Mëdiˈibë nääk të nyayajtëwëdë
¿Yëˈëyëdaa ijtyë israelitëty tyim nijukyˈäjttëp ja manaa etsë koxk mä ja lugäärë äänëˈëk tëëtsëˈëkpë?
Nuˈun ja israelitëty tsyënääyëdijttë 40 jëmëjt mä ja lugäärë äänëˈëk tëtsëˈëkpë yëˈë ojts tnijukyˈattë manaa (Éx. 16:35). Ets ojts majtskˈokë Jyobaa yajtsuˈutsëdë ko myoˈoyëdë koxk (Éx. 16:12, 13; Núm. 11:31). Per ojts näˈäganäˈäty tjëˈx tpëktë tijaty, oy kyamëjwiin kyajaajëty.
Extëm nˈokpëjktakëm, Jyobaa ojts näˈäty yajnëjkxëdë mä tuˈugë lugäär “mä mbäät pyoˈkxtë”, mä jyamˈäjtyë nëë etsë jëˈxy pëky (Núm. 10:33). Tuˈugë yäˈädë lugäär ja txëwˈäjty Elim, mä nety jyamëty mäjmajtsk “ja nëëˈawoogë, ets tëgëˈpxmäjk ja tëëxykyepy” mëdiˈibë duˈun ixˈäjtp extëm myiny mä pajina 31 (Éx. 15:27, MNM). Tuˈugë liibrë tnimaytyaˈaky “ko yäˈädë ääy kepy yoomp mä kanäägë it lugäär. Ets kom tëëmpˈäjtp, mbäädë jäˈäy twinjëˈx twinbëktë mä ja lugäärë äänëˈëk tëëtsëˈëkpë, yˈaniktsoˈoktë ets dyajpëtsëmdë aseytë”. (Plants of the Bible).
Waˈan ja israelitëty jyäjttë mä yäˈädë lugäär mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Farán, mä jyamëtyë ääy kepy etsë nëë. Tuˈugë liibrë Discovering the World of the Bible, duˈun tnimaytyaˈaky ko “yäˈädë lugäär jaa yenyëty 130 kilometrë ets yëˈë mëdiˈibë jantsy oy jantsy tsuj yaˈijxyˈäjt jam Sinaí”. Ko nˈaktuˈuyeˈeyëm naa 45 kilometrë, ta yajpääty mä ja nëë yˈabëyëˈkwaˈkxy ets jamën ja it lugäärë tsujpë mëdiˈibë Farán, mä jyapëtyë ääy kepy mëdiˈibë yaˈijxp mä pajina 31. Yäˈädë lugäärë tsujpë, jaa yenyëty naa 5 kilometrë ets kyëjxmëty mëdë mejny naa 610 metrë. Ja yaˈixyˈaty extëm ja it lugäärë tsujpë mëdiˈibë Sinaí. Yäˈädë ääy kepy, duˈunyëm mayë jäˈäy tˈoyˈixtë mä yäˈädë lugäär”.
Ja ääy kepy mëdiˈibë Farán
Ko ja israelitëty tsyoˈondë Egipto, ojts tmënëjkxtë ja arinë, yˈabëjk yˈaduˈunën mä ttijˈooktët, ets waˈan nanduˈun ojts tmënëjkxtë aseytë etsë jëˈxy pëky. Per ko nyajxy ja tiempë, ta yˈagëjxëtyaay. Ojts nanduˈun “nimay dyajnëjkxtë borreegë etsë jëyujk tsäjpkää” (Éx. 12:34-39). Ko jyäjttë mä ja lugäärë äänëˈëk tëëtsëˈëkpë, waˈan yˈoˈktääy ja jëyujk animal ets nanduˈun ttsuˈtstë o dyäjktë extëmë wintsëˈkën o axtë ttukwintsëˈkëdë ja diosëty mëdiˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty a (Apos. 7:39-43). Per oy yˈoˈktääy ja jëyujk animal, ojts jatëgokë israelitëty dyajˈyaak dyajpattë. ¿Wiˈix nnijäˈäwëm? Yëˈko duˈunë Jyobaa yˈanmääyëdë ko kyamëdoowdë: “Mä ja mˈuˈunk mˈënäˈkëty jyuukyˈatäˈändën wëxytyikxy jëmëjt, yëˈë tyuunkˈättëp yëˈë jëyujk kuentˈäjtk” (Núm. 14:33, MNM). Pääty waˈan tmëdäjttë ja letsyë ets ja tsuˈutsy, per tsipë nety myadäˈägët mä naa nidëgëk miyonkpë jäˈäy, nuˈun ja xëëw tiempë nyajxy 40 jyëmëjt. b
¿Määjën tpëjktë ja jëˈxy pëky ets ja nëë mëdiˈibë yˈuktë ja jëyujk animal? c Waˈan mä taabë tiempë ijty tyuˈuy ets duˈun yony ja ääy ujts mëdiˈibë jyëˈxtëp ja jëyujk animal. Mä liibrë Perspicacia para comprender las Escrituras, tnimaytyaˈaky ko tyëgëk mil jakujkm jëmëjtëp, “ja nëë mëdiˈibë Arabia kyaj ijty nëgoo tyëˈëtsy. Ko mä yäˈädë lugäär jyamˈäjty kanäägë nëwok, yëˈë xytyukˈijxëm ko mä taabë tiempë tuup ijty ets tam ja nëë. Per duˈunyëm ja it lugäär kyëxëˈky jantsy äänëˈëk tëëtsëˈëk” (Deut. 8:14-16). Koxyëbë Jyobaa tkamooy ja nëë mëjˈäjtëngyëjxm ja israelitëty, ojtsxyëp yˈoˈktäˈäytyë mët ja jyëyujk yˈanimal (Éx. 15:22-25; 17:1-6; Núm. 20:2, 11).
Moisés duˈun tˈanmääy ja israelitëty ko päätyë netyë Jyobaa të myoˈoyëdë manaa parë tnijawëdët ko “jäˈäy käˈäp yiˈiyë käˈäyën uken tim tyukjuukyˈattëty. Nëjkxëp nenduˈun tukjuukyˈaty ja Wintsën Dios ja yˈääw yˈëyuk” (Deut. 8:3, MNM).
a Mä Biiblyë yajmaytyakp ko majtskˈok ja israelitëty ojts dyaktë ja wintsëˈkën mä ja it lugäärë äänëˈëk tëëtsëˈëkpë. Tim jawyiin ja ko yajwinˈijxtë pënaty tunandëp saserdotëty. Ets myëmajtsk, ko ttuundë ja Paskë xëëw. Jaa duˈun ttuundë mä jëmëjt 1512 mä kyajnëm myinyë Jesus, jeˈeyë nety të nyaxy tuk jëmëjt mä ja israelitëty tsyoˈondë Egipto (Lev. 8:14-9:24; Núm. 9:1-5).
b Ko ja israelitëty yˈijttë 40 jyëmëjt mä ja lugäärë äänëˈëk tëtsëˈëkpë, ojts tjaˈabëktë kanäk milë jëyujk animal ko tsyiptuundë (Núm. 31:32-34). Per yëˈëyëm ojts tnijukyˈattë ja manaa axtë ko tyëjkëdë mä Nax mëdiˈibë Yajtukwandaktë (Jos. 5:10-12).
c Kyaj mä tnigajpxy ko ja jëyujk animal yëˈë ojts tjëˈxtë manaa, pesë Jyobaa duˈun tˈanmääyë israelitëty ko duˈun mbäät jeˈeyë dyajmuktë extëm tjëˈxäˈändë (Éx. 16:15, 16).
