REY Salomón jyënany ko ja xëë jukyˈäjtën “maytsyoy nmëdäjtëm” ets ko jäˈäyë jyukyˈäjtën “duˈun nyaxy extëmë aˈˈapk” (Eclesiastés 6:12). Perë Biiblyë nyigajpxypy ko Dios tim tsojk dyajminäˈänyë jotkujkˈäjtën extëm ojts ttuknibëjtäägë. Ets seguurë yˈadëwäˈäny, yëˈë ko Dios xëmë tkuytyunyë yˈayuk diˈib të yajkujayë mä Biiblyë (2 Timotee 3:16, 17).

Biiblyë nyimaytyakypy tiko Dios ojts dyajkojˈyë Naxwinyëdë. Nan nyigajpxypy tiko tyam të tyuktuky mëdë naytyëytyunë, ayoˈon ets ko kyaj pën ttunyë tëyˈäjtën. ¿Tiko jyëjpˈamëty ets nnijäˈäjëm tukëˈëyë tyäˈädë? Tuk peky, yëˈko jäˈäy wyinmaytyë ko nëgoobë jyukyˈattë, kyaj tnijawëdë o kyaj ttimnijawëyäˈändë ti Dios tyuknibëjtakëp parë tyäˈädë Naxwinyëdë ets parë jäˈäy.

¿Tiko Dios ojts dyajkojˈyë Naxwinyëdë?

Jyobaa Dios * yajkojë Naxwinyëdë parë jäˈäy ttuktsëënëdët, tuˈugë it lugäärë tsujpë mä mbäät tsyëënëdë wäˈäts jäˈäy, duˈunë yetyëjk etsë toxytyëjk mä jyukyˈattët agujk jotkujk ets ttukxondäˈäktët ja jukyˈäjtënë winë xëëbë. Per  tyam, kyaj jäˈäy tmëbeky extëmë Biiblyë tyukniˈˈixë. Mayë jäˈäy wyinmaytyë ko yä Naxwiiny jeˈeyë jäˈäy yaˈijxmatsy pën nitëjkëdëp jyukyˈattët tsäjpotm, (ixë rekuäädrë mä pajina 6  “¿Tsojkëbëdaa ndukpëtsëˈëmdutëmë it Naxwinyëdë parë nbatëmë jotkujkˈäjtën?”).

Dios yajkojë naxwinyëdë jäˈäy extëm yëˈë këˈëm yˈixëty, parë dyajnigëxëˈëktët ja jäˈäyˈäjtën diˈibë Diosë myëdäjtypy (Génesis 1:26, 27). Ja tim jawyiimbë yetyëjk ets ja toxytyëjk wäˈäts jäˈäy ojts kyojtë ets yˈawijx jyëjpˈijxtëbë nety jyukyˈatäˈändë winë xëë. Tsojkëbë nety nyayajnimayëdët ets tkuentˈattët ja Naxwinyëdë, tyäˈädë yëˈë nety yˈandijpy dyajjëmbittët tsuj ja it lugäär duˈun extëm Edén (Génesis 1:28-31; 2:8, 9).

¿Ti diˈib kyaj oy yajtuuny?

Tyam, kyaj duˈun njukyˈäjtëm extëmë Dios ojts ttuknibëjtäägë. Naxwinyëdë jäˈäy tsiptakxëp dyaˈixëdët ja Diosë jyaˈayˈäjtën, etsë Naxwinyëdë kyaj dyuˈunëty extëm ja it lugäärë tsujpë. ¿Ti tuun jäjtë? Yëˈko ja tim jawyiimbë jäˈäy, Adán mëdë Eva axëëk dyajtuundë ja madakënë diˈibë nety myëdäjttëp parë twinˈixtët ti tyunandëp. Duˈun “yˈitandë extëmë Dios” ets këˈëm tˈixandë “ti oy ets ti axëëk”, ko duˈun yˈadëtstë, ta ojts tpanëjkxtë Satanás ja yˈijxpajtën ets kyujuundaktë (Génesis 3:1-6).

Pääty ko jyaˈˈatyë axëkˈäjtën, kyaj duˈunë Dios ojts ttuknibëjtäägë. Ja duˈun tsyondaky ko Satanás etsë Adán mëdë Eva tnibëdëˈktë Diosë kyutujkën. Ta yaˈëxkajxtë mä ja it lugäärë tsujpë ets dyajtëgooytyë ja jyukyˈäjtënë wäˈätspë. Ta ja poky nyinäjxëdë ets ja oˈkën ets ttukninäjxtääy ja yˈuˈunk yˈënäˈk (Génesis 3:17-19; Romanʉs 5:12). Pääty tyam kyëxeˈeky ko nëgoobë jyawë njukyˈäjtëm.

¿Tiko Dios kyaj netyë dyajkutëgooy pënaty kujuundaktë?

Ta näägë jäˈäy diˈib nayajtëëjëdëp, tiko Dios kyaj netyë dyajkutëgooyë Satanás mët ja diˈib kujuundaktë, ets taxyëp jatëgokë wiinkpë ojts dyajkojy. ¿Waˈanxyëp ojts yˈoybyëtsemy? Okpawinmay ti tun jatëdëp ko tuˈugë gobiernë diˈib myëdäjtypyë mëkˈäjtën netyë dyaˈoogët ko pën nyibëdëˈkxëdët ja yˈanaˈamën. ¿Këdii kyaj jäˈäy nyekypyuwäˈägëdët mët ko kyaj ttunyë tëyˈäjtën?

Dios kyaj netyë ojts dyajkutëgoy pënaty kujuundaktë. Niˈigyë ja tiempë tnasˈijxë parë yˈoyët ja jotmay ets nyigëxëˈëgët pën oy yˈaneˈemy o kyaj.

Jyëjptëgoyaˈany tukëˈëyë axëkˈäjtën

Diˈib tsojkëp njamyajtsëm, yëˈë ko Dios waanë jeˈeyë tiempë të tnasˈixë parë jyaˈˈatëdë axëkˈäjtën. Ets duˈun ttuny, mët ko nyijäˈäp ko nety të dyaˈoˈoyëtyaˈay mä të yajnibëdeˈegyë kyutujkën, ta net dyaˈoyëyaˈany tukëˈëyë ayoˈon jotmay diˈib tsondak.

Dios kyaj tjäˈäytyëgoy diˈib të ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë ets parë ëtsäjtëm. Mët yëˈëgyëjxmë kyugajpxy Isaías, Jyobaa ojts jyënaˈany ko yëˈë të dyajkojˈyë Naxwinyëdë, per kyaj parë “nanëgoobë yˈitët, yëˈë të dyajkojy parë yajtuktsëënët” (Isaías 45:18). Tim tsojkë Jyobaa tkuytyunäˈäny diˈib të twandaˈaky parë tyäˈädë Naxwinyëdë. Ets ko yajxon nyigëxëˈëgët ko yëˈë duˈun diˈib anaˈamp tëyˈäjtën myëët, nitii nëjkx kyayajtuˈudukäˈänyëty parë tkuytyunët diˈib të ttuknibëjtäägë ets dyajkutëgoyët pënaty yajjaˈäjttëbë axëkˈäjtën, pes myëdäjtypyë mëkˈäjtën (Isaías 55:10, 11). Tyäˈädë yëˈë duˈun diˈibë Jesus ojts  tˈamdoy mä padrenuestro: “Waˈan dyajtuny ja mtsojkën, duˈun extëm jam tsäjpotm nanduˈun yä naxwiiny” (Mateo 6:9, 10, Traducción del Nuevo Mundo). Per ¿ti Dios tsyojkënyëˈajtypy?

¿Ti Dios të ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë?

Dios të twandaˈaky ko pënaty “yujy tudaˈaky yëˈë jyaˈˈatandëbë naxwinyëdë” (Salmo 37:9-11, 29; Proverbios 2:21, 22). Diosë yˈAyuk nanduˈun jyënaˈany ko Jesukristë “pyudëkëyaambyë ayoobë jäˈäy diˈib yˈamdoobyë naybyudëkë ets diˈib moon tujkp” ets nan yaˈˈawäˈätspëtsëmaampy mä jyaˈˈatyë “tëytyuˈunën etsë axëkˈäjtën” (Salmo 72:12-14). Kyaj yˈokjaˈˈatanë tsip, oˈkën, jëˈëy yaxën, pëjk adoˈonën ets ni ayoˈon jotmay (Salmo 46:9; Diˈibʉ Jatanʉp [Apocalipsis] 21:1-4). Nuˈun kujkë Dios tnasˈixë ets jyaˈˈatëdë axëkˈäjtën,  mayë jäˈäy yˈooktë, per pëdëˈëgandëp parë jyukyˈattët yä Naxwiiny ets ttukˈoyˈattët tijatyë Dios të twandaˈaky (Fwank 5:28, 29).

Jyobaa yëˈë diˈib yaˈoˈoyëtyaˈayaampy tijatyë Satanás të ttuny. Isaías 65:16-19 jyënaˈany: “Ja ayoˈon jotmay diˈib tsondak [tukëˈëyë diˈib xymyoˈoyëmë jäj jëmuˈumën] nëjkxëp yajjäˈäytyëgooytyaˈay”. Dios kyaj yˈandaˈaky. Tukëˈëyë diˈib wyandakypy kyuytyuumpy, etsë tyäˈädë nan kyuytyunaampy. Miin këdakp ja tiempë mä kyaj pën yˈokjënäˈänanë ko “nëgoobë jukyˈäjtën, duˈunxyëp extëm ko poj yajpaboˈoy” (Eclesiastés 2:17). Duˈunë duˈun, nëjkxëp ndukxondäˈägäˈänëm ja jukyˈäjtën.

Per ¿mbäädëdaa tyam ndukxondakëmë jukyˈäjtën ko nnijäˈäjëm tijatyë Biiblyë tukniˈˈijxëp ets njaygyujkëm ti Dios të ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë? Mä ja tuˈukpë artikulo jap yaˈˈatsoojëmbitäˈänyë tyäˈädë yajtëˈëwën.

[Notë diˈib noky ëxˈääy]

[Rekuäädrë diˈib miimp mä pajina 6]

 ¿Tsojkëbëdaa ndukpëtsëˈëmdutëmë it Naxwinyëdë parë nbatëmë jotkujkˈäjtën?

Nuˈun kujkë tiempë nyaxy, mayë jäˈäy yajtukniˈˈixëdë ko jaanëm tpäättëdë jotkujkˈäjtën ko nyëjkxtët tsäjpotm, ets tmëbëktë duˈun mët ko kyaj tnijawëdë ti Dios të ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë.

Näägë jäˈäy jyënäˈändë ko anmë “mas oy jyukyˈattë mä kyatëkënëm mä jäˈäyë nyiniˈkx” (Nuevo Diccionario de Teología). Etsë wiinkpë jyënandë ko anmë “tsumy matsypyëm yajpääty mä niniˈkx, jap yajtëytyundë mët ko axëëk të yˈadëˈëtsy ko të yˈokjukyˈäjtpë” (La razón filosófica y la razón católica).

Näägë ëxpekyjyaˈay extëmë Sócrates mëdë Platón diˈib tsoˈondëp Grecia, tyukniˈˈijxëdë kojëk ja anmë pyëtsemy mä niniˈkx, mbäädëgë net jyukyˈaty awäˈätstuuy “mä kyaj jyaˈˈatyë tëgoˈoyën, lokëˈat, tsëˈëk jawë, axëkˈäjtën ets mä kyaj jyaˈˈatyë pëjk adoˈonën” etsë net dyajnaxët “ja xyëë jyukyˈäjtën mët ja diosëty” (Fedón, Platón, 81a).

Ok, ta nanduˈun diˈib nyiwintsënˈäjttëbë relijyonk diˈib jënandëp ko tpanëjkxtë Kristë, dyajtëjkëdë duˈumbë tukniˈˈijxën ko “anmë kyaj yˈooky”. Tyäˈädë tukniˈˈijxën jam tsyoˈony mä ja jäˈäyëty diˈib Grecia (Christianity—A Global History).

Perë tyäˈädë tukniˈˈijxënë kyaj tyuˈugyë mët diˈib yam nˈixäˈänëm tëgëk peky diˈibë Biiblyë myaytyakypy:

1. Dios yajkojë Naxwinyëdë parë jäˈäy ttuktsëënëdët winë xëë, pes kyaj yëˈëjëty tuˈugë lugäär mä waanë njukyˈäjtëm ets mä yaˈijxmatsy pën nitëjkëp jyukyˈatët tsäjpotm. Koxyëbë Adán mëdë Eva ojts tmëmëdowdë Diosë yˈanaˈamën, taxyëp tyam jyukyˈattë yä Naxwiiny mä ja it lugäärë tsujpë (Génesis 1:27, 28; Salmo 115:16).

2. Mayë relijyonk tyukniˈˈixëdë ko tap ti nmëdäjtëm jodoty diˈib pëtsëëm ko nˈoˈkëm. Perë Biiblyë kyaj duˈun tyukniˈˈixë (Salmo 146:4; Eclesiastés 9:5, 10). Adán ja tim jawyiimbë jäˈäy ojts yˈooky ets jyëmbijty naxway mä nety të tsyoony mä kyakojynyëm (Génesis 2:17; 3:19).

3. Pënaty të yˈooktë, jyukypyëkäˈändë yä Naxwiiny mä ja it lugäärë tsujpë mët ko duˈunë Dios twandaky, kyaj mët ko tmëdattë anmë diˈib kyaj yˈooky diˈib nëjkxp wiinktsoo jukyˈäjtpë (Daniel 12:13; Fwank 11:24-26; Apostʉlʉty 24:15).