1. ¿Näˈä tim jawyiin yˈadëëy diˈib ojts yajnaskäjpxë mä Matewʉ 24:12?

KO Jesus jyukyˈajty yä Naxwiiny, ta ojts tnaskäjpxë ti nety tunan jatanëp mä ja tiempë jyëjpkëxanë. Extëm nˈokpëjtakëm, ojts tnaskäjpxë ko “kyaj ja jäˈäyëty tnakymyëdattët ja tsojkën” (Matewʉ 24:3, 12) (ixë rekuäädrë “¿Ti yˈandijpy?”). Tyäˈädë ääw ayuk ja tim jawyiin yˈadëëy mä primer siiglë mä ja judiyëtëjk jukyˈäjttë. Yëˈëjëty duˈunë nety nyaynyigäjpxëdë ko kyäjpnˈatëdë Dios, per kyaj nety tnekytsyoktë Dios.

2. ¿Wiˈix yajnimaytyaˈaky mä Apostʉlʉty ko nimay ja Dios mëduumbë diˈib mä primer siiglë mëk tˈyaˈijttë tsyojkën? (Ixë dibujë).

² Per nimay ja Dios mëduumbëty diˈib pyanëjkxtë Jesus, niˈigyë ojts ttukˈit ttukxondë mä ojts “tkäjxwäˈxtë ja oybyë ayuk ko Jesús jaˈa dëˈën ja Kristë” ets tˈyajnigëxëˈktë ko jyantsy tsyojktëbë Dios, ja myëguˈuktëjk ets pënatyë nety kyajnëm tnijawëdë ja tëyˈäjtën (Apostʉlʉty 2:44-47; 5:42). Per jotmaymyëët njënäˈänëm ko näägë Dios mëduumbë ojts tˈyajxaˈamnëdë ja tsyojkën.

3. ¿Tidaa ko näägë Dios mëduumbë ojts tˈyajxaamdë tsyojkën?

 ³ Ja Dios mëduumbëty diˈib tsënääytyë Éfeso, ojtsë Jesus yˈanëˈëmxëdë: “Mä miitsëty tam tits ngaˈoyjyäˈäp, yëˈë ko kyaj xyˈoknakytsyojknëdëts extëm jawyinyëp” (Diˈibʉ Jatanʉp 2:4). Waˈan yëˈë nyinäjxëdë extëmë nety ja jäˈäyëty jyukyˈattë, diˈib jeˈeyë këˈëm nayajjotkujkˈatanëdë (Éfesʉ 2:2, 3). Jam Éfeso, yëˈë ijty tsënääytyëbë mëkjäˈäytyëjk, ets ja jäˈäyëty yëˈëyë tyukxondaktëp tijaty myëdäjt jyaygyajptëp. Nimay ja yetyëjk toxytyëjk, axëëk ijtyë jyukyˈäjtën tˈyajnëjkxtë ets kyaj tmëjˈixtë ja Diosë yˈanaˈamën. Niˈigyë tmëjpëjtaktë ttukxondäˈägäˈändë jukyˈäjtën ets kyaj dyuˈunëty ko ttsoktëdë Dios etsë wiink jäˈäy.

4. 1) ¿Tiko mä tyäˈädë tiempë të xyaˈamnë tsojkën? 2) ¿Ti diˈib yajnimaytyäˈägäämp?

⁴ Tyam, nan ta yˈadëy extëmë Jesus jyënany ko xaamäämp ja tsojkën, pes kyaj jäˈäy tnekytsyoktë Dios. En lugäär tˈëxtäˈäytyëdë naybyudëkë mä Dios parë yˈoyët ja amay jotmay diˈib jaˈäjtp naxwiiny, jamë naybyudëkë tˈamdowdë mä organisasion diˈib yajjaˈäjtypyë naxwinyëdë jäˈäy. Pääty, niˈigyë ja tsyojkën xyaˈamnë. Axtë Dios mëduumbë mbäät tˈyajxaamdë tsyojkën extëm jyäjttë ja Dios mëduumbëty diˈib Éfeso. Pääty, min nˈokˈijxëm wiˈix mbäät mëk ntsojkëmë Jyobaa, ja tëyˈäjtën diˈib miimp mä Biiblyë ets ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët nˈëxpëjkëm.

5. ¿Tiko mbäät ntsojkëmë Dios?

⁵ ¿Pën diˈib mas niˈigyë mbäät ntsojkëm? Jesus jyënany: “Mtsokëbë mDios Jyobaa mët tukëˈëyë mgorasoon, mët tukëˈëyë mniniˈkx mgëbäjk ets mët tukëˈëyë mwinmäˈäny ets mët tukëˈëyë mjot mëjääw. Tyäˈädë yëˈë duˈun ja anaˈamënë mas mëjpë ets ja tim jawyiimbë” (Mateo 22:37, 38, TNM). Ko ntsojkëmë Jyobaa, ta nmëmëdoˈowëm ja yˈanaˈamën, nmëmadakëmë amay jotmay ets nˈaxëkˈijxëm diˈib axëëk (käjpxë Salmo 97:10). * Perë Satanás mëdë jyaˈay yajxaamaampy ja tsojkën diˈib nmëdäjtëm mä Dios.

6. ¿Wiˈix jyat kyëbattë pënaty kyaj tnekytsyoktë Jyobaa extëm ko tim jawyiin tˈixyˈäjttë?

⁶ Naxwinyëdë jäˈäy kyaj tjaygyukëdë tidën yˈandijpy ntsojkëmë Dios, pes en lugäär ttsoktëdë Dios, jeˈeyë këˈëm nyaytsyokëdë (2 Timoteo 3:2, TNM). Yëˈëyë yˈëxtääytyëp “diˈibë niniˈx këbäjk tsyejpy, ko tˈatsoktë ko tii tˈixtë es ko myëj pyäädëdë ko tii tmëdat tjaygyaptë” (1 Fwank 2:16). Apostëlë Pablo ojts xytyukˈawäˈänëm ti mbäät xyjäjt xykyëbajtëm pën jeˈeyë këˈëm nayajjotkujkˈatäˈänëm, jyënany: “Diˈibaty nayäjkëdëp mët ja diˈibë nyiniˈx kyëbäjk tsyejpy, tyäˈädë jäˈäyëty patëdëp ja oˈkën”. ¿Tiko? Yëˈko myëtsipˈäjttëbë Dios (Romanʉs 8:6, 7). Pënaty jeˈeyë jyukyˈäjtën yajtuumpy parë tˈëxtäˈäyë meeny sentääbë o nyayajjotkujkˈatyëty mä axëëkpë ijt tsënaaky, ninäˈä tkapäättë ja jotkujkˈäjtën (1 Korintʉ 6:18; 1 Timotee 6:9, 10).

7. ¿Diˈibë jot winmäˈäny kyaj mbäät nasˈijxëm ets xynyinäjxëm?

⁷ Ta mayë jäˈäy diˈib kyaj tmëbëktë Dios, yajtijtë ateos, nan taa diˈib winmääytyëp ko naxwinyëdë jäˈäy kyaj mbäät tmëwinmäˈänybyaaty pënën Dios, yajtijtë agnósticos ets nan taa diˈib myëbëjktëbë evolución. Tyäˈädë jäˈäyëty tyukmëbëkandëbë myëguˈuktëjk ko kyaj jyamëtyë Dios parë kyaj ttsoktët. Ets duˈun tˈyajjaygyukëdë ko yëˈëyë jäˈäy diˈib nayäjkëdëp o tsuudëjk lokëtëjk myëbëjktëbë Dios. Nan taa nimayë jäˈäy diˈib niˈigyë  mëj yaˈijnëdëbë científicos ets kyaj dyuˈunëtyë Jyobaa, diˈib tijaty të tˈyajkojtäˈäy (Romanʉs 1:25). Pën nasˈijxëm etsë duˈumbë jot winmäˈäny xynyinäjxëm, mbäät xyeemy ja tsojkën diˈib nmëdäjtëm mä Jyobaa ets nmëjagamgakëm (Ebreeʉsʉty 3:12).

8. 1) ¿Ti näˈäty mbäät yaˈëxtëkëwäˈägëdë Dios mëduumbë? 2) ¿Wiˈix xyjotkujkmoˈoyëmë Salmo 136?

⁸ Komë Satanás yëˈë diˈib kyëˈamˈäjtypyë naxwinyëdë jäˈäy, mbäät näˈäty nnayjäˈäwëm ko ëxtëkëwäˈägäˈänëm (1 Juan 5:19, TNM). Per ko nˈëxtëkëwäˈkëm, mbäät tˈyajxeemy ja mëbëjkën ets kyaj nekytsyojkëmë Dios. Waˈan nyaˈˈamääytyakëmë meeny sentääbë, nyajpatëm yuumëët päˈämmëët o të nmëjjäˈäyënë. O waˈan mon tuk nnayjäˈäwëm mët ko kyaj oy tijaty nduˈunëm extëm njatsojkëm. O mbäät jantsy axëëk nnayjäˈäwëm mët ko kyaj ti oy të wyimbëtsëmy extëmë nety njaˈˈawijxëm. Per ninäˈä mbäät ngawinmäˈäyëm ko të Jyobaa xymyastutëm, oy diˈibë jotmay nwinguwäˈkëm. Nˈokjamyajtsëm wiˈix xyjotkujkmoˈoyëmë Salmo mä yajnimaytyaˈagyë Jyobaa: “Mëtiˈipë ënäty xyjyäˈämyäjtsëmën jäˈä ko yë tsyojkën jyaˈawën winë xëëw winë jëmëjt yë yˈijtëy” (Salmo 136:23, Tios yˈaaw yˈayuk). Duˈunë duˈun, Jyobaa myëdowaampy ko nmënuˈkxtakëm ets xypyudëkëyäˈänëm ko nˈamdoˈowëmë naybyudëkë (Salmo 116:1; 136:24-26).

9. ¿Ti pudëjkë Pablo parë xëmë ttsojkyë Jyobaa?

⁹ Apostëlë Pablo kajaa ijty twinmay wiˈixë Jyobaa pyudëkëty, ets yëˈë diˈib mëjäwmooyë. Duˈun tkujäˈäyë: “Pääty amumduˈukjot njënäˈänëm: Yëˈë Nintsënˈäjtëm Dios yëˈëts xypyudëjkëp. Kyajts ntsëˈëgët kots pën wiˈix xytyunäˈänët” (Ebreeʉsʉty 13:6). Mët ko Pablo ttukˈijxpejtyë Jyobaa, ta tmëmadaky ja amay jotmay diˈib wyinguwäˈkë. Oy tpaty mëjwiin kajaa jotmay, duˈunyëm ttukˈijxpejtyë Jyobaa. Axtë ko yˈijty tsumy, pyudëjkë myëguˈuktëjk ko tnijäˈäyë mëdë ääw ayuk diˈib jotmëkmooyëdë (Éfesʉ 4:1; Filipʉs 1:7; Filemón 1). Oy tpatyë amay jotmay, duˈunyëm ttsojkyë Jyobaa amumduˈukjot, myëbëjk ko “myëdäjtypy ja paˈˈayoˈon es xyajjotkujkˈäjtëm pën ti xyjäjt xykyëbajtëm” (2 Korintʉ 1:3, 4). ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë Pablo yˈijxpajtën?

10. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë xëmë ntsojkëmë Jyobaa?

 ¹⁰ Pablo ojts tnigajpxy ti mbäät nduˈunëm parë mëk ntsojkëmë Dios, jyënany: “Nuˈkxtäˈäktë janääm jatsojk” (1 Tesalonicenses 5:17, TNM). Ets ok, nanduˈun tkujäˈäyë: “Kyaj xymyastuˈuttët ja mgäjxtakën” o mnuˈkxtakën (Romanʉs 12:12). Parë oy nˈijtëm mëdë Dios, tsojkëp xëmë nmënuˈkxtakëm (Salmo 86:3). Pes ko ndukmëtmaytyakëm këkpäät tijaty nwinmäˈäyëm ets njäˈäwëm, ta mas niˈigyë nmëwingoˈonëm (Salmo 65:2). Nan niˈigyë mëk ntsojkëmë Jyobaa ko nˈijxëm wiˈix tˈatsoowëmbityë nuˈkxtakën, ets jaa nbëjkëmë kuentë ko “Jyobaa wingon yajpääty mä pënaty mmëgäjpxëp” (Salmo 145:18). Pën nmëbëjkëm ko Jyobaa xytsyojkëm ets xypyudëjkëm, ta nwinguwäˈkëmë amay jotmay diˈib tyam nbatëm ets diˈib miin këdakp.

11, 12. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë niˈigyë ntsojkëm ja tëyˈäjtën diˈib miimp mä Biiblyë?

¹¹ Niˈamukë ninuˈun nDiosmëduˈunëm ntsojkëm ja tëyˈäjtën, etsë tyäˈädë tëyˈäjtën yajpääty mä Diosë yˈAyuk. Jesus duˈun tˈanmääyë Tyeety: “Ja mˈayuk yëˈë duˈun ja tëyˈäjtën” (Juan 17:17, TNM). Pääty parë ntsojkëmë Biiblyë, kyaj jeˈeyë tsyokyëty nyajtuktujkëmë kukoˈoxy mëdë ëxpëjkën (Colosenses 1:10, TNM). Diˈib jyaayë Salmo 119 xytyukjaygyujkëm ti diˈib mbäät nˈaktuˈunëm (käjpxë Salmo 119:97-100). * Tsojkëp xëwnaxy nbawinmäˈäyëm tijaty ngäjpxëm mä Biiblyë. Pën nwinmäˈäyëm wiˈix ndukˈoyˈäjtëm ko nbadunäˈänëm ja tëyˈäjtën diˈib yajpatp mä Biiblyë, ta nëjkx mas niˈigyë ntsojkëm.

¹² Diˈib jyaayë Salmo 119 nanduˈun jyënany: “¡Jantsy päˈägëtsë mˈayuk njawë, kyaj yˈokduˈunˈäjnë ko seerë päˈäk tyëkë mätsë nˈääw!” (Salmo 119:103). Ëxpëjkpajn diˈib yajpëtsëëmbyë Diosë kyäjpn duˈun extëmë käˈäy ukën diˈib jantsy xuˈkx. Ko ti njëˈxëm diˈib jantsy xuˈkx o jektsy njäˈäwëm, oytyaˈagyëˈaampy njëˈxëm. Nanduˈun mbäät nduˈunëm ko nˈëxpëjkëm. Net nëjkx ndukxondakëm ja “tsujpë ääw ayuk” diˈib miimp mä tëyˈäjtën ets nëjkxëp njamyajtsëm diˈibë nety të ngäjpxëm, ets nyajtuˈunëm parë nbudëjkëmë wiinkpë (Eclesiastés 12:10).

13. ¿Ti pudëjkë Jeremías parë ttsojkyë Diosë yˈAyuk, ets wiˈix ojts nyayjawëty?

¹³ Ja kugajpxy Jeremías jyantsy tsyojkë Diosë yˈAyuk. Yëˈë jyënany: “Ojts yajpääty ja mˈayuk, ets tats ojts njëˈxy. Ets ja mˈayuk yajxondakypyëtsë ngorasoon ets jotkujkëts xyyajnayjawëty, jaˈko yëˈëtsë mxëëw yajtukmëgäjpxp, Jyobaa Dios diˈib myëdäjtypy mayë tsyiptuumbëty” (Jeremías 15:16). Jeremías jyantsy tsyojkë Diosë yˈayuk ets xëmë ijty tpawinmay. Pääty mëj tˈijxy ko tkudënääyë Jyobaa ets ko ojts tkäjpxwäˈkxë ja yˈayuk. Pën ëtsäjtëm ntsojkëm ja tëyˈäjtën diˈib miimp mä Biiblyë, nan nëjkxëp mëj nˈijxëm ko nxëwˈäjtëm Jyobaa tyestiigëty ets ko mä tyäˈädë tiempë diˈib jëjpkëxanëp ngäjpxwäˈkxëm ja oybyë ayuk diˈib nyimaytyakypyë Diosë Kyutujkën.

14. ¿Tijaty mbäät nˈaktuˈunëm parë niˈigyë ntsojkëm ja tëyˈäjtën diˈib miimp mä Biiblyë?

¹⁴ ¿Tijaty mbäät nˈaktuˈunëm parë niˈigyë ntsojkëm ja tëyˈäjtën diˈib miimp mä Biiblyë? Tsojkëp xëmë nëjkxëm mä reunyonk, diˈibë Jyobaa yajtuumpy parë xytyukniˈˈijxëm. Yëˈë rebistë Diˈib Xytyukˈawäˈänëm diˈib  sëmään sëmään yaˈëxpëjkp, yëˈë tuk pëkyë Jyobaa yajtuumpy parë xytyukniˈˈijxëm ja tëyˈäjtën diˈib miimp mä Biiblyë. Pën naytyukpudëkëyäˈänëm, tsojkëp kontiempë yajxon nˈëxpëjkëm. Extëm nˈokpëjtakëm, mbäät ngäjpxtäˈäyëm ja tekstë diˈib myëmiimpy. Mayë nmëguˈukˈäjtëm mbäät tyam tkäjpxtë o tˈyajjënaktë tyäˈädë rebistë mä tyabletë o syelulaar. Mä sitio jw.org ets mä JW Library, kanäk ayuk jap myiny. Tap tmëminy näägë formato extëm mbäät pojënë yajpäätyë tekstë. Mbäät wiˈixëm nˈëxtäˈäyëm ja tekstë, per diˈib jëjpˈam, yëˈë ko ngäjpxëm ets nbawinmäˈäyëm yajxon. Pën nduˈunëm duˈun, ta nëjkx mas niˈigyë ntsojkëm ja tëyˈäjtën diˈib miimp mä Biiblyë (käjpxë Salmo 1:2). *

15, 16. 1) ¿Ti ojts xytyukˈanaˈamëmë Jesus mä Fwank 13:34, 35? 2) ¿Wiˈix nyaymyënëjkxyëty ko ntsojkëmë Jyobaa, Biiblyë etsë nmëguˈukˈäjtëm?

¹⁵ Ja koots mä netyë Jesus yajmatsanë, ta tˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Tyäädëts miits nmooytyëp yëˈë jembyë anaˈamën: Naytsyokëdë nixim niyam. Dëˈën extëmts miits ntsoktë, nandëˈën mnaytsyokëdët nixim niyam. Pën mnaytsyojkëdëp miitsëty nixim niyam, net nidëgekyë ja jäˈäy tnijawëdët kots ëj miits nˈëxpëjkpëˈattë” (Fwank 13:34, 35).

¹⁶ Pën ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm nan ntsojkëmë netyë Jyobaa. Pes pën kyaj ntsojkëmë Dios, kyaj mbäät ntsojkëmë nmëguˈukˈäjtëm. Apostëlë Juan tkujäˈäyë: “Diˈibë kyaj ttseky ja myëguˈuk diˈibë yää yˈijxypy, nan kyaj mbäät ttseky ja Dios diˈibë kyaj tˈixy” (1 Fwank 4:20). Ets pën ntsojkëmë Jyobaa etsë nmëguˈukˈäjtëm, ta nanduˈun ntsokäˈänëmë Biiblyë. ¿Tiko? Yëˈko pën ntsojkëm tijaty njäjtëm mä Biiblyë, ta nmëmëdoˈowëm ko xytyukˈanaˈamëm: ntsojkëmë Dios etsë nmëguˈukˈäjtëm (1 Peedrʉ 1:22; 1 Fwank 4:21).

17. ¿Wiˈix nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët nˈëxpëjkëm?

¹⁷ (Käjpxë 1 Tesalónikʉ 4:9, 10). ¿Wixaty mbäät nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëmë  nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët nduˈukmujkëm? Waˈan tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyënë tˈyajtëgoyˈaty ets pën myënëjkxëdët mä reunyonk. O waˈan tuˈugë kuˈookytyoxytyëjk tˈyajtëgoyˈaty yˈaˈoyët ti mä jyëën tyëjk (Santya̱ˈa̱gʉ 1:27). Nan taa nmëguˈukˈäjtëm diˈib tsojkëp nbudëjkëm, njotmëkmoˈoyëm ets njotkujkmoˈoyëm, extëm diˈib të yˈëxtëkëwäˈäktë, diˈib moon tujktëp o diˈib jam ti amay jotmay pyattëp (Proverbios 12:25; Kolosʉ 4:11). Mbäät nyajnigëxëˈkëm mëdë ääw ayuk ko ntsojkëm “ja nmëmëbëjkpëˈäjtëm” ets ko tijaty ndukmëduˈunëm (Galasyʉ 6:10).

18. Ko nmëdäjtëmë jotmay mëdë nmëguˈukˈäjtëm, ¿ti xypyudëkëyäˈänëm parë nyaˈoˈoyëm?

¹⁸ Mä Biiblyë ojts yajnaskäjpxë ko mä “ttimpatnë” ja tiempë, mayë jäˈäy jeˈeyë këˈëm nyaymyëmayäˈän nyaymyëdäjäˈänëdë ets yëˈëyë tsyokandëbë meeny sentääbë (2 Timotee 3:1, 2). Pääty ninuˈun nDiosmëduˈunëm, tsojkëp nduˈunëmë mëjääw parë niˈigyë ntsojkëmë Jyobaa, yˈAyuk ets ja nmëguˈukˈäjtëm. Kom pokyjyaˈay nyajpatëm, mbäät näˈäty kyaj nayjaygyujkëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm. Per ja tsojkën diˈib nmëdäjtëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë tsuj yajxon nyaˈoˈoyëm ja jotmay ets kyaj jekyë tiempë nyajnäjxëm (Éfesʉ 4:32; Kolosʉ 3:14). Extëm të nˈijxëm, ninäˈä mbäät nganasˈijxëm ets xyaamët ja tsojkën, niˈigyë mbäät amumduˈukjot ntsojkëmë Jyobaa, yˈAyuk etsë nmëguˈukˈäjtëm.