Nyigëxeˈeky ja diˈib anaˈamp yä Naxwiiny
TËGOKË Jesus jyënany: “Tyamë net yajkutujkënjuudët diˈibë yä naxwiiny anaˈamp”. Të nety tˈokmaytyakpë ko tadë anaˈambë “ni ti madakën tkamëdaty” ets ko të yajpayoˈoy (Fwank 12:31; 14:30; 16:11). ¿Per pënë nety myaytyakypy?
Tyäˈädë yˈää yˈayukë Jesus, yëˈë xytyukˈijxëm ko diˈib “yä naxwiiny anaˈamp” kyaj yëˈëjëtyë Tyeety, Jyobaa. ¿Pënë nety myaytyakypy? ¿Wiˈixtsoo yajkutujkënjuudäˈäny? ¿Ets wiˈix të yajpayoˈoy?
Nyayajnigëxeˈegyëty ja “diˈibë yä naxwiiny anaˈamp”
Extëmë yajjäˈäyˈoˈkpë xëmë nyayajmëjpëtsemyëty ko tijaty ttuny, nanduˈunë Mëjkuˈu yˈadëtsy ko tjayajtëgoyanyë Jesus, ja Diosë yˈUˈunk. Jawyiin ttukˈijxy ja “kutujkën esë mëjˈäjtën mä tëgekyë naxwinyëdë”, ets ta tˈanmääy: “Ëjts mij nmoˈoyëp ja kutujkën esë mëjˈäjtën mä tëgekyë naxwinyëdë diˈibë ndukˈijxypy. Ëjts tëgekyë nyajmooy, es mbäädëts nmoˈoy diˈibëts ëj ntsejpy. Es pääty pën mnaygyoxtënääytyakëp nwinduuyëts es xyˈawdatëdëts, nmoˈoyëp tëgekyë” (Lukʉs 4:5-7).
Koxyëp jyantsy tyëyˈäjtënëty extëmë jäˈäy jyënäˈändë ko ja axëkˈäjtën yëˈën diˈib Mëjkuˈuˈäjtp, ¿wiˈixxyëp mbäät nimaytyakëm diˈib ojts tyun jyatyëty? ¿Yëˈëdaa ko netyë Jesus axëëk wyinmay o kyaj nety seguurë nyayjawëty ko të nyëbety? Ets koxyëp jyantsy dyuˈunëty, ¿waˈanxyëp dyaˈijxë ko “kyaj yëˈë tmëdaty nitii peky”? (1 Fwank 3:5.) Jesus ojts jyënaˈany ko Mëjkuˈu yëˈë jyantsy myëdäjtypyë mëkˈäjtën parë tˈanaˈamëdë naxwinyëdë jäˈäy. Pääty jatëgok jyënany ko Mëjkuˈu yëˈë diˈib “yikutujkp yä naxwiiny” ets ojts tnimaytyaˈaky ko yajjäˈäyˈoˈkp ets ko ninäˈä “tëy jantsy kyakajpxy” (Juan 14:30; 8:44, Øygyajpxy Øymyadya̱ˈa̱ky diˈib Xamgëjxm [ØXN]).
Tam nyëjkxnë tiempë naa 70 jëmëjt mä Kristë mët ja Mëjkuˈu nyaybyatë. Apostëlë Juan tyukjamyajts ja myëguˈuktëjk ko Mëjkuˈu myëdäjtypyë mëkˈäjtën ko jyënany, ko naxwinyëdë jäˈäy yëˈë “Mëkuˈu të nyëwängëjxnëyëdë”. Ets nanduˈun ojts tnimaytyaˈaky ko yëˈë “diˈibë wyinˈiˈimpy nidëgekyë ja naxwinyëdë jäˈäy” (1 Juan 5:19, ØXN; Diˈibʉ Jatanʉp [Apocalipsis] 12:9). Duˈunënë Biiblyë tnigajpxy ko kyaj yaˈixy diˈib “yä naxwiiny anaˈamp”. Per ¿nuˈunën tmëdatyë mëjää mä naxwinyëdë jäˈäy?
Diˈib anaˈamp yä Naxwiiny ets diˈib mëët tyuunmuky
Ko yajnimaytyaˈaky wiˈixë Dios mëduumbëty tnitsiptundë myëbëjkën, ta apostëlë Pablo tnimaytyaky pënën xymyëtsipˈäjtëm. Yëˈë jyënany ko ja “nmëtsipˈäjtëm, kyaj yëˈëjëty. Diˈibë ëtsäjtëm nmëmadäˈägäˈänëm, yëˈë taadë nidëgekyëtyë mëjkuˈu esë kaˈoybyë diˈibë anaˈamdëp es yajkutujktëp kubiˈits kuˈook yä naxwiiny es pënëty jam tsäjpotm diˈibë kyaj tmëmëdowdë Dios” (Éfesʉ 6:12). Pääty kyaj yëˈë nmëtsipˈäjtëmë naxwinyëdë jäˈäy, yëˈë nmëtsipˈäjtëm ja axëk anklës “diˈibë kyaj tmëmëdowdë Dios”. Tyäˈädë yëˈë xytyukniˈˈijxëm ko Mëjkuˈu kyaj yëˈëjëty ja axëkˈäjtën diˈib jaˈäjtp yä Naxwiiny. Ets ko kyaj naytyuˈuk tyuny, yëˈë mëët nyaybyudëkëdë ja anklës diˈib kyaj tmëmëdoodë Dios ets tmastuttë “ja tyuunk diˈibë Dios mooyë[dë]” jam tsäjpotm (Juudʉs 6).
Mä liibrë diˈib xyëˈäjtypy Daniel, xytyuknijäˈäjëm wiˈix desde tëëyëp nyaytyukniwijtsëdë tyäˈädë “anaˈambëtëjk” parë dyajtundë Daniel 10:2, 13).
myëjää abëtsemy nyaxwinyëdë. Mä jëmëjt 537 mä kyajnëm myinyë Kristë, tuk grupë judiyë pyëtsëëmdë Babilonia ets jyëmbijttë Jerusalén. Ja kugajpxy Daniel myëjotmaybyat ja myëguˈuktëjk ets tninuˈkxtaky tëgëk sëmään. Ta Dios tkejxy tuˈugë yˈanklës parë nëjkx tjotkujkmoˈoyë Daniel, per kyaj jam tsojk jyajty. ¿Tiko kyaj? Ja anklës ttukmëtmaytyakyë Daniel: “Yëˈë prinsipe diˈib Persia të xyˈawäˈktukyëts iˈpx tuˈuk xëë” (¿Pënë netyë tadë “prinsipe diˈib Persia”? Kyaj yëˈëjëtyë Ciro, diˈibë nety jam anaˈamp, pes yëˈë të nety kajaa dyaˈixyëtyë yˈoyjyaˈayˈäjtën mëdë Daniel ets ja nyax kyäjpn. ¿Ets waˈandaa tuˈugë naxwinyëdë jäˈäy diˈib tuump rey tˈawäˈktukët tëgëk sëmään tuˈugë anklës? Nˈokjamyajtsëm ko tuˈugë anklës dyaˈoˈky 185,000 soldäädë mä tuˈugë ux (Isaías 37:36). Päätyë ja “prinsipe” yëˈë ja kaˈoybyë diˈibë nety mëët tyuny ja Mëjkuˈu, yëˈë nety diˈib kyëˈamˈäjtypy nuˈun yˈaneˈemyë Persia. Ets ja Diosë yˈanklës nanduˈun tˈaktukmëtmaytyakyë Daniel ko jatëgok twinguwäˈägëyaˈanyë tyäˈädë kaˈoybyë ets abeky jatuˈugë kaˈoybyë, “ja prinsipe diˈib Grecia” (Daniel 10:20).
¿Ti tyäˈädë maytyaˈaky xytyukniˈˈijxëm? Ko tyäˈädë “anaˈambëtëjk” yëˈë kaˈoybyëty ets ko yëˈë myëmëdoodëbë wyintsën Satanás, ja Mëjkuˈu, ets ak të nyaytyukniwitsëdë mäbäädën yˈanaˈamdë yä Naxwiiny. Per ¿ti diˈib tyukniwinmäˈäyëp axtë tyambäät?
Nyigëxeˈeky ja diˈib anaˈamp yä Naxwiiny
Mä Biiblyë jyëjpkëjxnë, apostëlë Juan ojts tnigajpxy ko Jesus diˈib yajtijp Miguel ets tyuny arkanklës, ojts tsyiptuny mëdë Mëjkuˈu ets mëdë kyaˈoybyëty per kyaj myadaktë, ta yaˈëxkajxtë jam tsäjpotm. Per tyam xyˈaxëktuˈunëm. Apostëlë Juan jyënany: “Përoobë miitsëty diˈibë jikyˈäjttëp naxwiiny [...] mët ko ja mëjkuˈugopk të mnijënakëdë awäˈän es nyijäˈäp ko tyimpatypyë dëˈën ja tiempë” (Diˈibʉ Jatanʉp 12:9, 12).
¿Wiˈixë Mëjkuˈu dyaˈixyëtyë yˈawäˈänˈat? Pes duˈun extëm ja yajjäˈäyˈoˈkpëty tyuundëp tijaty parë ttukpëtsëmdë wyinmäˈäny. Nanduˈunë Mëjkuˈu mëdë kyaˈoybyëty, kom nyijäˈädëp ko jawaanë tiempë yˈakwëˈëmxëdë, ta net ttundë tijaty parë tˈaxëktundë jäˈäy ets dyajwindëgoytyë Naxwinyëdë. Extëm nˈokpëjtakëm, yëˈë yajtuumpy tukëˈëyë diˈibë naxwinyëdë jäˈäy myëdäjttëp, extëmë mëjatypyë negosyë parë nëgoo jäˈäy tijaty tjantsy tyukjuytyë. Ets axëëgë net wyimbëtsemy, pes ta dyajwindëgoytyë it naxwinyëdë ets ja kojy pëjtaˈaky etsë netë jäˈäy yˈaxëktunëdë (Diˈibʉ Jatanʉp 11:18; 18:11-17).
Mä jyukyˈäjttsondakyë naxwinyëdë jäˈäy axtë tyambäät, Mëjkuˈu yëˈë mëk yajtuumbyë politikë etsë relijyonk. Mä liibrë Diˈibʉ jatanʉp, jap yaˈijxkijpxyë anaˈambëtëjk extëmë axëk jëyujk, diˈib ja Mëjkuˈu të myoˈoyëty “ja myëkˈäjtën esë kyutujkën es yˈanaˈamët”. Ets nanduˈun yajnimaytyaˈaky tsoytyuˈunmëët ko ttundë axëkˈäjtën ja politikëtëjk mët ja relijyonk, duˈunxyëp extëm kyujenyˈattë (Diˈibʉ Jatanʉp 13:2; 17:1, 2). Nuˈun kujkë tiempë nyaxy, mbäät nbawinmäˈäyëm ko miyonkˈamë jäˈäy yˈooktë mët ko yajtëytyundë, yajtuumbëˈattë ets tsyiptundë mët ko wiink it wiink lugäär tsyoondë. Ko duˈun jyaˈˈatyë axëkˈäjtën, ¿yëˈëdaa ko duˈun njäˈäyˈäjtëm? ¿O yëˈëdaa ko kaˈoybyë tijaty xytyuktuˈunëm?
Biiblyë yajnidëˈkxypy yajxon pënën diˈib anaˈamëdëp ja wintsëndëjk ets ja anaˈambëtëjk. Ets oy tkatsoktë, duˈun dyajnigëxëˈëktë jyaˈayˈäjtënë extëm ja diˈib anaˈamëdëp ets nanduˈun ja wyinmäˈäny ttukpëtsëmäˈändë. ¿Nuˈunë naxwinyëdë jäˈäy tˈakmëmadäˈägäˈänyë yˈanaˈamënë Mëjkuˈu?
Xëëgugëdakëbë Mëjkuˈu
Ko Jesukristë jyukyˈajty yä Naxwiiny ojts ttuknikäjpxpetyë oˈkën ja Mëjkuˈu mëdë Lukʉs 10:18). Duˈunë Jesus dyajnigëxeˈky ja jotkujkˈäjtën diˈibë nety jamˈatäämp tsäjpotm ko jyëmbitët extëmë Miguel, ja arkanklës, ets tmëmadäˈägët ja diˈib anaˈamp yä Naxwiiny (Diˈibʉ Jatanʉp 12:7-9). Ko nˈëxpëjkëm yajxon tijaty ojts yajnaskäjpxë mä Biiblyë, ta nˈijxëm ko naa ja duˈun tyuun jyäjtë mä jëmëjt 1914 ko ja tsip tyuunë jam tsäjpotm. *
kyaˈoybyëty. Ko ja yˈëxpëjkpëty tyukmëtmaytyakëdë wiˈixë nety të tˈëxkaxtë ja kaˈoybyëty, ta Jesus jyënany: “Ëj tëts nˈixy ja mëjkuˈugopk Satanás kyaˈay tsäjwinm extëmë jëtsukën” (Ja ogäˈänë Mëjkuˈu ojts tnijawë ko tim tsojk kyutëgoyaˈany. Ets oy ja “Mëkuˈu të nyëwängëjxnëyëdë” nimayë jäˈäy, ta miyonkˈam diˈib kyaj nyaytyukwinˈëënëdë. Biiblyë yëˈë diˈib të yaˈijxwäˈkxëdë parë tnijawëdët pënën yëˈë ets tnijawëdë tijatyën ja Mëjkuˈu tsyejpy (2 Korintʉ 2:11). Apostëlë Pablo duˈun ojts tjotkujkmoˈoy ja myëguˈuktëjk: “Dios diˈibë xymyoˈoyëm ja agujkˈäjt jotkujkˈäjtën, tsojk ttaˈannakëyaˈany yëˈë Satanás mdekypyatkëˈpëty” (Romanʉs 16:20). *
Tëdën ja Mëjkuˈu xyëëgugëdäägë mä kyutëgoyaˈany. Ets pënaty jukyˈäjttëp tëyˈäjtën myëët dyajjëmbitäˈändë Naxwinyëdë extëm tuˈugë it lugäärë tsujpë mä Kristë yˈanaˈamäˈäny. Kyaj pën nyekynyayaˈoogäˈänyëty, nyekynyayˈaxëkˈixäˈänyëty ets kyaj pën ti tˈatsokäˈäny. Biiblyë jyënaˈany ko “tukëˈëyë diˈib të yˈity kyaj nyekyyajamyatsäˈäny” (Isaías 65:17). ¡Taanëmë net nˈawäˈätspëtsëmäˈänëm mä ja diˈib anaˈamp yä Naxwiiny ets agujk jotkujk nnayjawëyäˈänëm!
[Notë diˈib noky ëxˈääy]
^ parr. 19 Parë niˈigyë nnijäˈäjëm tijaty tuun jäjtë mä tadë jëmëjt, ixë liibrë ¿Ti tëyˈäjtën jantsy tukniˈijxëbë Biiblyë?, mä pajina 215-218, diˈib yajpëtsëëmdëbë Jyobaa tyestiigëty.
^ parr. 20 Tyäˈädë yˈää yˈayukë Pablo yëˈë xytyukjamyajtsëm diˈib ojts yajnaskäjpxë mä Génesis 3:15, mä ojts yajnaskäjpxë wiˈix kyutëgoyaˈany ja Mëjkuˈu.
[Letrë diˈib miimp mä pajina 9]
Mä yˈanaˈamäˈänyë Kristë, ja naxwinyëdë jäˈäy dyajjëmbitäˈändë Naxwinyëdë extëm tuˈugë it lugäärë tsujpë