1, 2. 1) ¿Wiˈixë Jesus tˈijxy ja Diosë Lyey? 2) ¿Tiko mbäät njënäˈänëm ko ja fariseety ets ja wintsëndëjk mäˈädë nety dyajtundë ja Ley?

JESUS tsyojk ja Ley diˈibë Moisés yajmooy. ¿Tiko? Jaˈko yëˈë netyë Jyobaa të dyaky, diˈib Tyeetyˈajtypy, ets diˈib mas mëj yaˈijtypy. Mä Biiblyë ojts yajnaskäjpxë ko Jesus mëk ttsokäˈäny ja Diosë lyey, jyënaˈany: “Kots ndunyë mtsojkën, Dios miyë, yëˈëjëts ndukxondakypy, etsë mley yˈity njodoty nwinmäˈänyotyëts” (Sal. 40:8). Tijatyë Jesus myaytyak ets tyuun, ja dyajnigëxëˈky ko ak oyë tyäˈädë Ley, yajtukˈoyˈäjtp ets ko seguurë yajkuytyunäˈäny (Mat. 5:17-19).

² Seguurë ko Jesus mon tuk nyayjäˈäwë ko tˈijxy wiˈix ja fariseety ets ja wintsëndëjk mäˈät dyajtundë ja Ley diˈibë Jyobaa yäjk. Yëˈëyë nety yajxon kyuytyuundëp ja Ley diˈib kyaj tyimjëjpˈamëty. Päätyë Jesus yˈanmääyëdë: “Miits mdukwinyojxtëp ja Dios ja dyesmë tojx tsooy, [tsäjpnëmäänk], ja anis esë kominës”. ¿Ti diˈibë nety kyaj oy ttundë? Jesus yˈanmääyëdë: “Per kyaj xytyundë kuentë ja ëxpëjkën diˈibë niˈigyë yˈoyëty mä yëˈë anaˈamën, diˈibë dëˈën ja tëyˈäjtën, ja paˈˈayoˈon es ko jäˈäy jyikyˈattë yajxon” (Mat. 23:23). Ja fariseety kyaj nety tjaygyukëdë wiˈix nyiwijy nyikejy ja Ley ets mëj këjxmë nety nyayjawëdë. Perë Jesus jyaygyujkëbë nety ti myaytyäˈägaampy ets wiˈix tuˈuk tuˈuk tnimaytyaˈagyë Jyobaa.

3. ¿Ti yajnimaytyäˈägäämp mä tyäˈädë artikulo?

 ³ Tyam, kyaj yëˈë nekypyaduˈunëm ja Ley diˈibë Moisés yajmooy (Rom. 7:6). Per ¿tiko Jyobaa ojts dyajwëˈëmy mä Biiblyë? Yëˈko tsyojkypy njaygyujkëm ets nbaduˈunëm “ja ëxpëjkën diˈibë niˈigyë yˈoyëty mä yëˈë anaˈamën”, o ja tëyˈäjtën diˈib tyukwäˈkpejtypy. Extëm nˈokpëjtakëm, ¿ti tëyˈäjtën myëmiimpy ko yajpëjtaky ja nax käjpn mä kyaktsoˈoktët? Mä jatuˈukpë artikulo të nˈijxëm tijaty ijty tyuumpy ja israelitë diˈib ayoˈongëjxm yajjäˈäyˈoˈkp parë yajpaˈˈayowët, ets kanäk pëky diˈib të xytyukniˈˈijxëm. Ets mä tyäˈädë artikulo, yëˈë yajnimaytyäˈägäämp ti xytyukniˈˈijxëm mä Jyobaa ko dyajnaxkëdakyë tyäˈädë nax käjpn ets wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën. Yaˈˈatsoowëmbitäˈäny tëgëëgë yajtëˈëwën: ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëmë Jyobaa pyaˈˈayoy ko yajpëjtaky ja nax käjpn mä kyaktsoktë? ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëm tˈixyë jukyˈäjtën? Ets ¿wiˈix dyajnigëxëˈëky ko tëyˈäjtën myëët tijaty ttuny? Mientrës nˈatsoowëmbijtëm, oy ko nwinmäˈäyëm wiˈix mbäät nbanëjkxëmë Jyobaa yˈijxpajtën (käjpxë Efesios 5:1, TNM). *

4, 5. 1) ¿Ti ijty yajtuump parë ja yajjäˈäyˈoˈkpë mbäät pojënë jyaˈty mä mbäät kyaktsoˈoky, ets tiko? 2) ¿Ti tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm mä Jyobaa?

⁴ Jyobaa yëˈë wyinˈijx tëdujk ja käjpn mä mbäät pojënë kyaktsoˈoktë ja israelitëty. Ojts tniˈanaˈamë ets tëgëëk wyëˈëmët yatsoo mä ja Jordán mëjnëë jyënaky ets tëgëëk jamtsoo awinm. Duˈun ja yajjäˈäyˈoˈkpë diˈib të yˈayoˈonbääty mbäät pojënë jyaˈty mä tuˈugë tyäˈädë käjpn (Núm. 35:11-14). Tsojkëbë nety oy dyaˈittët ja nëˈë tuˈu diˈib jäjtp mäjatyë tyäˈädë käjpn (Deut. 19:3). Mä näägë judiyëtëjkë lyiibrë, tnimaytyaˈaky ko yajpëjtaktë ijxwëˈëmën diˈib tuˈumooyëdë ja yajjäˈäyˈoˈkpë. Ko jyamˈäjtyë tyäˈädë käjpn, ta ijty ja yajjäˈäyˈoˈkpë kyaj kyaktsoˈoky wiink nax wiink käjpn mä mbäät ok tˈawdäjnë wiink dios.

⁵ Okwinmayë tyäˈädë: Jyobaa ojts tniˈanaˈamë ets yˈoogët ja yajjäˈäyˈoˈkpë, per ja diˈib ayoˈonbatp, mbäädë nety yajpaˈˈayoy ets yajkuwäˈäny. Tuˈugë jäˈäy diˈib yˈëxpëjkpëtsëëmbyë Biiblyë tkujäˈäyë ko ja nëˈë tuˈu ets extëm tijaty yajtukniwijtsë, yajxonë nety yajjaygyukë ets kyaj tsyipëty yajpanëjkxët. Jyobaa kyaj yëˈëjëty tuˈugë fes diˈib axëkjäˈäy, diˈib jeˈeyë yˈijxypy tyuumpy mäjaty ndëgoˈoyëm parë xytyukkumëdowäˈänëm, yëˈë tuˈugë “Dios [diˈib] jyantsy myëdäjtypy ja mëj paˈˈayoˈon” (Éfes. 2:4).

6. ¿Wiˈix ijty jyaˈayˈattë ja fariseety ets wiˈixë Dios jyaˈayˈaty?

⁶ Ja fariseety kyaj nety tmëdattë paˈˈayoˈowën extëmë Jyobaa. Pes extëm yajmaytyaˈaky ja judiyëtëjkë kyostumbrë, jeˈeyë ijty tpokymyaˈkxtë tëgëkˈok ja myëguˈuk pën yëˈëyëm ja tëgoˈoyën diˈib të ttuny. Päätyë Jesus tmaytyaky tuˈugë ijxpajtën mä tuˈugë farisee ets tuˈugë yajkugëbajtpë nyuˈkxtäˈäktë parë ttukˈijxy ja fariseety wiˈixë nety tmëdattë ja axëkwinmäˈäny. Tmaytyaky ko ja yajkugëbajtpë  yëˈë nety yˈamdoopy pyëjktsoopy etsë Dios pyaˈˈayowëdët. Per ja farisee duˈun nyuˈkxtaˈaky: “Dios, njäˈäygyëdakypyëts mij, jaˈa ko ëj kyajts ndëˈënëty extëm ja wiinkpë jäˈäy diˈibë maˈtsp, diˈibë pekytyuump, diˈibë yajtëgeepy ja pëjk ukënë wyintsëˈkën es ni ngadëˈënëtyëts extëmë tyäˈädë yajkugëbajtpë”. Ja fariseety duˈunë nety wyinmaytyë ko kyaj tiko tpaˈˈayowdët ja jäˈäy, pes duˈunë nety tˈixtë extëm nitii tkatsoowˈattë (Luk. 18:9-14).

7, 8. 1) Ko pën axëëk xyyajnayjäˈäwëm, ¿wiˈix mbäät nbanëjkxëmë Jyobaa yˈijxpajtën? 2) ¿Tiko tsyokyëty nˈijtëm yujy tudaˈaky parë nbokymyaˈkxëmë wiinkpë?

⁷ Ninäˈä ngajäˈäyˈäjtëm extëm ja fariseety. Nˈokniˈˈijxtutëmë Jyobaa jyaˈayˈäjtën ets nˈokpaˈˈayoˈowëmë nmëguˈukˈäjtëm (käjpxë Éfesʉ 4:32). Nˈoktukˈijxëm ko pojënë nmaˈkxäˈänëm (Luk. 17:3, 4). Oy ko nnayajtëˈëwëm: “¿Pojënëts nbokymyeˈkxyë nmëguˈuk oyëts kanäkˈok xymyëdëgoy? ¿Nnayaˈoyëyanëbëts mëdëts ja nmëguˈuk diˈibëts axëëk të xyyajnayjawëty?”.

⁸ Parë nmaˈkxëm, tsojkëp nˈijtëm yujy tudaˈaky. Ja fariseety kyaj ijty pën tpokymyaˈkxäˈändë mët ko mëj këjxm nyayjawëdë. Per niˈamukë Dios mëduumbë, tsojkëp nˈijtëm yujy tudaˈaky ets nˈijxëm ko niˈigyë “myëjjëty ja [wiinkpëty]” ets nbokymyaˈkxëm (Filip. 2:3). Pääty nˈoknayajtëˈëwëm: “¿Nbanëjkxëbëtsë Jyobaa yˈijxpajtën ets ijtpëts yujy tudaˈaky?”. Pën duˈun, ta kyaj nëjkx tsyiptakxëdë nmëguˈukˈäjtëm xyˈamdoˈowëmë maˈkxën ets nan kyaj nëjkx xytsyiptakxëm nmaˈkxëm. Nˈokˈyaˈijxëm xëmë paˈˈayoˈowën ets kyaj pojënë tijaty nyajpojkëm (Ecl. 7:8, 9).

9. ¿Wiˈixë Jyobaa ttukjaygyujkë ja israelitëty ko mëj dyajnaxyë jukyˈäjtën?

⁹ Tuk pëky tiko Jyobaa tpëjtaky ja nax käjpn mä kyaktsoˈoktët, yëˈë parë tkuwany ja israelitëty ets kyaj tnikëjxmˈattët ja jäˈäyë nyëë nyeˈpyny diˈib kyaj ti të ttuundëgoy (Deut. 19:10). Jyobaa yajtsobatypyë jukyˈäjtën ets yˈaxëkˈijxypyë “këˈë diˈib yajpëyëˈkypyë nyëë nyeˈpyny diˈib kyaj ti ttuundëgoy” (Prov. 6:16, 17). Kyaj nety mbäät duˈunyë dyajnaxy ko pën dyaˈoogyë myëguˈuk, oyxyëp të tyim ayoˈonbatpë, pes yëˈë tuˈugë Dios diˈib tijaty tyuumpy tëyˈäjtën myëët ets wäˈäts. Ja yajjäˈäyˈoˈkpë diˈib ayoˈonbatp, yajpaˈˈayoop ijty, per kuanë ko tkëyaky ja kyuentë mä ja mëjjäˈäytyëjk, ets pën yajwingëdaktëp ko ayoˈonbatp, ta ijty wyeˈemy mä të kyaktsoˈoky axtë ko yˈooky ja saserdotë wintsën. Axtë mbäädë nety jam yˈity nuˈun ja xyëëw jyukyˈäjtën. Duˈunë Jyobaa ttukjaygyujkë ja israelitëty ko mëj dyajnaxyë jukyˈäjtën. Tsojkëbë nety twintsëˈëgëdët ja diˈib të myoˈoyëdë jukyˈäjtën, ets mëk nyaygyuentˈatëdët parë kyaj pënë jyukyˈäjtën tpëjtakëdët oˈkën jëjpˈam mët ko jam ti ttundët o tkatundët.

10. Extëmë Jesus jyënany, ¿wiˈix ja eskriibëty ets ja fariseety dyajnigëxëˈktë ko kyaj tmëjˈixtë jukyˈäjtën?

¹⁰ Ja eskriibëty ets ja fariseety kyaj duˈun jyaˈayˈäjttë extëmë Jyobaa. Ets tim këxëˈk ko kyaj dyajtsobattë ja wiink jäˈäyë jyukyˈäjtën. Päätyë Jesus yˈanmääyëdë: “Të xyjaˈˈabeky ja awatsn diˈibë yaˈˈawatsypy mä jäˈäy tmëmëdowdë ja Diosë yˈayuk. Ni miits mgatëkëdë es xyaˈˈaduktë pënëty jatëkëyandëp” (Luk. 11:52). Diˈibë nety nyikëjxmˈäjttëp, yëˈë tpudëkëdët ja jäˈäy ets tjaygyukëdët ja Diosë yˈAyuk parë tpäättët ja jukyˈäjtënë winë xëëwbë. Per kyaj duˈun ttuundë,  niˈigyë dyajtuˈuˈadujktë jäˈäy parë kyaj tpanëjkxtëdë Jesus “diˈibë yajkypy ja jikyˈäjtën” (Apos. 3:15). Duˈuntsoo oˈkën jëjpˈam ojts tpëjtakëdë jyukyˈäjtën parë kyutëgoytyët winë xëëw. Mëj këjxm nyayjäˈäwëdë, kyaj tmëjˈijxtë ja jukyˈäjtën ets kyaj tmëmääy tmëdäjtë ja myëguˈuktëjk. ¡Mëk axëkjäˈäy yˈijttë ets ninuˈun kyapaˈˈayowdë!

11. 1) ¿Wiˈixë Pablo dyajnigëxëˈky ko duˈunë jukyˈäjtën tˈixy extëmë Jyobaa? 2) ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë nanduˈun ngäjpxwäˈkxëm extëmë Pablo?

¹¹ Pën duˈun njäˈäyˈatäˈänëm extëmë Jyobaa ets kyaj dyuˈunëty extëm ja fariseety, tsojkëp nmëjˈijxëm ets nyajtsobatëmë jukyˈäjtën. Extëm ttuunyë apostëlë Pablo, yëˈë myëtmaytyakë jäˈäy nääk ttimpaty. Pääty jyënany: “Kyajts ëj miits xypyekyˈixtët ko mˈooktët pekyoty” (käjpxë Apostʉlʉty 20:26, 27). Yëˈë ojts kyäjpxwaˈkxy mët ko ttsojkyë jäˈäy ets mët ko dyajtsobatyë jukyˈäjtën, kyaj mët ko jeˈeyë nyaynyikäjpxtutë o mët ko Jyobaa tyukˈanaˈamë (1 Kor. 9:19-23). Ëtsäjtëm nan tsojkëp nˈijxëmë jukyˈäjtën extëmë Jyobaa tˈixy, pes yëˈë tsyojkypy “es ja pojpë jäˈäy jyodëmbittët” (2 Peed. 3:9). ¿Nanduˈun ëtsäjtëm ntsojkëm? Pën nmëdäjtëmë paˈˈayoˈowën, ta ndukxondakëm mä ngäjpxwäˈkxëm ets mas jotkujk nnayjäˈäwëm.

12. ¿Tiko Dios mëduumbëty nyaygyuentˈatëdë ets kyaj jyukyˈäjtën tpëjtäˈäktë ayoˈon jëjpˈam?

¹² Ja tuk pëky wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm ko duˈunë jukyˈäjtën nˈijxëm extëmë Jyobaa, ja ko nnaygyuentˈäjtëm parë kyaj jukyˈäjtën nbëjtakëm ayoˈon jëjpˈam. Extëm nˈokpëjtakëm, tsojkëp nyajkarrëyoˈoyëm tsuj yajxon, extëm ko nëjkxëm mä reunyonk o asamblee, ets nnaygyuentˈäjtëm mä nduˈun nˈayoˈowëm oyxyëp jam njatuˈunëmbë mä kyojˈyë jëën tëjk mä nDiosˈawdäjtëm o mä yˈaˈoyë. Ko oy mëk nyajpatëm niˈigyë jyëjpˈamëty ets kyaj dyuˈunëty ko nbajotëgoˈoyëm ja tiempë o ja meeny sentääbë. Jyobaa Dios xëmë ttuny diˈib oy ets ëtsäjtëm nanduˈun mbäät nduˈunëm. Pënaty tuundëp mëjjäˈäy yëˈë diˈib jawyiinˈäjtp mbäät dyaˈixëdë ko kyuentˈäjtëbë jyukyˈäjtën ets pënaty mëët yajpäättë (Prov. 22:3). Pääty pën xytyukjamyajtsëm ja mëjjäˈäytyëjk wiˈix mbäät nnaygyuentˈäjtëm, oy ko nmëmëdoˈowëm (Gal. 6:1). Pën duˈunë jukyˈäjtën nˈijxëm extëmë Jyobaa tˈixy, ta kyaj nikëjxmˈäjtëm ja nëë neˈpyny.

13, 14. ¿Ti nety tsojkëp ttundët ja mëjjäˈäytyëjk diˈib Israel parë ttundëdë tëyˈäjtën extëmë Jyobaa?

¹³ Jyobaa ojts ttukˈaneˈemy ja mëjjäˈäytyëjk diˈib Israel parë tniˈˈijxtuˈuttët extëm yëˈë ttuny ja tëyˈäjtën. Tim jawyiin, tsojkëp dyajtëyˈäjtëndëkëdët wiˈix tijaty të tyun të jyatyëty. Ta net yajxon tpayoˈoytyët tiko të yajjäˈäyˈooky, wiˈix ja jyot wyinmäˈäny jam dyaˈixyëty ets wiˈixë nety jyaˈayˈaty parë dyajwingëdäˈäktët pën mbäät yajpaˈˈayoy. Parë ttundët ja tëyˈäjtën extëmë Jyobaa, tsojkëp tˈixtët pën pääty ja myëguˈuk të dyaˈooky mët ko nety tmëtsipˈaty (Núm. 35:20-24). Ets pën jamë testiigë, ta dyajtundët naa nimajtsk parë tyëyˈäjtëndëkët ko tyukniwinmäˈäyë dyaˈoogäˈäny ja myëguˈuk (Núm. 35:30).

¹⁴ Extëm nˈijxëm, ko nety të dyajtëyˈäjtëndëkëdë, ta net twinmaytyët pënën ja jäˈäy, kyaj yëˈëyëty ti nety të ttuny. Tsojkëbë nety wyinmaytyët mas kajaa parë tˈixtët tiko nety duˈun të yˈadëˈëtsy. Ets diˈib mas jëjpˈam, tsojkëbë nety tˈamdowdëdë Jyobaa myëjääw parë dyajnigëxëˈëktët ja wyijyˈäjtën, pyaˈˈayoˈowën etsë tyëyˈäjtën (Éx. 34:6, 7).

15. ¿Wiˈixë Jesus tˈijxy ja pokyjyaˈay ets wiˈix ja fariseety tˈijxtë?

¹⁵ Ja fariseety yëˈëyë nety yˈijxtëp ti ja jäˈäy të ttuundëgoy ets kyaj ti japˈäjtp mä kyorasoon, o wiˈix meerë jyaˈayˈaty. Min nˈokˈijxëm ti tuun jäjtë ko Jesus ojts nyijkxy kääy ukpë mä Mateo tyëjk. Ja fariseety dyajtëëwdë ja Jesusë yˈëxpëjkpëty: “¿Wiˈixë dëˈën ko yëˈë mwintsën kyay yˈiiky mëdë yajkugëbajtpëty es mëdë pojpë jäˈäyëty?”. Jesus ta yˈatsooy: “Kyaj tsyekyëty ja kutsooy mä yëˈë diˈibë oyˈäjt mëkˈäjttëp, jaayë dëˈën mä yëˈë pumäˈäyjyaˈayëty. Nëjx jattë diˈibë yˈandijpy ja Diosë jyaaybyajtën mä jyënaˈany: Ëj ntsejpyëts es xymyëdattët ja paˈˈayoˈon, es kyajts xytyukwintsëˈëgëdëts ja jëyujk anyimalëty. [...] Pes kyajts ëj  nwoy ja jäˈäy diˈibë jikyˈäjttëp tëyˈäjtën mëët, yëˈë dëˈënë pojpë jäˈäyëty es jyodëmbittët” (Mat. 9:9-13). ¿Yëˈë netyë Jesus nyikäjpxtutypy ja pokyjyaˈayëty? Kyaj. Yëˈë tsyojkypyë nety ets jyodëmbittët, ets yëˈë tuk pëky diˈib yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkx (Mat. 4:17). Jesus pyëjkë kuentë ko tamë nety ja “yajkugëbajtpëty” etsë “pojpë jäˈäyëty” diˈib jodëmbitandëp. Tyäˈädë jäˈäyëty kyaj nety jeˈeyë të nyëjkxtë mëgääy mëˈukpë mä Mateo tyëjk, yëˈë duˈun mët ko nimay tpanëjkxtë Jesus (Mar. 2:15). Jotmaymyëët njënäˈänëm ko ja fariseety kyaj nety duˈunë jäˈäy tˈixtë extëmë Jesus. Pokyjyaˈayë nety dyajnaxtë ets ko tëdën kyanekyˈoyëdë. Kyaj nety duˈun jyaˈayˈattë extëmë Jyobaa diˈib tyuumbyë tëyˈäjtën ets diˈib paˈˈayoop.

16. ¿Ti mbäät tˈixtë ja nidëgëëkpë mëjjäˈäytyëjk diˈib pyayoˈoytyëp ja jotmay?

¹⁶ Tyamë mëjjäˈäytyëjk tsojkëp tpanëjkxëdë Jyobaa yˈijxpajtën, diˈib “tsyojkypyë mëtëypyë ets oypyë” (Sal. 37:28, Tios yˈaaw yˈayuk). Pääty ko tuˈugë jäˈäy pyokytyuny, jawyiin mbäät tpayoˈoytyë yajxon. Pën të jyantsy pyokytyuny, ta tpayoˈoytyët extëmë Biiblyë tniˈanaˈamë (Deut. 13:12-14). Ja nidëgëëkpë mëjjäˈäytyëjk (comité judicial) diˈib pyayoˈoytyëbë tyäˈädë jotmay, tsojkëp tˈixtët yajxon pën ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëjwiin kajaa të pyokytyuny, jantsy jodëmbijtp o kyaj. Tsiptakp parë duˈun ttundët, tsojkëp tˈixtët wiˈix ja jyot wyinmäˈäny dyaˈixyëty, wiˈix wyinmay mä diˈib të ttuny ets ti japˈäjtp mä kyorasoon (Diˈibʉ Jat. 3:3). Parë yajpaˈˈayowët ja diˈib të pyokytyuny, tsojkëp jyodëmbitët. *

17, 18. ¿Wiˈix mbäädë mëjjäˈäytyëjk tˈixtë pën të tuˈugë jäˈäy jyantsy jyodëmbity? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky).

¹⁷ Jyobaa mëdë Jesus mbäät ttukˈijxnaxtë jot winmäˈäny, perë mëjjäˈäytyëjk kyaj. Pääty, ¿wiˈix mbäät tnijawëdë pën të jyantsy jyodëmbity ja diˈib të pyokytyuny? Tuk pëky, tsojkëbë Dios tˈamdowdëdë wijyˈäjtën etsë jaygyujkën (1 Rey. 3:9). Myëmajtsk pëky, tsojkëp dyajtundëdë Biiblyë etsë ëxpëjkpajn diˈib yajpëtsëëmbyë tuumbë diˈib kuwijy parë tnijawëdët pën ja jäˈäy yëˈë yajnigëxëˈkypy “ja myoˈon tyujknë naxwinyëdë jäˈäy” o pën moon tujkp “amumduˈukjot”, o jantsy jodëmbijtp (2 Cor. 7:10, 11, TNM). Tsojkëp tˈixtët wiˈixë Biiblyë tnimaytyaˈagyë jäˈäy diˈib jantsy jodëmbijttë ets diˈib kyaj, wiˈix nyayjäˈäwëdë, wiˈix wyinmääytyë ets ti tyuundë.

¹⁸ Ets myëdëgëk pëky, tsojkëp twinmaytyët pënën ja jäˈäy, kyaj yëˈëyëty ti nety të ttuny, tiko duˈun të yˈadëˈëtsy, tiko duˈun jyaˈayˈaty extëm jyaˈayˈaty ets tijaty jotmay wyinguwäˈkëp. Biiblyë duˈun ojts tnaskäjpxë mä Jesus diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë tuˈukmujkën: “Yëˈë kyaj tpayoˈoyaˈany extëm jeˈeyë tˈixy, ni kyajëjwijtsëmbitäˈäny extëm jeˈeyë tmëdoy. Yëˈë tëyˈäjtën myëët tpayoˈoyaˈanyë ayoobë jäˈäy, ets tëyˈäjtënë myëët tjëjwijtsëmbitäˈäny ja diˈib yujy tudaˈaky jukyˈäjtp yä naxwiiny” (Is. 11:3, 4). Miitsëty mëjjäˈäytyëjk, yëˈë Jesus të mduknipëkëdë parë xykyuentˈattët ja tuˈukmujkën ets yëˈë mbudëkëyanëp parë xypyayoˈoytyët tijaty tëyˈäjtën myëët ets mëdë paˈˈayoˈowën (Mat. 18:18-20). ¡Mëjwiin kajaa nmëjjäˈäwëm ko jyaˈˈatyë mëjjäˈäytyëjk diˈib xyˈijxˈijt xykyuentˈäjtëm! Ets nan xypyudëjkëm parë nyaˈijxëmë paˈˈayoˈowën ets nduˈunëm tijaty tëyˈäjtën myëët mëdë nmëguˈukˈäjtëm.

19. Kanäk pëky diˈib xytyukniˈˈijxëm ja nax käjpn mä kyaktsoktë, ¿diˈibë mijts mbadunaampy?

¹⁹ Ja Ley diˈibë Moisés yajmooy, myëmiimpy “ja tëyˈäjtën es ja wijyˈäjtën” diˈib xytyukniˈˈijxëmë Jyobaa ets wiˈix yˈixëty ja tyëyˈäjtën (Rom. 2:20). Extëm nˈokpëjtakëm, ja nax käjpn mä ijty kyaktsoˈoktë, yëˈë tukniˈˈijxëbë mëjjäˈäytyëjk parë tpayoˈoytyët tijaty “tëyˈäjtën myëët”. Nan xytyukniˈˈijxëm niˈamukë ets nixim niyam nyaˈijxëmë oyjyot oywyinmäˈäny ets nnaybyaˈˈayoˈowëm (Zac. 7:9). Oy tyam kyaj nekypyaduˈunëm extëm ja Ley jyënaˈany, duˈunyëm jyëjpˈamëty parë Jyobaa ko nbaˈˈayoˈowëmë nmëguˈukˈäjtëm ets nduˈunëm tijaty tëyˈäjtën myëët, pesë Jyobaa kyaj tyëgatsy. ¡Nitii duˈun kyaˈoyëty extëm ko nmëduˈunëmë Jyobaa! Pääty, nˈokniˈˈijxtutëmë jyaˈayˈäjtën ets nˈokˈaˈoˈkëm.