1, 2. 1) ¿Tijaty mdunaampy mä ja lugäärë tsujpë? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky.) 2) ¿Ti mas xyajxondäˈägäˈänëm mä ja lugäärë tsujpë?

APOSTËLË Pablo jyënany ko tsojkëp nduˈunëmë mëjää nuˈun nmadakëm parë nbatëm ja jukyˈäjtënë winë xëëbë (käjpxë 1 Timotee 6:12, 19). Nˈawijx njëjpˈijxëmë tyäˈädë jukyˈäjtën mä nyajpäädäˈänëm agujk jotkujk. Okwinmay ko tam myajpääty ets bom bom mäˈäywyijy agujk jotkujk, oy mëk ets kyaj ti xymyëmay xymyëdäjy (Isaías 35:5, 6). ¡Okpawinmay wiˈix mnayjawëyaˈanyëty ko myajpäädët mët ja mjiiky mmëguˈuk, mmëtnaymyaayëbë ets pënaty të jyukypyëktë! (Fwank 5:28, 29; Apostʉlʉty 24:15.) Nan mmëdataambyë tiempë parë xyjatët ti mdimjataampy, extëm xytyukjatëdë tuumbajn diˈib mä ëy yaˈaxy, xyˈëxpëjkpëtsëmët wiˈix yˈixëtyë Diosë kyojy pyëjtaˈaky ets këˈëm xykyojëdë mjëën mdëjk.

² Tukëˈëyë tyäˈädë jantsy jotkujk xyajnayjawëyäˈänëm. Per diˈib mas xyajxondäˈägäˈänëm, yëˈë ko niˈamukë nety nmëduˈunëmë Jyobaa. ¡Jantsy jotkujk nnayjawëyäˈänëm ko nety niˈamukë jäˈäy twintsëˈëgë Diosë xyëë! Të nety nyigëxëˈëky ko  Jyobaa yëˈë diˈib patëp yˈanaˈamët (Mateo 6:9, 10, TNM). Taanëm yˈadëwäˈäny diˈibë Dios ojts ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë. Okwinmay nanduˈun wiˈix wanaty wanaty njëmbitäˈänëm wäˈätsjäˈäy ets niˈigyë nmëwingonäˈänëmë Jyobaa (Salmo 73:28; Santya̱ˈa̱gʉ 4:8).

3. ¿Tiko mbäät tyam nnayjëjpˈijxëm?

³ Seguurë nˈijtëm ko Jyobaa kyuytyunaampy tukëˈëyë tijaty të twandaˈaky, pesë Biiblyë jyënaˈany ko “Dios mbäät ttuny tëgekyë” (Matewʉ 19:25, 26). Pën yajpäädäˈänëm mä ja lugäärë tsujpë, tsojkëp jamë winmäˈäny nbëjtakëm mä ja jukyˈäjtën diˈib itäämp winë xëë. Nnijäˈäwëm ko tim tsojk jyäˈtäˈäny ja kutëgoˈoyën, pääty tsojkëp njukyˈäjtëm extëm mbäät nyajnigëxëˈkëm ko listë nyajpatëm oy näˈä jyatët. Tyamën tsyekyëty ets njukyˈäjtëm extëm njukyˈatäˈänëm mä ja lugäärë tsujpë. Min nˈokˈijxëm wiˈix mbäät nnayjëjpˈijxëm.

4. ¿Wiˈix mbäät nnayjëjpˈijxëm parë njukyˈäjtëm mä ja lugäärë tsujpë? Pëjtäˈäk tuˈugë ijxpajtën.

⁴ ¿Wiˈix tyam mbäät nnayjëjpˈijxëm parë njukyˈäjtëm mä ja lugäärë tsujpë? Nˈokpëjtakëm tuˈugë ijxpajtën. Ko tuˈugë jäˈäy nyëjkxäˈäny tsënaabyë wiink paˈis, ¿wiˈix nyayjëjpˈixyëty? Ko ogäˈän jyukyˈaty extëm jap jyukyˈatäˈäny. Extëm tjaty ja ayuk, tpayoˈoy wiˈixë jäˈäy jap tmëdattë kostumbrë, axtë ogäˈän tjäˈäwgyapy ja käˈäy ukën. Nanduˈun mbäät ëtsäjtëm nnayjëjpˈijxëm wiˈix njukyˈatäˈänëm mä ja lugäärë tsujpë, tsojkëp duˈun njukyˈäjtëm extëmxyëp jam nyajpatënë. Min nˈokˈijxëm tijaty mbäät nduˈunëm.

5, 6. ¿Tiko desde tyam mbäät nmëmëdoˈowëmë Diosë kyäjpn?

⁵ Mä tyäˈädë tiempë, të Satanás ttukmëbëky nimayë jäˈäy ko mbäät ttundë ti tyim tsojktëp. Nimay wyinmaytyë ko kyaj tiko pën tmëmëdowdët, ni yëˈë Dios. Duˈumbë winmäˈäny, mëjwiin kajaa dyajjaˈˈatyë jäj jëmuˈumën (Jeremías 10:23). Per ëtsäjtëm nnijäˈäwëm ko Jyobaa oy yˈaneˈemy ets tsojkp, pääty nmëmëdoˈowëm. Ets mas oy njukyˈatäˈänëm mä jembyë jukyˈäjtën pes niˈamukë nety nmëmëdoˈowëmë Dios.

⁶ Mä ja jembyë jukyˈäjtën, jantsy jotkujk nnayjawëyäˈänëm ko netyë Jyobaa xytyukˈanaˈamëm wiˈix nyajtsujtëjkëmë tyäˈädë Naxwinyëdë ets wiˈix nbudëjkëm pënatyë nety të jyukypyëktë. ¡Mëjwiin kajaa jyamˈatäˈänyë tuunk! Pääty, oy ko tyam nnayajtëˈëwëm: “¿Nmëmëdoobyëts Diosë kyäjpn kojëts xytyukˈaneˈemy diˈibëts kyaj ntsojkënyëˈaty? ¿Nduumbyëtsë mëjää parëts yajxon nduny etsëts ndukxondaˈaky?”. Parë nnayjëjpˈijxëm wiˈix njukyˈatäˈänëm mä ja lugäärë tsujpë, tsojkëp desde tyam nmëmëdoˈowëmë Diosë kyäjpn.

7, 8. 1) ¿Tiko yˈoyëty desde tyam ngupëjkëm tijaty yajtuknigakëm mä Diosë kyäjpn? 2) ¿Wiˈix näägë nmëguˈukˈäjtëm të tyëgatstë tyuunk? 3) ¿Wiˈix nnayjawëyäˈänëm mä ja lugäärë tsujpë?

⁷ Parë nnayjëjpˈijxëm wiˈix njukyˈatäˈänëm mä ja lugäärë tsujpë, tsojkëp jotkujk nnayjäˈäwëm mä ja tuunk diˈib xynyigakëm ets nnaybyudëjkëm nixim niyam. Extëm nˈokpëjtakëm, ko Diosë kyäjpn xykyajxëm tuumbë wiink lugäär, ta nduˈunëmë mëjää parë nmëdoˈowëm ets jotkujk nnayjäˈäwëm. Pën nduˈunëm tyam ti yajtuknipëjkëm, ta kyaj nëjkx xytsyiptakxëm nmëdoˈowëm mä ja jembyë jukyˈäjtën (käjpxë Ebreeʉsʉty 13:17). Extëm ko ja israelitëty tyëjkëdë mä ja Nax diˈibë Jyobaa tukwandakëdë, ta yajtukumääytyë këjk tuk pedasë nyax (Números 26:52-56; Josué 14:1, 2). Mä ja jembyë jukyˈäjtën,  kyaj nnijäˈäwëm mä nyajtuknigaagëyäˈänëm ja nax, per pën desde tyam ngupëjkëm tijaty yajtuknigakëm mä Diosë kyäjpn, ta agujk jotkujk nëjkx nmëduˈunëmë Jyobaa oy mää ntsënäˈäyëm.

⁸ Nitii duˈun kyaˈoyˈatäˈäny extëm ko nmëduˈunëmë Dios mä ja lugäärë tsujpë. Pääty desde tyam nduunmujkëm xondaˈakyˈää xondaˈakyjyot mëdë kyäjpn ets nduˈunëm oy tii nyajtuknipëjkëm. Näˈäty mbäät tyëgatsy ja tuunk. Extëm näägë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë nety tuundëp Betel jap Estados Unidos, ojts yajkaxtë mä territooryë. Ets nääk pënatyë nety tuundëp sirkuitë të yaˈˈanëëmëdë parë tyundët prekursoor espesial, mët ko tam myëjjäˈäyëndë o wiˈixëm yaˈix yajpäättë. Perë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm duˈunyëm ttukxondäˈäktë tyuunk etsë Jyobaa mëjwiin kajaa kyunuˈkxëdë. Nanduˈun ëtsäjtëm, pën itäˈänëm agujk jotkujk ets ntsojkëm parë Jyobaa xykyunuˈkxëm, jëjpˈam nˈamdoˈowëmë nyaybyudëkë parë nmëduˈunëm nuˈun nmadakëm ets ndukxondakëm oy diˈibë tuunk nyajtuknipëjkëm (käjpxë Proverbios 10:22). * Waˈan të nwinmäˈäyëm mä ntsëënëyäˈänëm mä ja lugäärë tsujpë. Per ¿ti nëjkx nduˈunëm ko ja Diosë kyäjpn xyˈanmäˈäyëm ets wiinktsoo nnëjkxëm? ¿Të xywyinmay ko mbäät duˈun tyuny jyatyëty? Oyë nety mä nyajkajxëm ets oy tii tuunk nyajtuknipëjkëm mä ja jembyë jukyˈäjtën, nëjkxëp ndukxondakëm, pën nmëjjäˈäwëm ets pën jotkujk nnayjäˈäwëm mä tijaty xynyigakëm (Nehemías 8:10).

9, 10. 1) ¿Tiko tsyokäˈänyëtyë maˈkxtujkën mä ja jembyë jukyˈäjtën? 2) ¿Wiˈix tyam mbäät nyaˈijxëmë maˈkxtujkën?

⁹ Nan tsokanëbë maˈkxtujkën mä ja jembyë jukyˈäjtën. Nˈokpëjtakëm ko jantsy jotkujk nyayjawëdë ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib të jyukypyëktë ja jyiiky myëguˈuk ets ja myëtnaymyaayëbëty. Ets mijts nan mˈixaampy ja mjiiky mëguˈuk diˈib të yˈooktë, per kyajnëm jyukypyëktë. ¿Ti mdunaampy? ¿Mxondäˈägäämp mët ja mmëguˈuk ets mˈawixäämp maˈkxtujkën myëët? (Romanʉs 12:15.) Pën tyam maˈkxtujkëm myëët nˈawijxëm etsë Jyobaa tkuytyunët tijaty të twandaˈaky, pes nan nëjkxëp jam nˈawijxëm maˈkxtujkën myëët (Eclesiastés 7:8).

¹⁰ Nan tsojkëp nmaˈkxtujkëm ko yajwijtsˈoyët wiˈix tyam yajjaygyukë Biiblyë. ¿Ti tsojkëp nduˈunëm pën kyaj ti yajxon njaygyujkëm? Tsojkëp njuˈtëmë tiempë parë nˈëxpëjkëm ja jembyë ëxpëjkpajn ets nduˈunëmë mëjää parë ngupëjkëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta kyaj nëjkx xytsyiptakxëm mä ja jembyë jukyˈäjtën nyaˈijxëm ja maˈkxtujkën ets ngupëjkëm wiˈixë nety jamë Jyobaa xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm (Proverbios 4:18; Fwank 16:12).

11. ¿Tiko desde tyam mbäät njäjtëm nbokymyaˈkxëmë nmëguˈukˈäjtëm?

¹¹ Mä ja jembyë jukyˈäjtën nan tsokanëp nbokymyaˈkxëmë nmëguˈukˈäjtëm. ¿Tiko? Yëˈko mä Jesus yˈanaˈamäˈäny tuk mil jëmëjt wanaty wanaty njëmbitäˈänëm wäˈätsjäˈäy,  ets nanduˈun pënatyë nety të jyukypyëktë (Apostʉlʉty 24:15). ¿Nëjkxëp nbokymyaˈkxëm ets ntsojkëmë nmëguˈukˈäjtëm ko nety xymyëdëgoˈoyëm? Pën nduˈunëmë mëjää parë tyam nbokymyaˈkxëmë nmëguˈukˈäjtëm, ta mä ja lugäärë tsujpë kyaj nëjkx nëgoo xytsyiptakxëm ets nbokymyaˈkxëm (käjpxë Kolosʉ 3:12-14).

12. ¿Tiko tyam mbäät nyajnigëxëˈkëmë oybyë jäˈäyˈäjtën diˈibë Jyobaa xytyukniˈˈijxëm?

¹² Tyamë Jyobaa xytyukniˈˈijxëm ets nmëdäjtëmë oybyë jäˈäyˈäjtën diˈib tsokanëp mä ja jembyë jukyˈäjtën. ¿Tiko? Yëˈko waˈan jam kyaj nmëdäjtäˈäyäˈänëm tijaty njatsojkënyëˈäjtëm, ets kuanë ko nëjkx nmaˈkxtujkëm. Nëjkxëp jotkujk nyajpatëm ets nmëjjäˈäwëm wiˈixë nety nyaˈijx nyajpatëm. Pääty, pën desde tyam nmëdäjtëmë oybyë jäˈäyˈäjtën diˈibë Jyobaa xytyukniˈˈijxëm, ta nyajnigëxëˈkëm ko listë nyajpatëm parë näjxëm mä ja jembyë jukyˈäjtën (Ebreeʉsʉty 2:5; 11:1). Ets nan nyajnigëxëˈkëmë nety ko jantsy jukyˈatäˈänëm mä niˈamukë jäˈäy tmëmëdowäˈändë Jyobaa.

13. ¿Ti diˈibë mas jëjpˈam ndunäˈänëm mä ja lugäärë tsujpë?

¹³ Mä ja lugäärë tsujpë nmëdatäˈänëm tukëˈëyë diˈib xyajnayjawëyäˈänëm agujk jotkujk. Per diˈib mas niˈigyë xyajjotkujkˈatäˈänëm, yëˈë ko oy nˈijtëm mëdë Jyobaa (Mateo 5:3, TNM). Diˈibë nety mas jëjpˈam parë ëtsäjtëm, yëˈë ko nmëduˈunëmë Jyobaa ets yëˈë diˈib mëjwiin kajaa ndukxondäˈägäˈänëm (Salmo 37:4). Pääty, min desde tyam nˈokpëjtakëm jëjpˈamë Diosë tyuunk, parë nˈijtëm listë ets ndëjkëm mä ja jembyë jukyˈäjtën (käjpxë Matewʉ 6:19-21).

14. ¿Wiˈix mbäädë ënäˈktëjk tpëjtäˈäktë wyinmäˈäny mä Diosë tyuunk?

¹⁴ ¿Wiˈix mbäät mas niˈigyë ndukxondakëmë Jyobaa tyuunk? Tuk pëky yëˈë ko nduknibëjtakëm tijaty niˈigyë ndunäˈänëm. Pën mijts mixy o kiixy, winmay wiˈix mbäät xyajtunyë mjukyˈäjtën parë xymyëdunëdë Dios. Mbäät xytyuknibëjtäägë ets mas kajaa  mdiempë jam xyajtunët, payoˈoy mä ëxpëjkpajn wiˈix kanäk pëky mbäät mDiosmëduny. * Nan mbäädë nmëguˈukˈäjtëm xyajtëy diˈib jeky kujk duˈun tyuunë. Pën myajtuumbyë mjukyˈäjtën mä Jyobaa tyuunk, ta listë myajpäädët parë mdëkët mä ja jembyë jukyˈäjtën.

15. ¿Tijaty mbäät nˈaktuknibëjtakëm?

¹⁵ Niˈamukë mbäät nduknibëjtakëm parë mas oy nDiosmëduˈunëm. Mbäät nduknibëjtakëm ets ngäjpxwäˈkxëm extëm kyajnëm ndimtuˈunëm. Nan mbäät nˈijxëm wiˈix mbäät mas oy nguytyuˈunëm ja käjpxwijën diˈib mä Biiblyë. Ets nan mbäät nduknibëjtakëm parë mas oy nletrëkäjpxëm, mas oy ngomentaräjtëm o mas oy nyajnäjxëm diˈib xypyatëm mä nduˈukmujkëm. Ko nduknibëjtakëm tijaty mas ndunäˈänëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë niˈigyë ndukxondakëmë Diosë tyuunk ets nyajpatëm listë parë ndëjkëm mä ja jembyë jukyˈäjtën.

16. ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko nmëduˈunëmë Jyobaa yëˈë diˈib mas oy mbäät nduˈunëm mä jukyˈäjtën?

¹⁶ ¿Waˈandaa nëgoobë nyajtëgoˈoyëmë tiempë ko tyam njukyˈäjtëm extëm njukyˈatäˈänëm mä ja lugäärë tsujpë? Kyaj. Pes ko tyam nmëduˈunëmë Jyobaa, yëˈë diˈib mas oy mbäät nduˈunëm mä jukyˈäjtën. Kyaj nmëduˈunëm mët ko pën xytyukˈaguanëˈäjtëm o mët ko kyaj ngutëgoyäˈänëm. Pes ko nmëduˈunëmë Jyobaa ets oy mëët nˈijtëm, mas oy njukyˈäjtëm ets agujk jotkujk. Nitii duˈun kyaˈoyëty extëm ko Jyobaa xytsyojkëm ets xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm mä jukyˈäjtën (käjpxë Salmo 63:1-3, Tios yˈaaw yˈayuk [TY]). * Kyaj tiko  axtë jaanëm nˈijxëm mä ja jembyë jukyˈäjtën wiˈixë Jyobaa xykyunuˈkxëm. Pes tyam, ta näägë nmëguˈukˈäjtëm diˈib jeky kujk Dios mëduunëdë diˈib të tˈixtë wiˈixë Jyobaa kyunuˈkxëdë ets ko nitii duˈun kyamoˈoyëdë jotkujkˈäjtën extëm ko tmëdundë Jyobaa (Salmo 1:1-3; Isaías 58:13, 14).

17. ¿Nmëdatäˈänëmë tiempë parë nboˈkxëm ets nxondakëm mä ja jembyë jukyˈäjtën? Nimaytyäˈäk.

¹⁷ Mä ja jembyë jukyˈäjtën nmëdatäˈänëmë tiempë parë nboˈkxëm ets nxondakëm. Pesë Jyobaa ojts xyajkojëm parë ndukxondakëmë jukyˈäjtën ets nnayjäˈäwëm agujk jotkujk mä tijaty nduˈunëm. Yëˈë wyandakypy ko xymyoˈoyäˈänëm tijaty ntsojkënyëˈäjtëm (Salmo 145:16; Eclesiastés 2:24). Per nˈokjamyajtsëm ko mas ndukxondakëm tijaty, pën yëˈë jëjpˈam nbëjtakëmë Jyobaa tyuunk. Nanduˈun mä ja jembyë jukyˈäjtën, nëjkxëp jam nboˈkxëm ets nxondakëm, per diˈib mas jëjpˈam yajpëjtäˈägäämp yëˈë nmëduˈunëmë Jyobaa. Pääty oy ko desde tyam jëjpˈam nbëjtakëmë Jyobaa tyuunk, ets kyaj njäˈäytyëgoˈoyëm wiˈix xykyunuˈkxëm ko nmëduˈunëm (Matewʉ 6:33).

18. ¿Wiˈix tyam nyajnigëxëˈkëm ko listë nyajpatëm parë naxäˈänëm mä ja jembyë jukyˈäjtën?

¹⁸ Mä ja jembyë jukyˈäjtën jantsy agujk jotkujk nyajpäädäˈänëm extëmë nety ninäˈä duˈun të ngawinmäˈäyëm. Nˈokˈyajnigëxëˈkëm desde tyam ko listë nyajpatëm parë jam njukyˈatäˈänëm. ¿Wiˈix? Ko nmëdäjtëmë oybyë jäˈäyˈäjtën diˈibë Jyobaa xytyukniˈˈijxëm, ko ndukxondakëm mä ngäjpxwäˈkxëm ja oybyë ayuk ets ko jëjpˈam nbëjtakëmë Diosë jyaˈa. Ijtëm seguurë ko mä ja jembyë jukyˈäjtën, Jyobaa kyuytyunaampy tukëˈëyë tijaty të twandaˈaky. Pääty ¡nˈokjukyˈäjtëm desde tyam extëmxyëp jam nyajpatënë!