1, 2. 1) ¿Tiko ënäˈktëjk myadäˈäktë mä tsyiptundë mëdë Satanás etsë dyemonyëtëjk? (Ixë dibujë). 2) ¿Ti nˈixäˈänëm mä tyäˈädë artikulo?

APOSTËLË Pablo ojts tˈijxkijpxyë Dios mëduumbë mët tuˈugë soldäädë diˈib tsiptuump. Jeˈeyë ko tyäˈädë tsip kyaj yaˈixy, pes yëˈë mëët ntsiptuˈunëmë Satanás mëdë dyemonyëtëjk. Ets oy mbäät ngaˈijxëm, jantsy taaˈäjttëbë duˈun ets nëgooyë ttukjäjnëdë wiˈix tsyiptundët. Mbäät kyëxëˈëky ko tsip jyawë nmëmadakëm, ets mas niˈigyë parë ënäˈktëjk. ¿Per duˈundaa? ¿Mbäädë ënäˈktëjk tmëmadäˈäktë tyäˈädë mëjkuˈudëjk? Mbäät, ets tadën tmëmadäˈäktë. ¿Wiˈix? Ko ttundë extëmë Pablo jyënany: “Mëk mnaybyëjtäˈägëdët [...] mä Nintsënˈäjtëm” Jyobaa, ets “extëmë soldäädëty nyayxyoxëdë mët ja pujxn [...] wit es nyaygyuwäˈänëdët mä nyejxy tsiptuumbë, nayxyoxëdë miitsëty mët diˈibë Dios myeepy ja jyaˈayëty” (käjpxë Éfesʉ 6:10-12).

² Ko Pablo duˈun tmaytyaky, yëˈë nety wyinmaapy extëm nyayxyoxëdë ja soldäädëtëjk diˈib Roma (Apos. 28:16). Mä tyäˈädë artikulo  nˈixäˈänëm tijaty yˈandijpy ets nnijawëyäˈänëm nanduˈun tijaty jotmay wyinguwäˈkëdëp näägë ënäˈktëjk ets wiˈix ttukˈoyˈattë ko tpëjtäˈäktë ja pyujxn wit extëm ijty ja soldäädë nyayxyoxyëty.

3, 4. ¿Wiˈix yaˈijxkijpxyë ja tëyˈäjtën diˈib yajpatp mä Biiblyë mët ja wëën diˈib ijty ja soldäädëtëjk pyëjtaktëp?

³ (Käjpxë Éfesʉ 6:14). Ko Pablo ojts jyënaˈany: “Pëjtäˈäktë ja tëyˈäjtën extëmë mwëënën”, yëˈë nety myaytyakypy wiˈix ja soldäädëtëjk diˈib Roma nyaywyëënëdë. Mä ja wyëën, myëdäjtypyë netyë pujxn këxtsäˈäy diˈib kuwanëp ja myox ets jam kyëxmadaˈaky ja kyaatsyjyan ets nan mbäädë nety jam tkujeny ja yˈespäädë etsë tsyujkn. Ko ijty ja soldäädë yajxon nyaywyëˈëndäˈätsyëty, ta kyaj tsyëˈëk jyawë parë nyëjkxët tsiptuumbë.

⁴ Duˈun extëmë tyäˈädë wëën ijty tyuny, nanduˈun xykyuwäˈänëm ja tëyˈäjtën diˈib miimp mä Diosë yˈAyuk mä tukniˈˈijxën diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty (Fwank 8:31, 32; 1 Fwank 4:1). Ko niˈigyë ntsojkëm ja tëyˈäjtën, ta kyaj tsyiptäˈägäˈäny nbëjtakëm ja käätsywyëën, o njukyˈäjtëm extëmë Diosë yˈanaˈamën dyajnigutukë (Sal. 111:7, 8; 1 Fwank 5:3). Ets ko yajxon njaygyujkëm ja tëyˈäjtën, nan mbäät xypyudëjkëm parë amëk jotmëk nnitsiptuˈunëm mä pënaty myëtsipˈäjttëp (1 Peed. 3:15).

5. ¿Tiko yˈoyëty ets xëmë nmaytyakëm tëyˈäjtën?

⁵ Pën të yajxon nbëjtakëm ja tëyˈäjtën extëmë wëën, ta njukyˈäjtëm extëmë Biiblyë tniˈanaˈamë ets xëmë nmaytyakëm tëyˈäjtën. ¿Tiko kyaj yˈoyëty nˈandakëm? Jaˈko yëˈë tuk pëky diˈibë Satanás yajtuumpy ets jyantsy tyukˈoybyëtsëëmpy. Yëˈë jäˈäy diˈib winˈëˈëmp këˈëm nyayˈaxëktunyëty ets tˈaxëktunyë wiinkpë (Fwank 8:44). Oy pokyjyaˈay nyajpatëm, tsojkëp nduˈunëmë mëjääw ets ninäˈä ngawinˈëˈënëm (Éfes. 4:25). Per mbäät näˈäty tsyiptaˈaky. Abigail diˈib 18 jyëmëjt, jyënaˈany: “Näˈäty duˈun kyëxëˈëky ko kyaj tsyobääty ko nmaytyakëm tëyˈäjtën, ets mas pën ndukˈoyˈäjtëm”. Per ¿tiko netë Abigail ttunyë mëjääw parë kyaj yˈandaˈaky? Yëˈë jyënaˈany: “Jaˈko duˈunëts wäˈäts njawë njot nwinmäˈäny Jyobaa windum, ets xytyukjotkujkˈäjttëbëts ja ndääk ndeety mëdëtsë nmëtnaymyaayëbë”. Etsë Victoria diˈibë jyëmëjt 23, jyënaˈany: “Ko nmaytyakëm tëyˈäjtën ets ko nitsiptuˈunëm tijaty nmëbëjkëm, mbäät nyajnëxik nyajtukxikëm. Per mëjwiin kajaa yajtukˈoyˈaty, extëm mas seguurë nnayjyäˈäwëm, mas wingon nyajpatëm mä Jyobaa ets xywyingutsëˈkëmë jäˈäy diˈib xytsyojkëm”. Extëm nˈijxëm, mëjwiin kajaa tsyobääty ko yajxon nnaywyëˈëndäˈtsëm mët ja tëyˈäjtën.

6, 7. ¿Wiˈix tyuˈugyë ja wäˈätspë jukyˈäjtën mëdë käätsywyëën?

⁶ Mä primer siiglë, tamˈäjtp ijty tuˈugë käätsywyëën diˈib ja soldäädëtëjk yajtuundëp, ak pujxn ets kanäk ajaanmuky. Tam diˈib nëjkxp äjkxnaxtsoow ets yajtukniˈuuyë ja käätsy, ets tam diˈib yajkëxjaamp kejkyëjxy. Yëˈë mëët yaˈˈajëˈpmukyë poˈo diˈib myëdäjtypyë pujxn mä yajwëˈëndäˈätsy. Ko ijty ja soldäädë ttuktëkë, mbäät yˈatsipyëty, per jaˈa ijty kuwanëp parë kyaj yajtsayutëdët ja espäädë o ko yajtiˈpxët mëdë fletyë mä kyorasoon o jyodoty. Pääty jëjpˈam ijty tˈixtët pën yajxon të yajpëjtaˈaky ja pujxnˈajaanmuky ets pën täˈtspëky të yajkëxotsy.

⁷ Ja käätsywyëën yëˈë yˈandijpy wiˈix Jyobaa yˈanaˈamën tkuwäˈäny ja ngorasoonˈäjtëm o ja njotˈäjt nwinmäˈänyˈäjtëm (Prov. 4:23). Duˈun extëm ja soldäädë kyaj ijty twinguwitsy ja kyaatsywyëën diˈib pujxn mët tuˈuk diˈib kyaj pyujxnëty, nanduˈun ëtsäjtëm, kyaj nwinguwitsäˈänëm ja Diosë yˈanaˈamën mëdë ngëˈëmwinmäˈänyˈäjtëm. Pes jantsy yiˈinëm ja wijyˈäjtën nmëdäjtëm parë këˈëm nnaygyuwäˈänëm (Prov. 3:5, 6). Pääty jyëjpˈamëty ets xëmë nˈijx nduˈunëm pën täˈtspëky ja käätsywyëën yˈity mä ngorasoonˈäjtëm.

8. ¿Tiko tsyobääty ko nmëmëdoˈowëmë Jyobaa yˈanaˈamën?

 ⁸ ¿Mjäˈäwëp näˈäty ko Diosë yˈanaˈamën myajtuˈuˈadujkëp parë kyaj xytyunët ti mdimtunaampy? Daniel diˈib 21 jyëmëjt, jyënaˈany: “Pënatyëts mëët nˈeskuelëˈaty etsëts ja nmaˈestrëty xynyëxik xytyukxiktëbëts kots nduny diˈibë Biiblyë nyiˈanaˈamëp. Ojts tuk tiempë xytyuktëkë mëk moˈon mëk tujkën ets kyajts seguurë nekynyayjyäˈäwë”. ¿Ti pudëjkë parë oy nyayjyäˈäwë? Daniel tnimaytyaˈaky: “Ko tiempë nyajxy, tats nbëjkyë kuentë ko yajtukˈoyˈäjtp ko nmëmëdoˈowëmë Diosë yˈanaˈamën. Pes nääk ja nmëguˈuktëjkëtyëts myastuttë ja eskuelë ets ojts tniwäˈkëndë droogë. Jantsy ayoˈon wiˈix kyugëjxëtyaaytyë. Tats nˈixy ko Jyobaa xyjantsy kyuwäˈänëm”. Madison diˈibë jyëmëjt 15, jyënaˈany: “Xytsyiptakxëbëtsë Jyobaa nmëmëdowët parëts kyaj ndunët tijatyëtsë nmëguˈuktëjk tyukxondaktëp o diˈib yˈijxtëp ko jantsy atoodë”. ¿Wiˈixë Madison tjëjpkuwäˈägë tyäˈädë jotmay? Yëˈë jyënaˈany: “Naytyukjamyajtsëbëts kotsë Jyobaa xyëëw nmënëjkxë ets ko tijatyëtsë nmëguˈuktëjk xytyuktunäämp, yëˈëts diˈib mëdë Satanás xyyajkäˈäjäˈäny. Per kots njëjpkuwäˈägë, tats oy nnayjyawëty”.

9, 10. ¿Ti yˈandijpy ko ja Dios mëduumbë ttukwäˈägë kyëˈëk?

⁹ (Käjpxë Éfesʉ 6:15). Kyaj ijty ja soldäädë mbäät nyijkxy tsiptuumbë pën kyaj ja kyëˈëk të ttukwäˈägë. Ja kyëˈëk duˈun yˈixëty extëmë botës, ak poˈo ets tëgëk niwijtspety. Jantsy täˈtspëky ets atoodë yajtukˈyoˈoy.

¹⁰ Yëˈë ijtyë duˈumbë këˈëk yajtuundëp ja soldäädëtëjk ko nyëjkxtë tsiptuumbë, per ko Dios mëduumbë tsyoony parë tkäjpxwaˈkxy ja ayuk diˈib yajmiimpy ja jotkujkˈäjtën, duˈun tpääty extëmxyëp ttukwäˈägë duˈumbë këˈëk (Is. 52:7; Rom. 10:15). Per tsojkëbë jotmëkˈäjtën parë ndukmëtmaytyakëmë jäˈäy ja Diosë yˈayuk. Bo diˈib 20 jyëmëjt, jyënany: “Xytsyiptakxëbëts ijty ndukmëtmaytyäˈägëdë Diosë yˈayuk ja nmëëˈeskuelëˈënäˈk mët ko tsoytyuumbëts ijty. Kyajts nnijawë wiˈix kots ijty duˈun nnayjyawëty. Per tyam njantsy myëtmaytyäˈägaambyëts ja nmëduknaxëts”.

11. ¿Tim mbäät nduˈunëm parë mas oy ngäjpxwäˈkxëm?

¹¹ Mayë ënäˈktëjk të tpëktë kuentë ko mas oy kyäjpxwäˈkxtë ko nyayjyëjpˈixëdë kontiempë. ¿Ti mbäät xytyuny parë mas oy mgäjpxwäˈkxët? Julia diˈib 16 jyëmëjt, jyënaˈany: “Xëmëts nmënëjkxyë ëxpëjkpajn nmotsyiloty kots nëjkxy eskuelë, ets nmëdoowˈijtypyëts wiˈixëts ja nmëguˈuktëjk winmaytyë ets ti myëbëjktëp, duˈunëts nijawë wiˈixëts mbäät nbudëkë. Kots yajxon nˈëxpëky, tats ndukmëtmaytyaˈaky diˈib mbäät pyudëkëty”. Makenzie diˈib 23 jyëmëjt, jyënaˈany: “Pën mˈoyjyaˈaytyakp ets mmëdoowˈijtypy wiˈix ja mmëguˈuk mmëtmaytyaˈagyëty, nëjkxëp xynyijawë ti jyotmayˈajtypy. Ngäjpxtaabyëtsë ëxpëjkpajn diˈib pëtsëëmp parë ënäˈktëjk. Duˈuntsoo mbäädëts ndukˈixtë tuˈugë tekstë diˈib mbäät pyudëkëty o nyajtunyëtsë jw.org”. Extëm nˈijxëm, ko nnayjyëjpˈijxëm kontiempë parë ngäjpxwäˈkxëm duˈunxyëp extëm ndukwäˈkëm tuˈugë këˈëk diˈib jantsy oy xypyatëm.

12, 13. ¿Diˈibatyë “jëëndiˈpxn” yajtuumbyë Satanás?

¹² (Käjpxë Éfesʉ 6:16). Ja eskuudë diˈib ijty myënëjkxtëp ja soldäädëtëjk diˈib Roma yeny ijty, yajnitujkëp ja kyejky axtë mä kyox. Yajpijkëmbijtypy ja espäädë, fletyë ets oymyëdiˈibëtyë pujxn.

¹³ Ja “jëëndiˈpxn” diˈib mbäädë Satanás dyajtuny, yëˈë ko tniwäämbetyë Jyobaa, extëm ko jyënaˈany ko kyaj nyaytyukjotmaytyunyëty mët mijts ets ko kyaj mtsokyëty. Ida diˈibë jyëmëjt 19, jyënaˈany: “Janääm jatsojkëts nwinmay ko Jyobaa jantsy jagam yajpääty mä ëjts,  ets ko kyajts xymyëtnaymyaayëbëˈatäˈäny”. ¿Ti tyuumpy ko duˈun nyayjyawëty? Yëˈë jyënaˈany: “Diˈibëtsë nmëbëjkën yajkëktëjkëp mëjwiin kajaa, yëˈë reunyonk. Jeˈeyëts ijty nˈuˈunyë ets kyajts ngomentaraty. Pes nwinmayëts ko nipën tkamëjpëjtäˈägët wiˈixëts njënäˈänäˈäny. Per tyam nˈëxpëjkypyëts tijaty naxäämp mä reunyonk ets komentaräjtpëts tëgok majtskˈok. Xytsyiptakxëbëts wanaty, per kots duˈun nduny agujk jotkujkëts xyyajnayjyawëty. Nmëguˈukˈäjtëm nan xymyëjääwmooytyëbëts mëjwiin kajaa. Ets tëgok tëgok kyexyë reunyonk, ijtpëts seguurë ko xytsyojkpëtsë Jyobaa”.

14. ¿Ti xytyukˈijxëm extëm Ida nyaynyimaytyaˈagyëty?

¹⁴ Ja eskuudë diˈib ijty ja soldäädëtëjk yajtuundëp kyaj mbäät dyajmëjëdë o dyajmutskëdë. Per extëmë Ida nyaynyimaytyaˈagyëty, yëˈë xytyukˈijxëm ko mëbëjkën mbäät niˈigyë nyajmëjwindëjkëm o mbäät niˈigyë nyajmutskëm, ëtsäjtëm xypyatëm wiˈix nyaˈitäˈänëm (Mat. 14:31; 2 Tes. 1:3). Päätyën jyëjpˈamëty ets nyajkëktëjkëm ja mëbëjkën.

15, 16. ¿Wiˈix tyuknaxëty tijaty nˈawijx njëjpˈijxëm mët ja pujxngujup?

¹⁵ (Käjpxë Éfesʉ 6:17). Ja pujxngujup diˈib ijty ja soldäädëtëjk yajtuundëp yajpijkëmbijtypy tijaty mbäät yajtsayutyëty mä kyëbäjk, mä yoˈkn ets mä wyiin jyëjp. Ja pujxngujup mbäät ijty yajpawitsy.

¹⁶ Duˈun extëm ijty ja pujxngujup tkuwäˈäny ja soldäädë kyëbäjk, nanduˈun “ko nˈawijxëm ja nnitsokënˈäjtëm” tkuwäˈäny ja jot winmäˈäny (1 Tes. 5:8; Prov. 3:21). Tijaty nˈawijx njëjpˈijxëm xypyudëkëyäˈänëm parë jamë winmäˈäny  nyaˈijtëm mä ja Diosë wyandakën ets kyaj nëgoo ndimmëmäˈäy ndimmëdäjëm ja amay jotmay (Sal. 27:1, 14; Apos. 24:15). Per parë duˈun xypyudëjkëmë tyäˈädë pujxngujup, tsojkëp nyaˈijtëm këbäjkëjxy ets kyaj duˈunyë nbawijtsëm. Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko tsojkëp nˈijtëm seguurë ko jantsy tunan jatanëp tijaty nˈawijx njëjpˈijxëm.

17. ¿Ti mbäädë Satanás ttuny parë nyajjënäjkëm ja pujxngujup?

¹⁷ Satanás mbäät ti ttuny ets nyajjënäjkëm ja pujxngujup. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Wenë, okwinmay wiˈixë Jesus tˈijxmäjtsy. Satanás nyijäˈäwëbë nety ko Jesus yëˈë naxwinyëdë jäˈäy yˈanaˈamaampy mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Per jayëjp yˈokˈayowët ets yˈoogët, ets ta net tˈokˈawixët näˈä Jyobaa myoˈoyëty ja kutujkën. Pääty ojts tˈijxmatsy ja Jesus parë kyaj jeky yˈawixët. Ojts tˈanëëmë ko pën wingoxtënääyëp jeˈeyë tuk tëgok, mbäädë nety tmoˈoy ja kutujkën ets tyëjkëgyojët anaˈambë (Luk. 4:5-7). Nanduˈun jyaty mët ëtsäjtëm, Satanás nyijäˈäwëp ko Jyobaa të xytyukwandakëm ko xymyoˈoyäˈänëm tijaty mä ja jembyë jukyˈäjtën. Per tsojkëp jayëjp nˈokˈawijxëm ets axtë nyajnäjxëmë amay jotmay. Päätyë Satanás xyˈawäˈänëm ko desde tyam mbäät oy njukyˈäjtëm, yëˈë tsyojkypy ets jawyiin nbëjtakëm ja jukyˈäjt madakën ets oknëm ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën (Mat. 6:31-33).

18. ¿Wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm ko kyaj nnaytyukwinˈëˈënëmë Satanás?

¹⁸ Taaˈäjtp nimayë ënäˈktëjk diˈib kyaj të nyaytyukwinˈëënëdë Satanás. Extëm nˈokpëjtakëm, Kiana diˈib 20 jyëmëjt, jyënaˈany: “Nnijäˈäwëbëts ko ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën yëˈëyë yaˈoyëyaambyë amay jotmay”. Ko duˈun tˈawixy tjëjpˈixy, ¿wiˈix pyudëkëty mä tijaty tyuumpy ets mä tijaty wyinmaapy? Yëˈë tukjamyajtsëp ko tijaty yä naxwiiny këjx näjxp. Pääty en lugäär tpëjtaktäˈäyëdë jyot myëjääw parë tmëdatët tuˈugë kyarreerë mä tyäˈädë jyukyˈäjtën, jam dyajtuny ja tiempë ets ja jyot myëjääw mä Jyobaa tyuunk.

19, 20. ¿Wiˈix mbäät niˈigyë ndukjäjtëm nyajtuˈunëmë Diosë yˈAyuk?

¹⁹ Ko Pablo ojts tnijayë ja Dios mëduumbëty diˈib Éfeso, ja soldäädëtëjk yëˈë ijty mëët tsyiptundë tuˈugë espäädë diˈib yeny kujkm metrë. Ets yajxon ijty ttukjattë mët ko bom bom tniˈëxpëkëdë.

²⁰ Pablo ojts tˈijxkijpxyë Diosë yˈAyuk mët tuˈugë espäädë diˈibë Jyobaa të xymyoˈoyëm. Per tsojkëbë net ndukjäjtëm nyajtuˈunëm ko nimaytyakëm ja nmëbëjkënˈäjtëm o parë nyajtëgäjtsëm wiˈix nwinmäˈäyëm (2 Kor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15). ¿Ti mbäät xytyuny parë niˈigyë xytyukjatët? Sebastian diˈib 21 jyëmëjt, jyënaˈany: “Njääybyëtseembyëts tuˈugë bersikulo mä tuˈuk tuˈugë kapitulo diˈibëts ngajpxypy mä Biiblyë. Tapëts ogäˈän njääybyëtsemyë tekstë diˈibatyëts nˈoymyëdoopy. Duˈuntsoowëts nyajtuˈugyë nwinmäˈäny mëdë Jyobaa”. Daniel diˈib të yˈokˈyajmaytyakpë mä parrafo 8, jyënaˈany: “Mäts jam ngajpxyë Biiblyë, tats nwinˈixyë bersikulo diˈibëts mbäädë jäˈäy ndukpudëkë mäts ngäjpxwaˈkxy. Tëts nbëkyë kuentë ko niˈigyë jäˈäy tˈoymyëdoy ko xyˈijxëm wiˈix njantsy tsyojkënyëˈäjtëmë Biiblyë ets ko nduˈunëmë mëjääw parë nbudëjkëm”.

21. ¿Tiko kyaj mbäät ntsëˈkëmë Satanás mëdë dyemonyëtëjk?

²¹ Extëm mä tyäˈädë artikulo të tnimaytyäˈäktë ënäˈktëjk, yëˈë xytyukˈijxëm ko kyaj mbäät ntsëˈkëmë Satanás mëdë dyemonyëtëjk. Myëdäjttëbë mëkˈäjtën, per mbäät nmëmadakëm, ets nan mbäät yˈooktë. Tim tsojk yajtsumandäˈäytyë ko Jesus tyëkët anaˈambë Tuk Mil Jëmëjt ets nitii mëkˈäjtën tkanekymyëdatäˈändë, ta net kyutëgoyäˈändë (Diˈibʉ Jat. 20:1-3, 7-10). Nˈixyˈäjtëm yajxonë tyäˈädë mëtsip, nnijäˈäwëm ja yˈaxëkwinmäˈäny ets wiˈix xyyajkäˈäjäˈänëm. Per mëdë Jyobaa nyaybyudëkë, ¡mbäät nmëmadakëm!