1. Ko nety ja Adán mëdë Eva të tyëgoytyë, ¿wiˈixë Jyobaa ojts tnimaytyaˈagyë tyäˈädë myëtsip?

ADÁN nyijäˈäwëbë nety ko tsäˈäny kyaj kyajpxy, pääty ko Eva ojts myëgajpxyëty, waˈan wyinmääy ko diˈibë nety mmëgäjpxëp yëˈë tuˈugë anklës (Gén. 3:1-6). Adán mëdë Eva kyaj nety nëgoo tnijawëdë pënënë tyäˈädë anklës. Per oyë nety tkanijawëdë, Adán yëˈë pyuwäˈkë tyäˈädë anklës diˈib kyaj tˈixyˈaty ets tmëdëgooy ja Tyeety diˈibë nety mëk tsojkëp (1 Tim. 2:14). Jyobaa netyë ojts tmaytyaˈaky pënënë tyäˈädë myëtsip diˈibë nety të yajtëgoyëdë Adán mëdë Eva, ets twandaky ko yajkutëgoyaampy. Per nan ojts tnigajpxy ko tyäˈädë anklës nyibëdëˈëgaampy niˈamukë pënaty tsyojktëbë Dios (Gén. 3:15).

2, 3. ¿Tiko Jyobaa kyaj nëgoo tnimaytyakyë Satanás mä nety ja Kristë kyaminynyëm?

² Jyobaa diˈib jantsy kuwijy, kyaj xytyukˈawäˈänëm ti tyäˈädë anklës txëwˈaty diˈib mëduundëgooyë. * Per ko nyajxy 2,500 jëmëjt, ta ojts tnigajpxy ko yajtijy Satanás, diˈib yˈandijpy “Mëtsip” (Job 1:6). Ets mä Escrituras Hebreas, japyë jeˈeyë myinyë tyäˈädë ayuk Satanás mä 1 Crónicas, Job etsë Zacarías. ¿Tiko Jyobaa kyaj nëgoo  tnimaytyakyë tyäˈädë myëtsip mä nety kyaminynyëm ja Kristë?

³ Waˈanë Jyobaa kyaj dyajmëjpëtsëmanyë Satanás ets pääty kyaj nëgoo tnimaytyaky mä Escrituras Hebreas pënën yëˈë ets tijaty tyuumpy. Pes pääty dyajjääyë Escrituras Hebreas parë jäˈäy tˈëxkaptët ja Mesías ets tpanëjkxtët (Luk. 24:44; Gal. 3:24). Ets ko jyajty, ta yëˈë Jyobaa yajtuunë mët ja yˈëxpëjkpëty parë tnimaytyaktë tijaty tyam nnijäˈäwëm mä Satanás mëdë kyaˈoybyëtëjk diˈib puwäˈkëdë. * Ets oy ko yëˈëjëty tnimaytyaktë, pesë Jyobaa yëˈë yajtunaambyë Jesus mët pënaty nëjkxtëp tsäjpotm parë dyajkutëgoyäˈändë Satanás mëdë jyaˈay (Rom. 16:20; Diˈibʉ Jat. 17:14; 20:10).

4. ¿Tiko kyaj mbäät ntsëˈk njäˈäwëmë Satanás?

⁴ Apostëlë Pedro ojts tˈijxkijpxyë Mëjkuˈu extëm tuˈugë “kää myuˈuy” etsë Juan ojts ttijy “sarpyentë” (1 Peed. 5:8; Diˈibʉ Jat. 12:9). Per kyaj tiko ntsëˈk njäˈäwëm, pes waanë mëjääw tmëdaty (käjpxë Santya̱ˈa̱gʉ 4:7). Jyobaa, Jesus etsë anklëstëjk, yëˈë xykyuwäˈänäˈänëm ets xypyudëkëyäˈänëm parë njëjpkuwäˈkëm tijaty mëët xyyajkäˈäjëm. Per tsojkëp nnijäˈäwëm wiˈix yaˈˈatsoowëmbityë tyäˈädë tëgëëkpë yajtëˈëwën: ¿Nuˈunënë mëjääw tmëdatyë Satanás? ¿Wiˈixë Satanás twinˈëënyë jäˈäy? ¿Axtë mäbäät jyaˈtyë myëkˈäjtën? Min nˈokˈijxëm wiˈix yaˈˈatsoowëmbity ets tijaty xytyukniˈˈijxëm.

5, 6. ¿Tiko nituˈugë gobiernë diˈib yä naxwiiny mbäät tkayajminy tijaty naxwinyëdë jäˈäy yajmääyjyajtypy?

⁵ Nimayë anklës ojts tpuwäˈägëdë Satanás ets tmëtsiptsoˈondë Dios. Mä kyaminynyëm ja Ayoˈonduu, ojtsë Satanás wyinˈëënëdë parë yˈit tsyëënëdët mët ja toxytyëjkëty. Yëˈë Biiblyë myaytyäˈägaampy ko jyënaˈany ja tsäˈänyë “pyiˈixy ttukpajëdojteˈky tuk peky ja mëtsäˈä diˈibë wäˈx tëgëk peky” (Gén. 6:1-4; Juud. 6; Diˈibʉ Jat. 12:3, 4). Ko tyäˈädë anklëstëjk tmastuttë jam tsäjpotm ja Jyobaa fyamilyë, ta Satanás kyëˈamˈäjtëdë. Per kyaj mbäät nwinmäˈäyëm ko tyäˈädë anklëstëjk naspëkë yˈittë. Pesë Satanás duˈun tmëdatyë kyutujktakn extëm yˈixëtyë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, ets yëˈë këˈëm të nyaybyëjtaˈagyëty rey. Të tmäˈkxtäˈäy ja yˈanklëstëjk, të tmooyë kutujkën ets të tpëjtaˈaky parë yˈanaˈamdët abëtsemy nyaxwinyëdë (Éfes. 6:12).

⁶ Satanás yëˈë net yajtuumbyë tyäˈädë yˈanklëstëjk diˈib të tmäˈkxtäˈäy parë tkëˈamˈaty tukëˈëyë gobiernëtëjk diˈib yä naxwiiny. Ets nnijäˈäwëm ko dyuˈunëty mët ko Satanás ttukˈijxyë Jesus, “ja kutujkën esë mëjˈäjtën mä tëgekyë naxwinyëdë”. Ta net tˈanmääy: “Ëjts mij nmoˈoyëp ja kutujkën esë mëjˈäjtën mä tëgekyë naxwinyëdë diˈibë ndukˈijxypy. Ëjts tëgekyë nyajmooy, es mbäädëts nmoˈoy diˈibëts ëj ntsejpy” (Luk. 4:5, 6). Per oyë Satanás tjakëˈamˈäjtäˈäy, taaˈäjtp gobiernëtëjk diˈib pyudëjkëdëbë nyax kyäjpn, ets nan taa diˈib jyatunandëbë oyˈäjtën. Per nituˈugë gobiernë kyajaˈˈaty ets nituˈugë anaˈambë diˈib mbäät dyajminy tijatyë naxwinyëdë jäˈäy yajmääyjyajtypy (Sal. 146:3, 4; Diˈibʉ Jat. 12:12).

7. ¿Wiˈixë Satanás dyajtunyë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty, meeny wyinmäˈäny etsë gobiernëtëjk parë twinˈëënyë jäˈäy? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky).

⁷ Satanás mëdë kyaˈoybyëtëjk kyaj yëˈëyë dyajtundë gobiernëtëjk parë twinˈëëndë “nidëgekyë ja naxwinyëdë jäˈäy”, nan yajtuundëbë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty etsë meeny wyinmäˈäny (Diˈibʉ Jat. 12:9). Satanás nyiwäämbejtypyë Jyobaa, ets yëˈë yajtuumbyë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty. Ets të ttuknibëjtäägë parë jäˈäy ttukjäˈäytyëgoyaˈanyë Diosë xyëëw nuˈun  tmëmadaˈaky (Jer. 23:26, 27). ¿Ets wiˈixë net wyimbëtsëmy? Pes nimayë jäˈäy wyinmaytyë amumduˈukjot ko yëˈë yˈawdäjttëbë Dios, per yëˈë yˈawdäjttëbë kaˈoybyëtëjk (1 Kor. 10:20; 2 Kor. 11:13-15). Satanás nan yajtuumbyë meeny wyinmäˈäny parë dyajwaˈkxyë wiingatypyë anëë. Extëm nˈokpëjtakëm, tyukmëbëjkypyë jäˈäy ko parë yˈitët agujk jotkujk, tsojkëp tmëdatët mayë meeny sentääbë etsë jukyˈäjt madakën (Prov. 18:11). Pënaty myëbëjktëbë tyäˈädë anëë, jamë netë jyot wyinmäˈäny tpëjtäˈäktë ets ja jyot myëjääw “mä ja meeny” en lugäär mä Jyobaa (Mat. 6:24). Ko ttsoktë niˈigyë ja mëkjäˈäyˈäjtën, ta xyaˈamnëdë ja tsyojkën diˈib myëdäjttëp mä Dios (Mat. 13:22; 1 Fwank 2:15, 16).

8, 9. 1) ¿Ti majtsk pëky xytyukniˈˈijxëm extëm yˈadëtstë Adán, Eva ets ja anklëstëjk? 2) ¿Tiko yˈoyëty nnijäˈäwëm ko Satanás yëˈë yˈaneˈembyë naxwinyëdë jäˈäy?

⁸ Majtsk pëky diˈib xytyukniˈˈijxëm extëm yˈadëtstë Adán, Eva ets ja anklëstëjk diˈib myastuttë Jyobaa. Myëduˈuk, yëˈë ko tsojkëp nwinˈijxëm pën nbuwäˈägëyäˈänëm, pën yëˈë Jyobaa o pën yëˈë Satanás, per kyaj mbäät nwëˈëmëm kujkoty (Mat. 7:13). Ets myëmajtsk, yëˈë ko kyaj yajtukˈoyˈaty winë xëëw ko nbuwäˈkëmë Satanás. Extëm ja Adán mëdë Eva, jaayë ttukˈoyˈäjttë ko këˈëm twinˈijxtë ti oy ets ti axëëk, ets ja anklëstëjk ko wanaty tmëdattë kutujkën mä anaˈambëtëjk (Gén. 3:22). Ko nbuwäˈkëmë Satanás, xëmë kajaa yajkumëdoy ets kyaj yajtukˈoyˈaty extëmë nety njawinmäˈäyëm (Job 21:7-17; Gal. 6:7, 8).

⁹ ¿Tiko yˈoyëty nnijäˈäwëm ko Satanás yëˈë yˈaneˈembyë naxwinyëdë jäˈäy? Tuk pëky, jaˈko xypyudëjkëm parë nmëjˈijxëm ja kuduunk justisë etsë gobiernëtëjk mët ko duˈunë Jyobaa ttsoky (1 Peed. 2:17). Jyobaa yˈawijxypy ets nmëmëdoˈowëm ja anaˈamën diˈib yajnaxkëdaktëbë gobiernëtëjk, per net pën kyaj yajkutëjy tijaty yëˈë nyiˈanaˈamëp (Rom. 13:1-4). Nan nnijäˈäwëm ko kyaj mbäät nbuwäˈkëm tuˈugë partiidë o ja diˈib nyiwintsënˈäjtypyë politikë (Fwank 17:15, 16; 18:36). Ja tuk pëky ko nnijäˈäwëm nuˈunë Satanás mëjääw tmëdaty, yëˈë xypyudëjkëm ets niˈigyë ngäjpxwäˈkxëm. Pes ko nˈijxëm wiˈixë Diosë xyëëw dyaˈˈaxëëgë ets tniwäämbety, ta jäˈäy ndukniˈˈixëyäˈänëm ja tëyˈäjtën parë tnijawëdët pënën nDiosˈäjtëm. Jantsy mëj nnayjyäˈäwëm ko nmënëjkxëm ja xyëëw ets ko nyajtuˈunëm. Nan nnijäˈäwëm ko mëjwiin kajaa ndukˈoyˈäjtëm ko ntsojkëmë Dios ets këdiinëm ko nbaˈoˈktëˈëwëm ja wit meeny o jukyˈäjt madakën (Is. 43:10; 1 Tim. 6:6-10).

10, 11. ¿Wiˈixë Satanás dyajtuuny tuˈugë trampë parë ojts dyajkäˈäy nimayë anklës?

¹⁰ Parë Satanás ttuktunyë jäˈäy ti yëˈë  tsyojkypy, kanäk pëky tijaty dyajtuny diˈib oy wimbëtsëˈëmxëp. Näˈäty, yëˈë yajtuumpy tuˈugë trampë ets näˈäty yëˈë yajtuumbyë jäˈäy parë xyˈatsëˈkëm.

¹¹ Min jawyiin nˈokˈijxëm wiˈixë Satanás dyajtuuny tuˈugë trampë parë ojts dyajkäˈäy nimayë anklës. Seguurë ko jeky ojts tˈixy ttuny ja anklëstëjk parë tnijäˈäwë wiˈix dyajkäˈädët. Tam diˈib ojts kyäˈädë mä ja trampë ets yˈijt tsyënääytyë mët ja toxytyëjkëty. Ta tpattë yˈuˈunk yˈënäˈk diˈib yaˈktë jantsy yenyaty ets yˈijttë jantsy axëkjäˈäy (Gén. 6:1-4). Waˈanë Satanás kyaj yëˈëyë ttukwinˈëˈëny ja anklëstëjk parë yˈit tsyëënëdët mët ja toxytyëjkëty, nanduˈunën tˈanmääy ko mbäät tˈanaˈamdë naxwinyëdë jäˈäy. Ets waˈan duˈun tjëjpkuwäˈägëyany parë kyaj jyäˈtët ja toxytyëjkë “tyëëmp yˈääts” diˈibë netyë Dios të twandaˈaky (Gén. 3:15). Perë Jyobaa, ta dyajmiiny ja Ayoˈonduu ets dyajmäˈtääy diˈibë netyë Satanás të ttukniwinmayë mët ja dyemonyëtëjk.

12. ¿Ti xytyukˈijxëm extëm jyäjttë ja anklëstëjk?

¹² ¿Ti tyäˈädë xytyukˈijxëm? Ko tsojkëp nnaygyuentˈäjtëm parë kyaj Satanás xyyajkäˈäjëm mä axëëkpë ijt tsënaaky ets mä mëjˈat këjxmˈat. Ja anklëstëjk diˈib pyuwäˈkëdë Satanás, jantsy kanäk jëmëjtë netyë Jyobaa të tmëdundë. Per oyë nety yajpäättë mä kyaj jyamˈatyë axëkˈäjtën, ojts tnasˈixëdë nimay ets ja axëëkpë tsojkën myëjwindëkët mä jyot wyinmäˈäny. Ëtsäjtëm, nan mbäät xytyukmiˈinëm ja axëëkpë tsojkën ets myëjwindëkët mä jot winmäˈäny, oy kujk kanäk jëmëjt ndukˈijtëm ja Diosë kyäjpn (1 Kor. 10:12). Pääty jyëjpˈamëty ets janääm jatsojk nmëmäˈäy nmëdäjëm wiˈix yajpäätyë jot winmäˈäny parë njëjpkudijëm ja mëjˈat këjxmˈat etsë axëëkpë tsojkën (Gal. 5:26; käjpxë Kolosʉ 3:5).

13. 1) ¿Diˈibë jatuˈugë trampë Satanás oy wimbëtsëˈëmxëp? 2) ¿Ti mbäät nduˈunëm parë kyaj ngäˈäjëm mä tyäˈädë trampë?

¹³ Jatuˈugë trampë diˈibë Satanás oy wimbëtsëˈëmxëp, yëˈë ko jäˈäy ttukˈoyˈixy wiˈixë demonyëtëjk dyajtundë myëjääw. Ets yëˈë yajtuumbyë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty etsë ixy jawë, extëmë pelikula etsë bideojueegë parë jäˈäy tjantsy tyukˈoyˈixtë. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë kyaj ngäˈäjëm mä tyäˈädë trampë? Wenë, kyaj mbäät nˈawijxëm etsë Diosë kyäjpn dyajpëtsëmët tuˈugë listë mä tnigäjpxët diˈibë ixy jawë oy ets diˈibë kyaj. Niduˈuk niduˈuk mbäät nduˈumoˈoyëm ja jot winmäˈäny parë tmëmëdowët tijatyë Jyobaa nyiˈanaˈamëp (Heb. 5:14, TNM). Ets nëjkxëp nwinˈijxëm diˈib oy, ko ntsojkëmë Dios “amumduˈukjot” extëmë Pablo jyënany (Rom. 12:9). Pääty nˈoknayajtëˈëwëm: “Ko ja jäˈäy diˈibëts nyaˈëxpëjkypy o diˈibëts të ndukmëtmaytyaˈagyë Diosë yˈayuk, tˈixët tijatyëts ndukxondakypy, ¿jënäˈänëp ko nbaduumbyëts  tijatyëts ngäjpxwaˈkxypy?”. Pën nbaduˈunëm tijaty ngäjpxwäˈkxëm, mbäät kyaj nëjkx xyyajkäˈäjëmë Satanás (1 Fwank 3:18).

14. 1) ¿Wixaty mbäädë Satanás xyˈatsëˈkëm? 2) ¿Ti mbäät nduˈunëm ko duˈun xyyajkäˈäjäˈänëm?

¹⁴ Minë net nˈokˈijxëm wiˈixë Satanás dyajtunyë jäˈäy parë xyˈatsëˈkëm ets nmastutëmë Jyobaa. Extëm nˈokpëjtakëm, mbäät tˈadëk ttuktëkë gobiernëtëjk parë dyajkubokët mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm. Nan mbäät ja nmëguˈukˈäjtëm o diˈib mëët nduunmujkëm xynyixik xytyukxikëm mët ko nmëmëdoˈowëm tijatyë Dios nyiˈanaˈamëp (1 Peed. 4:4). Nan mbäät dyajtunyë njiikyˈäjt nmëguˈukˈäjtëm parë xyˈanmäˈäyëm mëdë oyjyot ets kyaj nekynyëjkxëm mä reunyonk (Mat. 10:36). ¿Ti mbäät nduˈunëm ko duˈunë Satanás xyyajkäˈäjäˈänëm? Tuk pëky, yëˈë nyaˈijtëm winmäˈänyoty ko duˈunën njatäˈänëm, pesë Satanás tsiptuump mët ëtsäjtëm (Diˈibʉ Jat. 2:10; 12:17). Myëmajtsk pëky, yëˈë njamyajtsëm wiˈixë Satanás jyënany, ko jaayë nmëduˈunëmë Jyobaa ko kyaj ti jotmay nbatëm, per ko nmastuˈudäˈänëm ko nbatëmë amay jotmay (Job 1:9-11; 2:4, 5). Ets myëdëgëk pëky, nˈokˈamdoˈowëmë Jyobaa ja jot mëjääw parë nmëmadakëm, pes nˈokjamyajtsëm ko yëˈë ninäˈä xykyamastuˈudäˈänëm (Eb. 13:5).

15. ¿Mbäädë Satanás xytyukˈatsipˈäjtëm diˈib kyaj ndunäˈänëm? Oknimaytyäˈäk.

¹⁵ Satanás kyaj mbäät xytyukˈatsipˈäjtëm diˈib kyaj ndunäˈänëm (Sant. 1:14). Mayë jäˈäy kyaj tpëktë kuentë ko yëˈë tyuundëp diˈibë Mëjkuˈu tsyojkypy, per ko tnijawëdë ja tëyˈäjtën, ta këˈëm twinˈixtë pën myëdunandëp (Apos. 3:17; 17:30). Pën të ja winmäˈäny nbëjtakëm nmëmëdowäˈänëmë Dios, nitii mbäädë Satanás tkatuny parë xytyukmastutëm (Job 2:3; 27:5).

16, 17. 1) ¿Tijatyë Satanás mëdë dyemonyëtëjk kyaj mbäät ttundë? 2) ¿Tiko kyaj mbäät ntsëˈkëm ko nuˈkxtakëm mëk?

¹⁶ Per taa diˈibë Satanás mëdë dyemonyëtëjk kyaj mbäät ttundë. Extëm nˈokpëjtakëm, nimää kyayajpääty mä Biiblyë ko mbäät tnijawëdë ti nmëdäjtëm mä jot korasoon ets mä jot winmäˈäny. Yëˈëyë Jyobaa mëdë Jesus diˈib nyijäˈäwëdëp (1 Sam. 16:7; Mar. 2:8). Per ¿ti net oktuun okjäjtëp ko ngäjpx nmaytyakëm ets ko nuˈkxtakëm mëk? ¿Mbäät ntsëˈkëmë Satanás mëdë dyemonyëtëjk ko tmëdowdët wiˈix njënäˈänëm parë net xyyajkäˈäjëm? Kyaj. Pes duˈun extëm kyaj ntsëˈkëm nmëduˈunëmë Jyobaa mët ko Mëjkuˈu xyˈijxëm, nan kyaj mbäät ntsëˈkëm nmëgäjpxëmë Jyobaa mëk, mët ko Mëjkuˈu tmëdowët. Biiblyë myaytyakypy pënaty nuˈkxtaktë mëk ets kyaj mä jyënaˈany ko tsyëˈkëdë mët ko Satanás tmëdowët (1 Rey. 8:22, 23; Fwank 11:41, 42; Apos. 4:23, 24). Pën nduˈunëmë mëjääw parë ngäjpx nmaytyakëm ets nduˈunëm tijaty extëmë Dios ttsoky, mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa kyaj tnasˈixëyaˈany parë Mëjkuˈu xymyëmadakëm ets kyaj nbatëm ja jukyˈäjtënë winë xëëw winë tiempë (käjpxë Salmo 34:7). *

¹⁷ Tsojkëp nˈixyˈäjtëmë Satanás diˈib xymyëtsipˈäjtëm, per kyaj mbäät nëgoo ndimtsëˈkëm. Oy pokyjyaˈay nyajpatëm, mbäät nmëmadakëm mët yëˈëgyëjxmë Jyobaa nyaybyudëkë (1 Fwank 2:14). Pën ngugakëm ja Mëjkuˈu, ta nëjkx xykyugakëm (Sant. 4:7; 1 Peed. 5:9). Diˈib mas yajkäˈäjaampy, yëˈë ja ënäˈktëjk. ¿Tijaty mbäät ttundë parë kyaj Satanás yajkäˈäjëdët? Yëˈë yaˈˈatsoowëmbitäämp mä jatuˈukpë artikulo.