TYÄˈÄDË liibrë, ja ijty yajtijy tukmaˈkxyë iˈtsy. Ja oyatypyë dibujë diˈib myëmiimpy xypyudëjkëts parëts kajabäät nwinmayët. Desde mutsknëmëts nˈëxpëkanyë Biiblyë, extëmë nety yajnimaytyaˈaky mä tyäˈädë liibrë.

Myentrës ja Segunda Guerra Mundial tsyondaˈaky India, ta tyëgäjtsyëts ja njukyˈäjtën, ja ndääk ndeetyëts tsënääywyäˈkxtë ets ta ojts yaˈˈajääywyäˈkxtë. Kyajts njaygyujkë tiko nimajtskë jäˈäy diˈibë nety jantsy naytsyojkëdëp kyaj tuˈugyë nyekyˈitäˈändë. Naytyuˈugëts nnayjyäˈäwë ets nwinmääyëts ko kyajts pën xytsyoky. Kom tuˈukˈuˈungëts kyajtsë nety pën xypyudëkëp ets xyjyotkujkmoˈoyëp extëmtsë njatsoky.

Jamëtsë nety mëdë ndääk ntsëënë Karachi, ko tëgok myiinyë Fred Hardaker, tuˈugë doktoor diˈibë nety Testiigë ets mëjjäˈäynyë. Duˈumbë relijyongë nety tyukˈijtëp extëm ja misioneerë diˈibëts xymyooytyë ja may lyiibrë. Tats ja ndääk yaˈˈanmääy pën yˈëxpëkaambyë Biiblyë, yëˈë ta yˈatsooy ko kyaj ttsojkënyëˈaty, per ko ëjts waˈanëts nˈëxpëkäˈänët.  Kyum sëmään, ta ja nmëguˈukˈäjtëm Fred jyëmbijty etsëts mëët nˈëxpëjktsondaky.

Ko waanë yˈijty, tats nˈyoˈoytsyondaky mä reunyonk diˈibë nety tuunëp mä yajtsoybyety ja doktoor Fred. Ja nety tyuˈukmuktë naa 12 Testiigë diˈib të myëjjäˈäyëndë, ojtsëts xyjyotkujkmoˈoytyë etsëts xykyuentˈäjttë extëmë yˈuˈunk. Njamyejtsypyëts kots mëët nˈuˈunyëdë, xynyiwindäˈäktëts parëts xywyindëˈkxtë etsëts xymyëtmaytyäˈäktë extëmë mëtnaymyaayëbë. Yëˈëtsë nety meerë nyajtëgoyˈajtypy.

Ko waanë yˈijty, ta ja nmëguˈukˈäjtëm Fred xywyooyëts käjpxwäˈkxpë. Xytyukniˈˈijxëts wiˈixëts nyajtunëdë tokadiskë parëtsë jäˈäy ndukmëdoowˈitëdë diskursë. Nääk ja diskursë mëkaty kyajpxy, pääty tamë jäˈäy diˈib kyaj tmëdowandë. Per ëjts jantsy käjpxwäˈkxäämbëtsë nety, njantsy tyukxondakypyëtsë ja tëyˈäjtën ets jantsy jotkujkëts nnayjyawëty kots nimaytyaˈaky.

Ko nety ja soldäädëtëjk diˈib Japón nyayˈëxkujkëdë parë tyëkëyäˈändë India, ta ja yajkutujkpëty diˈib Gran Bretaña tmëtsiptsoˈondë niˈigyë ja Jyobaa tyestiigëty. Tats nanduˈun nyajmëtsiptsoˈony julië 1943 mätsë nety nˈeskuelëˈaty. Xyˈëxkajxëts ja direktoor diˈib nety nanduˈun tuump teety, ets tˈanmääy ja ndäägëts ko kyajts oy ja ijxpajtënë nmoˈoy ja ënäˈkuˈunk mët kots nduˈukmuky mëdë Testiigëty. Tats ja ndääk jyantsy jyotˈambëjky ets kyaj tnekykyupëjky nduˈukmukëdëts mëdë Testiigëty. Tats xykyejxy mäts ja ndeety yˈity jap Peshawar, diˈib wëˈëm naa 1,370 kilometrë. Nmëjagamgakëtsë Jyobaa, pes kyajts ojts nekynyijkxy reunyonk ets kyajts nekymyëdäjtyë ëxpëjkpajn.

Mä jëmëjt 1947, tats jatëgok njëmbijty Karachi parëts nˈëxtäˈäyaˈanyë nduunk. Tats ojts nëjkxy mä yajtsoybyety ja doktoor Fred, jantsy oyëts ojts xyˈagëˈë xyˈaxäjë.

Tats xyyajtëëy: “¿Ti pëjk adoomp?”, mët ko wyinmääy ko pëjkëbëts.

Tats nˈatsooy: “Kyaj ti pyeky. Per pëjkëbëts Dios windum. Nˈëxpëkaambyëtsë Biiblyë”.

Tats xyyajtëëy: “¿Näˈä nˈëxpëjktsondakëm?”.

Tats nˈatsooy: “Pes pën mbäät, oy tyamyë”.

Mä tadë tsuu, jantsy oyëts nˈëxpëjktë Biiblyë. Duˈunëts njäˈäwë extëmxyëbëtsë nety të njëmbity mäts ja nfamilyë diˈib Dios mëduump. Ja ndäägëts, tëtsë nety xyjatukmastuˈudäˈänyë Testiigëty, per tëtsë netyë nwinmäˈäny nbëjtaˈaky kots nmëdunäˈänyë Jyobaa. Tats nnëbejty 31 äämbë agostë 1947, ko waanë yˈijty, tats nduuntsondaky prekursoor regulaar, jatsë netyë njëmëjt 17.

Kots nduundëjkë prekursoor, japëts nyajkejxy Quetta, mä ijty yˈittë ja soldäädëtëjk diˈib Gran Bretaña. Mä jëmëjt 1947, të nety nyaywyaˈkxyëty ja paˈis diˈib India ets Pakistán. * Ko duˈun jyajty, ta nyaynyibëdëˈkëdë relijyonk, ets mayë jäˈäy kyaktë mä ja it lyugäär, naa 14 miyonk. Pënaty ja ryelijyonk musulmán, tsyoˈondë India ets ojts nyëjkxtë Pakistán, ets pënaty tsënääytyëp Pakistán diˈibë ryelijyonk hindú ets sije, ojts nyëjkxtë India. Mä duˈun tyuny jyatyëty, tats apenë ngëxpejty mä tuˈugë tren diˈib tsoˈomp Karachi, jantsy ujtsë nety nyijkxy, ets oywiˈixëts njäjty Quetta, naygyumatsyëtyëts tren ëxkëˈëy.

Jam Quetta nˈixyˈajtyëtsë George Singh, tuˈugë prekursoor espesial diˈibë jyëmëjt naxy 20. George xymyooyëts tuˈugë tuk bisikletë parëts nyajtunët mä ja lugäärë tunoty kopkotypyë, oyëts näˈäty jeˈeyë ojts nbadijy. Näˈäganäˈätyëts ijty pën mëët ngäjpxwaˈkxy. Kyumdëdujk poˈo, jatsë netyë jäˈäy nyaˈëxpëky 17, ets nääk jäjttë Testiigë. Niduˈuk yëˈë Sadiq Masih, tuˈugë soldäädë wintsën, yëˈëts xypyudëjkëdë parëts ngäjpxnäjxtë ëxpëjkpajn mëdë George mä ayuk urdu, diˈib yajkäjpxp Pakistán. Ko tiempë nyajxy, Sadiq jyantsy jyotmooyë Diosë tyuunk.

Ok, tats njëmbijty Karachi ets nduunyëts mëdë Henry Finch etsë Harry Forrest, misioneerëty diˈibë nety näämnëm të yˈotstë mä Eskuelë diˈib Galaad. ¡Mëjwiin kajaajëts nmëjjawë tijatyëts xytyukniˈˈijxëdë! Tëgok, njamyëdäjtëtsë Henry jap Pakistán. Mä ja it lugäär diˈib tunoty kopkoty, jantsy nimayëtsë jäˈäy nbattë diˈib käjpxtëp urdu ets nyijawëyandëbë tëyˈäjtën. Kyum majtsk jëmëjt,  tats nyajwooy mä Eskuelë diˈib Galaad, tats jatëgok nyajkejxy Pakistán mäts nduuny misioneerë ets nanduˈun sirkuitë. Jamtsë nety ntsëënë Lahore mët nidëgëëgë misioneerë.

Jotmaymyëët njënäˈänëm ko mä jëmëjt 1954, ja misioneerëty diˈibë nety tsënääytyëp Lahore, tsiptuundë mët ko kyatuˈugyëdë jyaˈayˈäjtën ets ta nääk tyëgäjtstë tyuunk. Ëjts nan tëgooyëts kots nduktëjkë ja jotmay ets tats mëk ojts nyajkäjpxwijy. Jantsy axëëgëts nnayjyäˈäwë, duˈunëts nwinmääy ko tëtsën oy ngatuunë Diosë tyuunk. Tats njëmbijty Karachi, ets ok, tats ojts nëjkxy Londres (Inglaterra) parëts jatëgok ëxˈäjp ntsondäˈägäˈäny.

Mä ja tuˈukmujkën diˈib Londres, nimayë nety jap yoˈoytyë betelitë. Pryce Hughes, diˈibë nety tuump siervo de sucursal, yëˈë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë nety jantsy oyjyaˈay ets xymyëmääy xymyëdäjëts. Tëgok, xytyukmëtmaytyakëts ko mëk ojts kyäjpxwijˈyëtyë Joseph Rutherford, diˈibë nety nyigëbäjkˈäjtypyë Diosë kyäjpn. Ets ko ojts jyanaynyikäjpxtuˈutyëty, ta Rutherford mëk yˈoojë. Monyˈijx monyjäˈäwëts ko ja nmëguˈukˈäjtëm Pryce xik xoomp tnimaytyaky ets jyënany ko ojts yˈokjotˈambëky, per ok, ta tpëjkyë kuentë ko yajtëgoyˈajtypyë nety ja käjpxwijën ets ko yëˈë Jyobaa tukˈijxëp ko tsojkëp (Eb. 12:6). Xyˈajäjt xyjotjäjtëts kots duˈun xytyukmëtmaytyaky ets xypyudëjkëts parëts jatëgokë Jyobaa nmëduuny agujk jotkujk.

Mä tadë tiempë, ja ndäägëts ojts nyijkxy tsënaabyë Londres ets ta yaˈëxpëjktsondakë John Barr, diˈib ok tuun mä Diˈib wyoowˈyoˈoytyëbë Jyobaa tyestiigëty. Pojënë jyantsy wyimbejty, ets ta nyëbejty 1957. Okëts nnijäˈäwë ko ja ndeetyëts nan të nety tˈëxpëkyë Biiblyë mëdë Testiigëty mä kyaˈookynyëm.

Mä jëmëjt 1958, nbëjkyëts mëdë Lene, tuˈugë kiixy diˈib tsoˈomp Dinamarca ets nety tsyënääynyë Londres. Kyum jëmëjt, ta myaxuˈunkˈäjtyëtsë nnëëx Jane diˈib kaˈaxkopk, ok ta yˈakmaxuˈunkˈäjttë ja nimäjtaxk. Ojtsëts nyajtuknipëkyë tuunk mä ja tuˈukmujkën Fulham. Per mä jëmëjt 1967, tats ojts nëjkxtë tsënaabyë anˈittuuy, jap Adelaida (Australia), mët ko Lene pyäˈämbejty.

Mä ja tuˈukmujkën diˈib Adelaida, tamë nety 12 nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë ets nyëjkxäˈändë tsäjpotm. Pyëjtaktë oybyë ijxpajtën mä Diosë tyuunk. Tats ndukniwijtsëdë näˈäjatyëts nëjkxäˈändë käjpxwäˈkxpë.

Mä jëmëjt 1979 myaxuˈunkˈäjty Daniel, ja myëmëgoxkpëtsë nˈuˈunk. Kom yëˈë nety myëdäjtypyë síndrome de Down * ets kyaj yˈoy myëkëty, ta ja doktoorëty  jyënandë ko kyaj jeky jyukyˈatäˈäny. Axtë tyambäät, tsipëts nimaytyäˈägët tijaty tuun jäjtë. Tsuj yajxonëts nguentˈäjttë Daniel nuˈunëts nmadaktë ets nanduˈun ja wiinkpë nˈënäˈkëtyëts. Daniel majtsk pëkyë nety jyutëtyë kyorasoon, näˈäty xejyˈadujkp ets duˈunyë yˈujkëdaˈaky, tats ijty pojënë nmënëjkxtë mä hospital. Per oyë nety pyekyëty, jantsy kuwijy, tsojkp ets mëk ttsokyë Jyobaa. Kots ijty nuˈkxtäˈäktë mäts ngayäˈändë, ta ja kyëˈë tˈagoonmuky, wyindaˈaky ets jyënaˈany “amen”. Taanëm ijty tyëkë kaabyë.

Ko netyë Daniel taxkë jyëmëjt, ta pyatë kanser nyeˈpynyoty. Ojtsëts mëdë Lene nmëˈanuˈkxëndë ets kyajts jotkujk nekynyayjyäˈäwëdë. Duˈunëts njawë ko xyyajpäˈämbatanëbëts ja amay jotmay. Mäts meerë duˈun nnayjyawëdë, tats xynyimiindë Neville Bromwich diˈib tuump sirkuitë. Tats xyyoˈkmënaannäjxtë etsëts mëët njëëy nyaxtë. Extëmëts xyˈanmääytyë mëjwiin kajaats xyjotkujkmooytyë. Ja ojts nyëjkxnë naa a la 1 de la manyanë. Ko waanë yˈijty, ta yˈoˈkyë Daniel. Nitiits duˈun mëk ngajawëdë extëm ko yˈoˈkyë Daniel. Per oy dyuˈunëty, nmëmadaktëbëts ja jäj jëmuˈumën, pes nnijäˈäwëdëbëts ko ni yëˈë ja oˈkën mbäädë Daniel kyatukmastuˈutyëty ja tsojkën diˈib myëdäjtypy mä Jyobaa (Rom. 8:38, 39). ¡Nˈawijx njëjpˈijxtëbëts jatëgok nnaybyäädäˈänëdë mëdë Daniel ko nety jyukypyeky mä ja jembyë jukyˈäjtën! (Fwank 5:28, 29).

Majtskˈokëts të xypyaatyë derrame cerebral, per duˈunyëmëts nduny mëjjäˈäy mä tuˈukmujkën. Extëmëts të njukyˈaty, tëts xytyukniˈˈixë nbaˈˈayowëdëtsë jäˈäy etsëts njawët ja jyäj jyëmuˈumën, ets mas niˈigyë pënaty yajnäjxtëbë amay jotmay. Nduumbyëtsë mëjääw parëts kyaj tëgatsy nwinmay mä nmëguˈukˈäjtëm. Niˈigyëts nnayajtëyëty: “¿Päätyëdaa duˈun nyayjyawëty o wyinmay mët extëm të jyaty të kyëbety mä jyukyˈäjtën? ¿Wiˈixëts mbäät ndukˈixy ko nmëmääy nmëdajpyëts? ¿Wiˈixëts mbäät nmëjääwmoˈoytyë parë tmëmëdowdëdë Jyobaa?”. Njantsy tsyojkënyëˈajtypyëts nguˈixëyaˈanyë jiiky mëguˈuk. Pes kots njotkujkmoˈoy ets nmëjääwmoˈoy, nan jotkujkëts xyyajnayjyawëty.

Duˈunëts nnayjyawëty extëm jyënany ja diˈib jyaayë Salmo: “Kots xytyuktëjkë kanäk pëkyë mäˈäy täjën, mijtsëts xyjotkujkmooy etsëts oy xyyajnayjyäˈäwë” (Sal. 94:19). Jyobaa tëts xykyuentˈaty kots nmëdatyë amay jotmay mätsë nfamilyë, kots të nyajtukmëtsipˈatyë tëyˈäjtën, kots të njawë ko kyajts ti oy nduny ets kots nmëdäjtyë mëk moˈon mëk tujkën. Duˈunëtsë Jyobaa njawë extëmtsë nDeety.