JATS tyamë njëmëjt 89, ets nimayë ënäˈktëjk diˈib Betel duˈunëts xyjawëdë extëmë tyeety. Tyäˈädë oyëts xyyajnayjyawëty, pes duˈunëts nˈixy extëm tuˈugë kyunuˈkxën mët ko jats kujk aduˈugë Jyobaa nmëduny 72 jëmëjt. Nuˈunëts të nmëdunyë Dios, mbäädëts nˈanëëmëdë ënäˈktëjk ko pën kyaj yˈëxtëkëwäˈäktë, yajkunuˈkxandëp tijaty tyuundëp (2 Crón. 15:7).

Ndääk ndeetyëts jap tsyoˈondë Ucrania ets ojts nyëjkxtë Canadá, ta tsyënääytyaknbëjktë mä tuˈugë käjpn diˈib xyëwˈäjtypy Rossburn, (Manitoba). Jatsë ndäägë yˈuˈunk tpaty niduktujkë mixy ets niduktujkë kiixy, per kyaj nituˈugë xeenybyë, ets ëjtsë myëmäjmäjktspë. Ja ndeetyëts tsyojkënyëˈajtypy ijtyë Biiblyë, domingë domingëts ijty xytyukwingugäjpxëdë jopy jopy. Jeˈeyë ko duˈun ijty wyinmay ko pënaty nyiwintsënˈäjttëbë relijyonk, jeˈeyë jäˈäy tpëjkëdë myeeny syentääbë en lugäär tpudëkëdët. Ets xëmë ijty dyajtëy xiˈiky andaˈaky: “¿Pënë Jesus mëjuuyë ko ojts kyäjpxwaˈkxy ets ko jäˈäy dyaˈëxpëjky?”.

Niduktujkëtsë nmëgaˈax tyëjkëdë ëxpëjkpë, nimäjtaxkë yetyëjk ets nimäjtaxkë toxytyëjk. Yëˈë nmëgaˈaxëts Rose, prekursoora tyuuny axtë ko ojts yˈoˈknë. Mä nety yˈooganë, oypyënëty tˈanmääy ets tmëdoowˈitëdë Diosë yˈAyuk. Duˈun ijty tˈanëëmëdë: “Jamëts mijts nˈixäˈäny mä ja jembyë jukyˈäjtën”. Nˈäjtsyëtsë Ted, yëˈë ijty kyäjpxwaˈkxypy ko taaˈäjtpë ayoowdakn. Domingë domingë ijty kyajpxy mä raadyë jopy jopy ets tˈanëëmë jäˈäy ko pokyjyaˈaytyëjk jap nyitoyäˈändë winë xëëw mä infiernë. Per ok, ta tyëjkë ëxpëjkpë ets tmëduunyë Jyobaa agujk jotkujk nuˈun ja xyëëw jyukyˈäjtën.

Kots tëgok njäjty eskuelë, junië poˈo mä jëmëjt 1944, tats nbaty meesëkëjxy tuˈugë foyetë diˈib xyëwˈäjtypy La regeneración venidera del mundo. * Tats ogäˈän ojts ngajpxy myëdukˈääy, myëmajtskˈääy, axtë kots ngäjpxtääy. Kots nyajkejxy, tëtsë netyë nwinmäˈäny nbëjtaˈaky ko yëˈëtsë Jyobaa nmëdunaampy extëm ttuunyë Jesus.

¿Pën ja foyetë myëjäjt? Yëˈë näjxtë nimajtskë yetyëjk diˈib tyoˈktëbë liibrë etsë foyetë, tats ja nmëgaˈax Steve tjuuy. Duˈunëts xyˈanmääy: “Të njuyëts mët ko jeˈeyë tsyoow mëgoxk sentääbë”. Kyum sëmään, ta jyëmbijttë ja nimajtskpë yetyëjk etsëts xyˈanmääytyë ko Testiigëty ets ko yëˈë yajtuundëbë Biiblyë parë tˈatsoowëmbittë tijatyë  jäˈäy yajtëëwdëp. Nˈoymyëdoowdëts, pes tëtsë netyë ndääk ndeety xytyukniˈˈixëdë parëtsë Diosë yˈAyuk nwingutsëˈëgëdët. Nanduˈunëts xyˈanmääytyë ko tyunäˈänyëty tuˈugë asamblee jap Winnipeg, mä tsyëënëtsë nmëgaˈax Elsie, tats nduknibëjtakë nëjkxäˈäny.

Jats ojts nduˈuyoˈoy bisikletëkëjxy 320 kilometrë axtë njäjtyëts Winnipeg. Per ojtsëts nduˈuwëˈëmë mä ja käjpn txëwˈaty Kelwood, mä nety tsyëënëdë ja nimajtskpë Testiigëty diˈibëts ojts xykyuˈixëdë. Ojtsëts jam reunyonk, ets tats nnijäˈäwë wiˈix yˈixëty ko nduˈukmujkëm. Nan nnijäˈäwëts ko jëjpˈam etsë yetyëjk, toxytyëjk etsë ënäˈktëjk nyëjkxtët tëjkmdëjkm parë jäˈäy dyaˈëxpëktët extëm ttuunyë Jesus.

Jam Winnipeg, tats mëët naybyatë Jack, niduˈugëtsë nˈäjtsy diˈibë nety të jyaˈty asambleeˈäjtpë ets tsyoony Ontario. Mä ja myëduk xëëbë asamblee, ta ojts yajtukkäjpxë ko nëbatandëbë jäˈäy, tats mëdë Jack ndukniwinmäˈäyëdë nnëbatäˈändë mä tadë asamblee. Tëtsë netyë nwinmäˈäny nbëjtäˈäktë ko prekursoorëts nduuntsondäˈägäˈändë jantsy jeˈeyëts nnëbajtäˈäytyët. Jack ta tyuundëjkë prekursoor ko nyajxy ja asamblee ets ëjts jats nduundëjkë prekursoor regulaar kyum jëmëjt, pes 16 netyë njëmëjt ets eskuelëˈäjpnëmtsë nety.

Jamëts nduuntsondaky prekursoor Souris (Manitoba) mëdë nmëguˈukˈäjtëm Stan Nicolson. Ets kyaj jekyë tiempë nyajxy kots nbëjkyë kuentë ko tsiptëm nduˈunëm prekursoor. Ojtsëts ja nmeeny kyëjxtääynyëdë, per xëmëts ojts nëjkxtë käjpxwäˈkxpë. Kots tëgok njäjttë mätsë nety ojts të ngäjpxwäˈkxtë tuk xëëw, nëgooyëtsë nety nyuˈoˈkëndë ets ni tuk pesëtsë nmeenyëty. Per tëjkˈagëˈëy tamë nety të yajnaswitsë tuk xäˈkë jeˈxy pëky. Ninäˈäts nganijäˈäwëdë pën jam ojts tnaswitsë. Mä tadë ux duˈunëts ngääytyë extëmë reyën. ¡Mëjwiin kajaats ojts nyajkunuˈkxy kots kyaj nˈëxtëkëwaˈky! Ets ko nyajxy tuk poˈo axtë ojtsëts nniˈkxë.

Ko waanë tiempë nyajxy, tats nyajkajxtë mä tuˈugë käjpn diˈib xyëwˈäjtypy Gilbert Plains, diˈib jagam naa 240 kilometrë mätsë nety nˈittë. Mä tadë tiempë, mäjatyë nmëguˈukˈäjtëm tyuˈukmuktë, yajpëjtakp ijty mä plataformë mä yajkëxjäˈäy wiˈix të tyundë tuˈuk tuˈugë poˈo. Ets ko tëgok kyaj nëgoo ojts tyundë, tats nyajnäjxy tuˈugë diskursë mäts nˈanmääytyë ko tsojkëp niˈigyë tyundët. Ko kyejxy ja reunyonk, tats xynyimiiny tuˈugë prekursoora të wyinëëjukoˈomëtyaˈay, diˈib të myëjjäˈäyënë ets ja myëmëjjäˈäy kyaj yˈëxpëky, tats xyˈanmääy: “Tëts njatunyë mëjääw, per jaayëts të nmadaˈaky”. Tats nanduˈun ndëjkë jëëy yaxpë etsëts nˈamdooyë maˈkxën.

Yëˈë ënäˈktëjk diˈib kaˈpxyë jyot myëjääw, mbäät pojënë yˈëwdëgoy kyäjpxtëgoytyë etsë net ok nyayjyawëdët ko kyaj oy ti ttuny. Duˈuntsën njäjty, per tats nbëjkyë kuentë ko en lugäärëts nˈëxtëwäˈägët, nik oy kots nˈëxkapët mäjatyëts ndëgoy, pes ko nmëduunˈadëtsëmë Dios, yëˈë xykyunuˈkxëm mëjwiin kajaa.

Jatsë netyë njëmëjt 21 kots nyajwooy mä Eskuelë diˈib Galaad clase 14, ets jats nbëtsëëmdë 1950. Jats nyajkajxtë naa 25 jap Quebec (Canadá) mä jäˈäy kyäjpxtë francés. Mëk japë Jyobaa tyestiigëty yajnibëdëˈktë. Ëjts japëts nyajkejxy Val-d’Or, tuˈugë käjpn mä jyapëtyë oorë. Tëgok, tats ojts nëjkxtë tuk grupë käjpxwäˈkxpë Val-Senneville, tats jap ja teety xynyibëdëˈktë etsëts xyˈanmääytyë ko pën kyajts ndukpëtsëëmduˈuttë ja käjpn, tats axëëk xytyunäˈändë. Ko duˈun jyënany, tats ojts niˈëënë ets ta myultëyajky.

Extëmëts jap njäjttë, nanduˈun mumaty jyäjt kyëbajttë nmëguˈukˈäjtëm ko yajnibëdëˈëktë jap Quebec. Nuˈun ja yˈit lyugäärë Quebec, ja nety kujk yˈaneˈemyë Iglesia Católica naxy 300 jëmëjt, pääty ja teetytyëjk ets ja politikëtëjk tnibëdëˈktë Jyobaa tyestiigëty, mëk yˈijty ja jotmay mä tadë tiempë. Per kyajts nˈëxtëkëwäˈktë oyëtsë nety niwaanë nyajpäättë. Ets pënaty tsyojkënyëˈäjttë ja Diosë yˈayuk, kyupëjktë. Pes ojts niganäägë jäˈäy nyaˈëxpëky diˈib jäjttë Testiigë. Extëm tuˈugë familyë diˈib nimäjk, tëjkëtyaaytyë Dios mëduumbë.  Ja ijxpajtën diˈib yäjktë, yëˈë pudëjkëdë wiinkpë parë nanduˈun tmastuttë ja tsyäjptëjk. Duˈunyëmëts ojts ngäjpxwäˈkxtë, ets ko tiempë nyajxy, tats nmadaktë.

Mä jëmëjt 1956, tats nyajkëjxy Haití, ets nimay ja misioneerëty diˈibë nety jap tuundëp tsiptakxëdë tjattëdë francés. Per oy nëgoo tkajattë, myëdoowˈijttëbë netyë jäˈäy ko tmëtmaytyäˈäktë. Stanley Boggus diˈibë nety tuump misioneerë jyënany: “Xyyajmonyˈijx xyyajmonyjyäˈäwëdëts wiˈixëts ja jäˈäy xypyudëjkëdë parëts mbäät ngäjpxtë francés”. Kots jap njäjty, ëjts tëëyëmtsë nety njatyë francés jap Quebec. Per ko waanë yˈijty, tats nbëjktë kuentë ko nimaybyë nmëguˈukˈäjtëm diˈib Haití yëˈë kyäjpxtëbë criollo haitiano. Pääty, tsojkëbëtsë nety njattëdë tyäˈädë ayuk parëts mbäät nbudëkëdë, tats njäjttë ets ojtsëts nˈaxäjëdë kunuˈkxën.

Parë yajpudëkëdët mas niˈigyë ja nmëguˈukˈäjtëm, ta Diˈib Wyoowˈyoˈoytyëbë Jyobaa tyestiigëty tkupëjktë ets yajkäjpxnaxëdë rebistë Diˈib Xytyukˈawäˈänëm mä criollo haitiano. Ko duˈun yajtuuny, ta tyëjkëdë yeˈebyë mayë jäˈäy mäjaty tyuˈukmuktë nmëguˈukˈäjtëm jap Haití. Mä jëmëjt 1950, ja nety jyapˈatyë käjpxwäˈkxpë 99, per mä jëmëjt 1960, ja nety jyapˈäjnë naxy 800, ets ja mäts nyajwooy Betel. Mä jëmëjt 1961, tats nyajtuunkmooy parëts nyaˈëxpëkët mä Eskuelë parë Mëjjäˈäytyëjk ets diˈib Pudëjkëdëp, ojtstë prekursoor espesial ets 40 nmëguˈukˈäjtëm diˈib tuundëp mëjjäˈäy. Mä asamblee diˈib tuunë eneerë 1962, tats nˈanmääytyë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mbäät dyajmëjwindëkëdët Diosë tyuunk parë duˈun ttundët, ta nääk yajtuunkmooytyë prekursoor espesial. Ets oy ko duˈun yajtuuny, pes tamë netyë jäˈäy tyimnibëdëˈëganëndë.

Jantsy jeˈeyë kyejxy ja asamblee diˈib tuunë 23 äämbë eneerë 1962, ko jyäjttë ja polisiyëty jam Betel. Tats ojts nyajmatsy mëdë Andrew D’Amico, diˈibë nety nanduˈun misioneerë, ets tjaˈabëjktääytyë tukëˈëyë ja rebistë ¡Despertad! 8 äämbë eneerë 1962, diˈib pëtsëëm francés. Tyäˈädë ¡Despertad! myëmiimbyë nety tuˈugë artikulo mä tnigajpxy ko kanäägë perioodikë jyënaˈany ko jap Haití yëˈë jäˈäy tyuunkˈäjttëbë brujëˈäjtk. Yëˈë näägë jäˈäy kyaj tˈoymyëdoowdë, ets ta ojts tnigäjpxtë ko tyäˈädë rebistë pyëtsëmy Betel. Ko nyajxy tuk sëmään majtsk sëmään, ta ja misioneerëty  yaˈëxkajxtääytyë mä tyäˈädë paˈis. * Per kom të nety yˈëxpëktë ja nmëguˈukˈäjtëm, duˈunyëm ojts yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë jap Haití. Jantsy jotkujkëts nnayjyawëty kots njamyetsy wiˈixë tmëmadaktë ja jotmay ets wiˈix wyimbajttë mä Diosë tyuunk. Pes tyam, axtë myëdäjttëbë Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras mä yˈayuk criollo haitiano, diˈib ijty wyinmääytyëp ko ninäˈä tkamëdattët.

Kots ntsoˈony Haití, tats nyajkejxy República Centroafricana. Ko tiempë nyajxy, tats nduuny sirkuitë, ets ok, tats jap nnikëjxmˈäjtyë Betel.

Mä tadë tiempë, jantsy adëyë nety ja jëën tëjk mäjaty tyuˈukmuktë nmëguˈukˈäjtëm. Japëts njäjty nyajmukëdë mëëy diˈibëts mëët nyajnituktë ja tëjkniˈkx. Kots duˈun jap nduuny, duˈunëts ja jäˈäy xyˈijxtë ko yaˈixypyëtsëëmbëts jyawë. Per pudëjkëdë ja nmëguˈukˈäjtëm parë niˈigyë tyundët mäjaty ja jëën tëjk yajkojy ets yˈaˈoyë. Pënaty nyiwintsënˈäjttëp ja wiink relijyonk, ojtsëts xynyëxiˈik xytyukxiˈiktë mët ko yëˈë laminëtëjk tsyäjptëjkˈäjttëp ets ëëtsëty kyaj. Per kyajts xyyaˈëxtëkëwäˈktë, niˈigyëts ngojˈadëtstë kanääk ja mëëytyëjk mäjatyëts nduˈukmuktë. Jaanëm xyikˈamoondë ko myiinyë mëk poj tuu jap Bangui mä ja siudad. Ko nyipojtuty tuˈuk ja tsäjptëjk ets ja laminë kyäˈädääy mëjtuˈääy, per ja mëëytyëjk mäjatyëts nduˈukmuktë niwiˈix kyajäjty. Ets parë ja Diosë tyuunk yajxon nyëˈëyoˈoy tyuˈuyoˈoyët, tats ojts ngojtë tuˈugë Betel ets tuˈugë tëjk mä tsyëënëdët ja misioneerëty, jeˈeyëts nduunkˈäjttë mëgoxk poˈo. *

Mä jëmëjt 1976, ta kyubojkyë Diosë tyuunk jap República Centroafricana, päätyëts nyajkejxy Yamena, tuˈugë siudad diˈib wëˈëm Chad. Per jantsy jotkujkëts nnayjyäˈäwë kots jap nˈixyˈajtyë Happy, tuˈugë kiixy diˈibë nety tuump prekursoora espesial ets tsyoony Camerún. Tats mëët nbëjky 1 äämbë abril mä jëmëjt 1978. Per jotmaymyëët njënäˈänëm ko mä tadë poˈo tyëjkëdë jäˈäy tsiptuumbë, tats ojts ngaˈaktë extëm nimayë jäˈäy kyaktë. Ko xyeˈemy ja tsip, tats njëmbijttë mätsë ndëjk, ets tats nˈijxtë ko japë nety të tsyënääytyaknbëktë ja soldäädëtëjk ets ko të tyëgooytyaˈay ja ëxpëjkpajn, ja Happy byestiidë diˈib myëbëjk ets tijatyëts yajnamooytyë kots nbëjktë. Per kyajts nˈëxtëkëwäˈktë, yˈoyëty ko nimajtskëtsë nety nyajpäättë ets jantsy tunandëbëts parë Jyobaa.

Kyum majtsk jëmëjt, ta jatëgokë nmëguˈukˈäjtëm yajpattë awäˈätstum jap República Centroafricana. Tats jap njëmbijttë etsëts nduundë sirkuitë. Yëˈëts nduktsënäˈäyëdë tuˈugë kombi, mä jyapëty tuˈugë wëëty mabajn diˈib yaˈˈajaanmujkp, tuˈugë nëëdambë mä tyëkë 200 litrë nëë, tuˈugë refrijeradoor diˈib tuump mëdë gas ets tuˈugë estufë. Tsiptak nëjkxtëdëts mumaty, pes tëgok, jatsë polisiyë ojts xyyajtuˈuwëˈëmëdë 117 ok.

Ja ambë jäjtp ijty axtë 50 grados centígrados. Ets ko ijtyë asamblee tyunyëty, tsip näˈäty yajpäädëdë kom nëë parë nyëbattët ja nmëguˈukˈäjtëm. Pääty yëˈë ijty tyäjtëp ja nax mä ja nëë të tyëtsnë ets wanaty wanaty tjaˈpëtsëmdë diˈib yajtuundëp parë jäˈäy nyëbattë. Jap ijty nyëbattë tamboty.

Mä jëmëjt 1980, tats ojts nyajkaxtë Nigeria, japëts majtsk jëmëjt ja kujkm nduundë mëdë nmëguˈukˈäjtëm parë yajniˈˈijxëtyaay wiˈix kyojäˈäny ja jembyë Betel. Të nety tjuytyë majtsknikëˈëyë tëjk diˈib yajtukjaˈanëp, per tsojkëbë nety yajtukjaˈanëtyaˈayët ets jatëgok yajmäˈkxët mä ja nax diˈibëts nmëdäjttëp. Mä tuˈugë jopy, tats nbejty tim anikëjxy parëts nbudëkëyäˈändë. Ets kujkxyëëw, nan jatsoojëts njënajky mätsë nety të nbety. Per tëdëmë nety jatsoo ogäˈän yajtukjanë, ets mäts ja ndeky nbëjtaky, kyaj mä nyekykyëxmadaky, tats ngunäjxy. Duˈunë nety kyëxëˈëky ko kajaats të ntsayuty, per ko ja radiografiyë yajjuˈty etsëts ja doktoor xyˈijxy, tats ja ngudëjk tˈanmääy: “Kyaj mmay  ndäjët. Jeˈeyë jap të pyoty tuˈuk majtskë eemy, ja tuk sëmäänën të nety yˈagëdaˈaky”.

Mä jëmëjt 1986, tats ojts nëjkxtë Costa de Marfil, mäts nduuny sirkuitë. Nan nguˈijxëdëtsë tuˈukmujkënë diˈib yajpatp Burkina Faso. Kyajts ndimwinmääytyë ko japtëmtsë nety jeky ntsëënëyäˈändë.

Mä jëmëjt 2003, tats nyajwoowdë mä Betel diˈib Canadá mëdë Happy, ja nety të nyaxy 47 jëmëjt mäts ntsoˈony Canadá. Ja nekyëtyëts duˈunë nety jyënaˈany ko Canadá jäˈäyëtyëts, per ja nˈääw njotëtyëts japë nety yˈity África.

Mä jëmëjt 2007, kotsë netyë njëmëjt 79, tats jatëgok njëmbijttë África. Japëts nyajkajxtë Burkina Faso, mäts nduuny Komitee mä ja paˈis. Ok, ta tyuunyë tyäˈädë lugäär extëmë ofisinë mä yajkäjpxnaxyë ëxpëjkpajn, ets yëˈë nitënääyëbë Betel diˈib Benín. Ets agostë 2013, tats nyajwoowdë mä Betel diˈib Benín.

Duˈunyëmëts ndukxondaˈaky mäts ngäjpxwaˈkxy oyëts kyaj oy mëk nekyyajpääty. Jantsy jotkujkëts nnayjyawëty ko nuˈun të nyaxy tëgëk jëmëjt, tëts nˈijxnëbety nimajtskë jäˈäy diˈibëts të nyaˈëxpëky, Gédéon mëdë Frégis, diˈib tyam myëduundëbë Jyobaa. Ets të ndunyëts duˈun, mët kots të xypyudëkëdë mëjjäˈäytyëjk etsëtsë ngudëjk.

Ok, tats mëdë Happy nyajwoowdë mä Betel diˈib Sudáfrica, mätsë betelitëty tsuj yajxon xykyuentˈattë. Sudáfrica yëˈë myëjëxtujkpë paˈis diˈib África mäjatyëts të nDiosmëduny. Ets oktuubrë 2017, duˈunëts njäˈäwëdë extëm tuˈugë kunuˈkxën kots nyajwoowdë mä yajnixëëduunyë Betel diˈib Warwick (Nueva York) mä yˈityë kyopkë Diosë kyäjpn. Tyäˈädë xëëw ninäˈäts ngajäˈäytyëgoyäˈändë.

Mä Anuario 1994 pajina 255, jyënaˈany: “Niˈamukë pënaty të myadäˈäktë kanäk jëmëjt mä Diosë tyuunk, myaˈˈanmääytyëp: Ittë amëk jotmëk ets këdii mˈëxtëkëwäˈäktë mët ko yajkunuˈkxäämp tijaty mduundëp” (2 Crón. 15:7). Tëts mëdë Happy nbëjtäˈäktë nwinmäˈäny ko nmëmëdowandëbëtsë tyäˈädë ääw ayuk ets nbudëkëyandëbëtsë wiinkpë parë nanduˈun ttundët.