Ja ux mä netyë Jesus yˈooganë, ta tˈanmääy ja yˈapostëlëty ets kyaj tˈëxtäˈäytyëdë mëjˈat këjxmˈat ets ni anaˈam kutujkën. Duˈun tˈanmääy: “Ja naxwinyëdë jäˈäyë ryeyëty esë gyobernadoorëty nyaymyëjpëjtäˈägëdë, es ttsoktë es ja jäˈäyëty jyënäˈändët ko yëˈë jyikyˈattë tëyˈäjtën mëët. Per miitsëty kyaj dëˈën xytyundët” (Luk. 22:25, 26).

¿Pënatyë Jesus myaytyak ko jyaˈaybyudëkëdë? Ja romanë jäˈäyëty ets ja grieegë jäˈäyëty myëdäjttëp ijtyë kostumbrë parë dyajmëjpëtsëmdë näägë jäˈäy o gobiernë diˈib yajnäjxtëp ko jyaˈaybyudëkëdë, (mä ayuk grieegë euerguétes o evérgetes) ets yajnijawë mët ko yajwëˈëmdë mumaty jääybyety extëm mä meenywyaˈkxy. Mëj ijty dyajnaxtë ko jam wiˈixtsoo të dyaktë naybyudëkë.

Tamˈäjt kanäägë anaˈambë diˈib duˈun yajtijtë, extëm ja reyëty diˈib Egipto, Tolomeo III etsë Tolomeo VIII. Nan yajtijtë duˈun diˈib anaˈamdë Roma extëmë Julio César etsë Augusto, ets ja rey diˈib Judea Herodes el Grande. Herodes el Grande, waˈan nanduˈun yaˈixyˈajty ko jyaˈaybyudëjkë tpudëjkë mët ko dyajjäjtyë triigë ko jyapˈäjtyë yuu mä ja pyaˈis ets ko tmooyë wyit xyox pënaty yajtëgoyˈäjttë.

Adolf Deissmann, diˈib yˈëxpëjkpëtsëëmbyë Biiblyë, jyënany ko oytyim määtyë nety yajnijawë ko tam diˈib yajtijtëp jäˈäybyudëjkëbë. Ets tkujäˈäyë ko kyaj nety nëgoo tiempë tsyokyëty parë yajpatäˈäyët mäjatyë nety duˈun të yajkujayë naxy tuk mëgoˈpx okën.

Per ¿ti diˈibë Jesus myaytyäˈägan ko tˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty ets kyaj duˈun jyaˈayˈattët extëmë tyäˈädë jäˈäyëty? ¿Yëˈë myaytyäˈägan ets kyaj tmëmay tmëdäjtët ti tyukˈoyˈattëp ja myëgunax myëgugäjpn? Kyaj. Jesus, waˈanë nety yëˈë tmëmay tmëdäjy tiko tyäˈädë jäˈäyëty yˈoyjyaˈaytyäˈäktë.

Ja tiempë mä Jesus jyukyˈajty, ja mëkjäˈäytyëjk yëˈë diˈibë nety pyëjtaktëp extëm mä jäˈäy yˈëyëˈëk kyuyattë, yaˈixypyëtsëmdë, tkojtë ja parke ets ja templë. Per kyaj nety duˈun ttundë mët ko yˈoyjyaˈayˈattë, yëˈë duˈun parë jäˈäy yajmëjpëtsëmëdët, oypyënëty yˈixyˈatëdët ets nyikäjpxpatëdët parë yˈanaˈamdët. Tuˈugë liibrë jyënaˈany: “Ta ijxpajtën diˈib xytyukˈijxëm ko jantsy oyjyaˈaytyaktë tyäˈädë jäˈäyëty diˈib tijaty nyayäjktë, per xëmë ijty duˈun ttundë mët ko jam wiˈixtsoo ttukˈoyˈatäˈändë”. Duˈumbën ja jäˈäyˈäjtën diˈibë Jesus kyaj ttsojky ets ja yˈëxpëjkpëty tmëdattë, nyayajmëjpëtsëmëdët ets tˈëxtäˈäytyët diˈib këˈëm tyukˈoyˈattëp.

Ok, ta apostëlë Pablo ojts tnijayë ja Dios mëduumbëty diˈib Corinto mä tˈanmääytyë ko tsojkëp tˈixtët tiko yˈoyjyaˈaytyäˈäktë. Duˈun tnijäˈäyëdë: “Niduˈuk niduˈugëty miits xyaktët ja mbudëjkën extëmë nety të xytyukniwinmayëdë, kyaj majtskˈää majtskjot es kyaj aguanëbë, mët ko Dios tsyejpy ko ti yajˈyaky xondaˈakyˈää xondaˈakyjyot” (2 Kor. 9:7).