunyëm nnëˈëyoˈoy nduˈuyoˈoyëm mä ja tëyˈäjtën?

4. Extëm jyënaˈanyë 1 Fwank 2:3-6 etsë 2 Fwank 4, 6, ¿ti mbäät nduˈunëm parë nnëˈëyoˈoy nduˈuyoˈoyëm mä ja tëyˈäjtën?

⁴ Parë nnëˈëyoˈoy nduˈuyoˈoyëm mä ja tëyˈäjtën, tsojkëp jawyiin nnijäˈäwëm ja tëyˈäjtën diˈib yajpatp mä Biiblyë. Nan tsojkëp nmëmëdoˈowëm tijatyë Jyobaa nyiˈanaˈamëp (käjpxë 1 Fwank 2:3-6; 2 Fwank 4, 6). Jesus yëˈë pyëjtakë mas oybyë ijxpajtën mä wiˈix mbäät nmëmëdoˈowëmë Jyobaa. Tuk pëky, yëˈë ko yajxon nˈijxëm wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Jesus (Fwank 8:29; 1 Peed. 2:21).

5. ¿Mä ti mbäät nˈijtëm seguurë?

⁵ Parë duˈunyëm nnëˈëyoˈoy nduˈuyoˈoyëm mä ja tëyˈäjtën, tsojkëp nˈijtëm seguurë ko Jyobaa yëˈë ja Diosë tëyˈäjtënbë ets ko tukëˈëyë tijaty nyigajpxypy mä Biiblyë, ak tëyˈäjtën. Nan tsojkëp nˈijtëm seguurë ko Jesus, yëˈë ja Mesías diˈib yajwandak. Tyam, mayë jäˈäy kyaj yˈittë seguurë pënë Jesus yëˈë diˈib yajwinˈijx parë tyunët Rey mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Apostëlë Juan ojts tnaskäjpxë ko jaˈˈatäämbë nety nimay ja “winˈëˈëmbëtëjk” diˈib myëmadäˈägaampy pënaty kyaj yˈittë seguurë mä wiˈix yajnimaytyaˈagyë Jyobaa mëdë Jesus (2 Fwank 7-11). Juan tkujäˈäyë: “Yëˈë dëˈën andakp diˈibë jënäämp ko yëˈë Jesús kyaj yëˈëtyë Kristë” (1 Fwank 2:22). Per kyaj nëjkx nyajwinˈëˈënëm, pën nˈëxpëjkëmë Diosë yˈAyuk, niˈigyën nˈixyˈatäˈänëmë Jyobaa mëdë Jesus (Fwank 17:3). Ets duˈun nëjkx nˈijtëm seguurë ko tëyˈäjtën tijaty nmëbëjkëm.

6. ¿Ti jotmay pyattëbë ënäˈktëjk diˈib Dios mëduundëp?

⁶ Ninuˈun nDiosmëduˈunëm, tsojkëp nnaygyuentˈäjtëm parë kyaj nmëbëjkëm wiˈixë naxwinyëdë jäˈäy wyinmaytyë (1 Fwank 2:26). Perë ënäˈktëjk yëˈë diˈib mbäät mas niˈigyë nyaygyuentˈatëdë. Alexia, * tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë jyëmëjt 25 ets tsyoony Francia, jyënaˈany: “Kots nˈeskuelëˈäjty, yajtukniˈˈijxëtsë evolución ets wiˈixë naxwinyëdë jäˈäy wyinmaytyë. Tyäˈädë yëˈëts diˈib ojts xyyaˈˈamajtsk xyyajjotmajtskë mä tëyˈäjtën, pes näˈäty njantsy yˈoymyëdoowëts. Per tats nwinmääy ko kyaj yˈoyëty parëts jeˈeyë namëdowët tijatyëts yajtukniˈˈijxëp ets kyajts nasˈixët parë Jyobaa yˈääw yˈayuk tyëkët”. ¿Ti net tyuunë Alexia? Yëˈë yˈëxpëjkë liibrë La vida... ¿cómo se presentó aquí? ¿Por evolución, o por creación? Ko waanë yˈijty, ta kyaj ojts nyekyˈamajtsk nyekyjyotmajtskë. Yëˈë jyënaˈany: “Këˈëmëts ndimˈijxy ko Biiblyë yëˈëjën  jyantsy myëdäjtypy ja tëyˈäjtën. Ets nbëjkëtsë kuentë ko pën nmëmëdoobyëtsë yˈanaˈamën, agujk jotkujkëts nyajpäädäˈäny”.

7. ¿Ti kyaj mbäät nduˈunëm, ets tiko?

⁷ Niˈamukë ninuˈun nDiosmëduˈunëm, duˈunë mëjjäˈäytyëjk etsë ënäˈktëjk, tsojkëp nnaygyuentˈäjtëm parë kyaj nˈaduunmujkëmë Jyobaa tyuunk mët ja axëkˈäjtën. Apostëlë Juan jyënany ko kyaj mbäät nnëˈëyoˈoy nduˈuyoˈoyëm mä ja tëyˈäjtën pën axëëk ja jukyˈäjtën nyajnëjkxëm (1 Fwank 1:6). Pën ntsojkëm etsë Jyobaa xytyukxondakëm, oy ko xëmë njamyajtsëm ko yëˈë yˈijxtaapy tijaty nduˈunëm. Naxwinyëdë jäˈäy kyaj mbäät tˈixy tijaty nduˈunëm ayuˈutsyë, perë Jyobaa mbäät tˈijxtäˈäy (Eb. 4:13).

8. ¿Ti diˈib tsojkëp njëjpkuwäˈkëm?

⁸ Nan tsojkëp njëjpkuwäˈkëm wiˈixë naxwinyëdë jäˈäy tˈixtë poky kaytyey. Apostëlë Juan tkujäˈäyë: “Pën njënäˈänëm ko kyaj nbojpëjäˈäyˈäjtëm, nnaywyinˈëˈënëm këˈëm” (1 Fwank 1:8). Ja tiempë mä jyukyˈajtyë apostëlë Juan, pënaty tyukpëtsëëmduttë Diosë käjpn, duˈunë nety wyinmaytyë ko mbäät tuˈugë jäˈäy pyokytyuny diˈib nyijäˈäwëp yajxon ko kyaj yˈoyëty ets duˈunyëm nyaymyayëdët mëdë Dios. Tyam, nanduˈun mayë jäˈäy wyinmaytyë, jyënäˈändë ko myëbëjktëbë Dios, per kyaj duˈun tˈixtë ja poky kaytyey extëmë Jyobaa tˈixy, extëm mä jäˈäy nyaymyëtˈit nyaymyëttsëënëdë axëëk. Diˈibë Jyobaa tyijpy poky, tyäˈädë jäˈäy jyënäˈändë ko kyaj wyiˈixëty pën ja jäˈäy duˈun jyukyˈatäˈäny.

9. ¿Wiˈix ttukˈoyˈatäˈändë ënäˈktëjk ko tmëmëdowdët tijatyë Biiblyë nyiˈanaˈamëp?

⁹ Pënaty mbäät mas niˈigyë nyinaxëdë extëmë naxwinyëdë jäˈäy wyinmaytyë mä ijt tsënaaky, yëˈë ënäˈktëjk. ¿Tiko? Yëˈko ja myëˈeskuelëˈˈënäˈk o pënaty mëët tyundë duˈun yajwinmayäˈänëdë extëm yëˈëjëty. Duˈun jyajtyë Aleksandar, tuˈugë mixy diˈib Testiigë. Yëˈë jyënaˈany: “Mäts nˈeskuelëˈaty, tamë toˈoxyˈënäˈk diˈibëts mëktaˈaky xyjantsy xyˈanmääytyë parëts mëët ntsëënët. Ets kom kyajts pënë noobyë, duˈun wyinmääytyë ko waˈanëts yëˈë nmëëyetyëjk ntsoky”. Miitsëty ënäˈktëjk, waˈan nanduˈun xywyinguwäˈägëdë  duˈumbë jotmay. Per jamyatstë ko pën mjukyˈäjttëp extëmë Biiblyë tniˈanaˈamë, wäˈäts mnayjyawëyäˈänëdë, kyaj mbäädäˈänëdë yuu päˈäm, mnayjyawëyanëdëp oy ets xëmë mnaymyayäˈänëdë mëdë Jyobaa. Koogoo xyjyëjpkuwäˈägëdët tijaty kyaj yˈoyëty, ta kyaj nëjkx mtsiptakxëdë xytyundët diˈib oy. Jamyatstë ko tyäˈädë axëëkpë ijt tsënaaky, yëˈë duˈunë Satanás tyukˈijxypyë naxwinyëdë jäˈäy ko kyaj wyiˈixëty. Pääty yëˈë nety mëmadaktëp ja Mëjkuˈu ko mgawinmaytyët extëmë naxwinyëdë jäˈäy wyinmay (1 Fwank 2:14).

10. ¿Wiˈix xypyudëjkëmë 1 Fwank 1:9 parë nmëduˈunëmë Jyobaa ets kyaj ti xyˈatsijpëm mä jot winmäˈäny?

¹⁰ Nnijäˈäwëm ko Jyobaa yëˈëyë diˈib mbäät xyˈanmäˈäyëm tijaty yëˈë yˈijxypy poky kaytyey. Ets nduˈunëmë mëjääw parë njëjpkuwäˈkëm. Per ko nbokytyuˈunëm, ta ndukmëtmaytyakëmë Jyobaa (käjpxë 1 Fwank 1:9). Ets pën mëjwiin kajaa të nbokytyuˈunëm, ta nˈamdoˈowëmë naybyudëkë mëjjäˈäytyëjk, pes yëˈë Jyobaa të tyuknipëkëdë parë xykyuentˈäjtëm (Sant. 5:14-16). Per kyaj mbäät nasˈijxëm etsë net axëëk xyyajnayjyäˈäwëm ja poky kaytyey diˈib të nduˈunëm. ¿Tiko? Yëˈko ja nDeetyˈäjtëm diˈibë mëk xytsyojkëm, kyajxë yˈUˈunk parë ojts xykyuˈoˈk xykyutëgoˈoyëm ets duˈuntsoo yajmeˈkxy ja poky kaytyey. Jyobaa kyuytyuumbyë yˈääw yˈayuk ko tˈanëëmë ja diˈib të jyodëmbity ko pyokymyaˈkxaampy. Duˈuntsoo, mbäädë net nmëduˈunëm ets kyaj ti xyˈatsijpëm mä jot winmäˈäny (1 Fwank 2:1, 2, 12; 3:19, 20).

11. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë kyaj dyajxaamët ja nmëbëjkënyëˈäjtëm pënaty të ttukpëtsëëmduˈuttë Diosë kyäjpn?

¹¹ Ta ja tuk pëky diˈib mbäät njëjpkudijëm: yëˈë wiˈix jyënäˈändë pënaty të ttukpëtsëëmduˈuttë Diosë kyäjpn. Mäjuˈunëm nyaxkëdakyë Diosë kyäjpn, Satanás yëˈë të dyajtunyë tyäˈädë jäˈäyëty parë dyaˈˈamajtskëyäˈän dyajjotmajtskëyäˈändë pënaty jyantsy myëduundëbë Dios. Pääty tsyokyëty nˈijxwëˈëmëm ja tëyˈäjtën ets ja diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty. * Tyäˈädë nmëtsipˈäjtëm,  yëˈë yajtuundëbë Internet etsë redes sociales parë kyaj amumduˈukjot nekytyukˈijxpajtëmë Jyobaa ets parë kyaj nëgoo nekytsyojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm. Nˈokjëjpkuwäˈkëm, pes kyaj tyëyˈäjtënëty, tyäˈädë anëë jam tsyoony mä Satanás (1 Fwank 4:1, 6; Diˈibʉ Jat. 12:9).

12. ¿Tiko mbäät mas niˈigyë nyajkëktëjkëmë mëbëjkën?

¹² Pën njëjpkudijëyäˈänëm tijatyë Satanás yajtuumpy parë dyajxaamäˈäny ja nmëbëjkënyëˈäjtëm, tsojkëp mas niˈigyë nyajkëktëjkëmë mëbëjkën mä Jesus ets wiˈixë Jyobaa yajtunyëty parë dyaˈˈadëy diˈib tyuknibëjtakëp. Nan tsojkëp ndukjotkujkˈäjtëm ja tuumbë diˈib kuwijy ets tyuumpy ti ja wyintsën tsyojkypy, pes yëˈëyë diˈib tyamë Jyobaa yajtuumpy parë tnëˈëmoˈoy ttuˈumoˈoy ja nyax kyäjpn (Mat. 24:45-47). Ko xëmë nˈëxpëjkëmë Biiblyë, ta mas niˈigyë ndukjotkujkˈatäˈänëm ets mas niˈigyë kyëktëkëyaˈany ja mëbëjkën, duˈun extëm tuˈugë kepy diˈibë yˈääts tyikts të kyëktëjkënë. Pablo, yëˈë tyäˈädë myaytyäˈägan ko tnijäˈäyë ja Dios mëduumbëty diˈib Colosa: “Dëˈën extëm miits oj xyˈaxäjëdë Jesukristë extëmë Nintsënˈäjtëm, dëˈën mjikyˈattët extëm yëˈë jyikyˈajty. Extëm tuˈugë kepy mëkë yˈääts yaˈityëty, nandëˈën miitsëty tiˈigyë mëk mëët mˈittët ja Jesukristë. Yajwimbajtˈadëˈëtstë ja mmëbëjkënëty” (Kol. 2:6, 7). Pën ja nmëbëjkënyëˈäjtëm duˈun ja yˈääts tyikts yˈity extëmë tyäˈädë kepy, kyaj nëjkxë Satanás mëdë jyaˈay xytyukjëjpˈyoˈoytyutëm ja tëyˈäjtën (2 Fwank 8, 9).

13. ¿Ti nyijäˈäwëdëbë Dios mëduumbë, ets tiko?

¹³ Nnijäˈäwëm ko naxwinyëdë jäˈäy xyˈaxëkˈixäˈänëm (1 Fwank 3:13). Apostëlë Juan jyënany ko “naxwinyëdë jäˈäy yajpääty mä ja axëëkpë dyajtunyë myëkˈäjtën” (1 Juan 5:19, TNM). Ets kom niˈigyë wyingoonˈadëtsnë mä jyëjptëgoyaˈanyë tyäˈädë jukyˈäjtën, päätyë Satanás mas niˈigyë jyotˈambëjknë (Diˈibʉ Jat. 12:12). Kyaj yëˈëyë xytyukˈyajtëgoyäˈänëm mä jäˈäy axëëk nyaymyëtˈit nyaymyëttsëënëdë ets ko wixaty jyënäˈändë pënaty të ttukpëtsëëmduˈuttë Diosë kyäjpn, nanduˈunënë jäˈäy xytyukmëtsipˈäjtëm ets xytyuktuˈunëm axëëk. Satanás nyijäˈäwëp ko jawaanë tiempë yˈakwëˈëmxëty, pääty nëgooyë tˈëxtääynyë winmäˈäny wiˈix mbäät dyajnëˈëˈaduky dyajtuˈuˈaduky mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ets wiˈix mbäät dyajtëgoy ja nmëbëjkënyëˈäjtëm. Pääty kyaj mëjˈixy mëjmëdoy njäˈäwëm ko mä näägë paˈis të kyubokyë Diosë tyuunk. Per ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib tsënääytyëp mä tyäˈädë it lugäär, duˈunyëm tmëmadäˈäktë. Duˈun dyajnigëxëˈëktë ko duˈunyëm tmëdunäˈändë Jyobaa, oy ti Satanás ttunët.

14. ¿Wiˈix mbäät tuk pëky nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm parë tyuˈuyoˈoyˈadëˈëtstët mä ja tëyˈäjtën?

¹⁴ Mbäät nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm parë tyuˈuyoˈoyˈadëˈëtstët mä ja tëyˈäjtën. ¿Wiˈix? Ko nbaˈˈayoˈowëm (1 Fwank 3:10, 11, 16-18). Xëmë mbäät nnaytsyojkëm nixim niyam, duˈun mä nyajnäjxëmë amay jotmay ets mä nˈagujkˈäjt njotkujkˈäjtëm. Extëm nˈokpëjtakëm, ¿nˈixyˈäjtëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të yˈoogyë jyiiky myëguˈuk ets yajjotkujkmoˈoyäämp o jam ti naybyudëkë dyajtëgoyˈaty? ¿Të nmëdoyˈäjtëm yˈayoˈonbëjtaˈaky tijaty ets ja nmëguˈukˈäjtëm të wyindëgoytyë ja jyëën tyëjk o mä yˈëxpëktë ets tsojkëp yaˈˈagojët? Ja tsojkën ets ja paˈˈayoˈowën kyaj jeˈeyë nyigëxëˈëgäˈäny mëdë ääw ayuk, nigëxëˈëgäämbë duˈun mët ja tuˈunën.

15. Extëm jyënaˈanyë 1 Fwank 4:7, 8, ¿ti tsojkëp nduˈunëm?

¹⁵ Ko nnaytsyojkëm nixim niyam, yëˈë nety nbanëjkxëmë yˈijxpajtën ja nDeetyˈäjtëm diˈib mëk xytsyojkëm (käjpxë 1 Fwank 4:7, 8). Tuk pëky wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëmë tsojkën, yëˈë ko nbokymyaˈkxëm ja nmëguˈukˈäjtëm. Extëm nˈokpëjtakëm, ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm axëëk xyyajnayjyäˈäwëm, nëjkxëp nbokymyaˈkxëm ets njäˈäytyëgoˈoyëm wiˈixë nety të xytyuˈunëm pën njantsy tsyojkëm (Col. 3:13, TNM). Min nˈokˈijxëm wiˈix jyajtyë Aldo. Yëˈë nëgooyë  ojts dyajpojknë ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë nety mëët oy nyayjyawëty tˈëbaty tkäjpxpaty ja jäˈäyëty mä nety yëˈë tsyoony. Aldo jyënaˈany: “Janääm jatsojkëts nˈamdooyë Jyobaa parëts xypyudëkët etsëts kyaj nˈaxëkˈixëdë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm”. Per tam ja tuk pëky ti tyuunë Aldo, wyoowë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm parë mëët nyëjkxët ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë. Ta ttukmëtmaytyaky wiˈixë nety të yajnayjyawëty. Yëˈë jyënaˈany: “Xyˈamdoowëtsë maˈkxën ko tpëjkyë kuentë wiˈixëtsë nety të xyyajnayjyawëty. Mä ja yˈääw yoˈkn nmëdoowëts ko mëkë nety tjawë. Tats mëët nayaˈoˈoyëdë etsëts njäˈäytyëgooytyë ja jotmay”.

16, 17. ¿Wiˈix mbäädë winmäˈäny nbëjtakëm?

¹⁶ Apostëlë Juan mëk tjantsy tsyojkyë myëguˈuktëjk ets pyudëkëyan parë mëk ja myëbëjkën dyaˈittët. Ets yajnigëxëˈk mä ëwij käjpxwijën diˈib kyujäˈäyë mä ja tëgëëkpë neky diˈib jyaay mët ko Dios wyinmäˈänymyooyë. Ëtsäjtëm nan agujk jotkujk xyyajnayjyäˈäwëm ko pënaty mëdë Jesus yˈanaˈamäˈändë tsäjpotm, nanduˈun xytsyojkëm ets xypyudëjkëm extëm ttuunyë Juan (1 Fwank 2:27).

¹⁷ Nˈokpëjkëˈkëm mä jot korasoon tukëˈëyë tyäˈädë käjpxwijën diˈib të nimaytyakëm. Nˈokpëjtakëm ja winmäˈäny parë nnëˈëyoˈoy nduˈuyoˈoyëm mä ja tëyˈäjtën ets nˈokmëmëdoˈowëmë Jyobaa mä tukëˈëyë tijaty nduˈunëm. Nˈokˈëxpëjkëmë Biiblyë ets nˈokmëbëjkëm. Nˈokˈyajkëktëjkëm ja nmëbëjkënyëˈäjtëm mä Jesus. Nˈokjëjpkudijëm ja naxwinyëdë jäˈäyë wyinmäˈäny ets wixaty jyënäˈändë pënaty të tmastuttë Diosë kyäjpn. Nˈoktuˈunëmë mëjääw parë kyaj nˈaduunmujkëmë Diosë tyuunk mëdë axëkˈäjtën etsë net xymyëmadakëm ja poky kaytyey. Nˈokmëmëdoˈowëm wiˈixë Jyobaa tniˈanaˈamë njukyˈäjtëm. Ets nˈokpudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib axëëk të xyyajnayjyäˈäwëm parë kyaj yˈëxtëkëwäˈägët ko nbokymyaˈkxëm ets ko nbudëjkëm pënaty yajtëgoyˈäjttëp. Ko duˈun nduˈunëm, nëjkxëp nduˈuyoˈoyˈadëtsëm mä ja tëyˈäjtën oy ti jotmay nbatëm.