Nmaxuˈunkˈäjtyëts 19 äämbë mayë mä jëmëjt 1940, jap Amiún (Líbano). Ko tiempë nyajxy, tats ojts nëjkxnëdë tsënaabyë mä tuˈugë siudad Trípoli. Nˈyeˈky nbejtyëts mä tuˈugë familyë diˈib jantsy oyjyaˈayëty ets diˈib tsyojktëbë Jyobaa. Ndukaˈaxˈattëts nimëgoxk, nidëgëëgë toˈoxyˈënäˈk ets nimajtskë yaˈayˈënäˈk, ëjts diˈib tim mutsk. Diˈib jëjpˈam pyëjtaktëtsë ndääk ndeety, yëˈë ko tˈëxpëjktë Biiblyë, nyëjkxtë reunyonk ets ko tpudëjkëdë jäˈäy parë ttukˈixyˈäjttë Dios.

Ja kongregasionk mätsë nety nˈyeˈeytyë, tapë nety niganäägë nmëguˈukˈäjtëm diˈib nëjkxandëp tsäjpotm. Tuˈuk txëwˈäjty Michel Aboud, yëˈë ijty yajnäjxypyë estuudyë de liibrë. Jap tnijäˈäwë tëyˈäjtënë Nueva York, ets 1921, ta jyajty Líbano parë jäˈäy ttuknijäˈäwë ja tëyˈäjtën. Njamyejtsypyëts wiˈix ijty tsuj yajxon jyaˈayˈaty ets wiˈix tpudëjkë ja nimajtskpë toˈoxyˈënäˈkëty Anne mëdë Gwen Beavor, diˈibë nety të yˈotstë mä Eskuelë diˈib Galaad. Tyäˈädë toˈoxyˈënäˈkëty, mëjwiin kajaa tyuundë mä kongregasionk ets jantsy oy nyaymyaaybyëjkëdë mëdëtsë nfamilyë. Pes ko nyajxy kanäk jëmëjt, jantsy jotkujkëts nnayjyäˈäwë kots jatëgok naybyatë mëdë Anne jap Estados Unidos. Ok, tats nenduˈun mëët naybyatë Gwen, të nety pyëjknë mëdë Wilfred Gooch ets japë nety tyundë mä Betel diˈib Londres (Inglaterra).

Kots nmutskˈäjty kyaj nety nëgoo nyimayëtyë Testiigëty jap Líbano. Per oyëtsë nety kyaj nëgoo nimayˈattë, ndukniˈˈijxëdëtsë jäˈäy tijatyëtsë nety të njattë mä Biiblyë. Oy nääk ja wintsëndëjk diˈib mä relijyonk jyajotˈambëjktë. Axtë tyambäädëts njamyetsy wiˈixëts jap njäjttë.

Tëgok, jamëtsë nety nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxtë mëdëtsë ntsëˈë Sana mä tëjkë kanäk nikëˈëybyë. Tamëtsë nety nmëtmaytyäˈäktë tuˈugë jäˈäy ko myiiny tuˈugë teety. Waˈan pën ojts tyukˈawäˈänxëty ko tamëtsë nety nyajpäättë. Ta ja teety wixaty tˈanmääy ja ntsëˈëjëts ets ta jyantsy jyotˈambëjky, axtë ojts tkutijnaxy mä eskaleerë. Waˈan pën ojts tmëgajpxy ja polisiyë ets ta jyäjttë parë tpudëjkëdë ja ntsëˈëjëts diˈibë nety të tsyayuty. Ko ja polisiyë ojts dyajnëjkxtë ja teety, ta tpëjktë kuentë ko tujnmëëttëmë nety. Ta ja diˈib nyiwintsënˈäjtypyë polisiyë yajtëëwë: “Ets mijts, ¿yëˈëdënë jäˈäy mdukˈijxëp pënën Dios o yëˈë parë tsyiptun tsyipkäjpxtët?”.

Xëmëts njamyetsy wiˈixëts njäjt ngëbajttë ko ja nmëguˈukˈäjtëm ojts tˈanuˈkxtë tuˈugë autobus parëts nëjkxtët käjpxwäˈkxpë mä tuˈugë käjpnnuˈunk. Per ta myiiny tuˈugë teety diˈibë nety jap tuump mët tuk grupë jäˈäy etsëts xynyibëdëˈktë. Ojtsëts xyjyantsy tsyäägäˈätstë axtë yajkujujtëtsë ndeety. Njamyejtsypyëts wiˈixëts ja ndeety nˈijxy wineˈpyny jëjpneˈpyny. Tats ojts njëmbijnëdë mä autobus mët niˈamukë ja nmëguˈukˈäjtëm ets njantsy myay njantsy tyäjtëts. Kyajts njäˈäytyëgoy wiˈixëts ja ndääk tˈanmääyë ndeety ko nety twinmeˈexy: “Jyobaa, pokymyaˈkxtë mët ko kyaj tnijawëdë ti tyuundëp”.

Ets tëgok, kots ojts nëjkxtë parëts nguˈixëyäˈändë ja njiiky nmëguˈuk, tats njäjtë mätsë nanwelë ndatwelë tsyëënëdë. Ets nan tamë nety të jyaˈty tuˈugë obispë, yëˈë nyijäˈäwëbë nety ko Testiigëtsë ndääk ndeety. Jeˈeyënëmtsë netyë njëmëjt tëdujk. Tats ja obispë xyajtëëy: “Ets mijts, ¿tiko kyajnëm mnëbety?”. Tats nˈanmääy ko mutsknëmëts ets parëts nnëbatët, tsojkëbëts niˈigyë nˈaknijawëdë Biiblyë ets nyajkëktëkëdëts ja nmëbëjkën. Kom kyaj tˈoymyëdooy wiˈixëts nˈatsooy, ta tˈanmääy ja ndatwelëts ko kyajtsë nety të nwingutsëˈëgë.

Per kyajts xëmë duˈun ndimjäjt ndimkëbajttë. Pes pënaty tsënääytyëp Líbano jantsy ajiiky amëguˈugëty ets oyjyaˈayëty. Pääty xëmëts ojts nbäättë jäˈäy diˈib jyantsy myëdowandëbë Diosë yˈayuk ets mayëts nyaˈëxpëjktsondaktë.

Kotsë nety nˈeskuelëˈaty, ta jyajty tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm jap Líbano, diˈib tsoˈomp Venezuela. Jap ojts yeˈeytsyondaˈaky mätsë ngongregasionk ets nyaynyoobyëpëjkëdë mëdëtsë ntsëˈë, Wafa. Ok, ta pyëjktë ets ta ojts nyëjkxnëdë tsënaabyë Venezuela. Kots ijty xynyijayëdë Wafa, tatsë ndeety tˈanëëmë parëts jap nëjkxtët tsënaabyë, pes nëgooyëtsë nety xypyaˈˈayoownëdë. Ok, ¡ta ttukpëtsëëmyë wyinmäˈäny!

Mä jëmëjt 1953, tats ojts nëjkxtë Venezuela, japëts ntsënääytyë Caracas, naa japyë mä ja presidentë yˈity. Kom mutsknëmtsë nety nëgooyëts nˈixanë ko ja presidentë yajmënaxy kyarroty. Per ja ndääk ndeetyëts ojts tsyiptakxëdë jap tˈijxwëˈëmdët, pes tëgatsyë nety ja paˈis, ja ayuk, ja kostumbrë ets ja käˈäy ukën. Apenëtsë nety jap nˈyujäˈändë kots nbattë jotmay.

Ajotkumonëtsë ndeety pyäˈämbejty. Mëkëts njäˈäwëdë, pes yëˈë kyaj nety nëgoo pyeky yˈixëty, oyˈäjt mëkˈäjtpë nety. Ninäˈänëmtsë nety duˈun ngaˈixtë pyekyëty. Pes yëˈë pattë kanser ets ta yajtsujky. Per kyum sëmään, ta yˈoˈky.

Jatsë nety njëmëjt 13 kotsë ndeety yˈoˈky. Mëkëts nyajnäjxtë jäj jëmuˈumën, kyajts nbäätyë ääw ayuk wiˈixëts nimaytyäˈägët. Kyajts ndimwinmääytyë yˈoogëdëtsë ndeety, jantsy axëëgëts nayjyäˈäwëdë, ninäˈäts jyawë nganekyˈagujkˈat nganekyjyotkujkˈattët. Ja ndäägëts ojts tsyiptakxëty tkupëkët ko tëtsë netyë ndeety yˈoˈknë. Per tats nwinmääytyë ko kyaj jabäädë jukyˈäjtën jyëjpkëxy, etsë Jyobaa yëˈëts xypyudëjkëdë parëts nyajnëjkxˈadëˈëtstëdë njukyˈäjtën. Kots nbëtsëëmy mä bachiller, jatsë netyë njëmëjt 16, tats nwinmääy ko tsojkëbëtsë nety nbudëkët ja nfamilyë mëdë meeny sentääbë.

Naa jaa mä taabë tiempë pyejkyë Sana mëdë Rubén Araujo, diˈibë nety të yˈotsy mä Eskuelë diˈib Galaad ets të jyëmbity Venezuela. Ok ta ojts nyëjkxnëdë tsënaabyë Nueva York. Tatsë nfamilyë xyˈanmääy ko tsojkëbëts nˈaknëjkxët mä unibersidad, päätyëts ojts nëjkxy Nueva York mä nety yˈityë Sana mëdë Rubén parëts jap nˈakˈeskuelëˈatäˈäny. Yëˈëjëty mëjwiin kajaajëts xypyudëjkëdë parëts niˈigyë Jyobaa nmëwingonët. Mä ja kongregasionk Brooklyn Spanish, nan tapë nety mayë nmëguˈukˈäjtëm diˈib jantsy oy Dios mëduundëp. Nimajtsk diˈibëts ojts nmëyujy, Milton Henschel etsë Frederick Franz, diˈibë nety tuundëp Betel jap Brooklyn.

Kotsë nety nyaˈˈabatanë ja myëdujk jëmëjtpë mä unibersidad, tats nwinmääy titsë nety ndunaampy mätsë njukyˈäjtën. Diˈibëts xypyudëjkë parëts niˈigyë njot nwinmäˈäny nbëjtäˈägët etsëts nmëdunëdë Jyobaa, yëˈkots ojts ngajpxy tuˈuk majtskë artikulo mä rebistë Diˈib Xytyukˈawäˈänëm. Nˈijxypyëtsë nety wiˈix ja prekursoorëty ets ja betelitëty diˈib mätsë kongregasionk yajpäättë agujk jotkujk, ets ëjts nenduˈunëtsë nety nnayjyawëyaˈanyëty. Per kyajnëmtsë nety nëbety, tats nwinmääy ko tsojkëbëtsë netyë Jyobaa ndukëdëkëdë njukyˈäjtën. Tats nnëbejty 30 äämbë marsë 1957.

Kots nnëbajtääy, tatsë nwinmäˈäny ojts nbëjtaˈaky parëts nduundëkëyaˈany prekursoor. Nëgooyëtsë nety duˈun ndunandë, per nnijäˈäwëts ko tsiptäˈägäämp ndunëdëts prekursoor. Tats nwinmääy wiˈixëts nˈoktunët prekursoor ets nëjkxëdëts mä unibersidad. Tatsë ndääk ojts nijayë parëts ndukmëtmaytyaky mëdëtsë nmëgaˈaxëty ko kyajts nety nˈokˈëxpëkanë mä unibersidad ets ko jëmbitanëbëts Venezuela parëts nduundëkëyaˈany prekursoor.

 Tats njëmbijty Venezuela, junië poˈo 1957. Per tats nbëjky kuentë kotsë nfamilyë kyaj nety oy tyim yaˈix tyim yajpäättë, pes yajtëgoyˈäjttëbë nety meeny sentääbë. Parëts nbudëkët, tats ndëjkë tuumbë mä tuˈugë bankë. Per päätyëtsë nety të njëmbity Venezuela parëts ndunäˈäny prekursoor. Tats nwinmääy ko mbäädëts nmëduny etsëts nbrekursoorˈatët. Kanäk jëmëjtëts duˈun nˈaduunmujky. Ninäˈänëmëts nety duˈunë nxëëw ndiempë ngayajtuny, per jantsy agujk jotkujkëts nnayjyäˈäwë.

Diˈibëts nenduˈun agujk jotkujk xyjyantsy yajnayjyäˈäwë yëˈë kots nˈixyˈajtyë Sylvia, japë nety tsyoondë Alemania mëdë fyamilyë ets mëkë nety ttsokyë Jyobaa. Ok, tats mëët nbëjky ets nimajtskëtsë nˈënäˈk nmëdäjttë, Michel (diˈibëts nenduˈun ndijtëp Mike) etsë Samira. Ojtsëts nenduˈun nwoownëdë ja ndääk parëts nguentëˈatäˈändë. Kyajts ojts nˈoktuunëdë prekursoor parëts mbäät nguentëˈattë ja nfamilyë. Per duˈunyëmëts ndukxondaktë mäts nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxtë. Koogoots nmëdäjttë bakasyonk, tats mëdë Sylvia nduundë prekursoor ausilyaar.

Tamnëmtsë nety ja nˈënäˈkuˈunk yˈeskuelëˈattë kots nnayajtëëwë wiˈixëtsë nety xyˈixtë ja nmëdëjkpäˈä extëmëts të nmaytyaktsoony. Nitiitsë nety xykyatëgoyˈäjtxëdë, ets xywyingutsëˈkëdëbëts pënaty mëët ndundë mä bankë. Ntsojkypyëtsë nety etsëts ja jäˈäy xyˈixët extëm tuˈugë Dios mëduumbë. Ets yëˈëts jeˈeyë nwinmääynyëp. Päätyëts mëdë Sylvia ojts nwijtspëtsëmdë nuˈunëtsë nety nyajmeenytyundë. Pën pëtsëëmbëts mäts nmëduny, mbäädëtsë nety nyajmoˈoy kajaa meeny. Ets kom kyajtsë nety nmëdattë juy nuˈkxy, tats nwinmääytyë ko mbäädëtsë taabë meeny sentääbë nyajtundë kanäk jëmëjt, pën jukyˈäjttëbëts adëyë.

Ojtsëts xytsyiptakxëty duˈun ndunët. Per ja ngudëjkëts ets ja ndäägëts yëˈëts xypyudëjkëdë. ¡Agujk jotkujkëts njantsy nyayjyäˈäwë, mbäädëts nety nduundëkë prekursoor! Duˈunëts njäˈäwë extëmëts jyawë ja nëˈë nduˈu të yˈawäˈätsy, per ko waanë yˈijty, tats nyajmooytyë tuˈugë notisyë.

Tëgok, tatsë doktoor xyˈanmääytyë ko Sylvia uˈunkmëëdë nety. Kyajtsë nety ndimˈawix ndimjëjpˈixtë, per agujk jotkujkëts nayjyäˈäwëdë. Kyajts ojts xytsyiptakxëdë ngupëktë, tatsë net nˈawijx njëjpˈijxtë ja maxuˈunk diˈib minäämp jäˈtäämp. Per tëtsë nety nduknibëjtäägëdë ndunäˈändë prekursoor, ¿mbäädëtsëdaa nety duˈun nˈaktundë?

 Kots jatëgok nimaytyaktë, tats njënandë ko mbäädëts ndundë prekursoor. Ja nmäängëts Gabriel, ja myaxuˈunkˈäjty abril poˈo mä jëmëjt 1985. Tats nbëtsëëmy mätsë nety nduny mä ja bankë etsëts nduundëjkë prekursoor regulaar, junië poˈo 1985. Ok, tats nyaˈˈanmääy parëts ndunët mä Komitee diˈib Betel jap Venezuela. Ja nety jyagamëty naa 80 kilometrë mäts ntsëënëdë Caracas, ets jatsë nety nëjkxy majtskˈok o tëgëkˈok mä tuˈukpë sëmään.

Jamëtsë nety ntsëënë Caracas, per tats ntsënääytyëgäjtstë mä siudad La Victoria mä wingon wyeˈemyë Betel. Kajaajëts tyëgäjtstë njukyˈäjtën. Per nmooytyëbëtsë dyoskujuyëmë nfamilyë mët ko yëˈëts xypyudëjkëdë mëjwiin kajaa. Ja ntsëˈëjëts diˈib xyëwˈäjtypy Baha, jyënany ko yëˈë kyuentëˈataampy ja ndäägëts. Mike të nety pyëjknë, pääty yëˈëyëts mëët ntsënääytyëgäjtstë Samira mëdë Gabriel. Yëˈëjëty nan myastuttë ja myëtnaymyaayëbëty diˈibë nety myëdäjttëp Caracas. Ngudëjkëts Sylvia, nan ojts tsyiptakxëty tˈijxwëˈëmët, pes të nety tmëyujy ko tsyëënë mä tuˈugë siudad. Tëgäjtstëts kajaa njukyˈäjtën kots njäjtë La Victoria, tsojkëbëtsë nety nˈijxwëˈëmdët, pes mutsk ja tëjk mäts jap ntsënääytyë.

Ok, ta Gabriel ojts pyëjknë, etsë Samira ta wiinktsoo ojts nyëjkxnë tsënaabyë. Ets mä jëmëjt 2007, tats mëdë Sylvia nyajwoowdë Betel. Jantsy jotkujkëts nayjyäˈäwëdë axtë tyambäädëts ndukxondäˈäktë. Mike, ja nmäängëtsë kaˈaxkopkpë tyuny ansianë ets prekursoor mëdë kyudëjk, Mónica. Gabriel nenduˈun tyuny ansianë jap tyundë Italia mëdë kyudëjk Ambra. Etsë Samira prekursoora ets desde mä tyëjk tyuny parë Betel.

Nuˈunëts kujk njukyˈaty xëmëts të nwinmay tits nˈoktunëp mätsë njukyˈäjtën. Per kyajts nmëkjawë diˈibëts nwinˈijx. Pes koxyëbëts jatëgok nˈokˈyajtukwinˈixy, nan yëˈëjëts jatëgok ndunëp. Mëjwiin kajaats nmëjjawë tijatyëts të nduny mä Diosë tyuunk. Nuˈun të nyaxyë xëëw tiempë, tëts nˈixy ko jëjpˈam oy nˈijtëm mëdë Jyobaa. Oy ti ndukniwinmäˈäyëm ndunäˈänëm mä jukyˈäjtën, Jyobaa mbäät xymyoˈoyëm ja “yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën, diˈibë waanë niˈigyë myëjjëty këdiinëm diˈibë jäˈäy mbäät tjaygyukë” (Filip. 4:6, 7). Njantsy tyukxondaktëbëts kots ndundë Betel mëdë Sylvia, ets nwinmaytyëts ko jantsy oy diˈibëts nwinˈijxtë ndunäˈändë, pes xëmëts të nmëjpëjtäˈäktë Jyobaa.