1. Ja koots mä Jesus yˈakˈyajpaty mët ja yˈëxpëjkpëty, ¿ti diˈib jëjpˈam nyimaytyak?

JA KOOTS mä Jesus yˈakˈyajpaty mët ja yˈëxpëjkpëty, ja ojts tmaytyaˈagyë tsojkën naa 30 okën ets ojts tˈanëëmëdë ko jëjpˈam nyaytsyokëdët nixim niyam (Fwank 15:12, 17). Wäˈkpëtsëmäämbë netyë tyäˈädë tsojkën, pes yëˈë nety yajtukˈëxkapandëp ko yëˈë jyantsy pyanëjkxtëbë Kristë (Fwank 13:34, 35). Tyäˈädë tsojkën diˈibë Jesus myaytyak, kyaj jeˈeyë yajjawë, yëˈë tuˈugë oybyë jäˈäyˈäjtën diˈib kyaj tˈawixy ets pën dyajjëmbitët ti yajtukmëduump. Jesus jyënany: “Diˈibë kyuˈoogëp ja myëtnaymyaayëbëty, yëˈë dëˈën yaˈijxëp ko myëjëty ja tsojkën tmëdaty. Miitsëtyë dëˈën ja nmëtnaymyaayëbëty pën mduundëp diˈibëts miits ndukˈanaˈamdëp” (Fwank 15:13, 14).

2. 1) ¿Ti tyam yajtukˈëxkäjptëp pënaty jantsy Dios mëduundëp? 2) ¿Tijaty yaˈˈatsoowëmbitäämp mä tyäˈädë artikulo?

² Pënaty tyam jantsy Dios mëduundëp, yëˈë yajtukˈëxkäjptëp ko tuˈugyë yˈittë, ko amumduˈukjot nyaytsyokëdë ets kyaj tˈawixtë parë pën dyajjëmbitët (1 Fwank 3:10, 11). Niˈamukë nduˈunëmë mëjääw parë nyajnigëxëˈkëmë duˈumbë tsojkën oy mä ntsoˈonëm, oy diˈibë ayuk ngäjpxëm ets oy wiˈix të nyaˈk të nbajtëm. Per waˈan  nnayajtëˈëwëm: “¿Tiko tyam niˈigyë jyëjpˈamëty nyajnigëxëˈkëmë tsojkën? ¿Wiˈix xymyëjääwmoˈoyëmë Jyobaa mëdë Jesus? Ets ¿wiˈix mbäät nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën parë nyajnigëxëˈkëmë tsojkën diˈib mbäät tmëjääwmoˈoy ja nmëguˈukˈäjtëm?” (1 Kor. 8:1).

3. ¿Wiˈixë jäˈäy tkuˈayowëdë tyäˈädë tiempë diˈib “ayoˈon mëët” aknäjxp?

³ Kom “ayoˈon mëët” yˈaknaxyë tyäˈädë tiempë ets njukyˈäjtëm “mët mayë amay jotmay etsë moˈon tujkën”, pääty mayë jäˈäy yˈayowdë ets kyaj nyekyjyukyˈatäˈändë (2 Tim. 3:1-5; Sal. 90:10). Jëmëjt jëmëjt ja yajwijtspëtsëmy nyayaˈoogëdë jäˈäy, naxy 800,000, jaˈa njënäˈänëm tuˈuk win 40 syegundëty. Jotmaymyëët njënäˈänëm ko axtë näägë nmëguˈukˈäjtëm të duˈun nyayjyawëdë ets të nyayaˈoogëdë.

4. ¿Pënaty yajmaytyakp mä Biiblyë diˈib jënandë ko nik oy tyimˈooktët?

⁴ Tëëyëp, ojts jyukyˈattë näägë Dios mëduumbë diˈib jënandë ko kyaj tnekymyëmadäˈägäˈändë ja yˈamay jyotmay ets ko nik oy tyimˈooktët. Extëmë Job, ko kyaj tnekymyëmadäˈäganyë pëjk adoˈonën, ta jyënany ko të nety tsyipyëty ja jyukyˈäjtën ets ko nik oy tyimˈoogët (Job 7:16; 14:13). Jonás nan axëëk nyayjyäˈäwë ko kyaj yˈoybyëtsëëmy ja tuunk diˈib yajtuknipëjk, ta jyënany: “Ets tyam, tunë mayˈäjtënë Jyobaa pëjkxëgëtsë njukyˈäjtën, nik oy kots nˈoogët ets këdiinëm kots njukyˈatët” (Jon. 4:3). Ets tëgok ja kugajpxy Elías, jantsy axëëk nyayjyäˈäwë, ta Dios tˈanmääy ko nik oy tyimˈoogët, jyënany: “¡Waˈan jabäät! Ets tyam, Jyobaa, pëjkëtsëgë njukyˈäjtën, yëˈko kyajts mas niˈigyë nˈoyëty extëmëts ja nˈaptëjk” (1 Rey. 19:4). Perë Jyobaa yajtsobatypyë netyë tyäˈädë jäˈäyëty diˈib amumduˈukjot mëduunëdëp ets tsyojkypyë nety parë jyukyˈattët. Jyobaa kyaj ojts ttukmëgajpxy ko duˈun nyayjyäˈäwëdë, niˈigyë tjotkujkmooy ets tpudëjkë mëdë tsojkën parë jatëgok ttukxondäˈäktëdë jyukyˈäjtën ets myëduunˈadëˈëtsëdët.

5. ¿Tiko tyam niˈigyë dyajtëgoyˈattë nmëguˈukˈäjtëm ets ntsojkëm?

⁵ Nimay tyamë nmëguˈukˈäjtëm twinguwäˈägëdë jotmay diˈib yajmoon yajtujkëdëp, pääty dyajtëgoyˈattë ntsojkëm ets njotkujkmoˈoyëm. Ta nääk diˈib kyuˈayoˈowëdëp ko yajpajëdittë o yajnëxiˈik yajtukxiˈiktë. Nan taa diˈib myëmadaktëp ko axëëk nyimaytyäˈägëdë myëguˈuktëjk diˈib mëët tyundë. Etsë wiinkpë waˈan jyantsy yˈanuˈkxëndë mët ko myëkëty mä myëdundë o yaˈˈanëëmëdë ets tyuun niˈigyëdët. Nan taa diˈib myëdäjttëbë amay jotmayë mëjwiin kajaabë mä fyamilyë, waˈan mët ko ja myëmëjjäˈäy o ja kyudëjk kyaj yˈëxpëky ets xëmë wyingäjpx jyëjpkäjpxëdë. Kom wiˈixëm ja nmëguˈukˈäjtëm tpäättë amay jotmay, yëˈë diˈibë net myëgëjx myëdujktëp ets yaˈˈanuˈkxëdë. ¿Pën mbäät pyudëkëdë?

6. ¿Wiˈixë Jyobaa tmëjääwmoˈoy pënaty mëduunëp?

⁶ ¿Wiˈixë Jyobaa tmëjääwmoˈoy pënaty mëduunëp? Tuk pëky, yëˈë ko xyˈanmäˈäyëm ko duˈunyëm xytsyokäˈänëm. Nˈokpawinmäˈäyëm wiˈix ja israelitëty jantsy jotkujk nyayjyäˈäwëdë ko Jyobaa yˈanmääyëdë: “Mëj këjää mijts mtsoowpaaty ets ntsojkpy njaˈap. [...] Këtii mtsëˈëkëty ëjts mijts nkuwaˈanäämpy” (Is. 43:4, 5, TY). Mijts nan mbäät mˈity seguurë ko Dios mtsojkëp ets ko myajtsobatëp mëjwiin kajaa. * Jyobaa duˈun ttukwandaˈagyë kyäjpn: “Extëm tuˈuk diˈib kumëjääw yajnitsoˈogäˈäny. Mdukxondäˈäganëp mëjwiin kajaa” (Sof. 3:16, 17).

7. ¿Wiˈixë Jyobaa xytsyojkëm extëm tuˈugë uˈunktääk? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky).

 ⁷ Oy ti jotmay nwinguwäˈkëm, Jyobaa wyandakypy ko xypyudëkëyäˈänëm ets xyjyotkujkmoˈoyäˈänëm. Isaías jyënany: “Yëˈë nëjkx myajkay myajˈuukëtë, yëˈë nëjkx mtsaanëtë ets mwinxon mwinˈitëtë. Ta tuˈuk yë taak tyajyaxmonyën yë yˈuˈunk myääy, jëtuˈun miitsëty ntsokaˈan njawëjaˈantë” (Is. 66:12, 13, TY). Okwinmay wiˈix jyënaˈanyë tyäˈädë tekstë, duˈun extëm tuˈugë uˈunktääk ttsaˈanˈityë yˈuˈunk ets twinˈity twinxony, nanduˈunë Jyobaa ttsoky mëjwiin kajaa pënaty mëduunëp. Pääty, nˈokˈijtëm seguurë ko mëjwiin kajaa ntsobatëm Dios windum (Jer. 31:3).

8, 9. ¿Wiˈix xymyëjääwmoˈoyëm ko Kristë xytsyojkëm?

⁸ Ta ja tuk pëky tiko mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa xytsyojkëm. Fwank 3:16 jyënany: “Dios nëgoo oj tˈoktsojknë ja naxwinyëdë jäˈäyëty, pääty ttuknigejxy ja tyuˈukˈUˈunk, es pënaty myëbëjktëp jikyˈattëp winë xëë winë tiempë es kyaj kyutëgoytyët”. Etsë Jesus nan mëjwiin kajaa dyajnigëxëˈky ko xytsyojkëm ko dyajkyë jyukyˈäjtën ëtsäjtëmgyëjxm. Biiblyë xytyukwandakëm ko nitii ayoˈon jotmay mbäät xykyatukmastutëm “ja Kristë tsyojkën” (Rom. 8:35, 38, 39). Ko duˈun nnijäˈäwëm, yëˈë xymyëjääwmoˈoyëm mëjwiin kajaa.

⁹ Näˈäty, nwinguwäˈkëmë amay jotmay diˈib xyyaˈˈanuˈkxëm, diˈib yajkejxypy ja jot mëjääw ets diˈib yajxeˈempy ja tsojkën mä nDiosmëduˈunëm, per ko njamyajtsëm nuˈunën ja Kristë xytsyojkëm, yëˈë diˈib xymyoˈoyëm ja jot mëjääw parë nmëmadakëm (käjpxë 2 Korintʉ 5:14, 15). Nan xymyëjääwmoˈoyëm parë njukyˈäjtˈadëtsëm ets nˈakmëduˈunëmë Jyobaa. Nan mbäät xypyudëjkëm parë nmëmadakëm ko ti jotmay nbatëm, extëm ko nyajpajëdijtëm, ko tijaty yˈayoˈonbëjtaˈaky, ko tijaty ngatukˈoˈoyëm o ko tijaty nmëjotmaybyatëm.

10, 11. ¿Pënaty patëdëp tjotkujkmoˈoytyëdë myëguˈuktëjk diˈib kumoˈon kudujkëdëp? Nimaytyäˈäk.

¹⁰ Ja tuk pëky diˈibë Jyobaa yajtuumpy parë xymyëjääwmoˈoyëm, yëˈë tuˈukmujkën. Ko ntsojkëmë nmëguˈukˈäjtëm, ta nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëmë Dios. Nan nduˈunëmë mëjääw parë ndukˈijxëm ko mëjwiin kajaa Jyobaa yajtsobäädëdë ets ko tsojkëdëp (1 Fwank 4:19-21). Apostëlë Pablo duˈun tˈanmääy ja Dios mëduumbëty: “Nayyajkujkëdë [...] nixim niyam es yajmëjwiin  yajkajaajëdë ja mmëbëjkënëty, dëˈën extëm jaayëm xytyundë” (1 Tes. 5:11). Extëm nˈijxëm, kyaj yëˈëyëtyë mëjjäˈäytyëjk pyäädëdë tjotkujkmoˈoytyëdë nmëguˈukˈäjtëm, niˈamukën mbäät duˈun nduˈunëm extëmë Jyobaa ttuny mëdë Jesus (käjpxë Romanʉs 15:1, 2).

¹¹ Ta näägë nmëguˈukˈäjtëm diˈib myëdäjttëbë depresión päˈäm ets tsojkëp nyëjkxët mä tuˈugë espesialistë parë tsyoybyatët (Luk. 5:31). Pënaty tuundëp mëjjäˈäy etsë wiinkpë nmëguˈukˈäjtëm kyaj mbäät yajtsoybyatëdë. Per nyijäˈäwëdëp ko jëjpˈam tmëmëdowdëdë tyäˈädë anaˈamën: “Jotmëkmoˈoytyë pënaty kumoˈon kudujkëdëp, pudëkëdë pënaty yaˈˈayow yaˈˈamäˈät, mëmaˈkxtuktë niˈamukë” (1 Tes. 5:14). Jëjpˈam ets niˈamukë ntsojkëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib kumoˈon kudujkëdëp, nnayjyäˈäwëm extëm yëˈëjëty nyayjyawëdë, nmëmaˈkxtujkëm ets tsuj yajxon nmëtkäjpx nmëtmaytyakëm parë njotkujkmoˈoyëm. Pääty nˈoknayajtëˈëwëm: “¿Nnjotkujkmoobyëts ets nbudëjkëbëts ja njiiky nmëguˈuk? ¿Tits mbäät nduny parëts mas oy nbudëkët?”.

12. Oknimaytyäˈäk wiˈix tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm pyudëkëdë ja myëguˈuktëjk.

¹² Pënaty moon tujktëp, ¿wiˈix pyudëkëdë ko ntsojkëm? Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib Europa jyënaˈany: “Näˈäty miimp mätsë njot nwinmäˈäny parëts nayaˈoogäˈänyëty. Per nˈijxypyëts ko kanäk pëkyëts nˈaxäjë naybyudëkë. Kanäkˈokëts kujk xypyudëkëdë nmëguˈukˈäjtëm parëts kyaj nnayaˈoogëdët. Xëmëts xytsyoktë etsëts xyjyotkujkmoˈoytyë. Niduˈuk nimajtsk jeˈeyë tnijawëdë ko yëˈëts nmëdäjtypyë depresión, per xëmëts xypyudëkëyäˈändë niˈamukë. Ta tuˈugë kasäädë jäˈäy diˈibëts xykyuentˈäjtp extëmëts jyawë xyˈuˈungëty ets xypyudëkëyandëbëts oytyi oorëty”. Mbäät kyaj niˈamukë nmadakëm parë duˈun nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm, per taaˈäjtp kanäk pëky wixaty mbäät niˈamukë nbudëjkëm. *

13. ¿Ti tsojkëp nduˈunëm parë nmëjääwmoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm?

¹³ Nˈokmëdoowˈijtëm wiˈix jyënaˈany (Sant. 1:19). Nyajnigëxëˈkëmë nety ko ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm ko nmëdoowˈijtëm wiˈix nyayjyawëty. Nˈokwinmäˈäyëm wiˈixxyëp ëtsäjtëm nnayjyäˈäwëm koxyëp duˈun nyajpatëm, ets nˈokwinmäˈäyëm tijaty mbäät nyajtëˈëwëm parë njaygyujkëm wiˈix nyayjyawëty. Oy ko mä wiin jëjp nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm ets ko nmëmäˈäy nmëdäjëm. Pën ja nmëguˈukˈäjtëm xytyukmëtmaytyäˈägäˈänëm wiˈix meerë jyaty kyëbety, oy ko nmaˈkxtujkëm ets kyaj ngajpxypyojtëm. Pes pën nmëdoowˈijtëm maˈkxtujkën myëët, ta njaygyukëyäˈänëm wiˈix nyayjyawëty. Nan nëjkxëp xytyukjotkujkˈäjtëm ets tmëdoowˈitët wiˈix njotkujkmoˈoyëm. Ko tˈixët ja nmëguˈukˈäjtëm wiˈix nmëjpëjtakëm, ta mbäät njotkujkmoˈoyëm.

14. ¿Tiko jyëjpˈamëty ets nguentˈäjtëmë ääw ayuk?

¹⁴ Nˈokkuentˈäjtëm ja ääw ayuk. Pën ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib myëdäjtypyë depresión, duˈun tjawë ko mëkaty ja ääw ayuk nduknibëtsëˈëmëm, ta niˈigyë axëëk nyayjyawëyaˈanyëty ets tsip nmëjääwmoˈoyëm oy njatuˈunëm mëdë oyjyot. Biiblyë jyënany: “Diˈib nëgoo käjpxp ets kyaj tniwinmayë duˈun extëm ko kyumy tuˈugë espäädë, perë yˈääw yˈayukë jäˈäy diˈib wijy, yajtsoybyajtp” (Prov. 12:18). Kyaj pën njayajtsayutäˈänëm mëdë nˈääwˈäjt  nˈayukˈäjtëm, per mbäät nyajtsayujtëm pën kyaj jawyiin nwinmäˈäyëm wiˈix ja ääw ayuk nyajpëtsëmäˈänëm. Pääty, parë nmëjääwmoˈoyëm ja nmëguˈukˈäjtëm mëdë tsojkën, oy ko nwinmäˈäyëm wiˈixxyëp nnayjyäˈäwëm koxyëp duˈun nyajpatëm (Mat. 7:12).

15. ¿Ti naybyudëkë nmëdäjtëm parë njotkujkmoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm?

¹⁵ Nˈokˈyajtuˈunëmë Diosë yˈAyuk (käjpxë Romanʉs 15:4, 5). Biiblyë mëjwiin kajaa xyjotkujkmoˈoyëm, pes jam tsyoony mä “Dios diˈibë xymyoˈoyëm ja jotkujkˈäjtën esë maˈxtujkën”. Parë yajxon nyajtuˈunëm, nmëdäjtëmë naybyudëkë extëmë foyetë Naybyudëkë parë tijaty tpayoˈoytyëdë Jyobaa tyestiigëty etsë BIBLIOTEKË MÄ INTERNET, mä myinyë tekstë etsë ëxpëjkpajn diˈib mbäät nyajtuˈunëm parë njotkujkmoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm.

16. ¿Wiˈix mbäät njäˈäyˈäjtëm parë nbudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib nayjyäˈäwëp mon tuk?

¹⁶ Nˈokˈijtëm ajiiky amëguˈuk ets nˈokjäˈäytsyojkëm. Jyobaa “yëˈë dëˈën ja nDeetyˈäjtëm diˈibë myëdäjtypy ja paˈˈayoˈon es xyajjotkujkˈäjtëm pën ti xyjäjt xykyëbajtëm” (käjpxë 2 Korintʉ 1:3-6; Luk. 1:78; Rom. 15:13). Pablo yäjkë oybyë ijxpajtën wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëmë tyäˈädë oybyë jäˈäyˈäjtën, pes yëˈë nyiˈˈijxtutë Jyobaa. Duˈun tkujäˈäyë: “Naybyëjtakëts tudaˈaky extëm tuˈugë uˈunktääk tˈijxˈity tkuentˈaty ja yˈuˈunk jantsy tsuj. Byeenëts miits ntsoktë, [...] es kyaj jyeˈeyëty nduknijawëdët ja oybyë ayuk, es extë nandëˈën es miits nguˈoogëdët” (1 Tes. 2:7, 8). Pën jäˈäytsyojkëm extëmë Jyobaa, ta nëjkx xyyajtuˈunëm parë tˈatsoowëmbitëdë nyuˈkxtakën pënaty këjx tujktëp.

17. ¿Ti kyaj mbäät nwinmäˈäyëm mä ja nmëguˈukˈäjtëm parë nmëjääwmoˈoyëm?

¹⁷ Kyaj nwinmäˈäyëm ko nmëguˈukˈäjtëm wyäˈätsjäˈäyëty. Pën winmäˈäyëm ko ja nmëguˈukˈäjtëm kyaj tyëgoytyë, mbäät ok axëëk nnayjyäˈäwëm ko nˈijxëm ko nan tëgooytyëp (Ecl. 7:21, 22). Oy ko nbanëjkxëmë Jyobaa yˈijxpajtën, pes yëˈë kyaj tˈawixy ets nimää ngatëgoˈoyëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta nnaymyëmaˈkxtujkëm nixim niyam (Éfes. 4:2, 32). Kyaj yˈoyëty ndukjaygyujkëm ja nmëguˈukˈäjtëm ko kyaj nëgoo tjotmoˈoytyë Diosë tyuunk ets nan kyaj nˈijxkijpxyëm mëdë wiinkpë, net kyaj axëëk nyayjyawëdët. Niˈigyë mbäät nmëjkumäˈäyëm ko jantsy oy tijaty ttundë, duˈuntsoo agujk jotkujk tmëdundëdë Jyobaa (Gal. 6:4).

18. ¿Tiko nmëjääwmoˈoyäˈänëmë nmëguˈukˈäjtëm mëdë tsojkën?

¹⁸ Jyobaa mëjwiin kajaa dyajtsobääty niˈamukë byorreegë ets nanduˈunë Jesus, pes kyëyäjkë jyukyˈäjtënë parë ojts xykyuˈoˈkëm (Gal. 2:20). Pääty ëtsäjtëm nan ntsojkëm amumduˈukjotë nmëguˈukˈäjtëm ets nguentˈatäˈänëm tsuj yajxon. Parë mbäät njotkujkmoˈoyëm, jëjpˈam ets “nˈaktuˈunëm diˈibë xytyuknimiˈinëm ja agujkˈäjt jotkujkˈäjtën, diˈibë xypyudëjkëm es nyajmëjwiin nyajkajaajëm ja nmëbëjkënˈäjtëm nixim niyam” (Rom. 14:19). Njantsy tsyojkënyëˈäjtëm ets myiinët ja oybyë jukyˈäjtën mä ninäˈä nëjkx nganekynyayjyäˈäwëm axëëk. Jyëwäˈktäˈäyanë yuu päˈäm, tsip, oˈk tëgoˈoyën, ko jäˈäy xypyajëdijtëm, ko amay jotmay nbatëm mä familyë ets ko tijaty të ngatukˈoˈoyëm. Ko jyëjpkëxët mä netyë Jesus të yˈaneˈemy Tuk Mil Jëmëjt, ak wäˈätsjäˈäyë nety të njëmbijtëm. Ets pënaty tyuknäjxtëp ja tim okpë jotmay, ta Dios kyupëkäˈänëdë extëmë yˈuˈunk ets tpäädäˈändë “ja mëjˈäjtën, ja awäˈätstuuyˈäjtën es ja kunuˈxën diˈibë pyäättëp ja Diosë yˈuˈungëty” (Rom. 8:21). Pääty, nˈokˈyaˈijxëm duˈunyëm ja tsojkën ets nˈoknaybyudëjkëm nixim niyam parë näjxëm mä ja jembyë jukyˈäjtën diˈibë Dios të twandaˈaky.