Diˈib nääk të nyayajtëwëdë
¿Wiˈix yajwinˈixtë mëjjäˈäytyëjk ets diˈib pyudëjkëbë mëjjäˈäy?
Mä primer siiglë, apostëlë Pablo duˈun tˈanmääy ja mëjjäˈäytyëjk diˈib mä mnaymyujkën jam Éfeso: “Naygyuentˈatëdë, es nandëˈën kuentˈattë ja mëbëjkpëtëjk mä yëˈë Espiritë Santë të mbëjtaˈagyëty es xykyuentˈattët nidëgekyë ja jäˈäy diˈibë pyojpëty të [kyëbajtxëty] yëˈë Nintsënˈäjtëm Jesukristë mët ja kyëˈëm neˈpyny” (Apos. 20:28). Ets tyam, ¿wiˈixë Diosë myëjää tyuny parë yajwinˈixy pënaty mbäät tyundë mëjjäˈäy ets diˈib pyudëjkëbë mëjjäˈäy?
Tuk pëky, Diosë myëjää yëˈë wyinmäˈänymyooy pënaty jyaaytyë Biiblyë parë tkujäˈäyëdë pënaty mbäät tyundë mëjjäˈäy ets diˈib pyudëjkëbë mëjjäˈäy. Extëm mä 1 Timotee 3:1-7, ja jap tnigajpxy 16 pëky ti mbäät ttundë pënaty tunandëp mëjjäˈäy, ets nanduˈun mä Titʉ 1:5-9 ets mä Santyaˈagʉ 3:17, 18. Ets pënaty tunandëp pyudëjkëbë mëjjäˈäy jap yajnigajpxy ti mbäät ttundë mä 1 Timotee 3:8-10, 12, 13. Myëmajtsk pëky, pënaty nyigajpxypy ets wyinˈijxypy ko ja nmëguˈukˈäjtëm mbäät duˈun tyuny, yˈamdoodëbë Jyobaa myëjää parë tyuˈumoˈoyëdët, ets tˈixtët pën ja nmëguˈukˈäjtëm tyuumbyë mëjää parë tkuytyuny extëmë Diosë yˈayuk tniˈanaˈamë. Ets myëdëgëk pëky, ja nmëguˈukˈäjtëm tsojkëp dyaˈixëdët ja oybyë jäˈäyˈäjtën diˈib yajkypyë Diosë myëjää (Gal. 5:22, 23). Extëm nˈijxëm, yëˈë tuumbë Diosë myëjää parë yajtuunkmoˈoy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm.
Per ¿pën tuunkmooyëp ja nmëguˈukˈäjtëm? Jam ijty yajkexyë neky Betel parë yajnigajpxy pën mbäät tyuny mëjjäˈäy o pyudëjkëbë mëjjäˈäy. Ta net jam ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib të tyuknipëkëdë tyäˈädë tuunk Diˈib wyooyoˈoytyëbë Jyobaa tyestiigëty tˈixtë ja neky. Ta net tnijayëdë ja mëjjäˈäytyëjk mä ja naymyujkën ko mbäät ja nmëguˈukˈäjtëm tyuny mëjjäˈäy o pyudëjkëbë mëjjäˈäy. Ta net ja mëjjäˈäytyëjk, ttuknijawëdë ja nmëguˈukˈäjtëm ets dyajtëwdë pën kyupëjkypyë tyäˈädë tuunk o pën kyaj ti yajtuˈudukyëty. Ok, ta yajnigajpxy mä ja naymyujkën.
Ets mä primer siiglë, ¿pënaty ijty tyuunkmoopy ja myëguˈuktëjk? Näˈäty ja apostëlëty ojts ttuknipëktë tuunk ja myëguˈuktëjk, extëm ko ojts twinˈixtë nijëxtujkë yetyëjk diˈib yˈijxtëp wiˈix jabom jabom yajmoˈoytyë jyeˈxy pyeky ja kuˈookytyoxytyëjk (Apos. 6:1-6). Perë tyäˈädë ijxpajtën kyaj xytyukˈijxëm ko yëˈë ja apostëlëty twinˈijxtë pënaty tundëp mëjjäˈäy o diˈib pyudëjkëdëbë mëjjäˈäy, pes waˈanë nety tyuunëdë mëjjäˈäy pënaty yajtuknipëjktë tyäˈädë tuunk. Pääty ¿pënaty ijty wyinˈijxypy pën tunëp mëjjäˈäy o pyudëjkëbë mëjjäˈäy?
Biiblyë kyaj yajxon tnimaytyaˈaky, per nyigajpxypy naa wiˈix ijty yajtuny. Extëm ko netyë Pablo mëdë Bernabé jyëmbijnëdë mä ja tim jawyiimbë byäjë, ta mä tuˈuk tuˈugë naymyujkën “twinˈijxtë Apos. 14:23). Ok, ta Pablo tnijäˈäyë Tito diˈibë nety nanduˈun kyuˈijxëp ja naymyujkën ets tˈanmääy: “Kots mij nyajweˈemy jam Kretë, jaˈa es xyaˈˈabäädët yajxon diˈibë naty ak abäädëyäämp, es xywyinˈixët ja mëjjäˈäyëty diˈibë tundëp mäjatyë mëbëjkpëtëjk nyaymyukëdë tuˈuk tuˈugë käjpn, dëˈën extëm oj nduknipeky” (Titʉ 1:5). Etsë Timoteo, diˈib jeky jëdijt mëdë Pablo, nan waˈan yajtuknipëjkyë duˈumbë tuunk (1 Tim. 5:22). Extëm nˈijxëm, pënaty kyuˈijxëdë ja naymyujkën, yëˈë wyinˈijxtë pën tunëp mëjjäˈäy o pyudëjkëbë mëjjäˈäy, ets kyaj yëˈëjëty ja apostëlëtëjk o ja mëjjäˈäytyëjk diˈib Jerusalén.
[pënaty] mëjjäˈäyˈäjttëp mä mëbëjkpëtëjk nyaymyukëdë. Net [...] ttukëdëjkëdë ja Nintsënˈäjtëm ja jäˈäyëty diˈibë myëbëjktë” (Ko duˈunë Biiblyë tnimaytyaˈaky, ta Diˈib wyooyoˈoytyëbë Jyobaa tyestiigëty të twijtsˈoyëdë wiˈix mbäät yajwinˈixy pënaty tundëp mëjjäˈäy o diˈib pyudëjkëbë mëjjäˈäy. Ja duˈun të yajtuuntsondaˈaky 1 äämbë septiembrë 2014. Tuˈuk tuˈuk diˈib tuump sirkuitë, yajxon tˈijxtäˈäy wiˈix ja mëjjäˈäytyëjk tnimaytyäˈäktë ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib mbäät duˈun tyuny. Ets ko net tkuˈixë ja naymyujkën, ta tpëjtaˈagyë wyinmäˈäny parë niˈigyë tˈixyˈatäˈäny ja nmëguˈukˈäjtëm, ets pën madakp, ta mëët nyijkxy käjpxwäˈkxpë. Ko nety ja sirkuitë të tˈijxtäˈäy wiˈix tuˈuk tuˈuk ja mëjjäˈäytyëjk nyimaytyäˈägëdë, ta net ttuunkmoˈoy ja nmëguˈukˈäjtëm extëmë mëjjäˈäy o diˈib pyudëkëbë mëjjäˈäy. Ko duˈun yajtuny, ta nyaymyëbäätyëty extëm ijty yajtuny mä primer siiglë.
¿Pënaty tyukniwijtsëp parë duˈun yajtunët? Yëˈë tuumbë “diˈibë kuwijy”, diˈib të yajtuknipëktë parë dyajkay dyaˈuuktët ja “poˈoduumbëty” (Mat. 24:45-47). Mëdë nyaybyudëkë Diosë myëjää, jawyiin tpayoˈoytyë mä Biiblyë wiˈix mbäät tyam yˈityë Diosë kyäjpn tukniwits tukniwääbë abëtsemy nyaxwinyëdë, ta net tnigäjpxtë parë duˈun yajtunët. Nan yëˈë wyinˈijxtëp pënaty mbäät tyundë sirkuitë ets Komitee mä Sukursal. Ta net tuˈuk tuˈugë Betel duˈun ttundë extëm yaˈˈanëëmëdë. Ets ja mëjjäˈäytyëjk diˈib mä naymyujkën, yëˈë nyikëjxmˈäjttëp parë yajxon tpayoˈoytyët pën tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mbäät tyuny mëjjäˈäy o pyudëjkëbë mëjjäˈäy ets pën kyuytyuumpy extëmë Biiblyë jyënaˈany. Ets ok, ta net ttukˈawanëdët ja sirkuitë, diˈib patëp parë yajxon tˈixët ets tˈamdowëdë Diosë nyaybyudëkë pën ja nmëguˈukˈäjtëm mbäät duˈun tyuny, ets pën kyuytyuumpy extëmë Biiblyë jyënaˈany, ta net ttuunkmoˈoyët.
Extëm të nˈijxëm, mët yëˈëgyëjxmë Diosë myëjää yajwinˈixtë pënaty tuundëp mëjjäˈäy o pyudëjkëbë mëjjäˈäy. Pääty nwintsëˈëgëyäˈänëm pënaty duˈun tuundëp mä naymyujkën ets ijtëm seguurë ko yëˈë Jyobaa të wyinˈixëdë parë duˈun tyundët (Eb. 13:7, 17).
Diˈibʉ Jatanʉp kapitulo 11?
¿Pën ja nimajtskpë testiigë diˈib yajmaytyakp mäMä Diˈibʉ Jatanʉp 11:3 yajnigajpxy nimajtskë testiigë diˈibë nety käjpxwäˈkxandëp 1,260 xëë. Jyënaˈany: “Ja axëk jëyujk [...] myadäˈägäˈäny es yaˈoogëdët”. Per ko nety të nyaxy “tëgëk xëë jakujm”, ta ja nimajtskpë testiigë jyukypyëkäˈändë ets niˈamukë pënaty ijxëdëp duˈunyë ojts wyëˈëmdë (Diˈibʉ Jat. 11:7, 11).
¿Pënë tyäˈädë nimajtskpë testiigë? Min nˈokˈijxëm wiˈixë Biiblyë tnigajpxy. Tuk pëky jyënaˈany, ko yëˈë “ja majtskpë oliibës kepy es ja majtskpë [kandelääbrë]” (Diˈibʉ Jat. 11:4). Tyäˈädë kandelääbrë ets ja majtskpë oliibës kepy nan yëˈë yajmaytyakp mä Zacarías. Jap tnigajpxy ko ja majtskpë oliibës kepy, yëˈë yˈandijpy “ja nimajtskpë diˈib të yajwinˈixtë”, ja anaˈambë Zorobabel ets ja saserdotë wintsën Josué, “diˈib tënääytyëp pyëˈääy mä ja Wintsën diˈib jyaˈäjtypy tukëˈëyë naxwinyëdë” (Zac. 4:1-3, 14). Ets ja tuk pëky jyënaˈany, ko tyäˈädë nimajtskpë testiigë nan tyuundëbë mëjˈäjtën extëm diˈib tyuunë Moisés etsë Elías (ijxkijpxyë Diˈibʉ Jatanʉp 11:5, 6 mëdë Números 16:1-7, 28-35 etsë 1 Reyes 17:1 etsë 18:41-45).
¿Wiˈix tyuˈugyë diˈibë ojts yajnaskäjpxë mä Diˈibʉ Jatanʉp mët diˈib yajmaytyakp mä Zacarías? Yëˈë myaytyaktëp pënatyë Dios winˈijxëdë parë ttuˈumoˈoyëdë kyäjpn ko myinëdë amay jotmay. Pääty diˈib yajmaytyakp mä Diˈibʉ Jatanʉp kapitulo 11, yëˈë yˈandijpy pënaty nëjkxandëp tsäjpotm diˈibë nety të yajwinˈixtë parë ttuˈumoˈoytyët ja Diosë kyäjpn, diˈib ojts kyäjpxwäˈkxtë tëgëk jëmëjt ja kujkm mët ja wit diˈib uˈkxp o mäjxëgojknë mä jëmëjt 1914, ko nety të nyaxkëdaˈaky ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën jam tsäjpotm. *
Ets ko kyaj ojts mët ja wit diˈib uˈkxp yˈokkäjpxwäˈkxnëdë, yëˈë yˈandijpy ko tuk tiempë yajpëjtaktë pujxndëgoty extëmxyëp yˈoˈktë, ets jap yˈijttë tuk tiempë diˈib näjxp tëgëk xëë ja kujkm. Pënatyë nety myëtsipˈäjttëp ja Diosë kyäjpn, wyinmääytyë ko të dyajjëjptëgoytyë ja Diosë tyuunk, ta jyantsy xyondaktë (Diˈibʉ Jat. 11:8-10).
Per extëmë nety të yajnaskäjpxë, ko nyajxy tëgëk xëë ja kujkm, ta ja nimajtskpë testiigë jyukypyëjktë jatëgok: ja Dios mëduumbëty diˈib nëjkxtëp tsäjpotm pyëtsëëmdë pujxndëgoty. Ets pënaty kyaj yˈëxtëkëwäˈktë, ojtsë Jyobaa mët yëˈëgyëjxmë Jesus, tyuknipëkëdë tuˈugë tuungë jëjpˈambë. Mä 1919, jaa tuk grupë yajwinˈixtë extëm tuumbë “diˈibë kuwijy es tyiimpy ti wyintsën tsyejpy”, parë dyajkay dyaˈuugët ja Diosë kyäjpn mä tiempë jyëjpkëxanë (Mat. 24:45-47; Diˈibʉ Jat. 11:11, 12).
Mä tyäˈädë tiempë, nan jaa yajtuuny diˈib yajmaytyakp mä Diˈibʉ Jatanʉp 11:1, 2, ko ojts yajkijpxy ja templë o ko wyatsy. Mä Malaquías kapitulo 3, nan yëˈë myaytyakypy ko yaˈijxy ja templë diˈib kyaj jäˈäy të tkojy, ets ta tuk tiempë wyatsy (Mal. 3:1-4). ¿Nuˈun nyajxy tiempë? Tsyondaky 1914 axtë mä tsyondakyë 1919. Tyäˈädë tiempë yëˈë diˈib yajmaytyakp mä Diˈibʉ Jatanʉp kapitulo 11, mä yajmaytyaˈaky 1,260 xëë (42 poˈo) ets tëgëk xëë ja kujkm.
Jantsy jotkujk nnayjäˈäwëm ko Jyobaa dyajwatsy ja templë diˈib kyaj jäˈäy të tkojy ets ko twinˈijxy tuˈugë kyäjpn diˈib tyunëp “tëgekyë diˈibë oy” (Titʉ 2:14). Nan nmëjjäˈäwëm ko mëk tyënääytyë pënaty nëjkxtëp tsäjpotm ko ttuˈumoˈoytyë ja Dios mëduumbëty mä dyajnaxtë mëjwiin kajaa jotmay, ets duˈun tyuundë extëm ja nimajtskpë testiigë diˈib të yajnimaytyaˈaky. *
^ parr. 14 Ja witë mäjxëgojknëbë, waˈan yëˈë tˈandijy ko amëk jotmëk ojts tkäjpxwäˈkxtë ko Jyobaa tpayoˈoyaˈanyë jäˈäy. Nan ojts tnidestiigëˈattë ko Jyobaa dyajminäˈänyë myëj xëë mä dyajkutëgoyaˈanyë jäˈäy ets ko mëkë jäj jëmuˈumën dyajnaxäˈändë ja nasiongëty.