1. ¿Tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm mä tiempë myiny kyëdaˈaky?

 JYOBAA të xytyukwandakëm ja jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë. Näägë Diosmëduumbë jam jyukyˈatäˈändë tsäjpotm ets ninäˈä kyanekyˈoogäˈändë (1 Kor. 15:50, 53). Per nimaybyë, yä Naxwiiny jyukyˈatäˈändë agujk jotkujk ets oy mëk (Diˈibʉ Jat. 21:3, 4). Nguˈëˈëw ngukäjpxëm niˈamukë tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm, oy njukyˈatäˈänëm jam tsäjpotm o yä Naxwiiny.

2. ¿Tiko nˈijtëm seguurë ko jantsy tunan jatanëp tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm?

² Ëtsäjtëm nmëbëjkëm tukëˈëyë tijatyë Jyobaa të twandaˈaky mä Biiblyë ets ijtëm seguurë ko tunan jatanëbë duˈun mä tiempë myiny kyëdaˈaky, mët ko Jyobaa yëˈë duˈun të twandaˈaky (Rom. 15:13). Të xytyuknijäˈäwëm tijaty të twandaˈaky ets nnijäˈäwëm ko xëmë tkuytyunyë yˈayuk (Núm. 23:19). Ijtëm seguurë ko Jyobaa jyantsy tyunaambyë duˈun ets mbäädën ttuny tijaty të ttuknibëjktäägë. Pääty tijaty të xytyukwandakëm kyaj dyuˈunëty extëmë tsuu kumäˈäy, jantsy tunan jatanëbë duˈun.

3. ¿Ti nnimaytyäˈägäˈänëm mä yäˈädë artikulo? (Salmo 27:14).

³ Mëk xytsyojkëmë nDeetyˈäjtëmë Jyobaa ets tsyojkypy parë ndukˈijxpajtëm (käjpxë Salmo 27:14). Pën nmëbëjkëm amumduˈukjot tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nmëmadakëm ja amay jotmay, nˈijtëm amëk jotmëk ets nnayjyäˈäwëm agujk jotkujk oy ti tyun jyatëdët. Mä yäˈädë artikulo nˈixäˈänëm wiˈix xypyudëjkëm tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm. Min jawyiin nˈoknimaytyakëm ko tijaty nˈëwxijt njëjpˈijxëm, yëˈë mëët yaˈijxkijpxyë tuˈugë pujxn mëdiˈibë barkë wyoˈonˈijtypy mejnyoty ets mët tuˈugë pujxngujup. Ets ok, ta nˈixäˈänëm ti xypyudëkëyäˈänëm parë duˈunyëm nmëbëjkëm amumduˈukjot tijatyë Jyobaa të twandaˈaky.

4. ¿Wiˈix xypyudëjkëm tijaty nˈëwxijt njëjpˈijxëm mëdiˈibë mëët yaˈijxkijpxyë ja pujxn mëdiˈibë barkë wyoˈonˈijtypy? (Ebreeʉsʉty 6:19).

⁴ Ko apostëlë Pablo tmaytyaky mä Ebreeʉsʉty tijaty nˈëwxijt njëjpˈijxëm, yëˈë mëët ojts tˈijxkijpxyë tuˈugë pujxn mëdiˈibë barkë wyoˈonˈijtypy mejnyoty (käjpxë Ebreeʉsʉty 6:19). Pablo xëmë ijty jyëdity mejnyoty, pääty tnijäˈäwë ko ja pujxn mëdiˈibë barkë wyoˈonˈijtypy mejnyoty, yëˈë pudëjkëp parë kyaj xitsoow yatsoow nyëjkxët. Tëgok, mientrësë nety nyëjkxy barkoty, ta ajotkumonë myiiny ja mëk tuu mëk poj, ta tˈijxy ko ja barkë yajˈyeˈebyëty ojts tkujëduwëdë ja pujxn mëdiˈibë barkë wyoˈonˈijtypy parë kyaj myëjjäjtpatët tsäägaatswiiny (Apos. 27:29, 39-41). Duˈun extëm ja pujxn mëdiˈibë barkë wyoˈonˈijtypy mejnyoty, nanduˈunën tijaty nˈëwxijt njëjpˈijxëm, yëˈë xypyudëjkëm parë ninäˈä ngamastutëmë Jyobaa oy ti amay jotmay nbatëm mëdiˈibë mëët yaˈijxkijpxyë ja mëk poj tuu. Ko nmëbëjkëm amumduˈukjot tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm, xypyudëjkëm parë nmëmadakëm ja amay jotmay mëdiˈibë tyam nwinguwäˈkëm. Nˈokjamyajtsëm ko Jesus jyënany ko jäˈäy xynyibëdëˈëgäˈänëm (Fwank 15:20). Pääty tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm mä tiempë myiny kyëdaˈaky, yëˈë xypyudëjkëm parë duˈunyëm nmëduunˈadëtsëm.

5. ¿Wiˈixë Jesus pyudëjkë tijatyë netyë Tyeety të tyukwandaˈagyëty?

⁵ Jesus nyijäˈäwëbë nety wiˈix axëëk jyatäˈäny kyëbatäˈäny ko netyë jäˈäy yaˈoogyëty, per yëˈë pudëjkë tijatyë Tyeety tukwandakë. Mä Pentekostes xëëw mä jëmëjt 33, ja mä apostëlë Pedro ojts tnigajpxy nuˈunë netyë Jesus ttukˈijxpatäˈäny ja Tyeety ets ko kyaj tjëjptsëˈëgëyaˈany tjëjpjawëyaˈany ja yˈoˈkën, yëˈë nyigäjpx tuk pëky mëdiˈibë nety të yajnaskäjpxë mä Salmo: ‘Jyëjpˈixëp ëjtsë niˈkx ngopk ja jukyˈäjtën, käˈäp mijts xyajwëˈëmëtyës oˈkpëjutoty, ni xykyayajkutukëty ets wyindëgoyëty ja wäˈäts Jäˈäyë nyiˈkx kyopk. […] Ets mijts xyajjotkujkˈatäämbës mwiinduuy’ (Hech. 2:25-28, TY; Sal. 16:8-11). Jesus nyijäˈäwëbë nety ko oogäämp, per ijtpë nety seguurë ko yajjukypyëkanëp ja Tyeety ets ko jatëgok jyëmbitäˈäny tsäjpotm (Eb. 12:2, 3).

6. ¿Wiˈix pyudëjkë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm ko tjamyejtsy tijatyë Jyobaa wyandakypy?

⁶ Ta nimayë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë të tmëmadäˈäktë amay jotmay mët ko tjamyatstë tijatyë Jyobaa të twandaˈaky. Extëm nˈokpëjktakëm Leonard Chinn, mëdiˈibë tsënääy Inglaterra ojts yajtsumy ko tyuunë Primera Guerra Mundial mët ko kyaj syoldäädëˈatany. Majtsk poˈo naytyuˈugë jäˈäy yaˈijtë pujxndëgoty, ets ok, ta ojts yajmënëjkxy mä ja tsumyjyaˈay mëk tyundë. Ko tiempë nyajxy, ta yäˈädë nmëguˈukˈäjtëm jyënany: “Kots duˈun njäjty ngëbejty, yëˈëts xytyukniˈˈijxë ko jëjpˈam nmëbëjkëm amumduˈukjot tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm parë tijaty nmëmadakëm. Pes ko nbawinmäˈäyëm wiˈixë Jesus jyajty kyëbejty, ja apostëlëtëjk, ja kugajpxyëty ets tijatyë Jyobaa wyandakypy mä Biiblyë, mbäät xypyudëjkëm parë nmëmadakëm ja amay jotmay”. Extëm nˈijxëm mëdiˈibë pudëjkë yäˈädë nmëguˈukˈäjtëm, yëˈë ko tjamyejtsy tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm, ets mbäät nanduˈun yëˈë xypyudëjkëm.

7. Ko nwinguwäˈkëmë amay jotmay, ¿wiˈix xypyudëjkëm parë niˈigyë nmëbëjkëm tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm? (Romanʉs 5:3-5; Santya̱ˈa̱gʉ 1:12).

⁷ Ko nwinguwäˈkëmë amay jotmay, niˈigyë nmëbëjkëm tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm ko nˈijxëm wiˈix xypyudëjkëm ets ko tkupëky tijaty ndukmëduˈunëm (käjpxë Romanʉs 5:3-5; Santya̱ˈa̱gʉ 1:12). Tyam niˈigyë nmëbëjkëm amumduˈukjot tijaty Jyobaa të xytyukwandakëm ets kyaj dyuˈunëty ko ojts ndëjkëm ëxpëjkpë. Satanás jyatsojkypy parë amay jotmay xymyëmadakëm, perë Jyobaa mbäät xypyudëjkëm parë nmëmadakëm tuˈuk tuˈugë jotmay.

8. ¿Tiko yaˈijxkijpxyë mëdë pujxngujup tijaty nˈëwxijt njëjpˈijxëm? (1 Tesalónikʉ 5:8).

⁸ Biiblyë nanduˈun jyënaˈany ko tijaty nˈëwxijt njëjpˈijxëm duˈun extëm ja pujxngujup (käjpxë  1 Tesalónikʉ 5:8). Tuˈugë soldäädë xëmë tmënëjkxyë pyujxngujup parë tkuwäˈäny ja kyëbäjk mä tsyiptundë. Nanduˈunën tyam jyaty mä ntsiptuˈunëm mëdë Satanás, tsojkëp nguwäˈänëm ja jot winmäˈäny, pes yëˈë kanäk pëky tijaty dyajtuny parë dyajmäˈädäˈäny ja jot winmäˈäny. Pääty, duˈun extëm tuˈugë soldäädë tmënëjkxyë ja pyujxngujup parë tkuwäˈänyë ja kyëbäjk, nanduˈunën tijaty nˈëwxijt njëjpˈijxëm tkuwäˈäny ja jot winmäˈäny parë duˈunyëm nmëduunˈadëtsëmë Jyobaa.

9. ¿Wiˈix jyukyˈattë pënaty kyaj ti tˈëwxit tjëjpˈixtë?

⁹ Ko njëjpˈijxëm ja jukyˈäjtën mëdiˈibë itäämp xëmëkyëjxm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë oy tijaty nduˈunëm mä jukyˈäjtën. Per pën yëˈëyë nwinmäˈäyëm tijaty ntsojkëm, mbäät njäˈäytyëgoˈoyëm tijaty nˈëwxijt njëjpˈijxëm. Min nˈokˈijxëm wiˈixën jyäjtë näägë Diosmëduumbëty mëdiˈibë Corinto. Yëˈëjëty kyaj nety tnekymyëbëktë ko Dios dyajjukypyëkäˈänyë oˈkpëty (1 Kor. 15:12). Päätyë Pablo jyënany ko pënatyë nety kyaj tnekymyëbëktë ko oˈkpë jyukypyëkäˈändë, jeˈeyë nety jyukyˈattë parë këˈëm nyayajjotkujkˈatäˈänëdë (1 Kor. 15:32). Nanduˈunën tyam mayë jäˈäy mëdiˈibë kyaj tmëbëktë tijatyë Dios wyandakypy, jeˈeyë jyukyˈattë parë këˈëm nyayajjotkujkˈatäˈänëdë ets yëˈëyë yˈëxtääytyëp ja xondakën. Per ëtsäjtëm, nmëbëjkëm tijatyë Jyobaa wyandakypy. Tijaty nˈëwxijt njëjpˈijxëm, duˈun extëm tuˈugë pujxngujup mëdiˈibë kyuwaampy ja këbäjk ets xypyudëjkëm parë kyaj yëˈëyë nˈëxtäˈäyëm tijaty mbäät xyajjotkujkˈäjtëm etsë nmëjagamgakëmë Jyobaa (1 Kor. 15:33, 34).

10. ¿Wiˈix xypyudëjkëm tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm pën winmäˈäyëm ko kyaj xynyitëjkëm njukyˈäjtëm xëmëkyëjxm?

¹⁰ Ko nˈëwxijt njëjpˈijxëm tijatyë Jyobaa wyandakypy, xypyudëjkëm nanduˈun parë kyaj nwinmäˈäyëm ko ninäˈä mbäädë Jyobaa ngayajjotkujkˈäjtëm. Extëm nˈokpëjktakëm mbäät pën jyënaˈany: “Ninäˈäts ngajukyˈatët xëmëkyëjxm. Pes kyajts nˈoyjyaˈayëty tsipëts nguytyuundäˈäyët tijatyë Dios nyiˈanaˈamëp”. Nˈokjamyajtsëm ko naduˈundëkë Job yˈanmääyë Elifaz, niduˈuk mëdiˈibë nayajnäjxë extëmë myëtnaymyaayëbë: “¿Wiˈix tuˈugë naxwinyëdë jäˈäy yˈokˈitët wäˈätsjäˈäy?”. Ta net yˈakˈanmääyë: “Okˈix, Dios ni yëˈë tkatukjotkujkˈatyë anklëstëjk ets ni yëˈë tsäjp tkayajnaxy wäˈäts” (Job 15:14, 15). Per kyaj tyëyˈäjtënëty extëm jyënanyë Elifaz. Nˈokjamyajtsëm ko yëˈënë Satanás mëdiˈibë tsyojkypy ets duˈun nwinmäˈäyëm. Pes yëˈë nyijäˈäwëp ko pën winmäˈäyëm duˈun, mbäädë net kyaj nekymyëbëjkëm tijatyë Jyobaa wyandakypy. Pääty kyaj nasˈijxëm parë tijatyë Satanás xytyukmëbëjkëm ets nˈokpëjktakëm jamyë jot winmäˈäny mä tijatyë Jyobaa xytyukwandakëm. Nˈokˈijtëm seguurë ko Jyobaa tsyojkypy parë niˈamukë njukyˈäjtëm xëmëkyëjxm ets yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë mbäät duˈun njukyˈäjtëm (1 Tim. 2:3, 4).

11. ¿Tiko mbäät njëjpˈijxëm maˈkxtujkën myëët mientrës yˈadëy tijatyë Jyobaa të twandaˈaky?

¹¹ Tsiptakp näˈäty nmëbëjkëm amumduˈukjot tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm ets mbäät kyexy ja maˈkxtujkën ko nˈijxëm ko kyaj tnekykyuytyuny tijaty wyandakypy. Per nˈokjamyajtsëm ko Jyobaa kyaj duˈun tmaytsyoyë xëëw tiempë extëm ëtsäjtëm, pes yëˈë xëmëkyëjxm jyukyˈaty (2 Peed. 3:8, 9). Jyobaa kyuytyunaampy tijaty të twandaˈaky ets duˈun ttunäˈäny näˈä të ttuknibëjktäägë, kyaj näˈä ëtsäjtëm ntsojkëm. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë duˈunyëm amumduˈukjot nmëbëjkëm tijaty të twandaˈaky ets parë duˈunyëm njëjpˈijxëm maˈkxtujkën myëët mientrës yˈadëy tijatyë Jyobaa të twandaˈaky? (Sant. 5:7, 8).

12. Extëm jyënaˈanyë Ebreeʉsʉty 11:1, 6, ¿tiko jyëjpˈamëty niˈigyë nmëbëjkëmë Jyobaa?

¹² Pën wingon nyajpatëm mëdë Jyobaa, ta niˈigyë amumduˈukjot nmëbëkäˈänëm tijaty të xytyukwandakëm ets kyuytyunaampy mët ko yëˈë duˈun të twandaˈaky. Per tsojkëp nmëbëjkëmë Jyobaa parë nˈijtëm seguurë ko kyuytyunaampy tijaty të twandaˈaky ets ko “kyumaapy pënaty amumduˈukjot ëxtääyëp” (käjpxë Ebreeʉsʉty 11:1, 6). Pën njantsy myëbëjkëm ko jantsy  tam yajpäätyë Jyobaa, ta nˈitäˈänëm seguurë ko jyantsy kyuytyunaampy tijaty të twandaˈaky. Min nˈokˈijxëm tijatyën mbäät nduˈunëm parë niˈigyë Jyobaa nmëwingoˈonëm ets parë duˈunyëm nmëbëjkëm amumduˈukjot tijaty të twandaˈaky.

13. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë nnaymyaˈayëm mëdë Dios?

¹³ Nˈokmënuˈkxtakëmë Jyobaa ets nˈokkäjpxëmë Biiblyë. Mbäät mëët nnaymyaˈayëmë Jyobaa oy ngaˈijxëm ets mbäät nˈijtëm seguurë ko myëdoowˈitaampy ko nmënuˈkxtakëm (Jer. 29:11, 12). ¿Wiˈix mbäät nmëdoowˈijtëmë Jyobaa ko xymyëgäjpxëm? Ko ngäjpxëmë Biiblyë ets ko nbawinmäˈäyëm. Mbäät niˈigyë nmëbëjkëm tijaty xytyukwandakëm ko ngäjpxëm mä Biiblyë wiˈix tˈijxˈijty tkuentëˈäjty pënaty mëduunëdë. Pes tukëˈëyë mëdiˈibë miimp mä Biiblyë “yajkëxjääy es nnaytyukniˈˈijxëm es nmëdäjtëm ja maˈxtujkën es jotkujk nˈawijx njëjpˈijxëm diˈibë minäämp” (Rom. 15:4).

14. ¿Tiko yˈoyëty nbawinmäˈäyëm tijatyë Jyobaa të ttukmëdunyë naxwinyëdë jäˈäy?

¹⁴ Nˈokpawinmäˈäyëm wiˈixë Jyobaa të tkuytyunyë yˈayuk. Nˈokjamyajtsëm ti Jyobaa tyukmëduunë Abrahán mëdë Sara. Yëˈë të nety myëjjäˈäyëndë ets kyaj nety mbäädë yˈuˈunk yˈënäˈk tnekymyëdattë, perë Jyobaa ojts tyukwandäˈägëdë ko myoˈoyäˈänëdë tuˈugë yˈuˈunk (Gén. 18:10). ¿Ti tyuunë Abrahán? Biiblyë jyënaˈany: “Myëbëjk ja Dios es dëˈën yˈaptëjkˈatëdë maynyaxwinyëdë” (Rom. 4:18). Tsip tmëbëkët tuˈugë jäˈäy ko duˈun yaˈˈanëëmët, perë Abrahán ijtën seguurë ko Jyobaa kyuytyunaampy ti tukwandakë ets jyantsy pyatën tuˈugë yˈuˈunk (Rom. 4:19-21). Extëm yajnimaytyaˈagyë Abrahán, yëˈë xytyukniˈˈijxëm ko tsojkëp xëmë nmëbëjkëm ko Jyobaa kyuytyunaambyë yˈayuk, oy näˈäty njaˈijxëm ko tsip jyawë yˈadëwët.

15. ¿Tiko mbäät nbawinmäˈäyëm tijatyë Dios të xytyukmëduˈunëm?

¹⁵ Nˈokwinmäˈäyëm tijatyë Jyobaa të xytyukmëduˈunëm. Winmay tijatyë Jyobaa të mdukwandaˈagyëty ets wiˈix kujk tkuytyunyë yˈayuk. Extëm nˈokpëjktakëm, Jesus ojts twandaˈaky ko Tyeety xymyoˈoyäˈänëm tijaty mbäät nijukyˈäjtëm (Mat.  6:32, 33). Nanduˈun jyënany ko Jyobaa xymyoˈoyäˈänëmë yˈespiritë santë pën nˈamdoˈowëm (Luk. 11:13). Jyobaa të tkuytyunyë yˈayuk. Waˈan nanduˈun të nbëjkëmë kuentë ko të xypyokymyaˈkxëm extëm twandaky, të xyjyotkujkmoˈoyëm ets të xymyoˈoyëm tijaty mbäät xypyudëjkëm parë niˈigyë nmëwingoˈonëm (Mat. 6:14; 24:45; 2 Kor. 1:3). Pën nbawinmäˈäyëm tijatyë Dios të xytyukmëduˈunëm, ta niˈigyë nmëbëkäˈänëm tijaty të xytyukwandakëm mä tiempë myiny kyëdaˈaky.

16. ¿Tiko jotkujk xyajnayjyäˈäwëm tijatyë Dios të xytyukwandakëm?

¹⁶ Jantsy oy nnayjyäˈäwëm ko Jyobaa të xytyukwandakëmë jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë. Njantsy yˈëwxijt njantsy jyëjpˈijxëm parë yˈadëwët tijatyë të twandaˈaky ets ijtëm seguurë ko kyuytyunaambyë yˈayuk. Tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm, duˈun extëm tuˈugë pujxn mëdiˈibë barkë wyoˈonˈijtypy mejnyoty. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Yëˈko xypyudëjkëm parë nmëmadakëm ja amay jotmay, ko nyajnibëdëˈkëm ets axtë ko nwinguwäˈkëm ja oˈkën. Nanduˈun yaˈijxkijpxyë mët tuˈugë pujxngujup, yëˈë ko kyuwaampy ja jot winmäˈäny ets xypyudëjkëm parë njëjpkudijëm mëdiˈibë kyaj yˈoyëty ets yëˈëyë nduˈunëm mëdiˈibë oy. Tijatyë Biiblyë wyandakypy, xypyudëjkëm parë niˈigyë nmëwingoˈonëmë Dios, ets yëˈë nanduˈun xytyukˈijxëm ko mëk xytsyojkëm. Ko amumduˈukjot nmëbëjkëm tijatyë Dios të xytyukwandakëm mëjwiin kajaa ndukˈoyˈäjtëm.

17. ¿Tiko agujk jotkujk xyajnayjyäˈäwëm tijatyë Jyobaa të twandaˈaky?

¹⁷ Apostëlë Pablo duˈun tnijäˈäyë ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë Roma: “Jikyˈattë xondaˈakyˈää xondaˈakyjyot mët ko xyjamyatstë diˈibë Dios të mwandakxëty” (Rom. 12:12). Pablo mbäädë nety nyayjyawëty agujk jotkujk, mët ko ijtpë nety seguurë ko jam tsäjpotm jyukyˈatäˈäny xëmëkyëjxm pën kyaj tmastuˈutyë Jyobaa. Ëtsäjtëm, agujk jotkujk nanduˈun xyajnayjyäˈäwëm tijatyë Jyobaa të xytyukwandakëm mët ko ijtëm seguurë ko kyuytyunaampy tukëˈëyë tijaty të twandaˈaky. Duˈun jyënany niduˈuk mëdiˈibë jyaayë salmo: ‘Jotkujk yëˈë jäˈäy yajpääty, mëdiˈibë jam pyëjktakypyën yëˈë jyot wyinmäˈäny mä Wintsënën Jyobaa mëdiˈibë Diosˈäjtypyën, ets mëdiˈibë nyigajpxypyën jaˈa tyuumpy’ (Sal. 146:5, 6, TY).