1, 2. ¿Tiko kyaj mbäät axëëk mnayjyawëty pën kyajnëm mnayˈaˈixëty mnëbatët? (Ixë dibujë mëdiˈibë miimp mä rebistë nyiˈak).

 JANTSY oy pën të ja mwinmäˈäny xypyëjktaˈaky parë net mnëbatäˈäny. Pën ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuundëp mëjjäˈäy yˈijxtëp ko mbäät mnëbety, ¿tiko mganëbety? Duˈunën mbäädë Jyobaa xymyëduny agujk jotkujk.

² Ets pën myaˈˈanmaapy ko kyajnëm mbäät mnanëbety o pën kyajnëm mnayˈaˈixëty, këdii axëëk mnayjyawëty. Mbäät niˈigyë mwinmäˈäny xypyëjktaˈaky parë duˈunyëmë Jyobaa xymyëduunˈadëˈëtsët ets oknëm mnëbatët.

3. ¿Wiˈix ja yajkutujkpë mëdiˈibë Etiopía tˈanmääyë Felipe, ets ti nnayajtëˈëwëm? (Apostʉlʉty 8:36, 38).

³ (Käjpxë Apostʉlʉty 8:36, 38). Ja yajkutujkpë mëdiˈibë Etiopía duˈun tˈanmääyë Felipe: “¿Kyajts mbäät xyajnëbetyë?”. Ko duˈun jyënany yëˈë xytyukˈijxëm ko ijtpë nety seguurë ko jantsy nëbatäämp. Per ¿mbäädëdaa nety nyëbajnë?

4. ¿Wiˈix ja Etiopía jäˈäy dyajnigëxëˈky ko yˈakˈixyˈataambyë netyë Jyobaa?

⁴ Ja Etiopía jäˈäy japë nety të yˈotsy Jerusalén parë ojts të  “tˈawdaty ja Dios” (Apos. 8:27). Yëˈë të nety tkupëky ja judiyëtëjkë ryelijyonk ets të nety tˈixyˈatyë Jyobaa ko tkajpxyë Escrituras Hebreas, per yˈaknijawëyaambyë nety. Pääty ko Felipe pyatë yëˈë nety kyajpxypy ja nekyxyaatsy mëdiˈibë Isaías jyaay (Apos. 8:28). Tsipë nety yajjaygyukët mëdiˈibë jam kyajpxypy, per tyuunë mëjääw parë niˈigyë tˈaknijawëyany.

5. ¿Ti tyuun ja Etiopía jäˈäy ko tnijäˈäwë ja tëyˈäjtën?

⁵ Yäˈädë jäˈäy kajaa nety ja tuunk tnikëjxmˈaty, pes “jaˈa ijtp tesoreerë mä ja toxytyëjk Kandasë, Etyopiië reynë” (Apos. 8:27). Per oyë nety duˈun ja tuunk tnikëjxmˈaty, jyuˈtë tiempë parë tˈawdatanyë Jyobaa. Kyaj yëˈëyë ttukjotkujkˈäjty ko nety të tnijawë ja tëyˈäjtën, yˈakˈëxtääyˈadëtsën niˈigyë, pes kajaa ojts tyuˈuyeˈey parë jyajty Jerusalén ets tˈawdatäˈänyë Jyobaa. Seguurë ko yajtuunë xyëëw tiempë etsë myeeny syentääbë, per pääty duˈun ttuuny mët ko tˈawdatanyë Jyobaa.

6, 7. ¿Ti tyuun ja Etiopía jäˈäy parë niˈigyë ttsojkyë Jyobaa?

⁶ Felipe yëˈë tyukmëtmaytyak mëdiˈibë nety kyaj tnijawë ja Etiopía jäˈäy, extëm ko Jesus yëˈëjën ja Mesías (Apos. 8:34, 35). Yäˈädë jäˈäy tim ajäjt tim jotjäjtë ko tnijäˈäwë tijatyë netyë Jesus të tyukmëdunyëty. ¿Ti net tyuun? Ta jyënany ko nyëbatäˈäny parë tpanëjkxäˈänyë Jesus mët ko të nety niˈigyë tˈixyˈatyë Jyobaa etsë Jesus. Ko Felipe tˈijxy ko mbäät nyëbety, ta dyajnëbejty.

⁷ Mbäät mbudëkëtyë yˈijxpajtën ja Etiopía jäˈäy parë mnëbatët. Pes mbäät nanduˈun mjënäˈäny extëm jyënany: “¿Kyajts mbäät xyajnëbetyë?”. Min nˈakˈijxëm wiˈix mbäät tijaty xytyuny extëm ja Etiopía jäˈäy. Niˈigyë mˈakˈëxpëkët, xykyuytyunët mëdiˈibë mjäjtypy ets niˈigyë xytsyokëdë Jyobaa.

8. Extëm jyënaˈanyë Fwank 17:3, ¿ti mbäät xytyuny?

⁸ (Käjpxë Fwank 17:3). Waˈan yëˈë mbudëjkë extëmë Jesus jyënany mä yäˈädë tekstë parë xyˈëxpëjktsondakyë Biiblyë. Yëˈëjën nimayë jäˈäy të pyudëkëdë parë të yˈëxpëjktsondäˈäktë. Per xypyudëjkëm nanduˈun parë nˈëxpëjkˈadëtsëm. Duˈunyëm nˈixyˈatäˈänëm tuˈuk tuˈugë xëëw ja “Diosë tëyˈäjtënbë” (Ecl. 3:11). Ko nˈixyˈäjtˈadëtsëmë Jyobaa, ta niˈigyë nmëwingonäˈänëm ets duˈun xëmëkyëjxm nˈixyˈatäˈänëm (Sal. 73:28).

9. ¿Ti tsojkëp nˈaktuˈunëm oyë nety të njanijäˈäwëm ja tëyˈäjtën mëdiˈibë wingëjxy?

⁹ Ko nˈixyˈäjtsondakëmë Jyobaa, ta nnijäˈäwëm ja tëyˈäjtën mëdiˈibë wingëjxy. Apostëlë Pablo ja ojts ttijy “ja tëyˈäjtën diˈibë  kyaj tsyipëty” ko tnijäˈäyë ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë Ebreeʉsʉty. Ko duˈun jyënany, kyaj yëˈë dyajjaygyukëyany ko kyaj yajmëjpëjktäˈägët ja tëyˈäjtën mëdiˈibë wingëjxy, pes yëˈë mëët ojts tˈijxkijpxyë ja letsyë mëdiˈibë yajmooytyëp ja maxuˈunk (Eb. 5:12; 6:1). Ets nanduˈun tˈakˈanmääy ja Diosmëduumbëty ko tsojkëbë nety niˈigyë tnijawëdët ja tëyˈäjtën mëdiˈibë nëˈpäät këkpäät. ¿Mtsojkënyëˈajtypy xyˈëxpëkäˈäny tijaty tukniˈˈijxëbë Biiblyë? ¿Mˈakˈixyˈataampy niˈigyë Jyobaa ets mnijawëyaampy tijaty tyuknibëjktakëp?

10. ¿Tiko nääk tsyiptakxëdë yˈëxpëktët?

¹⁰ Ets mijts, ¿mjäjtypy mletrëkäjpxët ets të mˈeskuelëˈaty? ¿Mtsojkënyëˈajtypy mˈëxpëkäˈäny? Nääk jyënäˈändë ko nëgoobë nˈeskuelëˈäjtëm, ¿nanduˈun mwinmayë? Ta mëdiˈibë duˈun jënandëp. Pën mtsiptakxëp, Jyobaa yëˈë mbudëkëyanëp, pes yëˈë mëdiˈibë mas oy mbäät myaˈëxpëkyëty.

11. ¿Tiko njënäˈänëm ko Jyobaa yëˈë mëdiˈibë “Jantsy oy Yaˈëxpëjkp”?

¹¹ Jyobaa jyënaˈany ko yëˈë mëdiˈibë “Jantsy oy Yaˈëxpëjkp” (Is. 30:20, 21). Yëˈë xymyëmaˈkxtujkëm ko xyaˈëxpëjkëm, xytsyojkëm ets jyaygyujkëp wiˈix nyaˈijx nyajpatëm, yëˈëyë yˈijxypy tijaty oy nduˈunëm (Sal. 130:3). Kyaj xytyukˈanaˈamëm mëdiˈibë kyaj mbäät nmëmadakëm. Nˈokjamyajtsëm ko Jyobaa yëˈë nanduˈun të xymyoˈoyëmë kukoˈoxy (Sal. 139:14). Duˈunën të xyajkojëm parë tijaty njäjtëm ets duˈunyëm njäjtˈadëˈëtsäˈänëm tijaty mëdiˈibë xyajnayjyawëyäˈänëm agujk jotkujk. Pääty, oy ko nˈëxpëjkˈadëtsëm parë nnijäˈäwëm ja tëyˈäjtën mëdiˈibë yajpatp mä Biiblyë (1 Peed. 2:2). Pëjktäˈägë mwinmäˈäny parë niˈigyë xymyëdunëdë Jyobaa, xyˈëxpëkëdë Biiblyë ets xykyäjpxët bom bom (Jos. 1:8). Jyobaa mbudëkëyanëp parë xytyukxondäˈägët tijaty mgajpxypy ets xyˈixyˈäjtˈadëˈëtsët.

12. ¿Tiko jyëjpˈamëty nˈëxpëjkëm wiˈixë Jesus jyukyˈajty ets Diosmëduuny?

¹² Oy ko njuˈtëmë tiempë parë nˈëxpëjkëm ets nbawinmäˈäyëm wiˈixë Jesus jyukyˈajty yä Naxwiiny. Tyam mä nDiosmëduˈunëm nbatëmë amay jotmay, päätyën jyëjpˈamëty ets nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën (1 Peed. 2:21). Jesus yˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty ko pyäädandëbë amay jotmay (Luk. 14:27, 28). Per nyijäˈäwëbë nety ko ja yˈëxpëjkpëty myëmadäˈägandëp ja amay jotmay (Fwank 16:33). Pääty, nˈokpëjktakëm ja winmäˈäny parë niˈigyë nˈëxpëjkëm wiˈixë Jesus jyukyˈajty ets nanduˈun njukyˈäjtëm.

13. ¿Ti mbäät niˈigyë Jyobaa xyˈakˈamdoy, ets tiko?

¹³ Ko nˈëxpëjkëm, yëˈë parë niˈigyë Jyobaa nˈixyˈäjtëm, ntsojkëm ets nyajkëktëjkëm ja mëbëjkën (1 Kor. 8:1-3). Ixyˈäjtˈadëˈëts niˈigyë Jyobaa, duˈunyëm amdow pëjktsow parë mbudëkëdët ets niˈigyë mëbëjkënë xyajkëktëkët (Luk. 17:5). Tsojkëp jawyiin mˈëxpëkët parë niˈigyë mëbëjkën xyajkëktëkët ets duˈun mwimbajtˈadëˈëtsët (Sant. 2:26).

14. Extëmë apostëlë Pedro jyënany, ¿wiˈix xytyukˈijxëm ko tsojkëp nguytyuˈunëm tijaty njäjtëm? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹⁴ Apostëlë Pedro ojts tnimaytyaˈaky ko jëjpˈamë nety ja Diosmëduumbëty tkuytyundët tijaty jyäjttëp ets parë mbäät tjaygyukëdë, ta tpëjktaky ja Noé yˈijxpajtën. Jyobaa yˈanmääyë Noé ko tkaxäˈänyë Ayoˈonduu ets dyajkutëgoyaˈany ja axëkjäˈäytyëjk. Komë Noé mëdë fyamilyë të nety tnijawëdë ko wingoomp ja Ayoˈonduu, tsojkëbë nety ti ttundët parë nyitsoˈoktët. Ko apostëlë Pedro jyënany  “myentrësë nety ja arkë jam yajkojy”, yëˈë nety myaytyäˈägaampy mä kyajnëm myiny ja Ayoˈonduu (1 Peed. 3:20, TNM). Noé duˈunën ttuundë mët ja fyamilyë extëmë Jyobaa yˈanmääyëdë ets ojts tkojtë ja arkë (Eb. 11:7). Ok, ta Pedro jyënany ko mëdiˈibë tyuunë Noé, yëˈë mëët yaˈijxkijpxyë ko tuˈugë jäˈäy nyëbatäˈäny. Duˈun jyënany: “Mëdiˈibë yäˈädë yˈandijpy, yëˈë mëdiˈibë nanduˈun tyam myajnitsokëdëp, jaˈa njënäˈänëm, ja nëbajtën” (1 Peed. 3:21, TNM). Tijatyë Noé mëdë fyamilyë tyuundë parë ojts tkojtë ja arkë, mbäät tyam yaˈijxkijpxyë mët tijaty mduumpy parë mnëbatäˈäny. Pääty, ¿ti net tsojkëp xytyunët parë mnayjyëjpˈixëdët ets mnëbatët?

15. ¿Ti yˈandijpy ko tuˈugë jäˈäy jyantsy jyodëmbity?

¹⁵ Tuk pëky mëdiˈibë mbäät xytyuny parë mnëbatët, yëˈë mjodëmbitët (Apos. 2:37, 38). Ko tuˈugë jäˈäy jyantsy jyodëmbity, yëˈë duˈun ko dyajtëgatsyë jyukyˈäjtën ets tmastuˈuty tijatyë nety tyuumpy. ¿Të xyajtëgatsyë mjukyˈäjtën ets kyaj xynyekytyuny mëdiˈibë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy extëm mjuˈugët, xim yamë jäˈäy xymyëttsëënët, xyajtunëdë ääw ayukë mäˈätpë o mˈaxëkkäjpxët? (1 Kor. 6:9, 10; 2 Kor. 7:1; Éfes. 4:29). Ets pën kyajnëm xyajtëgatsyë mjukyˈäjtën, mbäät xyˈanëëmë ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë myaˈëxpëjkëp parë mbudëkëdët o niduˈuk ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy. Pën mutsknëm, mbäät xyˈanëëmë ja mdääk mdeety parë mbudëkëdët ets xymyastuˈudët tijaty mbäät myajtuˈuˈadukyëty parë kyaj mnëbatët.

16. ¿Ti tsojkëp nduˈunëm parë xëmë Jyobaa nmëduˈunëm?

¹⁶ Parë xëmë Jyobaa nmëduˈunëm, tsojkëp tijaty nduˈunëm, extëm nëjkxëm reunyonk ets ngomentaräjtëm (Eb. 10:24, 25). Ets pën mnëjkxnëp ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë, oy ko xëmë duˈun xytyunët, pes niˈigyë xytyukxondäˈägäˈäny pën xëmë mnëjkxy (2 Tim. 4:5). Pën mutsknëm ets yëˈë mëdë mdääk mdeety mtsëënë, oy ko mnayajtëwëdët: “¿Yëˈëts xëmë ndääk ndeety xyˈanmääytyëp parëts nëjkxët reunyonk ets ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë? ¿O këˈëmëts ja nˈääw njot jyënaˈany parëts duˈun ndunët?”. Ko këˈëm jyënäˈänët  ja mˈääw mjot, yëˈë nety myajnigëxëˈkypy ko mmëdäjtypyë mëbëjkën, ko mtsojkypyë Jyobaa ets ko mguˈëˈëw mgukäjpxëp tijaty mmooyëp. Duˈunë nety tijaty xytyuny “extëmë Dios ttseky”; duˈunxyëp extëmë Jyobaa tijaty xynyamoˈoy (2 Peed. 3:11; Eb. 13:15). Jyobaa jotkujk nyayjyawëty ko tijaty namoˈoyëm winë ääw winë jot ets kyaj mët ko pën xytyukˈaguanëˈäjtëm (ijxkijpxyë mëdë 2 Korintʉ 9:7). Ets ëtsäjtëm agujk jotkujk nanduˈun nnayjyawëyäˈänëm.

17, 18. ¿Ti mbudëkëyanëp parë mwinmäˈäny xypyëjktäˈägët ets mnëbatët? (Proverbios 3:3-6).

¹⁷ Mä kyajnëm mnëbety mbäädaambyë amay jotmay. Näägë jäˈäy mnëxiˈigan mdukxiˈiganëp o myajtukmëtsipˈatäämp ko mˈëxpëky (2 Tim. 3:12). Waˈan mtsiptakxëty xymyastuˈudët mëdiˈibë kyaj yˈoyëty ets näˈäganäˈäty mëmadakëp. O waˈan nanduˈun mwinmay ko tsip mnëbatët ets yëˈë mëdiˈibë net axëëk myajnayjyäˈäwëp. ¿Ti mbäät mbudëkëty? Ko xytsyokëdë Jyobaa.

¹⁸ Nitii duˈun kyaˈoyëty extëmë ko ntsojkëmë Jyobaa (käjpxë Proverbios 3:3-6). Pën mijts mtsojkypyë Jyobaa amumduˈukjot, mbäät xymyëduunˈadëˈëtsy oy nuˈun xypyäädëdë amay jotmay. Biiblyë jyënaˈany ko Jyobaa ninäˈä tkamastuˈuty pënaty mëduunëp. Yëˈë xëmë xytsyokäˈänëm (Sal. 100:5). Dios duˈun ojts myajkojˈyëty extëm yëˈë (Gén. 1:26). Pääty, ¿wiˈixë net mbäät xyaˈixyëtyë tsojkën extëmë Jyobaa?

19. ¿Wiˈix mbäät xykyuˈëw xykyukäjpxë tijatyë Jyobaa të mdukmëdunyëty? (Gálatas 2:20, TNM).

¹⁹ Oy ko nanduˈun nguˈëˈëw ngukäjpxëm tijatyë Jyobaa xytyukmëduˈunëm (1 Tes. 5:18). Pääty, oy ko bom bom nnayajtëˈëwëm: “¿Wiˈixëts tyamë Jyobaa të xytyukˈixy ko xytsyojkpëts?”. Ko nmënuˈkxtakëm, ta nguˈëˈëw ngukäjpxëm tijaty të xytyukmëduˈunëm. Ix nuˈunënë Jyobaa mtsokyëty ko duˈun tijaty mdukmëdunyëty, duˈun extëmë apostëlë Pablo ttuuny (käjpxë Gálatas 2:20, TNM). Pääty, oy ko mnayajtëwëdët: “¿Ndukˈixaambyëts nanduˈunë Jyobaa ko ntsojkypyëts?”. Pën mtsojkypyë Jyobaa yëˈë mbudëkëyanëp parë xymyëmadäˈägëdë amay jotmay ets xyjyëjpkudijët tijaty myajtëgoyanëp, mbudëkëyanëp nanduˈun parë duˈunyëmë Jyobaa xymyëdunët ets xytsyokët tuˈuk tuˈugë xëëw.

20. ¿Ti yˈandijpy ndukëdëjkëmë jukyˈäjtënë Jyobaa, ets tiko jyëjpˈamëty duˈun nduˈunëm?

²⁰  Ko niˈigyë Jyobaa xytsyojknët, yëˈë mbudëkëyanëp parë xymyënuˈkxtäˈägët ets xyˈanëëmët ko mdukëdëjkëbë mjukyˈäjtën parë xymyëdunäˈäny. Ets ko nety të mnaytyukëdëkëtyë Jyobaa, ta net xëmëkyëjxm myajpäädanë mä ja nyax kyäjpn. Pes ko xytyukwandaˈaky ko xymyëdunäˈäny oy xypyäädëdë amay jotmay ets oy mˈagujkˈat mjotkujkˈatët, tëgok jeˈeyë duˈun mnaywyandaˈagyëty, pääty tsojkëp xynyiwinmayët. ¡Nitii duˈun kyaˈoyëty extëm ko xytyukwandäˈägëdë mjukyˈäjtënë Jyobaa! (Sal. 50:14). Satanás mdukmastuˈudanëbë Jyobaa ets yajxamaambyë mtsojkën, per këdii xynyaˈixy parë mmëmadäˈägëdët (Job 27:5). Ko niˈigyë xytsyokëdë Jyobaa, yëˈë mbudëkëyanëp parë xykyuytyunët ko të xytyukwandaˈaky xymyëdunäˈäny xëmëkyëjxm ets niˈigyë xymyëwingonäˈäny.

21. ¿Tiko njënäˈänëm ko jeˈeyënëmë Dios nmëduuntsondakëm ko nnëbajtëm?

²¹ Ko netyë Jyobaa të xytyukwandaˈagyë mjukyˈäjtën, ta net xytyukˈawanët ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuundëp mëjjäˈäy ko mnëbatäämp. Oy ko xyjyamyatsët, ko mnëbajtäˈäyët jeˈeyënëm xymyëduuntsondaˈagyë Jyobaa. Pääty desde tyam, tsok niˈigyë Jyobaa ets pëjktäˈägë mwinmäˈäny parë niˈigyë xymyëdunët. Ko duˈun xytyunët, yëˈë mbudëkëyanëp parë net mnëbatët. Agujk jotkujk mnayjyawëyaˈanyëty mä taabë xëëw. Per jamyats ko jeˈeyënëm xymyëduuntsondäˈägäˈänyë Jyobaa. Pääty, duˈunyëm ixyˈäjtˈadëˈëtsë Jyobaa etsë Jesus parë niˈigyë myëjwindëkëdë mtsojkën.