1. ¿Pën mooyëdë jot mëjääw ja Diosmëduumbëty?

 MÄ Biiblyë xëmë yajmaytyäˈäktë Diosmëduumbëty mëdiˈibë ijttë kumëjääw. Per kyaj xëmë duˈun nyayjyäˈäwëdë. Extëm nˈokpëjktakëm, näˈätyë rey David nayjyäˈäwë ko jotmëk ets ko “mëk yajpääty extëmë tun kopk”, per näˈäty tuktëjkë tsëˈëgë ets nyayjyäˈäwë ko kyaj tnekymyëdatyë jot mëjääw (Sal. 30:7). Jatuˈuk, yëˈë Sansón, nëgooyë ojts kyumëjääwdaknë ko Jyobaa tyukpudëjkë yˈespiritë santë, per nyijäˈäwëbë nety nanduˈun ko pënë Jyobaa kyaj myoˈoyëtyë mëkˈäjtën, kyaj tnekymyëdatäˈänyë jot mëjääw. Pes jyënany: “Jëtuˈunës nëjkx nˈawinpijnë, ta oy napënën” (Juec. 14:​5, 6; 16:​17, TY). Yäˈädë Diosmëduumbëty yëˈë mooyëdë jot mëjääwë Jyobaa.

2. ¿Tiko apostëlë Pablo jyënany “kots nyajpääty amääy amutsk, tats ngumëjääwdaˈaky”? (2 Corintios 12:​9, 10, TNM).

² Apostëlë Pablo yajtëgoyˈäjt nanduˈun parë Jyobaa myoˈoyëdët ja jot mëjääw (käjpxë 2 Corintios 12:​9, 10, TNM). Pablo nanduˈun yubejty pyäˈämbejty extëm tyam nimay njäjt ngëbajtëm (Gal. 4:​13, 14). Ojts tsyiptakxëty nanduˈun ttunët mëdiˈibë oy (Rom. 7:​18, 19). Näˈäty, myëmääy myëdäj tijaty ets oˈkën jëjpˈamë jyukyˈäjtën yajpaty (2 Kor. 1:​8, 9). Per okmëdow wiˈix jyënany: “Kots nyajpääty amääy amutsk, tats ngumëjääwdaˈaky”. Per ¿tiijën ko duˈun jyënany? Yëˈko Jyobaa yëˈë nety mooyëp ja jot mëjääw ets niˈigyë kyumëjääwdäˈägët.

3. ¿Tijaty nˈatsoowëmbitäˈänëm mä yäˈädë artikulo?

³ Jyobaa nanduˈun xytyukwandakëm ko xymyoˈoyäˈänëm ja jot mëjääw (1 Ped. 5:​10, TNM). Per tsojkëp ti nduˈunëm parë Jyobaa xypyudëjkëm. Extëm nˈokpëjktakëm, tuˈugë karrë oy tjamëdäjtpë oybyë motoor, kyaj mbäät yeˈey pën ja tsyofeer kyaj ttukteeny parë yeˈeytsyoonët. Nanduˈunën ëtsäjtëm, tsojkëp ti nduˈunëm parë Jyobaa xymyoˈoyëm ja jot mëjääw. ¿Tijatyënë  Jyobaa xytyukpudëjkëm parë nmëdäjtëmë jot mëjääw? ¿Ets tiijën mbäät nduˈunëm parë nnaytyukpudëjkëm? Parë nnijäˈäwëm, min nˈoknimaytyakëm wiˈixë Jyobaa tpudëjkë ja kugajpxy Jonás, María ja tyäägë Jesus ets ja apostëlë Pablo. Nanduˈun nnimaytyäˈägäˈänëm wiˈixë Jyobaa tpudëkë pënaty tyam mëduunëp.

4. ¿Ti tsojkëp nduˈunëm parë Jyobaa xymyoˈoyëmë jot mëjääw?

⁴ Tuk pëky wiˈix mbäädë Jyobaa xymyoˈoyëmë jot mëjääw, yëˈë ko nmënuˈkxtakëm. Yˈatsoowëmbijtypy ko nmënuˈkxtakëm ko xymyoˈoyëm ja mëkˈäjtën mëdiˈibë jantsy mëjwiin jantsy kajaa (2 Kor. 4:7). Oy ko nanduˈun ngäjpxëmë Biiblyë ets nbawinmäˈäyëm (Sal. 86:11). Extëmë Jyobaa xyˈanmäˈäyëm mä Biiblyë “myëdäjtypy ja mëkˈäjtën” (Eb. 4:12). Pääty, pën mmënuˈkxtakypyë Jyobaa ets pën mgajpxypyë Biiblyë, mbudëkëyanëp parë xymyëmadäˈägët ja amay jotmay ets duˈunyëm agujk jotkujk mDiosmëdunët o xytyunët tijaty mnikëjxmˈäjtypy oy mjatsiptakxëty. Min nˈokˈijxëm wiˈixë Jyobaa tpudëjkë ja kugajpxy Jonás.

5. ¿Tiko nety tsyokyëty parë Jonás yˈitët jotmëk?

⁵ Jonás tsëˈkë ko Jyobaa tyuknipëjkë tuˈugë tuunk, pääty ttuktëjkë wiink barkë ets wiinktsoow ojts nyëjkxy. Ko duˈun yˈadëtsy, jawaanë jäˈäy tkayaˈoˈktääy mëdiˈibë nety jap nëjkxtëp barkoty ko myiiny ja mëk pojtuu. ¿Ti netë Jonás tyuun? Ta tˈanmääy ja barkë yajˈyeˈebyë parë yajkujëbipët mejnyoty ets ko yajkujëbijpë, ta jyëˈënë tuˈugë mëj äjkx. ¿Wiˈixë Jonás nyayjyäˈäwë? ¿Waˈan wyinmääy ko japë nety yˈoogäˈäny? ¿O ko të netyë Jyobaa myastuˈutyëty? Kyaj yajxon tyim yajnijawë, per seguurë ko jantsy axëëk nyayjyäˈäwë.

6. ¿Ti pudëjkë Jonás ko yajpaty äjkxjodoty? (Jonás 2:​1, 2, 7).

⁶ ¿Ti tyuunë Jonás ko yˈijty äjkxjodoty? Yëˈë jyantsy myënuˈkxtakë Jyobaa (käjpxë Jonás 2:​1, 2, 7). Jonás nyijäˈäwëbë nety ko Jyobaa myëdoowˈitaampy ko tmënuˈkxtäˈägët oyë nety të tkamëmëdoy, pes të nety jyodëmbity. Pyawinmääy wiˈix jyënaˈany ja Diosë jyaaybyajtën, ¿tiko duˈun njënäˈänëm? Yëˈko mä Jonás kapitulo 2 mä tkujäˈäyë wiˈix tmënuˈkxtakyë Jyobaa, yajtuunë ääw ayuk mëdiˈibë nety yajpatp mä Salmos (extëm nˈokpëjktakëm, ijxkijpxyë Jonás 2:​2, 5 mëdë Salmo 69:1; 86:7). Extëm nˈijxëm, Jonás nyijäˈäwëbë nety yajxon wiˈix jyënaˈanyë Diosë jyaaybyajtën ets pyawinmääy ko yajpaty äjkxjodoty. Ko duˈun ttuuny, yëˈë yaˈijtë seguurë ko Jyobaa pudëkëyanëp. Pääty ko ja äjkx yˈëˈtspëtsëëmë windëˈëtstuuy, ta wyinmäˈäny tpëjktaky ko tyunaambyë nety ja tuunk mëdiˈibë Jyobaa të tyuknipëkyëty (Jon. 2:10–3:4).

7, 8. ¿Ti pudëjkë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm ko twinguwäˈkë amay jotmay?

⁷ Ko nbatëmë amay jotmay, mbäät xypyudëjkëmë yˈijxpajtënë Jonás. Extëm nˈokpëjktakëmë Zhiming, b tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tsënaapy Taiwan, yuumëët päˈämmëët yajpääty etsë jyëëky myëguˈuk nëgooyë tyukmëtsipˈäjtënë ko Diosmëduny. Per mëdiˈibë pudëjkëp ets mmooyëbë jot mëjääw, yëˈë ko tmënuˈkxtaˈagyë Jyobaa ets ko tˈëxpëkyë Biiblyë. Yëˈë jyënaˈany: “Kots näˈäty nbäätyë amay jotmay, nëgooyëts nmëmääy nmëdäjnë ets kots njaˈëxpëkäˈäny yëˈë jap ijtp mätsë nwinmäˈäny”. Perë Zhiming tyukˈijxpejtypyë Jyobaa ko yëˈë pudëkëyanëp. Yëˈë tˈaknimaytyaˈaky: “Tim jawyiin mëdiˈibëts nduumpy, yëˈë kots nmënuˈkxtaˈagyë Jyobaa ets tatsë net nmëdoowˈityë ëy yaˈaxy mëdiˈibë yajpëtsëëmbyë Diosë kyäjpn. Näˈäty nbaˈëëbyëts yuunk axtë koonëmëts oy nnayjyawëty, taanëmtsë net ndëkë ëxpëjkpë”.

⁸ Ko Zhiming yˈëxpëky naytyuˈuk kajaa pyudëkëty. Extëm nˈokpëjktakëm, ko nety näämnëm të yajtsuky, ta ja enfermeerë yˈanmääyë  ko jantsy waanë tmëdatyë glóbulos rojos ets ko tsojkëp tyëkëdë nyeˈpyny. Per mä nety kyayajtsukynyëm, ta ojts tkajpxy tuˈugë eksperiensyë mä yajnimaytyaˈaky tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë nety mas waanë myëdäjtypyë glóbulos rojos. Per kyaj tkupëjkyë neˈpyny ets ojts yˈagëdaˈaky. Ko nmëguˈukˈäjtëm Zhiming ojts tkajpxyë yäˈädë eksperiensyë, yëˈë pudëjkë parë kyaj tkupëjkyë neˈpyny ets myëmëdoowë Jyobaa.

9. ¿Ti mbudëkëyanëp pën kyaj xynyekymyëdatyë jot mëjääw mët ko të xypyaaty tuˈugë jotmay? (Ix nanduˈunë dibujë).

⁹ ¿Mtsiptakxëp xymyënuˈkxtäˈägëdë Jyobaa ko xypyaatyë amay jotmay mët ko yëˈëyë mjantsy myëmaapy mjantsy myëdajpy? ¿O kyaj xynyekymyëdatyë jot mëjääw parë xykyäjpxëdë Biiblyë? Pën duˈun mjaty, jamyats ko Jyobaa jyaygyujkëp wiˈix mnayjyawëty. Pën mënuˈkxtakypy, mbäät mˈity seguurë ko moˈoyanëp ti nety meerë myajtëgoyˈajtypy (Éfes. 3:20). Pën mijts mtsiptakxëp xykyäjpxëdë Biiblyë mët ko jam tii xymyëmay xymyëdäjy o yuumëët päˈämmëët myajpääty, mbäät mbudëkëty ko xymyëdoowˈitëdë audio mä të yajgrabaratyë Biiblyë o ëxpëjkpajn. Ja tuk pëky mëdiˈibë mbäät nanduˈun mbudëkëty, yëˈë ko xymyëdoowˈitëdë ëy ets xyˈixëdë bideo mëdiˈibë yajpatp mä jw.org. Ko xymyënuˈkxtäˈägëdë Jyobaa ets xyˈëxtäˈäyët mä Biiblyë o mä ëxpëjkpajn wiˈix tˈatsoowëmbity, duˈunxyëp extëmë Jyobaa xyˈanëëmë, “tunë mayˈäjtën, mmoogyëtsë jot mëjääw”.

10. ¿Wiˈix xymyëjääwmoˈoyëm ja nmëguˈukˈäjtëm?

¹⁰ Jyobaa mbäät yëˈë dyajtunyë nmëguˈukˈäjtëmëty parë xymyoˈoyëmë jot mëjääw. Pes “yëˈëjëty mbäät xyˈagujkmoˈoy xyjyotkujkmoˈoyëm” ko nety nbatëmë amay jotmay o ko xytsyiptakxëm nduˈunëm ja tuunk mëdiˈibë Jyobaa të xytyuknipëjkëm (Kol. 4:​10, 11). “Ko nbatëmë amay jotmay”, jaajën nyajtëgoyˈäjtëm ja mëtnaymyaayëbëty (Prov. 17:17). Ko nnayjyäˈäwëm mon tuk, mbäät ja nmëguˈukˈäjtëm xyjyotkujkmoˈoyëm ets xypyudëjkëm parë nmëduunˈadëtsëmë Jyobaa. Min nˈokˈijxëm wiˈix yajpudëjkë ets yajmëjääwmooyë María, jaa tyäägë Jesus.

11. ¿Tiko nety tsyokyëty etsë María yˈitët jotmëk?

¹¹ María tsojkëbë nety yˈitët jotmëk parë ttunët ti Jyobaa tuknipëjkë. Seguurë ko ojts tmëmay tmëdäjy ko ja anklës Gabriel yˈanmääyë ko yëˈë yajmaxuˈunkˈataampy tuˈugë uˈunk oyë nety  kyajnëm tmëttsëënë yetyëjk. María kyaj nety tnijawë wiˈix yeeky pyety tuˈugë uˈunk, per yëˈë nety yajmaxuˈunkˈataampy, ja mëdiˈibë yajtijäämp Mesías. Waˈan ojts tmëmay tmëdäjy wiˈixë net ttukmëtmaytyäˈägëdë José mëdiˈibë nety pyëkaampy (Luk. 1:​26-33).

12. Extëm jyënaˈanyë Lukʉs 1:​39-45, ¿wiˈixë María yajjotmëkmooy?

¹² ¿Ti María pudëjkë parë ojts dyajˈyeeky dyajpety ja Diosë yˈUˈunk? Yëˈko tˈëxtääyë naybyudëkë. Extëm nˈokpëjktakëm, yajtëëwë ja anklës Gabriel wiˈix mbäät dyajˈyeeky dyajpety ja Diosë yˈUˈunk (Luk. 1:34). Ko tiempë nyajxy, ta María ojts nyëjkxy “mä tuˈugë käjpn diˈibë ijtp Judeeë tunoty kopkoty” parë tkuˈixëyaˈanyë Elisabet. ¡Ets oy ko ojts nyëjkxy! Elisabet jyotmëkwingäjpxë María ets ojts tnaskäjpxë mët yëˈëgyëjxmë espiritë santë ti nety tyunaampy ja uˈunk mëdiˈibë yajmaxuˈunkˈataampy (käjpxë Lukʉs 1:​39-45). María ta yˈatsooy ko Jyobaa yëˈë nety ja myëkˈäjtën të dyaˈixyëty (Luk. 1:​46-51). Jyobaa yëˈë yajtuunë Gabriel etsë Elisabet parë tjotmëkmooyë María.

13. ¿Ti ja nmëguˈukˈäjtëm tyuundë ko Dasurí ttukmëtmaytyaky ja jyotmay?

¹³ Duˈun extëmë María yajpudëjkë, mijts mbäät nanduˈun mbudëkëtyë mmëguˈuktëjk. Min nˈokˈijxëm wiˈix yajpudëjkë Dasurí, mëdiˈibë tsoˈomp Bolivia. Tyeety yëˈë ojts pyaatyëty tuˈugë mëk päˈäm mëdiˈibë kyaj ti nyitsooy ets ta ojts yajmënëjkxy hospital. Dasurí yajxonë nety tˈijxˈitäˈäny tkuentëˈatäˈänyë tyeety (1 Tim. 5:4). Per tsojkëbë nety ja nmëguˈukˈäjtëm pyudëkëdët, pes naytyuˈuk kyaj nety mbäät myadaˈaky. Yëˈë jyënaˈany: “Näˈäty nnayjyäˈäwëts ko kyajts nˈokmadäˈäganë”. Dasurí kyaj tˈokˈamdooyë naybyudëkë. ¿Tiko? Yëˈë tnimaytyaˈaky: “Kyajtsë nety nˈatsipäˈäny ja nmëguˈuktëjk ets duˈunëtsë nety njënäˈäny ko yëˈëtsë Jyobaa xypyudëkëyäämp. Per tats nbëjkyë kuentë ko pën kyajts nˈamdoyë naybyudëkë, duˈunxyëp extëmëts këˈëm ja jotmay nmëmadäˈägäˈäny” (Prov. 18:1). Dasurí ta tnijäˈäyë ja myëtnaymyaayëbëty ets ttukmëtmaytyaky wiˈix ja amay jotmay tpääty. Yëˈë duˈun tˈaknimaytyaˈaky: “Kyajts nbäätyë ääw ayuk parëts nimaytyäˈägët nuˈunëts xyjyantsy xypyudëjkëdë etsëts xymyëjääwmooytyë ja nmëguˈukˈäjtëm. Myëmiindëp ijtyë käˈäy ukën mä hospital etsëts xytyukwingugäjpxëdë tekstë mëdiˈibëts xyjyotkujkmoopy. ¡Jantsy oy nnayjyäˈäwëm kyaj naytyuˈuk nyajpatëm! Yëˈë ndukˈijtëmë Jyobaa nyax kyäjpn mä jyapˈatyë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xypyudëjkëm, xypyujëˈëy xypyuyaxëm ets xymyëjääwmoˈoyëm”.

14. ¿Tiko mbäät ngupëjkëmë nyaybyudëkë mëjjäˈäytyëjkëty?

¹⁴ Jyobaa yëˈë nanduˈun yajtuumbyë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuundëp mëjjäˈäy parë xyjyotmëkmoˈoyëm. Yëˈëjënë Jyobaa të xynyamoˈoyëm parë mbäät xypyudëjkëm ets xyjyotmëkwingäjpxëm (Is. 32:​1, 2). Pääty pën jam ti mjotmaytyunyëty, tukmëtmaytyäˈägë mëjjäˈäytyëjkëty ets kupëk tsuj yajxon pën jam mbudëkëyaˈanyëty, pesë Jyobaa yëˈë yajtuunëdëp parë mmëjääwmoˈoyëty.

15. ¿Ti nˈëwxijt njëjpˈijxëm niˈamukë Diosmëduumbë?

¹⁵ Xyjyotmëkmoˈoyëm ko nˈëwxijt njëjpˈijxëm ja oybyë jukyˈäjtën (Rom. 4:​3, 18-20). Niˈamukë ninuˈun nDiosmëduˈunëm nˈëwxijt njëjpˈijxëm njukyˈatäˈänëm xëmëkyëjxm, oy jyamëty tsäjpotm o yä Naxwiiny mä ja it lugäärë tsujpë. Pën jamë winmäˈäny nbëjktakëm mä ja jukyˈäjtën mëdiˈibë Dios yajminaampy, yëˈë xypyudëjkëm parë nmëmadakëm ja amay jotmay, nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ja oybyë ääw ayuk ets nduˈunëm tijaty nikëjxmˈäjtëm mä nduˈukmujkëm (1 Tes. 1:3). Min nˈokˈijxëm wiˈixë apostëlë Pablo nanduˈun pyudëjkë ko tnijäˈäwë myiny kyëdaˈaky ja oybyë jukyˈäjtën.

16. ¿Tiko apostëlë Pablo dyajtëgoyˈajtyë jot mëjääw?

 ¹⁶ Apostëlë Pablo yajtëgoyˈäjtë jot mëjääw. Ko tnijäˈäyë ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë Corinto, jyënany ko amääy amutskë nety yajpääty extëm tuˈugë naxpotsytyuˈts. Nyimaytyak ko axëëgë nety të yajtuny, të yajpajëdity, të yajnibëdëˈëky ets ko kyaj nety nekynyijawë ti tyunëp. Axtë jawaanë kyaˈoˈky kyatëgooy (2 Kor. 4:​8-10). Pablo jaa duˈun tkujäˈäyë ko nety të nyëjkxy myëdëgëkˈok ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë jagambäät. Waˈanë nety kyaj tnijawë ko niˈigyë ja amay jotmay tpäädäˈäny, pes ok, nimayë jäˈäy nyibëdëˈkëdë, ojts yajtsumy yajmäjtsy ets jawaanë kyaˈoˈky ko ja barkë myëgiinë.

17. Extëm jyënaˈanyë 2 Korintʉ 4:​16-18, ¿mä Pablo tpëjkyë jot mëjääw parë tmëmadaky ja amay jotmay?

¹⁷ ¿Ti Pablo pudëjkë parë tmëmadaky ja amay jotmay? Ko jamyë jyot wyinmäˈäny tpëjktaky mä ja jukyˈäjtën mëdiˈibë nety jyëjpˈijxypy (käjpxë 2 Korintʉ 4:​16-18). Duˈun tˈanmääy ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë Corinto ko oy ja nyiniˈkx kyëbäjk “jyaˈˈanuˈxënë”, duˈunyëm tmëdatyë jot mëjääw. Pablo, jamë jyot wyinmäˈäny tpëjktaky mä ja jukyˈäjtën mëdiˈibë nety yˈëwxijty jyëjpˈijxypy. Mëjwiin kajaa dyajtsobaty ko nety jyukyˈatäˈäny tsäjpotm, pes jyënany ko “waanë mëj ja mëjˈäjtën diˈibë miimp”. Pyëjktak ja wyinmäˈäny ko myëmadäˈägaampy oytyim ti jotmayëty parë tˈaxäjëyaˈany ja kyumäˈäyën. Pablo pyawinmääy ja jukyˈäjtën mëdiˈibë nety jyëjpˈijxypy ets yëˈë mëjääwmooyë tuˈuk tuˈugë xëëw.

18. ¿Wiˈixë Tíjomir mëdë fyamilyë pyudëjkëdë ko tpawinmääytyë myiny kyëdaˈagyë oybyë jukyˈäjtën?

¹⁸ Tíjomir, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tsënaapy Bulgaria, yëˈë pudëjkëp ko tnijawë myiny kyëdaˈaky ja oybyë jukyˈäjtën. Pes oˈk ja yˈutsy mëdiˈibë xëwˈäjt Zdravko, ko ja karrë yaˈˈayoˈonbatë, Tíjomir nëgooyë ojts tnimoon tnidujknë. ¿Ti pudëjkë mëdë fyamilyë parë tmëmadaktë yäˈädë jotmay? Ko tpawinmääytyë wiˈixë oˈkpë jyukypyëkäˈändë. Tíjomir tnimaytyaˈaky: “Extëm nˈokpëjktakëm, nimaytyaktëts määjëts nˈagëˈëjëyäˈän nˈaxäjëyäˈändë ja nˈutsyëts, ti käˈäy ukën nyaˈoyëyandëbëts, pënatyëts nwowandëp etsëts ndukmëtmaytyäˈägäˈändë wiˈix ja jukyˈäjtën ojts yˈakkugëxë”. Tíjomir jyënaˈany ko pudëjkëp ja fyamilyë ko jamyë jyot wyinmäˈäny  tpëjktäˈäktë mä ja jukyˈäjtën mëdiˈibë miimp këdakp ets jyantsy jyëjpˈijxtëp ko ja yˈutsy jyukypyëkäˈäny.

19. ¿Ti mbäät xytyuny parë xymyëbëkët ko jantsy miimp ja oybyë jukyˈäjtën? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹⁹ ¿Ti mbäät xytyuny parë xymyëbëkët ko jantsy miimp ja oybyë jukyˈäjtën? Pën yä Naxwiiny xyˈëwxity xyjyëjpˈixy ja jukyˈäjtën mëdiˈibë itäämp xëmëkyëjxm, käjpx mä Biiblyë wiˈix yajnimaytyaˈaky yˈixˈatäˈäny ja it lugäärë tsujpë ets naybyawinmayëdë jam (Is. 25:8; 32:​16-18). Winmay wiˈix jam njukyˈatäˈänëm. ¿Mnayˈijxëp jam? ¿Pën jam mˈijxypy? ¿Ti mmëdoopy? ¿Wiˈix mnayjyawëty? Ko xyˈixëdë dibujë mëdiˈibaty miimp mä ëxpëjkpajn mä yaˈixy ja it lugäär tsujpë, mbäät mbudëkëty parë xypyawinmayët wiˈix yˈixˈatäˈäny ja jembyë jukyˈäjtën. Mbäät nanduˈun xymyëdoowˈityë ëy mëdiˈibë yajpëtsëëmbyë Diosë kyäjpn, extëm mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Tëdën tyim wingony ja jembyë jukyˈäjtën, Wingon yˈijnë o Nayˈijxënëbëts jam. Pën xëmë nbawinmäˈäyëm wiˈix yˈixˈatäˈäny ja jukyˈäjtën mä ja it lugäärë tsujpë, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nmëmadakëm ja amay jotmay ets nwinmäˈäyëm ko “pojën nyaxy es waanë yëˈë” (2 Kor. 4:17). Xymyëjääwmoˈoyëm tijatyë Jyobaa xytyukwandakëm.

20. ¿Pën xymyoˈoyäˈänëmë jot mëjääw ko nnayjyäˈäwëm ko kyaj nˈokmëmadäˈägäˈänënë?

²⁰ Dios yëˈë xymyoˈoyäˈänëmë jot mëjääw axtë mä nety nnayjyäˈäwëm ko kyaj nekymyëmadäˈägäˈänëm (Sal. 108:13). Jyobaa të xymyoˈoyëm tukëˈëyë mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm parë mëkë mëbëjkën nmëdäjtëm. Pääty, ko nety mtsiptakxëty xytyunët tuˈugë tuunk mëdiˈibë të myajtuknipëky, xymyëmadäˈägët ja jotmay mëdiˈibë mbatypy ets duˈunyëmë Jyobaa xymyëdunët agujk jotkujk, nuˈkxtäˈäk amumduˈukjot ets käjpxë Biiblyë parë mnëˈëmoˈoy mduˈumoˈoyëdët. Kupëk nanduˈun parë ja nmëguˈuktëjk mbudëkëdët ets pawinmay wiˈix yˈixˈatäˈäny ja jukyˈäjtën mëdiˈibë miimp këdakp. Jyobaa yëˈë mjotmëkmoˈoyanëp ‘mëët tukëˈëyë ja myëjˈäjtën’ ets ‘jëduˈun winë xymyëmëdaˈaktëty amëk jotmëk, agujk jotkujk ets mëët ja maˈkxtujkën’ (Col. 1:​11, TY).