1, 2. 1) Nimaytyäˈäk ti tëgëk pëky të xytyukmayˈäjtëmë Jyobaa. 2) ¿Ti nˈixäˈänëm mä tyäˈädë artikulo?

NIPËN duˈun kyamëkjäˈäyëty extëmë Jyobaa, pes tukëˈëyë tijaty jaˈäjtp ak yëˈë jyaˈa (1 Crón. 29:11, 12). Per nan yëˈë tuˈugë Dios diˈib nyayajkypy tijaty, pääty mëjwiin kajaa nmëjjäˈäwëm tijaty të xynyamoˈoyëm. Min nˈokˈijxëm jeˈeyë tëgëk pëky, 1) ja yˈAnaˈam Kyutujkën, 2) ko ngäjpxwäˈkxëm ets 3) ja tëyˈäjtën diˈib yajpatp mä Biiblyë. Per pën kyaj nnaygyuentˈäjtëm, mbäät njäˈäytyëgoˈoyëm ko mëjwiin kajaa tsyobääty. Parë kyaj nduˈun njäjtëm, tsojkëp njamyajtsëm nuˈunën tsyobääty ets nmëjjäˈäwëm mas niˈigyë. Pesë Jesus jyënany: “Mä xymyëdaty pëjkeˈeky yëˈë mˈoyˈäjtën, nan japë mjot mwinmäˈäny yˈity” (Luk. 12:34).

² Min nˈokˈijxëm ti mbäät nduˈunëm parë xëmë nmëjjäˈäwëm ets ntsojkëm ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, ko ngäjpxwäˈkxëm ets ja tëyˈäjtën diˈib Biiblyë. Mientrës nˈijxëm, nˈokpawinmäˈäyëm wiˈix mbäät niˈigyë ntsojkëm tijatyë Dios të xytyukmayˈäjtëm.

3. Ja jäˈäy diˈibë Jesus myaytyak, ¿axtë ti tyunan parë tjuyany tuˈugë perlë diˈib kajaa tsobatp? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky).

³ (Käjpxë Matewʉ 13:45, 46). Jesus ojts tnimaytyaˈaky tuˈugë jäˈäy diˈibë nety yˈajuuy yˈadoˈkypyë perlë. Per tëgok, ta tpaty tuˈugë perlë diˈib mas niˈigyë tsobatp këdiinëmë wiinkpë diˈibë nety të tˈokˈajuuy tˈokˈadoˈkpë. Tyäˈädë jäˈäy mëk tjantsy tsyojkyë tyäˈädë perlë axtë tyoˈktäˈäyan tukëˈëyë diˈib myëdäjtypy parë tjuyaˈany. Mbäät nbawinmäˈäyëm ko mëjwiin kajaa nety tˈyajtsobääty.

4. ¿Ti ndunäˈänëm pën mëjwiin kajaa nyajtsobatëmë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën?

⁴ ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë tyäˈädë ijxpajtën diˈib myaytyakë Jesus? Ko Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën duˈun extëm ja perlë. Ets pën mëjwiin kajaa nyajtsobatëm extëm ja ajuuy adoˈkpë, ta nëjkx tukëˈëyë njëjpkudijëm parë xëmë nyajpatëm mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën (käjpxë Markʉs 10:28-30). Min nˈokˈijxëm nimajtskë jäˈäy diˈib duˈun tyuundë.

5. ¿Ti tyunanë Zaqueo ko tnijäˈäwë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën?

⁵ Zaqueo yëˈë ijty tuˈugë yajkugëbajtpë wintsën diˈibë nety të myëkjäˈäytyaˈaky mët ko jäˈäy tmeetsy awinˈëën (Luk. 19:1-9). Per ko ojts tmëdoy wiˈixë Jesus tnimaytyaˈaky ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, ta tjantsy yˈoymyëdooy ets axtë yajtëgatsanë jyukyˈäjtën. Päätyë Jesus tˈanmääy: “Wintsën, tyamëts nmoˈoyaˈany ja ayoobëjäˈäytyëjk ja njikyˈäjtënëts kujkwaˈxy. Es pën tëts ndony pën mët ja anëë, tyamëts nyajjëmbitët taxk dëˈënën”. Zaqueo yajjëmbijt nuˈunë nety të myeetsy ets kyaj ti tnekyˈatsojky.

6. ¿Wiˈix tˈyajtëgäjtsyë jyukyˈäjtën tuˈugë toxytyëjk, ets tiko?

⁶ Tamë tiempë nyëjkxnë ko tnijäˈäwë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën tuˈugë toxytyëjk diˈibë nety myëttsënaabyë myëëdoxytyëjk. Nan presidentë nety tyuny mä tuˈugë organisasion diˈib nyitsiptuumpy ja madakën diˈib myëdäjttëp pënaty naymyëttsënääyëdëp ak yetyëjk. Per ko tˈëxpëjktsondakyë Biiblyë, ta tˈijxy nuˈunën tsyobääty ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ets ko tsojkëbë nety mëjwiin kajaa tˈyajtëgatsëdë jyukyˈäjtën (1 Kor. 6:9, 10). Tyäˈädë yëˈë pudëjkë parë tmastuty ja tyuunk ets ja myëëdoxytyëjk diˈibë nety mëët tsyëënë. Ja nyëbejty 2009, ets kyum jëmëjt, ta tyuundëjkë prekursoora regulaar. Mas niˈigyë ttsojkyë Jyobaa ets ja Kyutujkën ets kyaj dyuˈunëty ja axëëkpë tsojkën diˈibë nety myëdäjtypy (Mar. 12:29, 30).

7. ¿Wiˈix mbäät nnaygyuentˈäjtëm parë nitii xykyatukmastutëmë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën?

⁷ Ëtsäjtëm nan të mëjwiin kajaa nyajtëgäjtsëmë jukyˈäjtën parë mbäät ndëjkëm mä Diosë Kyutujkën (Rom. 12:2). Per tsojkëp ets duˈunyëm nduˈunëm ja mëjääw. Tsojkëp nnaygyuentˈäjtëm parë nitii xykyatukmastutëmë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, extëm ko nmëkjäˈäyˈatäˈänëm o ko xytyuktëjkëmë axëëkpë tsojkën mä ijt tsënaaky (Prov. 4:23; Mat. 5:27-29). Per min nˈokˈijxëm ja tuk pëky diˈibë Jyobaa të xytyukmayˈäjtëm parë duˈunyëm ntsojkëm ja yˈAnaˈam Kyutujkën.

8. 1) ¿Tiko Pablo jyënany ko Diosë tyuunk yëˈë ja “oyˈäjtën” diˈib ijtp mä “naxpotsytyuˈtsën”? 2) ¿Wiˈixë Pablo tˈyaˈijxë ko tsyojkënyëˈäjtë Diosë tyuunk?

⁸ Jesus ojts xytyuknipëjkëm parë ngäjpxwäˈkxëm etsë jäˈäy ndukniˈˈijxëm ja oybyë ayuk diˈib nyimaytyakypy ja Diosë Kyutujkën (Mat. 28:19, 20). Apostëlë Pablo mëjwiin kajaa tˈyajtsobaty ja Diosë tyuunk, pääty jyënany ko yëˈë ja “oyˈäjtën” diˈib  ijtp mä “naxpotsytyuˈtsën” (2 Kor. 4:7; 1 Tim. 1:12). Ëtsäjtëm pokyjyaˈay nyajpatëm ets duˈun extëmë naxpotsytyuˈts, per ko ngäjpxwäˈkxëm ja oybyë ayuk, mbäät nëjkx nˈaxäjëm ja jukyˈäjtënë winë xëëwbë ets nanduˈun pënaty myëdoowˈijttëp. Päätyë Pablo jyënany: “Ndunyëts dëˈën tëgekyë tyäädë mët yëˈëgyëjxm ja oybyë ayuk, es dëˈën diˈibë myëdoodëp pyäädëdët tiˈigyë mët ëj ja nitsokën” (1 Kor. 9:23). Pablo jantsy käjpxwäˈkxan, pääty mëk tyuuny parë jäˈäy ttuknijäˈäwë ja Diosë Kyutujkën (käjpxë Romanʉs 1:14, 15 etsë 2 Timotee 4:2). Nan yëˈë pudëjkë parë tmëmadaky ko jäˈäy pyajëdijtë (1 Tes. 2:2). ¿Wiˈix mbäät nanduˈun ntsojkënyëˈäjtëmë Diosë tyuunk?

9. Nimaytyäˈäk wixaty mbäät nyajnigëxëˈkëm ko nyajtsobatëmë Diosë tyuunk.

⁹ Pablo yajnigëxëˈk ko yajtsobatë Diosë tyuunk ko tmëtmaytyakyë jäˈäy mä ttimpaty. Ets duˈun extëm ttuundë ja apostëlëty ets ja Dios mëduumbëty diˈib mä primer siiglë, nanduˈun tyam nmëtmaytyakëmë jäˈäy oytyim määjëty, mä mayjyaˈay yajpäättë ets tëjkmdëjkm (Apos. 5:42; 20:20). Nˈokˈëxtäˈäyëmë winmäˈäny wiˈix nmëtmaytyakëmë jäˈäy nääk ndimpatëm. Ets pën mbäät, nˈoktuˈunëm prekursoor ausilyaar o regulaar. Nan mbäät njäjtëmë wiink ayuk o nëjkxëm Dios mëduumbë wiink lugäär, mbäät mä nbaˈisˈäjtëm o wiink paˈis (Apos. 16:9, 10).

10. ¿Tijaty kunuˈkxënë Irene të tˈaxäjë ko të tpëjtaˈagyë jyot myëjääw mä Diosë tyuunk?

¹⁰ Irene, tuˈugë kiixy diˈib Estados Unidos, yëˈë nety tyukmëtmaytyäˈägaambyë Diosë yˈayuk pënaty käjpxtëp ruso. Ko tjäjttsondaky mä jëmëjt 1993, jeˈeyë nety jap Nueva York 20 nmëguˈukˈäjtëm diˈib käjpxtëp ruso. Ko nyajxy 20 jëmëjt, ta Irene jyënany: “Kyajnëmëts yajxon njatyë ruso”. Perë Jyobaa të tkunuˈkxyë Irene mëdë wiinkpë myëguˈuktëjk ko të tjattë tyäˈädë ayuk. Pes tyam jap Nueva York, jaa jyaˈˈaty tëdujkë tuˈukmujkën mä ayuk ruso. Ets nimäjmokxë jäˈäy diˈibë Irene yaˈëxpëjk të nyëbattë, tam diˈib tuundëp Betel, prekursoor ets mëjjäˈäy. Irene jyënaˈany: “Näˈäty nwinmaabyëts tijatyxyëbëts të nduny, per ijtpëts seguurë ko nitiixyëbëts duˈun të xykyamoˈoyë jotkujkˈäjtën”. Duˈunë duˈun, Irene yajtsobatypyë Diosë tyuunk.

11. ¿Wiˈix wyimbëtsëmy ko duˈunyëm ngäjpxwäˈkxëm oyë jäˈäy xypyajëdijtëm?

¹¹ Pën nyajtsobatëmë Diosë tyuunk, ta ngäjpxwäˈkxˈadëtsëm extëm ttuunyë apostëlë Pablo, oyë jäˈäy xypyajëdijtëm (Apos. 14:19-22). Mä jëmëjt 1930 axtë 1944, ja mëktaˈaky yajpajëdijttë nmëguˈukˈäjtëm diˈib Estados Unidos. Per mëk tyënääytyë extëmë Pablo ets duˈunyëm ojts kyäjpxwäˈkxtë. Kanäkˈok ojts nyëjkxtë mä yajkutujkpë parë tnitsiptuundë ja madakën diˈib myëdäjttëp. Mä jëmëjt 1943, Nathan Knorr duˈun tˈanmääy ja nmëguˈukˈäjtëm ko nety  të myadäˈäktë mä Tribunal Supremo diˈib Estados Unidos: “Mijtskyëjxmëtyë duˈun të nmadakëm. Koxyëp të mganekykyäjpxwäˈkxtë, kyajxyëp tiko të nwinguwäˈkëmë Tribunal Supremo; mijtskyëjxmëtyë duˈun të nmadakëm mä nyajpajëdijtëm, miitsëty ëwäˈkx käjpxwäˈkxpëty ets niˈamukë diˈib abëtsemy nyaxwinyëdë kyaj të xymyastuˈuttë ets ninäˈä xykyamastuˈudäˈändë tyäˈädë tuunk. Të nmadakëm mët ko nWintsënˈäjtëmë kyäjpn mëk të yˈity”. Nan të myadäˈäktë nmëguˈukˈäjtëm wiink paˈis mët ko mëk të tyanëdë. Duˈunë duˈun, ko ntsojkënyëˈäjtëmë Diosë tyuunk, ta duˈunyëm ngäjpxwäˈkxëm oyë jäˈäy xypyajëdijtëm.

12. ¿Ti diˈibë net ndunäˈänëm?

¹² Ko nyajtsobatëmë tyäˈädë tuunk mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm, ta kyaj jeˈeyë nmëmäˈäy nmëdäjëm nääk oorë nˈoktuˈunëm. Nëjkxëbë duˈun nmëtmaytyakëmë jäˈäy nuˈun nmadakëm parë nyaˈˈabëtsëˈëmëm ja “oybyë ayuk” (Apos. 20:24; 2 Tim. 4:5). Per ¿ti net ndukniˈˈijxëm? Yëˈë ja tuk pëky diˈibë Dios të xymyoˈoyëm. Min nˈokˈijxëm.

13. ¿Diˈibë oyˈäjtënë Jesus myaytyak mä Matewʉ 13:52?

¹³ Myëdëgëk pëkypyë diˈibë Jyobaa të xynyamoˈoyëm, yëˈë ja tëyˈäjtën. Mä Jyobaa jam tsyoonyë tëyˈäjtën (2 Sam. 7:28; Sal. 31:5). Ets kom yëˈë nDeetyˈäjtëm diˈib xynyamoˈoyëm tijaty, pääty xytyukniˈˈijxëm ja tëyˈäjtën. Desde ko ojts nyajtukmëtmaytyakëm, të njäjtëm kanäk pëkyë tëyˈäjtën ko ngäjpxëmë Biiblyë, ëxpëjkpajn, ko nëjkxëm mä asamblee ets mä reunyonk. Ets ko tiempë të nyaxy, ta të nyajnipajtëm ja oyˈäjtën diˈibë Jesus tyij ja “jembyë es diˈibë tëëyëp” (käjpxë Matewʉ 13:52). Jyobaa yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë niˈigyë nyajmëjwiinëm ja tëyˈäjtën pën nˈëxtäˈäyëm extëmë jäˈäy tˈëxtäˈäyë oorë platë diˈib ijtp yuˈutsy (käjpxë Proverbios 2:4-7). * ¿Wiˈix nˈëxtäˈäyëm?

14. ¿Wiˈix mbäät niˈigyë nyajnipajtëm ja tëyˈäjtën?

¹⁴ Tsojkëp xëmë nˈëxpëjkëmë Biiblyë etsë ëxpëjkpajn ets nbayoˈoyëm këkpäät. Duˈuntsoo nëjkxëp nbatëm ja tëyˈäjtënë “jembyë” diˈibë nety kyaj nnijäˈäwëm (Jos. 1:8, 9; Sal. 1:2, 3). Ja tim jawyiimbë rebistë Diˈib Xytyukˈawäˈänëm diˈib pëtsëëm julië 1879, ojts tˈijxkijpxyë tëyˈäjtën extëm tuˈugë pëjy diˈib të nyiyoondëgoyëtyë axëkˈujts. Ets parë nbatëm, tsojkëp yajxon nˈëxtäˈäyëm ets kyaj ngonformaräjtëm ko jeˈeyë nbatëm tuˈuk, tsojkëp nˈaktimˈëxtääyˈadëtsëm ja pëjy. Nanduˈun jyaty mëdë tëyˈäjtën, kyaj ngonformaräjtëm ko jeˈeyë nbatëm tuˈuk, tsojkëp nˈaktimˈëxtääyˈadëtsëm.

15. 1) ¿Diˈibë tëyˈäjtën mbäät yajtijy “diˈibë tëëyëp”? 2) ¿Diˈibë mijts myajtsobatypy mëjwiin kajaa?

¹⁵ Ko ojts nˈëxpëjktsondakëmë Biiblyë, ta ojts nnijäˈäwëm ja tëyˈäjtën diˈib mëjwiin kajaa tsobatp. Ets mbäät ndijëm ja tëyˈäjtën “diˈibë tëëyëp”, jaˈko yëˈë diˈib tim jawyiin ojts njäjtëm ets ojts nyajtsobatëm. Extëm ko ojts nnijäˈäwëm ko Jyobaa yëˈë të xyyajkojëm ets ti tyuknibëjtakëp parë naxwinyëdë jäˈäy. Nan ojts nnijäˈäwëm ko mëk xytsyojkëm, pääty ojts xytyuknigajxëmë yˈUˈunk parë ojts xyjuuybyëtsëˈëmëm mä poky ets mä oˈkën. Ets nan ojts nyajtukniˈˈijxëm ko Jyobaa yˈAnaˈam Kyutujkën, yëˈë yajjëjptëgoyaambyë ayoˈon jotmay ets ko mbäät njukyˈäjtëm winë xëëw winë tiempë agujk jotkujk ets nˈijtëm tuˈugyë (Fwank 3:16; Diˈibʉ Jat. 4:11; 21:3, 4).

16. ¿Ti tsojkëp nduˈunëm ko yajkäjpxˈoyë tuˈugë tëyˈäjtën diˈib mä Biiblyë?

 ¹⁶ Näˈäty, yajkäjpxˈoˈoyëp extëm yajjaygyukë tijaty ojts yajnaskäjpxë mä Biiblyë o tuˈugë tekstë. Ko duˈun jyaty, tsojkëp nˈëxpëjkëm yajxon ti yajkäjpxˈoˈoyëp ets nwinmäˈäyëm këkpäät (Apos. 17:11; 1 Tim. 4:15). Kyaj jeˈeyë tsyokyëty njaygyujkëm diˈib të yajwijtsˈoyë, nanduˈunën tsyokyëty nbayoˈoyëm diˈib kyaj tyim mëjwiin tyim kajaajëty ets nˈijxëm wiˈix të tyëgatsy. Netë tyäˈädë jembyë tëyˈäjtën tyëkët mä nyajnipajtëm ja oyˈäjtën. ¿Tiko tsyobääty ko duˈun nduˈunëm?

17, 18. ¿Wiˈix xypyudëjkëmë Diosë myëjääw?

¹⁷ Jesus ojts tyukniˈˈixë ko Diosë myëjääw mbäät xytyukjamyajtsëm tijaty të nˈëxpëjkëm (Fwank 14:25, 26). ¿Wiˈixë tyäˈädë pyudëkëty pënaty yaˈëxpëjktëp? Min nˈokˈijxëm wiˈix tëgok jyajtyë Peter mä jëmëjt 1970 ko nety 19 jyëmëjt. Näämnëmë nety të tyëkë mä Betel diˈib Gran Bretaña. Tëgok, käjpxwäˈkxpë nety tëjkmdëjkm, ko tuˈugë yetyëjk pyëtsëëmy diˈibë jyëmëjt naa 50 ets yenyë yˈawääy. Peter ta tˈyajtëëy pën tsyojkënyëˈajtypy tjaygyukëyaˈany niˈigyë Biiblyë, ja yetyëjk yëˈëdëmë nety tuˈugë judiyë diˈib yaˈëxpëjkp, duˈunyë ojts wyëˈëmë ko tuˈugë mixy yˈanëˈëmxëty ko tyukniˈˈixëyaˈanyëtyë Biiblyë. Ta tˈijxmatsany ja Peter ets tˈyajtëëy: “Aber mexy, oknigäjpx, ¿mnijäˈäwëp mä diˈibë ayuk yajjääyë liibrë diˈib xyëwˈäjtypy Daniel?”. Peter ta tˈatsooy ko tuk pëky majtsk pëky yajjääy mä ayuk arameo. Ja wintsën duˈunyë ojts wyëˈëmë ko Peter tnijäˈäwë wiˈix yˈatsoowëmbitët, perë Peter yëˈë diˈib niˈigyë monyˈijx monyjäˈäwë. ¿Wiˈix tnijäˈäwë yˈatsoowëmbitët? Yëˈë jyënaˈany: “Kots nˈojtsy mätsë ndëjk, tats nˈijxtääyë rebistë Diˈib Xytyukˈawäˈänëm etsë ¡Despertad! diˈibë nety näämnëm të pyëtsëmy, tats nbaty tuˈugë artikulo diˈib nyimaytyakypy ko Daniel yajjääy arameo” (Dan. 2:4, notë). Extëm nˈijxëm, Diosë myëjääw mbäät xytyukjamyajtsëm tijaty të ngäjpxëm ets nbëjkëˈkëm mä nyajnipajtëm tijatyë Jyobaa xymyoˈoyëm (Luk. 12:11, 12; 21:13-15).

¹⁸ Pën nyajtsobatëm ja tëyˈäjtën diˈibë Jyobaa xytyukniˈˈijxëm ets pën nmëjjäˈäwëm, ta nëjkx niˈigyë nˈëxtäˈäyëm ets nyajnipajtëm, duˈun diˈib tëëyëp ets diˈib näämnëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta niˈigyë nyajpatëm listë parë ndukniˈˈijxëmë wiinkpë.

19. ¿Tiko mbäät nguentˈäjtëm tijatyë Jyobaa të xynyamoˈoyëm?

¹⁹ Mä tyäˈädë artikulo të nnijäˈäwëm nuˈunën jyëjpˈamëty nyajtsobatëm tijatyë Jyobaa të xynyamoˈoyëm. Per tsojkëp mëk nnaygyuentˈäjtëm ets kyaj nasˈijxëm parë Satanás mëdë jyaˈay tˈyajxaamdëdë tyäˈädë tsojkën. Pes pën kyaj nnaygyuentˈäjtëm, mbäät nnaytyukwinˈëˈënëmë tuunk mä kajaa nganaräjtëm o nyajnaxäˈänëmë jukyˈäjtën jantsy oy parë nitii xykyatëgoyˈäjtxëm. Apostëlë Juan xytyukjamyajtsëm ko tim tsojk nyaxäˈäny kyëxäˈäny tijaty jaˈäjtp yä naxwiiny (1 Fwank 2:15-17). Pääty, tsojkëp nduˈunëmë mëjääw parë xëmë nmëjjäˈäwëm tijatyë Jyobaa të xynyamoˈoyëm.

20. ¿Ti diˈibë net mijts mdunaampy parë xykyuentˈatët tijatyë Jyobaa të mnamoˈoyëty?

²⁰ Jëjpkudijë oytyim tiijëty diˈib mbäät mdukmastuˈutyëty ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën. Tukxondäˈäk xëmë mä mˈëwaˈkxy mgäjpxwaˈkxy ets ninäˈä mtsojkën xykyayajxaamët mä Diosë tyuunk. Ëxtääyˈadëˈëts ja tëyˈäjtën diˈib yajpatp mä Biiblyë. Duˈuntsoo xyyajnipatët ja “mˈoyˈäjtën tsäjpotm [...] mä kyaj tyëkët ja maˈtspë es nitii diˈibë yajwindëgoyëp”. Pesë Jesus jyënany: “Mä xymyëdaty pëjkeˈeky yëˈë mˈoyˈäjtën, nan japë mjot mwinmäˈäny yˈity” (Luk. 12:33, 34).