1. ¿Ti käjpxwijën myooyë apostëlë Pablo ja Dios mëduumbëty diˈibë nety të yajwinˈixtë mëdë espiritë santë?

PABLO duˈun tˈanmääy ja Dios mëduumbëty diˈib mä primer siiglë: “Këdii xynyasˈixëdë ets mninaxëdët tijatyë naxwinyëdë jäˈäy tyuundëp” (Rom. 12:2, TNM). ¿Tiko duˈun ojts tkäjpxwijy ja yetyëjk toxytyëjk diˈibë nety të ttukëdëkëdë jyukyˈäjtënë Dios ets të yajwinˈixtë mëdë espiritë santë? (Rom. 1:7).

2, 3. 1) ¿Ti tyuumbyë Satanás parë xytyukmëjagamgaˈagäˈänëmë Jyobaa? 2) ¿Wiˈix mbäät nyajjëgakëm mä jot winmäˈäny tijatyë yˈääts tyikts të tpëjknë?

² Waˈanë netyë Pablo tmëmay tmëdäjy ko nääk ja Dios mëduumbëty të nyinaxëdë ja naxwinyëdë jäˈäyë wyijyˈäjtën ets ja axëëkpë jot winmäˈäny (Éfes. 4:17-19). Ets mbäät oytyim pënëty duˈun nyinaxyëty. Satanás ja diˈib diosˈäjtp yä naxwiiny, tiiyëm jyantsy yajtuumpy parë xytyukmëjagamgaˈagäˈänëmë Jyobaa. Extëm nˈokpëjtakëm, pën nˈatsojkëm nˈitäˈänëm mëj këjxm, mbäät yëˈë dyajtunyë Satanás parë xytyukmëjagamgakëmë Jyobaa. Nan mbäät dyajtuny wiˈix të nyaˈk të nbajtëm, ja ngostumbrëˈäjtëm o ja ëxpëjkën diˈib nmëdäjtëm parë nwinmäˈäyëm extëm yëˈë ttsoky.

³ ¿Wiˈix mbäät nyajjëgakëm mä jot winmäˈäny tijatyë yˈääts tyikts të tpëjknë? (2 Cor. 10:4, TNM). Min nˈokˈijxëm wiˈixë Pablo tˈatsoowëmbijty: “Nyajtëgeebyëts oytyiˈibë winmäˈäny diˈibë yaˈˈadijkypy es yaˈixyˈatët ja Dios. Tëgekyë winmäˈänyëty ndukmëdijëpts es tmëdowdët ja Kristë” (2 Kor. 10:5). Mëdë  Jyobaa nyaybyudëkë mbäät nyajjëgakëm mä jot winmäˈäny ja diˈib kyaj yˈoyëty. Ets duˈun extëm tuˈugë tsooy, mbäät tjëjpkuwäˈägë parë kyaj xytyukˈyoˈoyëmë benenë, nanduˈunë Diosë yˈAyuk, mbäät tjëjpkuwäˈägë parë kyaj xynyinäjxëm ja axëkˈäjtën diˈibë Satanásë jyaˈay yajjaˈäjtypy.

4. ¿Wiˈix nimay ojts nnayajtëgäjtsëm ko ojts nˈaxäjëm ja tëyˈäjtën?

⁴ Nˈokjamyajtsëm tijaty ojts nmastutëm ko ojts nˈaxäjëm ja tëyˈäjtën ets ko ojts nbëjtakëm ja winmäˈäny parë nmëdunäˈänëmë Jyobaa. Nimay ëtsäjtëm, kanäk pëky ja axëkˈäjtën ojts nmastutëm (1 Kor. 6:9-11). Njantsy myëjjäˈäwëm ko Jyobaa ojts xypyudëjkëm parë ojts nmastutëmë tyäˈädë axëkˈäjtën.

5. ¿Ti majtsk pëky xytyukˈanaˈamëmë Romanos 12:2?

⁵ Ninäˈä mbäät ngawinmäˈäyëm ko kyaj xynyekytyëgoyˈäjtxëm ets niˈigyë nnayajtëgäjtsëm. Mä nety nganëbajtëm, ojts nmastutëm ja poky kaytyeyë mëjwiin kajaabë, per tsojkëp duˈunyëm nduˈunëmë mëjääw parë njëjpkuwäˈkëm tukëˈëyë tijaty mbäät xyyajkäˈäjëm jatëgok. ¿Wiˈix mbäät duˈun nduˈunëm? Apostëlë Pablo tˈatsoowëmbity: “Këdii xynyasˈixëdë ets mninaxëdët tijatyë naxwinyëdë jäˈäy tyuundëp, niˈigyë yajtëgatstë ja mjot mwinmäˈäny” (Rom. 12:2, TNM). Min nˈokˈijxëm majtsk pëky diˈib mbäät nduˈunëm. Tuk pëky, kyaj nasˈijxëm parë xynyinäjxëm tijatyë naxwinyëdë jäˈäy tyuundëp. Majtsk pëky, tsojkëp niˈigyë nyajtëgäjtsëm ja jot winmäˈäny.

6. ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë yˈijxpajtënë Jesus diˈib yajpatp mä Matewʉ 12:43-45?

⁶ Ko apostëlë Pablo tmaytyaky nnayajtëgäjtsëm, kyaj yëˈë jeˈeyë tˈandijany nnayajtëgäjtsëm nikëjxy këbajky. Yëˈëdën yˈandijan nnayyajtëgäjtsëm tukëˈëyë (ixë rekuäädrë “ ¿Të mnayajtëgatsyëty o jeˈeyë mnaywyinjupyëty?”). Tsojkëp nyaˈˈajaˈamëm ja jot winmäˈäny, tyäˈädë yëˈë yˈandijpy tijaty ndunäˈänëm, tijaty nwinmäˈäyëm ets tijaty njäˈäwëm  këkpäät. Pääty, tsojkëp niˈamukë nnayajtëˈëwëm: “¿Wiˈixëts nnayyajtëgatsyëty parëts nbanëjkxë Kristë yˈijxpajtën? ¿Jeˈeyëts duˈun ngëxëˈëky nikëjxy këbajky? ¿O jantsy nnayajtëgäjtsëbëtsën këkpäät nëˈpäät?”. Mä Matewʉ 12:43-45 (käjpx) jap nbatëm tuˈugë ijxpajtën diˈibë Jesus pyëjtak ets diˈib xytyukˈijxëm ti mbäät nduˈunëm. Tyäˈädë ijxpajtën, yëˈë xytyukniˈˈijxëm ko kyaj jeˈeyë tsyokyëty nyajpëtsëˈëmdäˈäyëm ja axëëkpë jot winmäˈäny, tsojkëbën nyajtuktujkëm mëdë jot winmäˈäny diˈibë Dios tyukjotkëdakypy.

7. ¿Wiˈix mbäät nyajtëgäjtsëm ja jot winmäˈäny ets ja jot korasoon?

⁷ ¿Mbäät njantsy yajtëgäjtsëm ja jot winmäˈäny ets ja jot korasoon? Diosë yˈAyuk tˈatsoowëmbity: “Nayyakëdë es ja Dios mmoˈoyëdët ja jembyë jot winmäˈäny, es extëm ja jäˈäy ko tsyiidäˈäy es ttuktëkë ja wyitë jembyë es wäˈäts, nandëˈën paduˈudëkëdë ja jembyë jikyˈäjtën diˈibë Dios yajkoj ko nyayyajnikojtutë, es yaˈixëdë yë jembyë jikyˈäjtën jaˈagyëjxm ko mjikyˈattë wäˈäts es tëyˈäjtën mëët” (Éfes. 4:23, 24). Extëm nˈijxëm, mbäät nnayyajtëgäjtsëm, per tsiptäˈägäämp. Kyaj jeˈeyë tsyokyëty nnayjyëjpkuwijtsëm ko xytyukmiˈinëm ja axëëkpë tsojkën ets nmastutëm ja axëkˈäjtën, tsojkëbë duˈun nyajtëgäjtsëm ja jot nwinmäˈäny ets ja jot korasoon. Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy nyajtëgäjtsëm tijaty ntsojkënyëˈäjtëm, tijaty ndunäˈänëm ets tiko duˈun tijaty ndunäˈänëm. Per xëmë mëjääw yajtunäˈäny parë nyajtëgäjtsëm.

8, 9. Extëm jyajty tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm, ¿wiˈix xytyukˈijxëm ko jëjpˈam nyajtëgäjtsëm ja jot winmäˈäny ets ja jot korasoon?

⁸ Min nˈokˈijxëm wiˈix jyajty tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë nety jantsy awäˈän, ukp ets oypyënëty mëët tsyiptuny. Ko dyajtëgäjtsyë jyukyˈäjtën, ta ojts nyëbety. Ko duˈun ja jäˈäy tˈijxtë mä ja käjpnnuˈunk mä nety tsyëënë, yajmëjpëtsëëmdë Jyobaa. Per ko waanë tiempë nyajxy, ta tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm ajotkumonë twinguwäˈkë tuˈugë jotmay: nyimiinë mä tyëjk tuˈugë amuˈukyjyaˈay diˈib tsipˈëxtaapy. Yˈokmëmaˈkxtujk, per ja kyëjxy ja myaˈkxtujkën ko tyäˈädë amuˈukyjyaˈay tukˈyaxy ttukjojkyë Jyobaa xyëëw. Ta tnibëtsëëmy ets ttoony. ¿Tiko duˈun ttuuny? Yëˈko kyajnëmë nety dyaˈˈajaˈamëtyaˈay ja jyot wyinmäˈäny oyë netyë Biiblyë të jyapudëkëty parë nyayjyëjpkuwitsëdët ko jyantsy yˈawäˈänëty. O ja tuk pëky njënäˈänëm, kyaj nety të dyajtëgatsy ja jyot wyinmäˈäny ets ja jyot kyorasoon.

⁹ Per oy duˈun yˈokjäjty, tyuunë mëjääw parë dyajtëgäjtsˈadëtsyë jyaˈayˈäjtën, ets mët ko ja mëjjäˈäytyëjk pyudëjkëdë, ta wyimbajtˈadëtsy (Prov. 24:16). Ko tiempë nyajxy, ta yaˈijxy ko mbäät tyuunë mëjjäˈäy. Per pyat jatëgokë duˈumbë jotmay diˈibë nety të tˈokpatpë. Mä tuˈugë ux nyimiinë tuˈugë amuˈukyjyaˈay mä nety tyanë salonk tëjkwiiny ets jyayajkoxany tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tuump mëjjäˈäy. ¿Ti tyuunë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm? Myëmaˈkxtujk ets mëdë mayˈäjt wintsëˈkën tmëtmaytyaky ja amuˈukyjyaˈay, ta dyajnaxkëdaky ets ojts twoownëjkxy mä tyëjk. ¿Tiko duˈun ttuuny? Jaˈko të nety dyaˈˈajamë ja jyot wyinmäˈäny ets ja jyot kyorasoon. Të nety jyëmbity yujy tudaˈaky ets kyaj yˈoktsipjäˈäyˈäjnë, ko duˈun nyayajtëgäjtsë, yëˈë yajmëjpëtsëëmë Jyobaa.

10. ¿Ti yˈandijpy nyajtëgäjtsëm ja jot winmäˈäny etsë jot korasoon?

¹⁰ Myënëjkxypyë tiempë parë mbäät duˈun nnayajtëgäjtsëm. Waˈan tsyokyëty nduˈunëmë mëjääw kanäk jëmëjt parë mbäät nnayaˈoˈoyëm (2 Peed. 1:5). Kyaj mbäät ndëgäjtsëm oy nuˈun jeky kujk njamëduˈunënë Jyobaa, tsojkëbën nduˈunëm mëjääw parë mbäät nyajtëgäjtsëm ja jot winmäˈäny ets ja jot korasoon. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm? Min nˈokˈijxëm tuk pëky majtsk pëky tijaty mbäät nduˈunëm.

11. ¿Wiˈix xypyudëjkëmë nuˈkxtakën parë nyajtëgäjtsëm ja jot winmäˈäny?

¹¹ Tuk pëky diˈib jëjpˈam mbäät nduˈunëm, yëˈë ko nnuˈkxtakëm. Nanduˈun mbäädë Jyobaa nˈamdoˈow nbëjktsoˈowëm extëm niduˈuk diˈib jyaayë Salmo, diˈib jënan: “Dios, mmoogyëts tuˈugë korasoonë wäˈätspë, ets mmoogyëts tuˈugë jembyë winmäˈäny, tuˈuk diˈib xëmë itëp” (Sal. 51:10). Oy ko nwinmäˈäyëm ko tsojkëp nyajtëgäjtsëm ja jot winmäˈäny ets nˈamdoˈowëmë Jyobaa nyaybyudëkë. ¿Tiko nˈijtëm seguurë ko xypyudëkëyäˈänëm? Min nˈokˈijxëm ti tyukwandak ja israelitëty diˈib kujuundaktë ja tiempë mä jyukyˈajtyë Ezequiel: “Njëpëkäämpyës yë jyot wyinmaˈanyëty, jëtuˈunpë tä tsaajën ets nmoˈojaˈantës [...] ja jemypyë ja jot winmaˈany”, o ja tuk pëky njënäˈänëm, diˈib kyupëjkypy parë Dios nyëˈëmoˈoy tyuˈumoˈoyëdët (Ezeq. 11:19, TY). Tyäˈädë ääw ayuk xyjyotkujkmoˈoyëm. Jyobaa pyudëkëyan ja israelitëty parë nyayaˈoyëdët, ets nanduˈun tyam xypyudëkëyäˈänëm.

12, 13. 1) Extëm jyënaˈanyë Salmo 119:59, ¿tijaty mbäät nbawinmäˈäyëm? 2) ¿Tijaty mbäät nnayajtëˈëwëm?

¹² Myëmajtsk pëky diˈib nanduˈun jëjpˈam, yëˈë ets nbawinmäˈäyëm. Oy ko bom bom ngäjpxëmë Biiblyë ets njuˈtëmë tiempë parë nbawinmäˈäyëm. Ets mä duˈun nduˈunëm, oy ko nˈijxëm diˈibë jot winmäˈäny mbäät nyajtëgäjtsëm (käjpxë Salmo 119:59, TY; * Eb. 4:12; Sant. 1:25). Nˈokˈijxëm tijaty të xytyukninäjxëmë naxwinyëdë jäˈäy. Nan oy ko nayjyäˈäwˈijtëm tijaty diˈib këˈëm xyyajtëgoyäˈänëm etsë net nduˈunëmë mëjääw parë nmastutëm.

¹³ Pääty, oy ko nnayajtëˈëwëm: “¿Njäˈäwëbëts mätsë njot korasoon yiˈin waanë naywyinaxë?” (1 Peed. 2:1). “¿Ndukmëj ndukpatëbëts ja it lugäär mäts ntsoony, ja ëxpëjkën diˈibëts nmëdäjtypy o nuˈunëts ja meeny sentääbë nmëdaty?” (Prov. 16:5). “¿Njäämˈijxy nääxˈijxypyëts pënaty kyaj tmëdattë tijatyëts ëjts nmëdäjtypy ets pënaty tëgatsy ixˈäjttëp?” (Sant. 2:2-4). “¿Nˈoyˈijxypyëts tijatyë Satanásë jyaˈay yˈawäˈänëp?” (1 Fwank 2:15-17). “¿Nˈoyˈijxypyëtsë ixy jyawë mä axëëgë jäˈäy nyaymyëtˈit nyaymyëttsëënëdë ets mä nyayaˈook nyayajtëgoyëdë?” (Sal. 97:10; 101:3; Amós 5:15). Ko xyˈatsoowëmbitëdë tyäˈädë yajtëˈëwën, ta xypyëkäˈänyë kuentë mä mbäät mnayaˈoyëty. Pën nmëmadakëm nwijxëˈk nnujkëˈkëm ja diˈibë yˈääts tyikts të tpëjknë, ta nëjkx nyajjotkujkˈäjtëm ja nDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë (Sal. 19:14).

14. ¿Tiko jyëjpˈamëty nwinˈijxëmë oybyë mëtnaymyaayëbë?

¹⁴ Ets myëdëgëk pëky, jëjpˈam nwinˈijxëmë oybyë mëtnaymyaayëbë. Näˈäty, mbäät nbëjkëmë kuentë ko të xytyukninäjxëm extëm jyaˈayˈattë pënaty mëët nnaymyaˈayëm, per näˈäty kyaj yajpëkyë kuentë (Prov. 13:20). Mä eskuelë ets mä nduˈun nˈayoˈowëm xëmë nyajpatëm mëdë jäˈäy diˈib kyaj xypyudëjkëm parë nwinmäˈäyëm extëmë Jyobaa. Per mä reunyonk, nbatëmë oybyë mëtnaymyaayëbë diˈib mbäät xypyudëjkëm parë nyajnigëxëˈkëmë tsojkën ets nduˈunëm diˈib oy (Eb. 10:24, 25).

15, 16. ¿Wiˈixë Satanás dyajtëgatsäˈäny ja njotˈäjt nwinmäˈänyˈäjtëm?

¹⁵ Nˈokjamyajtsëm ko Satanás të ttuknibëjtäägë dyajtëgatsäˈäny ja njotˈäjt nwinmäˈänyˈäjtëm. Yajtuumpy jantsy kanäk pëkyë jot winmäˈäny parë dyajtëgoyaˈany ja tëyˈäjtën diˈib të nnijäˈäwëm mä Diosë yˈAyuk.

¹⁶ Ets duˈun extëm dyajtëëy ja Eva jam Edén nanduˈun tyam dyajtëy: “¿Ti jantsy duˈunë Dios të mˈanëˈëmxëdë ko...?” (Gén. 3:1). Yä naxwiiny mä Satanás yˈaneˈemy, nan nmëdoˈowëm  janääm jatsojk diˈib mbäät xyyaˈˈamajtsk xyyajjotmajtskëm, extëm: “¿Jantsy tëyˈäjtën ko Dios kyaj tkupëky etsë jäˈäy pyëkët ak yetyëjk o ak toxytyëjk? ¿Jantsy tëyˈäjtën ko Dios kyaj tkupëky ets xytyundëdë Diosˈuˈunk xëëw, jemy jëmëjt etsë kumpleˈanyë? ¿Jantsy tëyˈäjtën ko diˈib mDiosˈäjttëp kyaj tkupëky ets tyëkëdë neˈpyny mniniˈkxotyëty? ¿Jantsy tëyˈäjtën ko tuˈugë Dios diˈib tsojkp yajkubojkypy ets mduˈukmuktët mëdë mjiiky mëguˈuk etsë mmëtnaymyaayëbë diˈib të yaˈëxkexy mä mˈëxpëktë?”.

17. 1) ¿Ti mbäät nduˈunëm ko tijaty nnayajtëˈëwëm jodoty winmäˈänyoty diˈib mbäät xyyaˈˈamajtsk xyyajjotmajtskëm? 2) ¿Wiˈix wyimbëtsëmäˈäny extëm jyënaˈanyë Kolosʉ 2:6, 7?

¹⁷ Tsojkëp nˈijtëm seguurë mä tijaty nmëbëjkëm. Pën jaa ti diˈib nnayajtëˈëwëm jodoty winmäˈänyoty ets kyaj nbatëm wiˈix yaˈˈatsoowëmbity, mbäädë net xyyaˈˈamajtsk xyyajjotmajtskëm, dyajmäˈäty ja jot winmäˈäny ets dyajtëgoy ja mëbëjkën. Pääty, ¿ti net mbäät nduˈunëm? Diosë yˈAyuk xyˈanmäˈäyëm ets nyajtëgäjtsëm ja jot winmäˈäny parë ëtsäjtëm këˈëm nˈijxëm “diˈibë duˈun oy ets diˈibë yajkupëjkp ets diˈibë duˈun ja Dios tsyojkypy” (Rom. 12:2, TNM). Ko xëmë nˈëxpëjkëmë Biiblyë etsë ëxpëjkpajn, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë këˈëm nˈijxëm ko ja diˈib të njäjtëm, yëˈë duˈun ja tëyˈäjtën. Nan itäˈänëm seguurë ko ak oy tijatyë Dios nyiˈanaˈamëp. ¿Wiˈix wyimbëtsëmäˈäny? Nëjkxëp nmëdäjtëm täˈtspëky ja mëbëjkën, extëm tuˈugë kepy diˈib myëdäjtypy täˈtspëky ja yˈääts tyikts (käjpxë Kolosʉ 2:6, 7).

18. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë njëjpkuwäˈkëm ja axëkˈäjtën diˈibë Satanásë jyaˈay yajjaˈäjtypy?

¹⁸ Kyaj mbäät pën dyajtäˈtspëky ja nmëbëjkënyëˈäjtëm, këˈëm mbäät nyajtäˈtspëjkëm. Pääty, nˈokˈyaˈˈajaˈamëm ja jot winmäˈäny, nˈokmënuˈkxtakëmë Jyobaa ets nˈokˈamdoˈowëmë myëjääw. Nˈokpawinmäˈäyëm këkpäät, nˈokˈijxëm xëmë tijaty nwinmäˈäyëm ets tijaty ndunäˈänëm. Nˈokˈëxtäˈäyëmë oybyë mëtnaymyaayëbë, ets nˈoktuˈukmujkëm mëdë jäˈäy diˈib mbäät dyaˈoyë jot winmäˈäny. Ko duˈun nduˈunëm, ta nëjkx njëjpkuwäˈkëm parë kyaj xynyinäjxëm ja axëkˈäjtën diˈibë Satanásë jyaˈay yajjaˈäjtypy ets nyajkutëgoˈoyëm ja “winmäˈäny diˈibë yaˈˈadijkypy es yaˈixyˈatët ja Dios” (2 Kor. 10:5).