1. ¿Wiˈix njëmbijtëm wijy, ets wiˈix xypyudëjkëm?

MÄ JYOBAA jam tsyoonyë wijyˈäjtën, ets mbäät xymyoˈoyëm mëjwiin kajaa. Santya̱ˈa̱gʉ 1:5 jyënaˈany: “Pën miitsëty niduˈugëty mdëgoyˈäjtxëp ja wijyˈäjtën, amdowdë Dios, es ja Dios mmoˈoyëdëp; jaˈa ko yëˈë nyayajkypy yajxon, ni jeˈeyë xykyaˈoˈom”. Tuk pëky wiˈix nyajnigëxëˈkëmë wijyˈäjtën, yëˈë ko ngupëjkëmë Jyobaa jyëjwijtsëmbijtën. Ko nˈijtëm wijy, ta kyaj nduˈunëm diˈib axëëk ets xypyudëjkëm parë niˈigyë nmëwingoˈonëmë Jyobaa (Prov. 2:10-12). Duˈuntsoo nnayaˈijtëm mä ja Diosë tsyojkën ets nˈawijxëm “ja jikyˈäjtën winë xëë winë tiempë” (Juud. 21).

2. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë nyajtsobatëm ko Dios xyjëjwijtsëmbijtëm?

² Kom pokyjyaˈay nyajpatëm ets wiˈixëm të nyaˈk të nbajtëm, mbäät xytsyiptakxëm ngupëjkëm ja nayjëjwijtsëmbitë o nˈijxëm ko oy. Per ko ndukˈoyˈäjtëm, ta nbëjkëmë kuentë ko päätyë Jyobaa xyjëjwijtsëmbijtëm mët ko xytsyojkëm. Proverbios 3:11, 12 jyënaˈany: “Uˈunk jaˈa, këdii xyjëjpkudijë ko Jyobaa mjëjwijtsëmbitëdët”, ets ta yˈakjënäˈäny: “Pesë Jyobaa tsyojkypy pënaty jyëjwijtsëmbijtypy”. Ninäˈä ngajäˈäytyëgoˈoyëm ko Jyobaa yëˈë xytyukmëtsojkëmë oyˈäjtën  (käjpxë Ebreeʉsʉty 12:5-11). Kom yajxon xyˈixyˈäjtëm, pääty xëmë xyjëjwijtsëmbijtëm extëm pyaatyëty. Mä tyäˈädë artikulo nˈixäˈänëm taxk pëky wiˈix nyajjëjwijtsëmbijtëm. 1) Ko këˈëm nnayjyëjwijtsëmbijtëm, 2) ko tääk teety tjëjwijtsëmbityë yˈuˈunk yˈënäˈk, 3) ko nyajjëjwijtsëmbijtëm mä Diosë kyäjpn ets 4) ti diˈib mas mëk ets kyaj dyuˈunëty ko nyajjëjwijtsëmbijtëm.

3. ¿Wiˈix mbäädë tääk teety ttukniˈˈixëdë ja yˈuˈunk yˈënäˈk ets këˈëm nyayjëjwijtsëmbitëdët? Pëjtäˈäk tuˈugë ijxpajtën.

³ Ko këˈëm nnayjyëjwijtsëmbijtëm, nan yëˈë yˈandijpy ko nmëdäjtëm ja madakën parë nˈanaˈamëm ja jot winmäˈäny ets ja jäˈäyˈäjtën. Kyaj duˈun të nmaxuˈunkˈäjtëm, këˈëmën mbäät njäjtëm nayjëjpkuwijtsëm. Mbäät nˈijxkijpxyëm extëm ko tuˈugë mixyuˈunk ogäˈän ttukjaty dyajˈyoˈoyëdë bisikletë. Tim ogäˈän, yëˈë ja tyeety okmäjtsˈijtëp parë kyaj kyunaxët. Per ko ja mixyuˈunk ogäˈän ttukjäjnë, ta ja tyeety wanaty wanaty tnasmatsë ja bisikletë. Ets ko tˈijxnë ko kyaj nyekykyunaxäˈäny, ta net tnaˈixy. Nanduˈun jyaty ko ja tääk teety ttukniˈˈixëdë ja yˈuˈunk yˈënäˈk maˈkxtujkën myëët ja “Jyobaa jyëjwijtsëmbijtën etsë yˈëwij kyäjpxwijën”, pyudëjkëdëp parë yˈittët wijy ets këˈëm nyayjëjwijtsëmbitëdët (Efes. 6:4, TNM).

4, 5. 1) ¿Tiko jyëjpˈamëty ets këˈëm nnayjëjwijtsëmbijtëm parë nmëdäjtëmë “ja jembyë jikyˈäjtën”? 2) ¿Tiko kyaj yˈoyëty nˈëxtëkëwäˈkëm ko ndëgoˈoyëm?

⁴ Nanduˈun jyaty mëdë jäˈäy diˈib yˈixyˈajtypyë Jyobaa mëjjäˈäy mëˈˈënäˈknë. Mbäät wanaty nyayjëjwijtsëmbityëty, per kyajnëm myëjay parë yajxon tjaygyukët ti oy ets ti axëëk. Per ko dyajtsondaˈaky “ja jembyë jikyˈäjtën” ets ttunyë mëjääw parë tpanëjkxë Kristë yˈijxpajtën, ta niˈigyë tjaygyukë (Éfes. 4:23, 24). Ko këˈëm nnayjëjwijtsëmbijtëm, yëˈë xypyudëjkëm parë “nmastutëm ja jikyˈäjtënë axëëkpë, [...] es njikyˈäjtëm yää mä tyäˈädë naxwinyëdë wijy kejy, tëyˈäjtën mëët es extëm ja Dios ttseky” (Titʉ 2:12).

⁵ Per niˈamukë pokyjyaˈay nyajpatëm (Ecl. 7:20). Pääty ko tuk tëgok ndëgoˈoyëm kyaj yëˈë tˈandijy ko kyaj njäjtëm nnayjëjwijtsëmbijtëm. Proverbios 24:16 jyënaˈany: “Mbäät ja oyjyaˈay kyëday axtë jëxtujkˈok, ets pëdëˈëgäämp”. ¿Ti pudëkëyanëp? Kyaj pyëdëˈëgäˈäny mët ja kyëˈëm mëjääw, yëˈë duˈun mët ja Diosë myëjääw (käjpxë 2 Korintʉ 4:7). Tuk pëkyë oybyë jäˈäyˈäjtën diˈib yajkypyë Diosë myëjääw, yëˈë ko këˈëm nnayjëjwijtsëmbijtëm.

6. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë yajxon nˈëxpëjkëmë Biiblyë? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky).

⁶ Parë njäjtëm këˈëm nnayjëjwijtsëmbijtëm, jëjpˈam ets nuˈkxtakëm, nˈëxpëjkëmë Biiblyë ets nbawinmäˈäyëm. Per ¿ti mbäät xytyuny pën mtsiptakxëp xyˈëxpëkëdë Biiblyë o kyaj xytsyojkënyëˈaty mˈëxpëkäˈäny? Këdii wiˈix mnayjyawëty. Jyobaa mbudëkëyanëp parë xytsyojkënyëˈatët xyˈëxpëkëdë yˈAyuk, per net pën mnayäjkëp (1 Peed. 2:2). Tim jawyiin, amdowë Jyobaa naybyudëkë ets mnayjëjwijtsëmbitëdët këˈëm parë xyˈëxpëkëdë yˈAyuk, ta net xytyunët extëm të xyˈanëëmë. Mbäät mˈëxpëjktsondaˈaky naa wanaty, ets ta ogäˈän xytyukxondäˈägäˈäny ets xyˈixäˈäny ko kyaj nëgoo tsyipëty. Jantsy oy mnayjyawëyaˈanyëty ko aduˈuktuuy xypyawinmayët nuˈunën yˈoyëtyë Jyobaa jyot wyinmäˈäny (1 Tim. 4:15).

7. ¿Wiˈix xypyudëjkëm ko nnayjëjwijtsëmbijtëm parë nyajmëjwindëjkëmë Diosë tyuunk? Nimaytyäˈäk mët tuˈugë ijxpajtën.

⁷ Ko këˈëm nnayjëjwijtsëmbijtëm, nan xypyudëjkëm parë nyajmëjwindëjkëmë Diosë tyuunk extëm ndukniwinmäˈäyëm. Min nˈokˈijxëm tuˈugë ijxpajtën. Tuˈugë uˈunkteety ojts tpëkyë kuentë ko kyaj nëgoo tnekytyukxondaˈaky ko nyijkxy käjpxwäˈkxpë. Kom myëmääy myëdäjë tyäˈädë, ta tpëjtakyë wyinmäˈäny tyunäˈäny prekursoor regulaar. Ta ogäˈän ojts tkajpxyë artikulo diˈib nyimaytyakypyë prekursoorˈäjtk ets ta nanduˈun nyuˈkxtaky. Ko duˈun ttuuny, yëˈë mëjääwmooyë ets pudëjkë parë niˈigyë tmëwingoonyë Jyobaa.  Nan tuun prekursoor ausilyaar koogoo myadaky. Jam ja wyinmäˈäny tpëjtaky mä tyunäˈäny prekursoor regulaar ets kyaj tnasˈijxë parë nitii yajtuˈuˈadukëdët. Ko ja tiempë nyajxy, ta duˈun tyuundëjkë.

8, 9. ¿Ti pudëkëyanëp ja tääk teety mä dyajˈyaaktë yˈuˈunk yˈënäˈk parë tmëdundëdë Jyobaa?

⁸ Tääk teety diˈib Dios mëduundëp nyikëjxmˈäjttëp ets dyajˈyaak dyajpattëdë yˈuˈunk yˈënäˈk “mä Jyobaa jyëjwijtsëmbijtën etsë yˈëwij kyäjpxwijën” (Efes. 6:4, TNM). Tyäˈädë tsiptakp mëjwiin kajaa, ets niˈigyë mä tyäˈädë tiempë diˈib ndukjukyˈäjtëm (2 Tim. 3:1-5). Ko ënäˈkuˈunk myaxuˈunkˈattë tapë wyinmäˈäny, per tsojkëp yajtukniˈˈixëdët ti oy ets ti axëëk, net oy jyaˈayˈattët ko nety yaˈkˈabattë (Rom. 2:14, 15).

⁹ Ko ja tääk teety tjëjwijtsëmbittë yˈuˈunk yˈënäˈk mëdë tsojkën, ta tjawëdë ko yajkuentˈäjttëp. Nan pyëjktëbë kuentë ko kyaj mbäät naspëkë yˈittë ets ko tijaty tyuundëp mbäät wyimbëtsëmy oy o axëëk. Pääty jyëjpˈamëty etsë tääk teety tˈëxtäˈäytyëdë Jyobaa nyaybyudëkë parë dyajˈyaaktëdë yˈuˈunk yˈënäˈk. Ko tiempë nyaxy, tëgäjtsp wiˈixë jäˈäyë yˈuˈunk yˈënäˈk dyajˈyaaktë ets nan wiˈixëm ja kostumbrë yajmëdaty mä tuˈuk tuˈugë lugäär. Per ko ja tääk teety tpanëjkxtë wiˈixë Dios tyuˈumoˈoyëdë, ta kyaj tiko janäämëty nyayajtëwëdët wiˈix ja yˈuˈunk tˈokˈyajˈyaaktët ets nan kyaj yëˈë dyajtundët ja wijyˈäjtën diˈib yä naxwiiny.

10. ¿Ti tääk teety tukniˈˈijxëdëbë Noé yˈijxpajtën?

¹⁰ Nˈokˈijxëmë yˈijxpajtën ja Noé. Ko Jyobaa ojts tyukˈaneˈemyëty ets tkojët ja arkë, Noé kyaj nety tnijawë wiˈix tkojët. Tsojkëbë nety ttukˈijxpatëdë Jyobaa ets duˈunën ttuuny, “[kyuytyuundääy] extëm ënety yëˈë Dios të yˈënëˈëmxëtyën” (Gén. 6:22, MNM). ¿Wiˈix wyimbëtsëëmy? Nitsoktë mët ja fyamilyë ko ojts tkojy ja arkë. Ko nanduˈun ojts tpanëjkxy extëmë Jyobaa tyuˈumooyë, ta oy yˈuˈunkteetyˈajty. Yˈëwij kyäjpxwij yajxon ja yˈuˈunk yˈënäˈk ets myooy tuˈugë oybyë ijxpajtën, seguurë ko mä tadë tiempë nan ojts tsyiptakxëty (Gén. 6:5).

11. ¿Wiˈix mbäät wyimbëtsëmy pën ja tääk teety myëmëdoowdëbë Jyobaa mä yˈuˈunk dyajˈyaaktë?

¹¹ Pën mijts jamë mˈuˈunk mˈënäˈk, ¿wiˈix mbäät xykyuytyuundäˈäy extëmë Jyobaa mˈanëˈëmxëty? Ko xymyëdoowˈitët. Nasˈixë waˈanë Jyobaa mbudëkëty mët ja ëwij käjpxwijën diˈib miimp mä yˈAyuk ets diˈib yajkypyë kyäjpn. Ko duˈun xytyunët, mbäät ok ja mˈuˈunk mˈënäˈk tkukäjpxëdë. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm jyënaˈany: “Mëjwiin kajaats nmëjjawë wiˈixëtsë ndääk ndeety xyyajˈyeˈky. Tyuundë mëjääw parëts xyˈajäjt xyjotjäjtëdë. Kajaats xypyudëjkëdë parëts tyam duˈun nDiosmëduny”. Näägë uˈunk ënäˈk myastuttëbë Dios oy ja tyääk tyeety të tjatundë mëjääw. Per kyaj tiko nyaybyokyˈixëdët ja tääk teety mët ko të tjapudëkëdë nuˈun myadäˈäktë, nan mbäät tˈawixtë ko ja näˈä ja yˈuˈunk tnijëmbitëdë Jyobaa.

12, 13. 1) ¿Wiˈixë tääk teety dyajnigëxëˈëktë ko myëmëdoowdëbë Dios ko yaˈëxkexy tuˈugë yˈuˈunk? 2) ¿Wiˈix tuˈugë familyë ttukˈoyˈajty ko ja tääk teety tmëmëdoowdë Dios?

 ¹² Mä tääk teety mas tsyiptakxëty tmëmëdowëdë Jyobaa, ja ko tuˈugë yˈuˈunk yaˈëxkexy mä Diosë kyäjpn. Min nˈokˈijxëm wiˈix jyajty tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm ko ja nyëëx yaˈëxkejxy ets ojts tsyoˈonë mä tyëjk. Tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm jyënaˈany: “Nˈëxtaabyëts ijty mä ëxpëjkpajn tits nˈoktukwäˈkpatëp parëts naynyikäjpxtuˈudëdët kots nyajnaxyë tiempë mëdëts ja nëëx etsëts ja nˈok”. Ta ja myëmëjjäˈäy tsuj yajxon tyukˈijxë ko kyaj tnekynyikëjxmˈattë ja nyëëx ets ko tsojkëp tmëmëdowdëdë Jyobaa parë kyaj tjëjpkuwäˈägëdët ja jyëjwijtsëmbijtën.

¹³ Ko ja tiempë nyajxy, ta ja nyëëx jyëmbijty mä Diosë kyäjpn. Tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm jyënaˈany: “Tyam xëmëts xymyëgajpxy o xytyuknigexyëtsë mensaje. Ets mëjwiin kajaats xywyingutsëˈëgëdë mët ko nyijäˈäwëp ko nmëmëdoowdëtsë Dios. Jantsy oyëts mëët nˈittë”. Pën mijts të yaˈëxkexy tuˈugë mˈuˈunk, ¿mdukˈijxpataambyë Jyobaa amumduˈukjot ets kyaj xyyajtunäˈänyë mgëˈëm winmäˈäny? (Prov. 3:5, 6). Jamyats ko päätyë Jyobaa xyjëjwijtsëmbijtëm mët ko wyijˈyëty ets mët ko xyjantsytsyojkëm. Ninäˈä xykyajäˈäytyëgoyët ko Jyobaa yäjkë yˈUˈunk parë niˈamukë nbatëm ja nitsokën, axtë ja mˈuˈunk, ets nipën tkatsoky kyutëgoyët (käjpxë 2 Peedrʉ 3:9). Pääty miitsëty tääk teety, duˈunyëm axäjëdë ja Jyobaa jyëjwijtsëmbijtën ets wiˈix mduˈumoˈoyëdë, axtë mä mtsiptakxëdë xymyëmëdowdët. Kupëktë ja Diosë jyëjwijtsëmbijtën ets këdii xyˈawäˈktuktë.

14. ¿Wiˈixë Jyobaa xytyuˈumoˈoyëm mët yëˈëgyëjxm ja tuumbë diˈib kuwijy?

¹⁴ Jyobaa të twandaˈaky tkuentˈatäˈänyë nyax kyäjpn, tkuwäˈänäˈäny ets ttukniˈˈixëyaˈany. Ets kanäk pëky duˈun ttuny, extëm nˈokpëjtakëm, të ttuknipëkyë Jesus parë yajkuentˈatëdë kyäjpn, ets yëˈë ta net të ttuknipëky ja “tyuumbë diˈibë kuwijy” parë dyakët ja käˈäy ukën mä meerë nyajtëgoyˈäjtëm (Luk. 12:42). Tyäˈädë “tyuumbë diˈibë kuwijy” wiˈixëm xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm ets xyjëjwijtsëmbijtëm. ¿Të mijts mbudëkëty tuˈugë diskursë o tuˈugë artikulo parë të xyyajtëgatsyë mjot mwinmäˈäny o wiˈix tijaty xytyuny? Pën tëë, mbäät mnayjyawëty jantsy jotkujk, pes yëˈë yˈandijpy ko të mnayakyëty parë Jyobaa mjëjwijtsëmbitëdët (Prov. 2:1-5).

15. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë ndukˈoyˈäjtëm tijatyë mëjjäˈäytyëjk tyuundëp?

¹⁵ Jesus yëˈë të ttuknipëkyë mëjjäˈäytyëjk parë tkuentˈatët ja Diosë kyäjpn. Biiblyë jyënaˈany ko “nyayäjkë yetyëjkëty” parë ëtsäjtëm (Efes. 4:8, TNM; Éfes. 4:11-13). ¿Ti mbäät nduˈunëm parë ndukˈoyˈäjtëm tijatyë mëjjäˈäytyëjk tyuundëp? Ko niˈˈijxtutëm ja myëbëjkën ets ja oybyë yˈijxpajtën, ets ko nmëmëdoˈowëm ja käjpxwijën diˈib xymyoˈoyëm mëdë Biiblyë (käjpxë Ebreeʉsʉty 13:7, 17). Nˈokjamyajtsëm ko mëjjäˈäytyëjk xytsyojkëm ets ko yëˈë xytyukmëtsojkëm parë oy nˈijtëm mëdë Jyobaa. Extëm nˈokpëjtakëm, netyë xypyudëkëyäˈänëm ko ndëgoyˈäjtëm mä tuˈukmujkën o ko kyaj nëgoo nˈoktukxondakënë Diosë tyuunk. Myëdoowˈitandëp yajxon ti ndukmëtmaytyakëm, xymyëjääwmoˈoyäˈänëm ets xymyoˈoyäˈänëmë oybyë käjpxwijën diˈib mä Biiblyë. ¿Mˈijxypy mijts ko yëˈë Jyobaa mtsojkëp ko ja mëjjäˈäytyëjk mbudëkëty?

16. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë ja mëjjäˈäytyëjk ttukxondäˈäktët ja tyuunk?

¹⁶ Näˈäty, tsiptakxëbë mëjjäˈäytyëjk xymyoˈoyëmë käjpxwijën. Nˈokwinmäˈäyëm wiˈix nyayjyäˈäwë ja kugajpxy Natán ko ojts tninëjkxy ja rey David parë tmëtmaytyaky mä nety të tkuyuˈutsy ja pyoky kyaytyey (2 Sam. 12:1-14). Seguurë ko apostëlë Pablo nan ojts jyotmëktaˈaky parë ojts tkäjpxwijy ja apostëlë Pedro ko kyaj tnekytyuunyë kuentë ja myëguˈuktëjk diˈib kyaj jyudiyëty (Gal. 2:11-14). Pääty, ¿ti mbäät  xytyuny parë ja mëjjäˈäytyëjk ttukxondäˈäktëdë tyäˈädë tuunk? Ko mnaybyëjtäˈägëdët yujy tudaˈaky, xymyëdoowˈitët wiˈix mˈanëˈëmxëty ets ko xymyëjjawët. Ko mbudëkëdët, duˈun xyˈixët ko yëˈë Dios yajnigëxëˈkypy ko mtsojkëp. Net xytyukˈoyˈatët ets ja mëjjäˈäytyëjk ttukxondäˈäktët ja tyuunk.

17. ¿Wiˈixë mëjjäˈäytyëjk tpudëjkëdë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm?

¹⁷ Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë nety axëëk të jyaty të kyëbety mä jyukyˈäjtën, mon tukë nety yajpääty ets wyinmääy ko tsip ttsokëdë Dios. Yëˈë tnimaytyaˈaky: “Nnijäˈäwëbëtsë nety ko tsojkëbëts nmëtmaytyäˈägëdë mëjjäˈäytyëjk. Yëˈëjëty kyajts ojts xyˈoodë ets ni xykyaˈëbat xykyakäjpxpattëts. Niˈigyëts ojts xymyëjääwmoˈoytyë ets xyjotmëkmoˈoytyë. Ets koogoo ijty kyexy ja tuˈukmujkën, oy nuˈun tmëdattët ja tyuunk, seguurë kots ijty niduˈuk xynyiminy etsëts xyyajtëy wiˈixëts nyajpääty. Kom axëëgëts njäjty ngëbejty, tsipëts ijty nmëbëkët ko xynyitëjkëbëts xytsyokëdë Dios. Perë Jyobaa yëˈë janääm jatsojk yajtuumbyë kyäjpn etsë mëjjäˈäytyëjk parëts xytyukˈixy ko xytsyojkpëts. Nˈamdoopy nbëjktsoobyëts parëts xypyudëkët etsëts ninäˈä ngamastuˈudët”.

18, 19. ¿Ti diˈib niˈigyë mëk ets kyaj dyuˈunëty ko nyajjëjwijtsëmbijtëm? Pëjtäˈäk tuˈugë ijxpajtën.

¹⁸ Mëk njäˈäwëm ko nyajjëjwijtsëmbijtëm, per niˈigyë myëkëty ko njëjpkudijëm (Eb. 12:11). Min nˈokˈijxëmë yˈijxpajtënë Caín ets ja rey Sedequías. Ko Dios tˈijxy ko Caín yˈaxëkˈijxypy ja myëgaˈax ets yaˈoogaampy, ta tˈanmääy: “¿Wiˈix ko mjootˈambëky? ¿Wiˈix ko mwiin mjëjp xyyajtëgatsy? Koxyëp jeexyë mijts oy xyˈëktuny winë, jotkujk jeexyë mˈijxëˈëky mgoowëˈëky. E kom käˈäp duˈun xytyuny, pääty yëˈë nëë poky ëwxijtp tyimyˈity, ets mëmëdäˈägäˈänyë. E ko mijts xytyukˈaˈixëty mijts yëˈë nëë poky mˈëkmëmëdaknëp” (Gén. 4:6, 7, MNM). Jotmaymyëët njënäˈänëm ko Caín kyaj tmëmëdooyë Jyobaa. Yaˈoˈk ja myëgaˈax ets kyuˈayoˈowë nuˈun ja xyëëw jyukyˈäjtën (Gén. 4:11, 12). Koxyëp tkupëjky wiˈixë Jyobaa jyëjwijtsëmbijtë, kyajxyëp duˈun dyajnäjxyë jäj jëmuˈumën.

¹⁹ Sedequías axëëk ojts yˈaneˈemy ets kyaj yˈijty jotmëk. Ja tiempë mä ojts yˈaneˈemy, jamˈäjtpë netyë amay jotmay Jerusalén. Ja kugajpxy Jeremías kanäkˈok jyaˈˈanmääyë ets kyaj tnekytyunëdë axëkˈäjtën, per kyaj tkupëjky ja nayjëjwijtsëmbitë ets axëëk tkujäjt tkukëbajtë (Jer. 52:8-11). Extëm nˈijxëm, Jyobaa kyaj xyjatukmëtsojkëm ets nanëgoobë nˈayoˈowëm (käjpxë Isaías 48:17, 18). *

20. ¿Wiˈix jyatäˈändë pënaty jyëjpkudijëdëbë Diosë jyëjwijtsëmbijtën ets pënaty kyupëjktëp?

²⁰ May tyamë jäˈäy diˈib jyëjpkudijëdëbë Diosë jyëjwijtsëmbijtën. Per tim tsojk tkuˈayowëyäˈändë (Prov. 1:24-31). Pääty, nˈokkupëjkëm ja nayjëjwijtsëmbitë parë nˈijtëm wijy. Proverbios 4:13 xyˈanmäˈäyëm: “Naygyumatsëdë mä ja nayjëjwijtsëmbitë, këdii xynyasmatsë. Kuwäˈän, pes yëˈë duˈun mjukyˈäjtënˈäjtypy”.