1, 2. ¿Wiˈixë Jyobaa ttseky ets myëdunëdët duˈunë mëjjäˈäy mutskjäˈäy?

ËNÄˈKTËJKËTY, mbäät mˈittë seguurë ko Jyobaa kyäjpn diˈib yajpatp abëtsemy nyaxwinyëdë, mëjwiin kajaa myajtsobäädëdë. Jëmëjt jëmëjt jantsy nimay nyëbattë ënäˈktëjk mä kanäägë paˈis. ¡Jantsy jotkujk nnayjäˈäwëm ko nimayë ënäˈktëjk tpëjtäˈäktë wyinmäˈäny parë tmëdunäˈändë Jyobaa!

² Toˈoxyˈënäˈk yaˈayˈënäˈk tsyojkënyëˈäjttëp kyäjpxäˈän myaytyäˈägäˈändë mëdë myëduknax. Pes jantsy jotkujk nnayjäˈäwëm ko nyajpatëm mëdë jäˈäy diˈib oy mëët nnayjäˈäwëm. Per oy nuˈun ja xëë jëmëjt nmëdäjtëm, Dios tsyejpy ets nmëduˈunëm tuˈugyë mët niˈamukë nmëguˈukˈäjtëm. Apostëlë Pablo ojts tkujayë ko Dios “tsyejpy es nidëgekyë [nyitsoˈoktët] es nandëˈën tjaygyukëdët diˈibë dën tëyˈäjtën” (1 Tim. 2:3, 4). Ets mä Diˈibʉ Jatanʉp 7:9 nanduˈun jyënaˈany ko pënaty myëduundëbë Jyobaa tsyoondë mä “maygyäjpn, mä wiinkpë may ayuk käjxpëty, es mä may nyaxwinyëdë”.

3, 4. 1) ¿Wiˈix tyamë jot winmäˈäny tmëdattë ënäˈktëjk? 2) Extëm jyënaˈanyë Éfesʉ 4:25, ¿wiˈix mbäät nˈijtëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mä naymyujkën?

³ Tim tëgatsyë ënäˈktëjk diˈib myëduundëbë Jyobaa mët diˈib kyaj. Pënaty kyaj tmëdundë Jyobaa kyaj pën tmëjpëjtäˈäktë ets yëˈë  tyuundëp ti tyim tunandëp. Mayë ëxpëkyjyaˈay jyënäˈändë ko ninäˈänëmë nety duˈunë ënäˈktëjk kyanaymyëjpëjtäˈägëdë extëm tyam. Pes extëm nyayxyoxëdë ets kyäjpx myaytyäˈäktë ja dyajnigëxëˈëktë ko kyaj twintsëˈëgëdë mëjjäˈäytyëjk, ets duˈun tˈixtë ko “të nyidiempë nyäjxnë”.

⁴ Duˈumbë winmäˈäny oymyääjëty yaˈixy. Pääty jyëjpˈamëty ets njëjpkudijëm pën ntsojkëm etsë Jyobaa xykyupëjkëm. Per taayëmë duˈumbë winmäˈäny, pes ja tiempë mä Pablo jyukyˈajty, ojts tˈanëëmë ja Dios mëduumbëty parë duˈumbë winmäˈäny tjëjpkudijëdët, ko jyënany: “[Kyaj] xypyaduundë naxwinyëdë jäˈäyë wyinmäˈänyëty es xypyanëjxtë nyëˈë tyuˈu ja mëjkuˈu diˈibë yˈaneˈempy nidëgekyë diˈibë kyajpyëm tmëmëdoy ja Dios” (käjpxë Éfesʉ 2:1-3). Myajmëjkumääytyëp miitsëty ënäˈktëjk ko xyjëjpkudijëdë duˈumbë winmäˈäny ets ko tuˈugyë myajpäättë mëdë nmëguˈukˈäjtëm mä naymyujkën. Myajnigëxëˈktëp mä mjukyˈäjtën ko mjaygyujkëdëp extëmë Pablo jyënany: “Nidëgekyë [nna]yajtiˈigyëm, extëm mbäät njënäˈänëm tuˈuk jeˈeyë niniˈx” (Éfes. 4:25). Wingoonˈadëtsp ja kutëgoˈoyën, pääty niˈigyë jyëjpˈamëty parë tuˈugyë nnayaˈijtëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm. Min nˈokˈijxëm tuˈuk majtskë ijxpajtën mä Biiblyë diˈib xytyukˈixäˈänëm ko jëjpˈam ets nyajpatëm tuˈugyë.

5, 6. ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë yˈijxpajtënë Lot mëdë nyëëxëty?

⁵ Tëëyëp, ojtsë Diosë kyäjpn twinguwäˈägëdë mëjwiimbë jotmay. Per ojtsë Jyobaa pyudëkëdë mët ko nyayaˈijtëdë tuˈugyë ets ko nyaybyudëjkëdë nixim niyam. Mä tyäˈädë tiempë, mbäät niˈamukë nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë ja Dios mëduumbë diˈib yajmaytyakp mä Biiblyë. Min nˈokˈijxëm wiˈixë Lot yajnimaytyaˈaky.

⁶ Lot mëdë fyamilyë tukmiinëdëbë netyë ayoˈon, pes ja Sodoma käjpn kutëgoyäämbë nety. Pääty nyijäjtëdë nimajtskë anklës parë tyukˈawäˈänëdë ets kyaˈaktët tunoty kopkoty. Duˈun yˈanmääyëdë: “¡Mëgaˈagë mjukyˈäjtën!” (Gén. 19:12-22). Lot ojts myëdoy, ets ja nimajtskpë nyëëx nan ojts myëdowdë ets kyaktë mët ja tyeety. Per ko Lot ojts ttukˈawanë ja yaˈayˈënäˈk diˈibë nety mëdë nyëëx pyëkäˈändë, xiˈiky andaˈaky tpëjktë, ets ta kyutëgooytyë (Gén. 19:14). Yëˈëyë ojts tsyoˈoktë ja Lot mët nimajtskë nyëëx.

7. ¿Wiˈixë Jyobaa tpudëjkë ja israelitëty ko tuˈugyë nyayaˈijtëdë ko pyëtsëëmdë Egipto?

⁷ Nˈokˈijxëm jatuˈugë ijxpajtën. Ko ja israelitëty tsyoˈondë Egipto, kyaj ojts tsyoondë abëkyaty ets kyaj ojts nyëjkxtë mä pën tyim nëjkxäˈäny. Ets ko Moisés “ojts xyäjtëy mä ja mejny” parë Jyobaa dyajnaywyäˈkxëdët, kyaj yëˈë naytyuˈuk ojts ttuknaxy o jeˈeyë mët tuk grupë israelitë. Nnijäˈäwëm ko niˈamukë ja nax käjpn ojts ttuknaxtë ja mejny, ets ojtsë Jyobaa kyuwäˈänëdë (Éx. 14:21, 22, 29, 30). Tuˈugyë nyayaˈijtëdë, axtë mët ja Egipto jäˈäy diˈib patsoˈonëdë (Éx. 12:38). Kyaj tuk grupë ënäˈktëjk nyayaˈˈabëkypyëtsëëmëdë ets tmäjtstë wiink tuˈu diˈib wyinmääytyë ko niˈigyë yˈoyëty. Lokë winmäˈänyxyëp ko duˈun yˈadëtstë, pes kyajxyëbë Jyobaa ojts kyuwäˈänëdë (1 Kor. 10:1).

8. Ko jyukyˈajtyë Jehosafat, ¿wiˈixë Diosë kyäjpn nyayaˈijtëdë tuˈugyë?

⁸ Ja tiempë mä jyukyˈajty ja rey Jehosafat, nan ojtsë Diosë kyäjpn twinguwäˈägë tuˈugë myëtsip diˈib jantsy kumëjää. Ojts nyayajtuˈugyëdë kanäägë käjpn ets nyimiinëdë “tëgoy myayjyaˈay” parë mëët tsyiptunäˈändë (2 Crón. 20:1, 2). ¿Ti net tyuundë? Kyaj wyinmääytyë ko mbäät këˈëm nyaynyitsiptunëdë, yëˈë tyukˈijxpajttë Jyobaa (käjpxë 2 Crónicas 20:3, 4). * Tuˈugyë nyayaˈijtëdë, kyaj këjkjaˈa dyajtuundë winmäˈäny  extëmxyëp niˈigyë yˈoybyëtsëmët. Biiblyë jyënaˈany ko “nuˈunë tadë tiempë nyajxy niˈamukë diˈib tsënääytyëp Judá yajpattë Jyobaa wyindum, axtë ja myutskˈënäˈkuˈunk, nyëdoˈoxyëty etsë yˈuˈunk yˈënäˈk” (2 Crón. 20:13). Tuˈugyë nyayaˈijtëdë, oy wiˈixëm ja xyëë jyëmëjtëty, ets myëmëdoodë extëmë Jyobaa yˈanmääyëdë. ¿Wiˈix wyimbëtsëëmy? Ojtsë Jyobaa kyuwäˈänëdë mä ja myëtsipëty (2 Crón. 20:20-27). Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko jëjpˈam ets nnayaˈijtëm tuˈugyë parë nwinguwäˈkëmë ayoˈon jotmay.

9. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm ja Dios mëduumbëty diˈib mä primer siiglë?

⁹ Ja Dios mëduumbëty diˈib mä primer siiglë nan ojts nyayaˈitëdë tuˈugyë. Extëm ko nimay ja judiyëtëjk ets diˈib kyaj jyudiyëty ojts tpanëjkxtë Jesus, jyotmooytyë “tëgekyë diˈibë ja apostëlëty tukˈëxpëjkëdëp, nyayyajtiˈigyëdë mëdë myëmëbëjkpëty, kyäjxtaktë es nyaymyujkëdë, es ttujkwäˈxtë ja tsäjkaaky” (Apos. 2:42). Ets ko ja jäˈäy pyajëdijttsondakëdë, niˈigyë ojts nyayaˈitëdë tuˈugyë ets nyaygyuentˈäjtëdë nixim niyam (Apos. 4:23, 24). Ko jäˈäy xypyajëdijtëm, jëjpˈam ets nnayaˈijtëm tuˈugyë mëdë nmëguˈukˈäjtëm.

10. ¿Näˈä tsyokäˈänyëty ets nnayaˈijtëm tuˈugyë?

¹⁰ Tim tsojk nwinguwäˈägëyäˈänëm tuˈugë mëj ayoˈon diˈib ninäˈänëm duˈun kyatuny kyajatyëty. Ja kugajpxy Joel ja ojts ttijy “tuˈugë xëë mä kyootsëyaˈany ets atsëˈëk ajawë yˈitäˈäny” (Joel 2:1, 2; Sof. 1:14). Mä tadë tiempë jëjpˈam etsë Diosë kyäjpn nyayaˈitëdët tuˈugyë. Pes nˈokjamyajtsëm extëmë Jesus jyënany: “Oytyim diˈibëty ja kutujkën mä ja jäˈäyëty nyaywyäˈxëdë [...], dëˈën nyayyajkutëgoyëdë” (Mat. 12:25).

11. Extëm jyënaˈany Salmo 122:3, 4, ¿ti xytyukniˈˈijxëm mä wiˈix mbäät nnayaˈijtëm tuˈugyë? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky.)

¹¹ Ko nety tsyondaˈaky ja mëk ayoˈon, tsojkëp nnayaˈijtëm tuˈugyë. ¿Nuˈunën mbäät nˈijtëm tuˈugyë? Duˈun extëm ijty ja tëjk myukyatyëty jam Jerusalén. Jantsy muky ijty, pääty niduˈuk diˈib jyaayë Salmo tnimaytyaky ko duˈun “extëm tuˈugë siudad diˈib ijtp tuˈugyë extëmxyëp jeˈeyë tuˈuk”. Duˈun ja jäˈäy nyaybyudëjkëdë ets nyaygyuentˈäjtëdë nixim niyam. Waˈan ja diˈib jyaayë Salmo, tjamyejtsy wiˈix ja israelitëty kanäk familyë tˈawdattë tuˈugyë Jyobaa (käjpxë Salmo 122:3, 4). * Duˈun tyam, ets duˈun mä ja tiempë wyingony, jëjpˈam nnayaˈijtëm tuˈugyë ets kyaj nnaymyastutëm.

12. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë nëjkx nnitsokëm ko netyë Diosë kyäjpn yajnibëdëˈëky?

¹² ¿Tiko jyëjpˈamëty nnayaˈijtëm tuˈugyë mä tiempë myiny kyëdaˈaky? Mä Ezequiel kapitulo 38 jap ojts yajnaskäjpxë ko “Gog diˈib tsoˈomp mä nyaxwinyëdë Magog” tnibëdëˈëgäˈänyë Diosë kyäjpn. Ko nety duˈun tyuny jyatyëty, kyaj nasˈijxëm ets ti xyajnaywyäˈkxëm o nˈëxtäˈäyëm ja nitsokën mä naxwinyëdë jäˈäy. Ja mä nety tsyekyëty ets tuˈugyë nyajpatëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm. Per ko nety nyajpatëm tuˈugyë, kyaj yëˈë tˈandijy ko seguurë nnitsoˈogäˈänëm, pes niduˈuk niduˈuk nyaˈixäˈänëm pën nmëbëjkëmë Dios ets pën nmëmëdoˈojëm. Net nëjkxë Jyobaa mëdë Jesus xyajnitsokëm ets xymyoˈoyëm ja jembyë jukyˈäjtën (Joel 2:32; Mat. 28:20). ¿Ets wiˈix jyatäˈändë pënaty të tmëjagamgaˈaktë Diosë kyäjpn? ¿Nëjkxëbëdaa tsyoˈoktë? (Miq. 2:12.)

13. Extëm të nˈijxëm, ¿ti mbäädë ënäˈktëjk tjattë diˈib Dios mëduundëp?

¹³ Ënäˈktëjk, ¿mbëjktëbë kuentë ko jëjpˈam ets mnayaˈitëdët tuˈugyë mëdë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mä naymyujkën? Wingoomp ja tiempë diˈib tsip nimëjää, mä mëjwiin kajaa nyajtëgoyˈatäˈänëmë nmëguˈukˈäjtëm. Jëjpˈam ets niˈamukë nëjkx nyajpatëm tuˈugyë. Pääty, tyamën ttiempëty ets niˈamukë njäjtëm wiˈix nmëduˈunëmë Jyobaa  tuˈugyë, pes parë nëjkx nnitsokëm, jëjpˈam nnayaˈijtëm tuˈugyë.

14, 15. 1) ¿Tiko Jyobaa tyam xytyukniˈˈijxëm ets tuˈugyë nnayaˈijtëm? 2) ¿Ti käjpxwijënë Jyobaa xymyoˈoyëm parë nnayaˈijtëm tuˈugyë?

¹⁴ Jyobaa xypyudëjkëm parë “tuˈugyë” nmëduˈunëm (Sof. 3:8, 9). Yëˈë tyam xytyukniˈˈijxëm wiˈix nˈijtëm tuˈugyë, pes seguurë dyaˈˈadëwäˈäny “diˈibë tyuknibëjtakë ko Kristë tˈanaˈamët tëgekyë diˈibë ijtp tsäjpotm es diˈibaty ijtp naxwiiny” (käjpxë Éfesʉ 1:9, 10). Jyobaa tsyejpy ets niˈamukë diˈib yajpattëp tsäjpotm ets yä Naxwiiny yˈawdatëdët tuˈugyë. Ets seguurë ko duˈun ttunäˈäny. Pääty miitsëty ënäˈktëjk, ¿mˈijxtëp ko jëjpˈam ets tuˈugyë mnayaˈitëdët mëdë Jyobaa kyäjpn?

¹⁵ Jyobaa yëˈë tyam xytyukniˈˈijxëm wiˈix nnayaˈijtëm tuˈugyë mët ko duˈun njukyˈatäˈänëm winë xëë. Päätyë Biiblyë kanäkˈok xymyoˈoyëmë käjpxwijën: “Mnaytsyokëdëp nixim niyam”, “nayajjotkujkëdë nixim niyam” ets “naybyudëkëdë nixim niyam” (1 Kor. 12:25; Rom. 12:10; 1 Tes. 4:18; 5:11). Jyobaa nyijäˈäwëp ko pokyjyaˈay nyajpatëm ets pääty näˈäty xytsyiptakxëm nnayaˈijtëm tuˈugyë mëdë nmëguˈukˈäjtëm. Pääty xyˈanmäˈäyëm: “Naybyojkpëmaˈxëdë nixim niyam” (Éfes. 4:32).

16, 17. 1) ¿Tiko kyaj mbäät ndëgoyˈäjtëm mä naymyujkën? 2) ¿Ti mbäädë ënäˈktëjk tyukniˈˈixëdë yˈijxpajtënë Jesus?

¹⁶ Jyobaa nan xypyudëjkëm mët yëˈëgyëjxmë naymyujkën parë tuˈugyë nnayaˈijtëm. ¿Tiko jyëjpˈamëty ets kyaj ndëgoyˈäjtëm? Ebreeʉsʉty 10:24, 25 xyˈanmäˈäyëm ko yëˈë parë “nmëdäjtëm waanë niˈigyë tsojkën es nduˈunëm diˈibë oy”. Jyobaa yëˈë yajjaˈäjtypyë naymyujkën parë nnaymyëjämoˈoyëm nixim niyam mä wyingoonˈadëˈëtsy ja myëj xëë.

¹⁷ Jesus myëjjäˈäwë ko tyuˈukmujky mëdë Diosë kyäjpn, pääty xymyoˈoyëmë oybyë ijxpajtën. Ko netyë jyëmëjt mäjmajtsk, ta ojts mëdë tyääk tyeety nyijkxy mä ja Diosë tyëjk. Ets ko José mëdë María ojts jyëmbijnëdë mä tyëjk kyaj mä tnekypyattë Jesus, per kyaj nety të wyeˈemy mët ja myëˈˈënäˈktëjk. Pes jam yajpaty mä Diosë tyëjk mä nety mët ja yaˈëxpëjkpëty tnigäjpx tnimaytyäˈäktë Diosë yˈayuk (Luk. 2:45-47).

18. ¿Wiˈixë nuˈkxtakën xypyudëjkëm parë tuˈugyë nyajpatëm?

¹⁸ Extëm të nˈijxëm, parë tuˈugyë nnayaˈijtëm, jëjpˈam ntsojkëmë nmëguˈukˈäjtëm ets nëjkxëm mä naymyujkën. Per nan jëjpˈam ets ninuˈkxtakëmë nmëguˈukˈäjtëm. Oy ko  nigäjpxëm tiko ninuˈkxtakëm parë nyigëxëˈëgët ko jantsy naytyukjotmaytyuˈunëm. Ets kyaj mbäät njënäˈänëm ko yëˈëyë mëjjäˈäytyëjk mbäät duˈun ttundë. Pën mijts mixy o kiixy, winmay pën mduumpy extëm yä të yajnigajpxy parë xyajkëktëkëdë mnaymyayë mëdë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mä naymyujkën. Pes parë nëjkx ntsokwëˈëmëm ko jyäˈtët ja kutëgoˈoyën, jëjpˈam ets niˈigyë nmëwingoˈonëmë nmëguˈukˈäjtëm, ets nyajpatëm jagam mä Satanásë jyaˈay.

19, 20. ¿Wiˈixë Dios mëduumbë dyajnigëxëˈëktë ko tuˈugyë nyayaˈitëdë? Pëjtäˈägë ijxpajtën.

¹⁹ Pënaty tyam myëduundëbë Jyobaa, yaˈijxëdëp ko tuˈugyë nyayaˈitëdë extëm jyënaˈanyë Romanʉs 12:5. Ets ja nyigëxëˈëky ko tijaty yˈayoˈonbëjtaˈaky. Extëm disiembrë mä jëmëjt 2011, ojts yˈayoˈonbëjtaˈagyë komduu jap Filipinas mä lugäär txëˈaty Mindanao. Mä tuˈugë tsuˈum ja nyipeˈtsy naa 40 milë tëjk, mä nety nanduˈun tsyëënëdë nimayë nmëguˈukˈäjtëm. Perë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tuundëp Betel, duˈun jyënandë: “Mä nety kyatuundëkënëm ja komitee diˈib pyudëjkëdëbë nmëguˈukˈäjtëm ko ti yˈayoˈonbëjtaˈaky, të nety ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib wiink lugäär tnakajxnëdë naybyudëkë”.

²⁰ Ko tuˈugë mëk ujx nyajxy Japón, ets ok kyuyaˈpë ja mejny käjpnoty, ta mayë nmëguˈukˈäjtëm dyajtëgooytyaaytyë tijaty. Nääk winwäˈätstuuy ojts wyëˈëmdë. Extëmë Yoshiko, tëgooy ja jyëën tyëjk. Yëˈë jagamë nety tsyëënë mä ja Tëjk mä nˈëxpëjkëm, naa ja 40 kilometrë. Yëˈë jyënaˈany: “Kyajëts nmëbëkandë kojëts nnijäˈäwëdë ko tëjëtsë nety xyˈëxtäˈäytyë ja sirkuitë mët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm jakumbom mä nety ja mëk ujx të nyaxy”. Ta jyënaˈany jantsy jotkujk: “Mëjwiin kajaajëts nmëjjawëdë kojëts nyajpudëjkëdë mä naymyujkën mëdë Diosë yˈayuk. Ets nan yajmooytyëtsë nwit nxox, ngëˈëk nsapatëts, nbolsëts etsëtsë nipaˈan nipuˈkx”. Niduˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tuump komitee mä yajpudëkëdë nmëguˈukˈäjtëm, jyënaˈany: “Niˈamukë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tsënääytyëp Japón tuˈugyë nyayaˈijtëdë ets nyaybyudëjkëdë nixim niyam. Axtë miindë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tsoˈondëp Estados Unidos. Kojëts nyajtëëwdë tiko tsyoˈondë jantsy jagam, ta yˈatsoowdë: Yëˈko yajpäädandëbëts mëdë nmëguˈukˈäjtëm diˈib Japón, pes yajtëgoyˈäjttëbë naybyudëkë”. ¿Këdii jantsy jotkujk nnayjäˈäwëm ko ndukˈijtëmë Diosë kyäjpn diˈib jantsy naytyukjotmaytyuunëbë myëguˈuktëjk? Seguurë ko Jyobaa nan jantsy jotkujk nyayjawëty ko tuˈugyë nyayaˈitëdë pënaty mëduunëp.

21. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm mä wiˈix näägë nmëguˈukˈäjtëm të tpudëkëdë myëguˈuktëjk ko tijaty yˈayoˈonbëjtaˈaky?

²¹ Ko tyam tuˈugyë nnayaˈijtëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë tuˈugyë nwinguwäˈkëm ja ayoˈon diˈib miin këdakp, oy kyaj nëjkx nekynyijäˈäwëm wiˈix yajpäättë ja nmëguˈukˈäjtëm wiink lugäär, ëtsäjtëm nëjkxëp tuˈugyë nnayaˈijtëm. Tyäˈädë yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nwinguwäˈkëm ja jotmay diˈib minäämp ko jyëjpkëxëdë tyäˈädë jukyˈäjtën. Fumiko, diˈib tsënaapy Japón ojts tsyokwëˈëmy ko nyajxy tuˈugë tifón, jyënaˈany: “Wingon yˈijnë ja kutëgoˈoyën. Tsojkëp niˈigyë nbudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm axtë ko jyäˈtët ja tiempë mä kyaj tijaty nyekyˈayoˈonbëjtäˈägäˈäny”.

22. ¿Wiˈix xypyudëkëyäˈänëm mä tiempë myiny kyëdaˈaky ko tyam tuˈugyë nnayaˈijtëm?

²² Ko niˈamukë nduˈunëmë mëjää parë tuˈugyë nnayaˈijtëm, duˈunë ënäˈktëjk etsë mëjjäˈäytyëjk, nnayjëjpˈijxëmë duˈun parë ntsokwëˈëmëm mä kyutëgoyaˈanyë axëkjäˈäytyëjk diˈib kyaj tuˈugyë nyayaˈitëdë. Ets duˈun extëm tëëyëbë Dios dyajtsokyë kyäjpn, nanduˈun tyam dyajtsoˈogäˈäny (Is. 52:9, 10). Nˈokˈyaˈijtëm xëmë winmäˈänyoty ko nëjkxëp ntsokwëˈëmëm, pën nduˈunëmë mëjää parë nnayaˈijtëm tuˈugyë mëdë Jyobaa kyäjpn. Ja tuk pëky diˈib mbäät xypyudëjkëm yëˈë ko nmëjjäˈäwëm tijaty të nyajmoˈoyëm. Tyäˈädë yëˈë yaˈëxpëkäämp mä jatuˈukpë artikulo.