Ojts tpäättë ja Mesías
“Të net nbatëm ja Kristë.” (FWANK 1:41)
1. ¿Tiko Andrés jyënany: “Të net nbatëm ja Kristë”?
JUAN YAJNËBAJTPË tamë nety mët nimajtskë yˈëxpëjkpë, Andrés mëdë Juan, ko tˈijxy ja Jesus myiny, ta jyënany: “¡Okˈixtë! Tyää dëˈën ja Diosë Byorreeguˈunk”. Ta netyë ja nimajtskpë yˈëxpëjkpë ojts tpanëjkxtë ets mëët xyënäjxtë. Ok, ta Andrés tˈëxtääy ja myëgaˈax Simón Pedro, ets ko tpaty, ta tˈanmääy: “Të net nbatëm ja Kristë”. Ta ojts twoonëjkxy mä Jesus (Fwank 1:35-41).
2. ¿Tiko yˈoyëty ets nˈaknijäˈäjëm tijaty yajnaskäjpxë mä Mesías?
2 Ok, ta Andrés mëdë Pedro etsë wiinkpëty ojts yajxon tpayoˈoytyë mä ja Diosë jyaaybyajtën ko Jesus yëˈë duˈun ja Mesías diˈib yajwandak, ta tmëbëjktë ets pääty kyaj tsyëˈkëdë jyënäˈändët mayjyaˈay wyinduuy ko jantsy yëˈë duˈun ja Mesías. Ko nˈaknijäˈäjëm tijaty ojts yajnaskäjpxë mä Jesus, yëˈë yajkëktëkëyaambyë mëbëjkën mä Biiblyë ets mä Mesías diˈibë Jyobaa Wyinˈijx.
“Ixtë yëˈë mrey mniminëdë”
3. ¿Diˈibatyë tekstë ojts yˈadëy ko Jesus tyëjkë Jerusalén extëm tuˈugë rey?
3 Tyëkëyaˈany Jerusalén extëm tuˈugë rey. Mä Zacarías ojts yajnaskäjpxë, mä yaˈˈanëëmë “ja nyëëxë Sión”, ja njënäˈänëm, ja Jerusalén: “Jantsy xondäˈäk [...]. Yäˈäx jok ko mmadaˈaky [...]. ¡Okˈix! Ta ja mrey mniminyëty. Oyjyaˈay yëˈë, duˈun, yaˈˈawäˈätspëtsëëmp, tudaˈaky, ets ttukˈuˈunyë tuˈugë burrë, [...] tuˈugë jëyujk diˈib yajxon të yaˈkˈabety, tuˈugë burrë toˈoxyë yˈuˈunk” (Zac. 9:9). Mä Salmo ojts yajnaskäjpxë ko jäˈäy jyënäˈänäˈändë: “Kunuˈkxy ja Diˈib miimp xyëëgyëjxmë Jyobaa” (Sal. 118:26). Ko Jesus tyëjkë Jerusalén mëjwiin kajaa xyondaktë ja mayjyaˈay. Jesus kyaj yëˈë tˈanmääy ja mayjyaˈay ets duˈun yˈaxäjëdët. Per duˈunën meerë ttuundë extëmë nety të yajnaskäjpxë. Nˈokpawinmäˈäyëm wiˈix ja jäˈäy jyantsy xyondaktë ko ngäjpxëm mä duˈun yajnimaytyaˈaky (käjpxë Matewʉ 21:4-9).
4. ¿Wiˈix yˈadëëyë Salmo 118:22, 23?
4 Mëjë Dios yaˈitäˈänyëty, per mayë jäˈäy kyaj kyupëkäˈänyëty extëmë Mesías. Tuk peky ojts yajnaskäjpxë wiˈixë jäˈäy yajnaxäˈänëdë diˈib kyaj myëbëjkëdë: “Ninuˈun kyayaˈixäˈäny [...] extëm[xyëp] nitii tkatsoojëty” (Isa. 53:3; Mar. 9:12). Per mä Salmo të nety yajnigajpxy: “Ja tsää diˈib ja pojtspëty kyaj tkupëjktë yëˈë net diˈib ja tëjk yˈëjxˈäjtypy. Ets duˈun jyajty mët ko duˈunë Jyobaa ttseky” (Sal. 118:22, 23). Ko Jesus tmëtmaytyaky ja myëtsipëty, ta jyënany ko yëˈë nety yaˈˈadëëpy etsë Pedro nanduˈun jyënany (Mar. 12:10, 11; Apos. 4:8-11). Diosë yˈUˈunk, yëˈë duˈun jëmbijt extëm ja “tsujpë tsää mä potsy ëjx”, jaˈa njënäˈänëm, diˈibë nety yˈëjxˈataampy ja Dios mëduumbëty diˈib nëjkxandëp tsäjpotm. Pedro jyënany: “Yëˈë naxwinyëdë jäˈäyëty të yˈëxtijëdë, perë Dios jyantsy tsyejpy es të twinˈixy” (1 Peed. 2:4-6).
Yajkëyakäˈäny ets yajnikaˈagäˈäny
5, 6. ¿Wiˈix ojts yajnaskäjpxë yajkëyakäˈäny ja Mesías, ets wiˈix yˈadëëy?
5 Kyëyakäˈänyëty tuˈugë myëtnaymyaayëbë. David ojts tnaskäjpxë: “Ja jäˈäy diˈibëtsë nety oy mëët nˈity, diˈibëtsë nety ndukjotkujkˈäjtypy, diˈibë nety kyaaybyëtsë ntsäjpkaaky, tëjëts xytyuknibëdeˈeky ja tyekyˈëxpoˈkx [parëts xyajkëdawäˈäny]” (Sal. 41:9). Ko ijty tuˈugë jäˈäy tkääymyuktë tsäjpkaaky, yëˈë yˈandijpy ko naymyaayëdëp (Gén. 31:54). Pääty diˈib ojts yajnaskäjpxë, yëˈë yˈandijpy ko ja myëtnaymyaayëbë Mesías mëk axëëgë nety diˈib tyunaampy. ¡Këyakanëbë nety! Jesus ojts tmaytyaˈagyë tyäˈädë jäˈäy ko tˈanmääy ja yˈapostëlëty: “Kyajts miits nˈanëëmëdë nidëgekyë. Ëj nnijäˈäbëts pënëtyëts të nwinwitsy. Per koonëm yajkuytyunäˈäny extëmë Diosë jyaaybyajtën jyënaˈany: Diˈibë kääy ukp tiˈigyë mët ëj, yëˈë dëˈën të jyëmbity nmëtsipëts” (Fwank 13:18). Jesus yëˈë nety myaytyakypy ja Judas Iscariote diˈib ojts kyëyakyëty.
6 Yajtoogäˈäny extëm tuˈugë mosë: mët 30 platë meeny. Mateo jyënany ko Jesus yajkëyakäˈäny mët jantsy waanë meeny, duˈun extëmë nety të tnaskäjpxë ja “Diosë kyugäjxpë Jeremiiës”. ¿Tiko duˈun jyënany pënë tyäˈädë ayuk jap yajjuuty mä Zacarías 11:12, 13? Yëˈko ja tiempë mä Mateo jyukyˈajty, Jeremíasë nyeky yëˈë nety jawyiin miimp mä ja liibrë mä yˈity kanääk ja kugäjpxpë nyeky, extëmë Zacarías nyeky (ixë Lukʉs 24:44). Judas kyaj ojts dyajtuny ja meeny, jap ojts tnaswëjë mä ja templë ets ta nyayaˈoˈkë (Mat. 26:14-16; 27:3-10).
7. ¿Wiˈix yˈadëëyë Zacarías 13:7?
7 Ja yˈëxpëjkpëty nyikaˈagäˈänëdë. Zacarías ojts tnaskäjpxë: “Yajtsayut ja borreegë kuentˈäjtpë, ets waˈan ja borreegë tˈyoˈoywyäˈkxtäˈäytyë” (Zac. 13:7). Mä jëmëjt 33 mä yˈany 14 ja nisan, Jesus tˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Nidëgekyë miits xymyatstuˈudandëpts tyäˈädë koots, mët ko jyënaˈany mä Diosë jyaaybyajtën: Nyaˈoogëpts ja borreegë kuentˈäjtpë, es ja byorreegëty yˈayoˈoywyäˈxtäˈäytyët”. Ets duˈun tyuun jyäjtë. Mateo jyënaˈany ko “nidëgekyë ja ëxpëjkpëty tmastuttë ja Jesus, es kyaktääytyë” (Mat. 26:31, 56).
Yaniwäämbatäˈäny ets yajtëytyunäˈäny
8. ¿Wiˈix ojts yˈadëy extëm jyënaˈanyë Isaías 53:8?
8 Yajpayoˈoyaˈany ets yajtuknikäjpxpatäˈänyë oˈkën (käjpxë Isaías 53:8). Ko xyëënytyaky mä 14 yˈanyë nisan, ta tyuˈukmujktë ja wintsëndëjk diˈib yajkutujktëp. Ta tkëtsuumdë ja Jesus ets ta tkajxtë mä Poncio Pilato, ja gobernadoor diˈib Roma. Ta yajtëëjë tijaty, per kyaj ojts tpatë pyoky. Pilato ta dyajtëëy ja mayjyaˈay diˈibë nety të nyiminyëty pën tsyojktëp etsë Jesus yˈawäˈätspëtsëmët, per yëˈëjëty ta jyënandë ets yajkëxwopët kepykyëjxy ets dyaˈˈawäˈätspëtsëmët ja Barrabás. Kom ja Pilato oy wyëˈëmäˈäny mët ja mayjyaˈay, ta ojts tniˈanaˈamë ets yˈawäˈätspëtsëmët ja Barrabás ets yajwopët ja Jesus ets yajkëxwopët kepykyëjxy (Mar. 15:1-15).
9. ¿Wiˈixë Jesus dyaˈˈadëëyë Salmo 35:11?
9 Nyiwäämbatäˈänyëty ja jäˈäy. David tkujäˈäyë: “Testiigë mëk axëkjäˈäybyë pëdëˈktëp; ets diˈibëts kyaj nnijawë, yëˈëjëts xyajtëëdëp” (Sal. 35:11). Duˈun meerë tyuun jyäjtë extëm ojts yajnaskäjpxë, ja “teetywyintsënëty es ja mëjjäˈäytyëjkëty es tëgekyë diˈibë anaˈamdëp mëj tsäjptëgoty tˈëxtäˈäytyë ja winmäˈäny wiˈix tˈokniwäämbattët ja Jesus es yˈoogët” (Mat. 26:59). “May ja jäˈäyëty oj jyamindë es tjaniwäämbajttë, per kyaj tyiˈigyëˈattë ja yˈayuk.” (Mar. 14:56.) Kristë myëtsip mëkën jyantsy jotˈambëjktë, pääty axtë ojts yˈandäˈäktë parë yˈoogët.
10. ¿Wiˈix yˈadëëyë Isaías 53:7?
10 Amonyë wyëˈëmäˈäny mä yajniwäämbety. Isaías ojts tnaskäjpxë: “Jantsy axëëk yajtuuny, ets ojts nyayakyëty parë yajtëytyunët; per kyaj yˈatsooy. Duˈun ojts yajmënëjkxy extëm tuˈugë borreegë ko yajtukninëjkxyë yˈoˈkën; ets extëmë borreegë uum wyeˈemy mä pënaty nikaˈpëp, nanduˈun yëˈë kyaj wiˈix jyënany” (Isa. 53:7). Ets duˈun Jesus dyaˈˈadëëy: “Ko ja teetywyintsënëty es ja mëjjäˈäytyëjkëty nyiˈëënëdë, Jesus kyaj yˈatsooy. Net ja Pilatë yajtëëjë: ¿Tii kyaj xymyëdoy tëgekyë diˈibë yam mdukniˈëˈënëdëp mij? Es ja Jesus kyaj tyimˈatsooy ni tuk ää. Es ja gobernadoor dëˈënyë oj wyëˈëmë es kyaj tnijawë wiˈix yˈakjënäˈänët” (Mat. 27:12-14). Jesus ninäˈä ojts tkaˈˈaxëkmëgajpxy ja myëtsipëty (Rom. 12:17-21; 1 Peed. 2:23).
11. ¿Wiˈix tyëyˈäjtëndëjkë Isaías 50:6 etsë Miqueas 5:1?
11 Yajtëytyunäˈäny. Isaías tkujäˈäyë: “Ngëyäjkëtsë njëxk parëts nyajwopët ets nayäjkëts parëtsë nˈawääy yajninukët. Kyajts njëgoˈo naskoˈojë mä pënatyëts xywyingäjpx xyjëjpkäjpxp ets xywyintsuj xyjëjptsujpëts” (Isa. 50:6, Versión Popular). Miqueas ojts tnaskäjpxë: “Mëdë bäärë yajwopäˈäny mä yˈamäˈätsy [o yˈabënuuky] ja fes diˈib Israel” (Miq. 5:1). Marcos ojts tnigajpxy wiˈixë Jesus dyaˈˈadëëy: “Ta näägëty tnitsujëdë, es twingutsuˈumëdë es tkojxtë. Ta tˈanmääytyë: ¡Okmay! ¿Pën të mgoxyëty? Es ja polisiyëty nandëˈën tkojxtë. Net ttukkuwojpëˈktë tuˈugë kepyuˈunk, tnitsujëdë, twingoxtanëdë es [extëmxyëp] jyawë twintsëˈëgë” (Mar. 14:65; 15:19). Jesus kyaj nyitëjkë tyäˈädë tëytyuˈunën, pes kyaj ti ttuundëgooy.
Ojts tmëmadaˈaky axtë ko yˈoˈky
12. ¿Wiˈixë Jesus dyaˈˈadëëyë Salmo 22:16 etsë Isaías 53:12?
12 Yajkëxwopäˈäny kepykyëjxy. David jyënany: “Të xyajnaduktëts mayë axëkjäˈäy. Duˈunëts xymyatstë mätsë ngëˈë ndeky extëm tuˈugë kää” (Sal. 22:16). Pënaty kyäjpxtëbë Biiblyë, nyijäˈädëp yajxon wiˈix yˈadëëyë tyäˈädë ayuk. Marcos jyënaˈany ko jopyëp naa a las 9, “tkëxwojptë kepykyëjxy” ja Jesus (Mar. 15:25, Traducción del Nuevo Mundo [NM]). Isaías nan ojts tnaskäjpxë ko Mesías yˈoogäˈäny mëdë pokyjyaˈay: “Tkëyajkyë jyukyˈäjtënë axtë ko yˈoˈky, ets mëdë pokyjyaˈay yajmaytsyooy” (Isa. 53:12). Tyäˈädë tyëyˈäjtëndëjkë ko mët “nimajtskë maˈtspëty yajkëjxwojptë kepykyëjxy, tuˈuk aˈoytsyoo ets jatuˈuk anäjnytsyoo” (Mat. 27:38, NM).
13. ¿Wiˈix yˈadëëyë Salmo 22:7, 8 mä Jesus?
13 David ojts tnaskäjpxë ko ja Mesías yajwingäjpxäˈäny yajjëjpkäjpxäˈäny (käjpxë Salmo 22:7, 8). Ja jäˈäyëty ojts twingäjpx tjëjpkäjpxtë Jesus ko nety yˈayoy kepykyëjxy. Mateo jyënaˈany: “Ja jäˈäyëty diˈibë näjxtëp jam, tnixiˈik ttukxiˈiktë es ttuknëgow ttukˈyujkowdë, es jyënäˈändë: ¿Tii kyaj mmijtsëty diˈibë jënäämp ko mjitëp ja mëj tsäjptëjk es tëgëk xëë xykyojët jatëgok? Minëts nˈokˈixtë. Pën mijtsë dëˈën ja Diosë yˈUˈunk, nayyajnitsoˈogëdë mij këˈëm es jënak [kepykyëjxy]. Es nandëˈën tyukxikëdë ja teetywyintsënëty es ja diˈibëty tsäjptëgoty yaˈëxpëjktëp es mëdë fariseeëty es ja mëjjäˈäytyëjkëty. Es ak yëˈëjëty nyayjënäˈänëdë: Të dyajtseˈeky ja wiinkpëty es kyaj mbäät nyayyajtseˈegyëty këˈëm. ¿Tii kyaj yëˈëjëty ja israelitëtyë ryey? Waˈan tjënaky [...] es nmëbëjkëm yëˈë. ¿Tii kyaj të jyënaˈany ko yëˈë Dios yˈUˈunkˈatyëty? Ko tyëyˈäjtënëty ko Dios yëˈë tsyekyëty, ¡waˈanë net ja Dios dyajtseˈegyëty [...]!” (Mat. 27:39-43). Jesus ojts tmëmadaˈaky oy duˈun jyajty kyëbejty. ¡Jantsy oyë ijxpajtën ojts xymyoˈoyëm!
14, 15. ¿Wiˈix yˈadëëy diˈib ojts yajnaskäjpxë mä ja Jesusë wyit ets mä yajmoˈoyaˈany ja binë xun?
14 Tnisuertëtunäˈändë ja wyitë Mesías. David jyënany: “Dyajwäˈkxtëts ja nwit ak yëˈëjëty, ets ja nwitëts tnisuertëtundë” (Sal. 22:18). ¿Wiˈix yˈadëëy mä Jesus? Ko nety të tkëxwoptë kepykyëjxy, “ta ja soldäädëty ttuundë ja rifë es dyajwäˈxtë ak yëˈëjëty ja Jesusë wyit” (Mat. 27:35; käjpxë Fwank 19:23, 24).
15 Yajtukˈuugäˈäny diˈib täˈäm etsë binë xun. Duˈun ojts yajnaskäjpxë: “Yajmoooyëts etsëts njëˈxët tuˈugë ujts diˈib myëdäjtypyë benenë, ets parëtsë ndëëtsë nyaxët yëˈëjëts xyjatukˈuugandë binë xun” (Sal. 69:21). Mateo nyigäjpx wiˈixë Jesus jyajty: “Jam tjatukˈuugandë jä binë taamˈyoˈoy mëdë tsäjkätsuxkniy es kyaj mëk tjawët ja ayoˈon. Es ko tˈukmäjtsy ja Jesus, ta kyaj tim iky. Netyë niduˈugëty oj nyejxy pëyeˈegyë es oj dyajtsoony tuˈuk diˈibë yuunkpënaanë. Ta dyajxeˈky mëdë binë xun, es ttukjëjptijë tuˈugë kepy, es tmëwingoony ja Jesus es tmuugët” (Mat. 27:34, 48).
16. ¿Wiˈix yˈadëëyë Salmo 22:1?
16 Kyëxëˈëgäˈäny ko Dios të myastuˈutyëty (käjpxë Salmo 22:1). Marcos tnigajpxy ko tsuu naa a las 3 ja Jesus mëk ojts jyënaˈany: “Éli, Éli, ¿láma sabajtháni?, diˈib ayuk wimbëtsëëmp: Dios miyë, Dios miyë, ¿tikots mijts të xymyastuˈuty?” (Mar. 15:34, NM). Ko duˈun jyënany, kyaj yëˈë tˈandijy ko kyaj nety tmëbekyë Tyeety. ¿Wiˈixtsoo Jyobaa ojts myastuˈutyëty? Ko kyaj ojts kyuwäˈänyëty mä ja myëtsip parë yaˈijxmatsët axtë ko yˈoogët. Ets extëmë Jesus jyënany, yëˈë ojts dyaˈˈadëyë Salmo 22:1.
17. ¿Wiˈix yˈadëëyë Zacarías 12:10 etsë Salmo 34:20?
17 Dyajtsayutäˈändë mët tuˈugë lansë, per kyaj yajtëjäˈäny nituˈugë pyäjk. Zacarías jyënany: “Pënaty tsënääytyëp Jerusalén [...] yˈixandëp ja Diˈib tyukuumnäjxtë” (Zac. 12:10). Etsë David ojts jyënaˈany mä Salmo 34:20: “[Jyobaa] yëˈë kyuentˈäjtypy tukëˈëyë ja wyaay pyäjk; nijeˈeyë tuˈuk të kyatëjy”. Apostëlë Juan yˈijx wiˈix tyuun jyäjtë: “Tuˈugë soldäädë ja lyansë ttukkäätsymyëguˈumë ja Jesus. Ta ja nyeˈpyny pyëtseemy es nandëˈën pyëtseemy extëm jyawë nëë. Tëts ëj yëˈë nˈixy, es tëyˈäjtënëts njënäˈäny es ëj nnijäˈäbëts ko tëyˈäjtën diˈibëts ngajxypy [...]. Tyäˈädë dëˈën tyuun jyäjtë es yajkuytyunët extëm ja Diosë jyaaybyajtën jyënaˈany: Kyaj ttëjëdë nituˈugë pyäjk. Es ja tuk pekyë jääybyajtën jyënaˈany: Yˈixtëp ja diˈibë lansë tukkäätsymyëguˈumë” (Fwank 19:33-37).
18. ¿Wiˈix yˈadëëy ko nety të yajnaskäjpxë Jesus nyaxtëkëyaˈany mä mëkjäˈäytyëjk nyaxtëkëdë?
18 Nyaxtëkëyaˈany mä nyaxtëkëdë mëkjäˈäytyëjk (käjpxë Isaías 53:5, 8, 9). Mateo jyënaˈany ko mä 14 anyë nisan “ko ja xëë tsyiˈidanë, ta myiiny tuˈugë mëkjäˈäy diˈibë xyëˈäjtypy Josee, Arimateeë kyugäjpnëty [...]. Yëˈë oj tninejxy ja Pilatë es tˈamdooy ja nyiniˈxë Jesus. [...] Josee tˈaxäjë ja nyiniˈxë Jesus. Ta tˈabijty mët tuˈugë wäˈätspë sääbënë, es tpëjtaky mä kyëˈëm oˈkpë jut diˈibë nety yëˈë të dyajtsajtsjuty dyajpäˈäjutyëty tsääwiiny. Ta oj tˈagëˈëy mët tuˈugë mëjpë tsää. Ta oj nyëjxnë” (Mat. 27:57-60).
¡Nˈokmëjkumäˈäyëmë Mesías!
19. ¿Wiˈix yˈadëëyë Salmo 16:10?
19 Jyukypyëkäˈäny. David tkujäˈäyë: “Kyajts xyajwëˈëmäˈäny mä Seol” o jutoty (Sal. 16:10). ¡Okpawinmay ko ja toxytyëjk ojts nyëjkxtë mä netyë Jesus të nyaxtëkë ets kyaj pën tpattë! Ta tuˈugë anklës yˈanmääyëdë: “Katë mtsëˈëgëdë. Mˈëxtääytyëp ja Jesus nasarenë [...]. Pes të jyikypyeky. Kyaj nyakyyääty. Ixtë ja lugäär mä naty të tpëjtäˈäktë” (Mar. 16:6). Ok, mä jëmëjt 33, ta Pedro tˈanmääy ja mayjyaˈay diˈibë nety të jyäˈttë Jerusalén mä ja Pentekostes xëë: “Davit jyënany ko jikypyëkëp ja Kristë es ko yëˈë nyiniˈx kyaj wyindëgoyët” (Apos. 2:29-31). Duˈun extëmë nety të yajnaskäjpxë, Dios kyaj tnasˈijxë etsë Jesusë nyiniˈkx wyindëgoyët. Yajjukypyëjk mëjˈäjtëngyëjxm extëm tuˈugë anklës (1 Ped. 3:18, NM).
20. ¿Wiˈix ojts yajnaskäjpxë yˈanaˈamäˈänyë Mesías?
20 Ëxkapanëbë Dios ko yˈUˈunkˈatyëty (käjpxë Salmo 2:7 etsë Matewʉ 3:17). Ko Jesus tyëjkë Jerusalén, mëjkumääyë ja mayjyaˈay, ëtsäjtëm nan nmëjkumäˈäyëmë Jesus ets ja yˈAnaˈamën. Njantsy tyukxondakëm ko nimaytyakëmë Jesus etsë yˈAnaˈamën (Mar. 11:7-10). Yëˈë Mesías myiny “mët ja tëyˈäjtën etsë tudaˈakyˈäjtën ets ttuny tijaty ak mëdëy”, ets tim tsojk dyajkutëgoyaˈanyë myëtsip (Sal. 2:8, 9; 45:1-6). Ko nety yˈaneˈemy yä Naxwiiny, niˈamukë jäˈäy tuˈugyë yˈitäˈändë ets nitii tkayajtëgoyˈatäˈändë (Sal. 72:1, 3, 12, 16; Isa. 9:6, 7). Pääty, tsojkëp nimaytyakëm ko Kristë Jesus tam tyam yˈaneˈemy tsäjpotm. ¡Jantsy jotkujk nayjäˈäwëm ko nˈijtëm Jyobaa tyestiigë ets nimaytyakëmë tyäˈädë tëyˈäjtën!
¿Wiˈix nˈatsoˈojëmbijtëm?
• ¿Mäjaty ojts yajnaskäjpxë ko Jesus yajkëyakäˈäny ets yajnikaˈagäˈäny, ets wiˈix yˈadëëy?
• ¿Wiˈix ojts yajnaskäjpxë yˈoogäˈänyë Kristë?
• ¿Tiko mˈity seguurë ko Jesus yëˈë ja Mesías diˈib yajwandak?
[Yajtëˈëwën]
[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 15]
Ko Jesus tyëjkë Jerusalén extëmë rey, ¿diˈibatyë tekstë ojts yˈadëy?
[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 17]
Mesías ojts xykyuˈoˈkëm, per tyam tam yˈaneˈemy tsäjpotm
