“Tyam ogäˈän ngaxäˈänyëts mij es xyˈëxtäˈäyët ja jäˈäy diˈibëts ëjë nˈëxpëjkën pyadundëp.” (LUK. 5:10)

1, 2. 1) ¿Ti mayë yetyëjk tyuundë ko tmëdoodë wiˈixë Jesus kyäjpxwaˈkxy? 2) ¿Ti nnijawëyäˈänëm mä tyäˈädë artikulo?

KO Jesus ojts nyijkxy käjpxwäˈkxpë mä it naxwinyëdë diˈib Galilea, ta mëdë yˈëxpëjkpë pyajttë barkoty ets ta ojts nyëjkxtë aduˈuktuuy. Per ja mayjyaˈay ta ojts pyanëjkxëdë tekyˈam, ja nety yajpäättë “mëgoxk milë yetyëjk, es kyaj ndukpuwijtsëm ja toxytyëjk esë ënäˈkuˈungëty” (Mat. 14:21). Jatëgok, mayë jäˈäy jyantsy nyimiinë parë yˈagëdäˈägäˈändë ets tmëdooˈitäˈändë wiˈix myaytyaˈaky, ja nety wyinëˈattë “nimäjtaxk milë yetyëjk, es kyaj yajmaytsyoy ja ënäˈkuˈunk es ja toxytyëjkëty” (Mat. 15:38). Extëm nˈijxëm, mayë yetyëjk ojts tninëjkxtë Jesus ets tˈoymyëdoodë wiˈix yaˈëxpeky. Jesus nyijäˈäbë nety ko mayë jäˈäy tˈaxäjëyäˈändë ja tëyˈäjtën, pes ko ttuuny ja miläägrë parë ja yˈëxpëjkpëty tmatstët mayë äjkx, ta tˈanmääyë Simón: “Tyam ogäˈän ngaxäˈänyëts mij es xyˈëxtäˈäyët ja jäˈäy diˈibëts ëjë nˈëxpëjkën pyadundëp” (Luk. 5:10). Duˈun tˈanmääy parë tninëjkxtët ja naxwinyëdë jäˈäy, ets mä tyäˈädë mayjyaˈay pyëtsëmët mayë yetyëjk.

² Tyam, nan ta mayë yetyëjk diˈib yˈoymyëdoodëbë Diosë yˈAyuk ets nyijawëyandëp (Mat. 5:3, Traducción del Nuevo Mundo [NM]). May yˈëxpëktë, per kyaj nyekywyimbattë. ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm? Jesus kyaj tëgatsy dyaˈëxpejky ja yetyëjkëty, per tyukmëtmaytyak diˈib myëmääy myëdäjtë. Duˈun extëmë Jesus, nan oy ko tyam nbudëjkëmë yetyëjk parë twinguwäˈägëdët ja jotmay diˈib pyattëp. Min nˈokˈijxëm tëgëk peky, 1) ko tnikëjxmˈattë ja meeny sentääbë, 2) ko ttsëˈëgëdë wiˈixë jäˈäy wyinmayët ets 3) ko wyinmaytyë ko kyaj tmëmadäˈäktët.

Ko tnikëjxmˈattë ja meeny sentääbë

3, 4. 1) ¿Ti myëjotmaybyattëp mayë yetyëjk? 2) ¿Tiko näägë yetyëjk jëjpˈam tpëjtäˈäktë ja meeny sentääbë ets ja tuunk ayoˈon ets kyaj dyuˈunëtyë Diosë jyaˈa?

³ Tuˈugë yetyëjk diˈib ëxpeky mä ja Ley, tˈanmääyë Jesus: “Wintsën, nbanëjxaambyëts mij oytyim määty”. Ta Jesus yˈatsoojë: “Ëj ja Naxwinyëdë Jäˈäyëtyë Kyudënaabyë, kyajts nmëdaty ja ngukoyëts mätsë ngëbäjk nyajpoˈxët”. Biiblyë kyaj tnigajpxy pënë tyäˈädë yetyëjk ojts tpanëjkxyë Jesus. Waˈan tmëjotmaybyaty mä kyay yˈuugët ets mä myäˈä pyoˈkxët (Mat. 8:19, 20).

⁴ Mayë yetyëjk wyinmaytyë ko diˈib jëjpˈam, yëˈë ja meeny sentääbë ets ja tuunk ayoˈon ets kyaj dyuˈunëty ko tˈëxpëktëdë Biiblyë ets tmëmëdowdët. Mas tmëjpëjtäˈäktë ëxpëjkënë këjxmbë extëmë unibersidad o tuunk mä tsooxë yajmëjuytyët. Wyinmaytyë ko mas jyëjpˈamëty tpäättëdë meeny sentääbë ets kyaj dyuˈunëty ko tˈëxpëktëdë Biiblyë ets tmëwingondët mas niˈigyë Dios. Ets mbäät tjaˈoymyëdowdë Diosë yˈayuk, per yëˈë tukmastutëdëp diˈib “ijtp naxwiiny, ja mëkjäˈäyˈat, jaˈa winˈëˈën winxäjëp” (Mar. 4:18, 19). Min nˈokˈijxëm wiˈixë Jesus ojts tpudëkë ja yˈëxpëjkpëty parë ttukˈijxy ti mas jëjpˈam pyëjtäˈäktëp.

5, 6. ¿Ti pudëjkëdë Andrés, Pedro, Santiago etsë Juan parë tˈixtët diˈibë tuunk mas jëjpˈam pyëjtäˈäktëp?

⁵ Andrés mëdë myëgaˈax Simón Pedro äjkxmäjtstëp ijty, duˈun extëm ja Juan mëdë myëgaˈax  Santiago ets ja tyeety Zebedeo. Waˈan ijty ttukganarattë, pes yajnimaytyaˈaky ko tamë tyuumbëty (Mar. 1:16-20). Ko ja Andrés mëdë Juan yajtukˈixyˈäjttë Jesus, ta jyënandë ko jantsy yëˈë nety ja Mesías. Andrés ta ojts tninëjkxyë ja myëgaˈax Simón Pedro, etsë Juan nan waˈan ojts tninëjkxy ja myëgaˈax Santiago (Fwank 1:29, 35-41). Ta nyajxy ja xëë poˈo ets ojts nimäjtaxk tjamyëdattë Jesus mä ojts kyäjpxwaˈkxy Galilea, Judea ets Samaria, per ta tnijëmbijttë ja tyuunk mä yˈäjkxmatstë. Oyë nety tjatsojkënyëˈattë ja Diosë jyaˈa, kyaj nety jëjpˈam tpëjtäˈäktë.

⁶ Ko tiempë nyajxy, ta Jesus tˈanmääyë Pedro mëdë Andrés ets pyanëjkxëdët parë tˈëxtäˈäytyët “may ja jäˈäyëty”. ¿Ti tyuundë? “Netyë tnikaktë ja yˈäjkxmäjtsn es tpanëjxtë Jesus.” Santiago mëdë Juan “nan jamyë tnikaktë ja byarkë es ja tyeety. Ta tpanëjxtë ja Jesus” (Mat. 4:18-22). ¿Ti pudëjkëdë tyäˈädë yetyëjkëty parë yëˈëyë ojts ttuunëdë ja Diosë tyuunk? ¿Waˈandaa kyaj yajxon tniwinmäˈäyëdë? Kyaj. Pes të nety mëdë Jesus yˈokjëdijtpëdë ets të nety tˈixtë wiˈix yaˈëxpeky, wiˈix ttunyë miläägrë, wiˈix tnitsiptuny ja tëyˈäjtën ets wiˈix ja jäˈäy tˈaxäjëdë Diosë yˈayuk. Pääty ja myëbëjkënë dyajkëktëjkëdë mä Jyobaa ets ttukˈijxpajttë.

7. ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm pënaty nyaˈëxpëjkëm parë ttukˈijxpattëdë Jyobaa?

⁷ Extëmë Jesus dyajkyë ijxpajtën, ¿wiˈix mbäät nbudëjkëm pënaty nyaˈëxpëjkëm parë ttukˈijxpattëdë Jyobaa? (Pro. 3:5, 6.) Tuk peky, yëˈë ko ndukniˈˈijxëm ko Jyobaa wyandakypy xykyunuˈkxäˈänëm pën jëjpˈam nbëjtakëmë tyuunk (käjpxë Malaquías 3:10 etsë Matewʉ 6:33). Oy ko ndukˈijxëm mä Biiblyë wiˈixë Jyobaa xëmë tkuentˈatyë kyäjpn, per mas tsyobääty wiˈix ja ijxpajtënë nmoˈoyëm. Ko ndukmëtmaytyakëm wiˈixë Jyobaa xykyuentˈäjtëm, mbäät pyudëkëdë ets ttukˈijxpattëdë Jyobaa. Nan oy ko ndukmëtmaytyakëmë eksperiensyë diˈib miimp mä ëxpëjkpajn. *

8. 1) ¿Tiko jyëjpˈamëty ets pënaty yˈëxpëjktëbë Biiblyë tjawëdët ets tˈixët ko oyjyaˈayë Jyobaa? 2) ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm pënaty nyaˈëxpëjkëm parë këˈëm tˈixtët ko oyjyaˈayë Jyobaa?

⁸ Per kyaj mbäät dyajkëktëkë myëbëjkën pën jeˈeyë tkajpxy o tmëdoy wiˈixë jäˈäy kyunuˈkxëdë Jyobaa, tsojkëbë duˈun ets këˈëm tˈixët wiˈixë Jyobaa yˈoyjyaˈayëty. Salmo 34:8 jyënaˈany: “Jawëdë ets ixtë ko oyjyaˈayë Jyobaa; jotkujkë tadë yetyëjk diˈib yëˈë aˈoˈkëp”. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë tˈixët ja diˈib nyaˈëxpëjkëm ko oyjyaˈayë Jyobaa? Nˈokpëjtakëm ko kyaj ti myeeny syentääbë, ets nan myastuˈudaampy tuˈugë bisyë extëm ko myeeny nyiguyaty, ko jyuˈuky o ko yˈuuky. Ja net mä tsyekyëty ets ndukniˈˈijxëm nyuˈkxtäˈägët parë tˈamdowëdë mëjää ets tjëjpkudijët ja diˈib mëmadäˈäganëp. Duˈuntsoo nbudëjkëm parë këˈëm tˈixët wiˈixë Jyobaa yˈoyjyaˈayëty (Pro. 23:20, 21; 2 Kor. 7:1; 1 Tim. 6:10). Nan oy ko nbudëjkëm parë tpëjtäˈägët jëjpˈamë Diosë tyuunk, extëm tˈëxpëkëdë Biiblyë tuˈuk tuˈugë sëmään, tˈëxpëkët tijaty naxäämp mä naymyujkën ets nyëjkxët xëmë. Duˈuntsoo ko këˈëm tˈixët wiˈixë Jyobaa kyunuˈkxyëty, ta kyëktëkët ja myëbëjkën.

 Ko ttsëˈëgët wiˈixë jäˈäy wyinmayët

9, 10. 1) ¿Tiko Nicodemo etsë José diˈib tsoˈomp Arimatea kyaj pën ttuknijäˈäjë ko tpanëjkxtë Jesus? 2) ¿Tiko näägë yetyëjk kyaj aduˈuk tpëjtäˈäktë wyinmäˈäny ets tpanëjkxtëdë Kristë?

⁹ Mayë yetyëjk kyaj tpëjtäˈäktë aduˈugë wyinmäˈäny parë tpanëjkxtëdë Kristë mët ko tmëmay tmëdäjtë wiˈixë jäˈäy wyinmayët. Extëm ja Nicodemo ets ja José diˈib tsoˈomp Arimatea, kyaj pën ttuknijawëyandë ko tpanëjkxtë Kristë mët ko ttsëˈkëdë wiˈix ja judiyëtëjk jyënäˈändët o ko ti ttundët (Fwank 3:1, 2; 19:38). Ets mbäät njaygyujkëm tiko nety tsyëˈëgëdë, pes ja wintsëndëjk mëkë nety tjantsy axëkˈixtë Jesus axtë yˈëxkajxtëp mä ja sinagoogë pënaty myëbëjktëp (Fwank 9:22).

¹⁰ Nanduˈun tyam jyaty mä näägë lugäär. Ko tuˈugë yetyëjk tnijawëyaˈanyë Dios, relijyonk o tˈëxpëkäˈänyë Biiblyë, ta pënaty mëët tyundë, myëtnaymyaayëbë o jyiiky myëguˈuk yˈanëˈëmxëdë wixaty. Ets mä wiinkpë lugäär, axtë mbäät jyotmaybyaaty ko jyënäˈänët dyajtëgatsäˈänëdë ryelijyonk. Ets pën tuˈugë yetyëjk jam tyuny mä soldäädëtëjk, mä politikë o mä ja nax käjpn, mbäät mas niˈigyë tsyiptakxëty. Extëm nˈokpëjtakëm, tuˈugë yetyëjk diˈib Alemania jyënaˈany: “Diˈib miitsëty maytyaktëp mä Biiblyë jantsy tëyˈäjtën, per pën tyam näjxpëts Testiigë, bom të nety tnijäˈäjëtyaˈay niˈamukë jäˈäy. ¿Wiˈix wyinmayët pënatyëts mëët ndundë, nmëdëjkpäˈäjëts, ets pënatyëts xyˈixyˈäjtp mëdëtsë familyë? Kyajts nmëmadäˈägët”.

11. ¿Wiˈix kontiempë Jesus tpudëjkë ja yˈëxpëjkpëty parë kyaj jäˈäy ttsëˈëgët?

¹¹ Ja Jesusë yˈëxpëjkpëty ojts dyaˈixëdë jotmëkˈäjtën, per näˈäty ojts ttsëˈëgëdë wiˈix ja jäˈäy wyinmaytyët (Mar. 14:50, 66-72). ¿Wiˈixë Jesus tpudëjkë ja yˈëxpëjkpëty parë wyimbattët oyë jäˈäy yˈaxëkˈixëdët? Ko tˈanmääy kontiempë wiˈixë nety jyatäˈändë. Tim jawyiin tˈanmääytyë: “[Jotkujk] miitsëty ko jäˈäyëty mgaˈoyˈixëdë, mgaˈoyˈaxäjëdë, myaˈˈaxëkˈixtë es jyënäˈändë wiˈixaty mët miitsëty jaˈa kots miits xypyanëjxtëp, ëj, ja Naxwinyëdë Jäˈäyëtyë Kyudënaabyë” (Luk. 6:22). Duˈunë Jesus ttukˈawäˈänë ja yˈëxpëjkpëty ko yaˈˈaxëkˈixandëp ko pyanëjkxëdë. Per nan yˈanmääytyë ko Dios pudëkëyanëdëp ets mëjämoˈoyanëdëp pën yˈamdoodëp (Luk. 12:4-12). Jesus nan ojts tˈanëëmë pënaty yˈoymyëdoodë ja Diosë yˈayuk ets tyuˈukmuktët mët ja yˈëxpëjkpëty ets nyaymyaaybyëkëdët mëët (Mar. 10:29, 30).

12. ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm pënaty nyaˈëxpëjkëm parë kyaj ttsëˈëgëdë jäˈäy?

¹² Ëtsäjtëm nan mbäät nbudëjkëm pënaty nyaˈëxpëjkëm parë kyaj naxwinyëdë jäˈäy ttsëˈëgët. Tuk peky, mbäät nbudëjkëm ko nˈanmäˈäyëm tijaty mbäät ttuny ko jäˈäy nyibëdëˈëgëdët (Fwank 15:19). Mbäät ndukniˈˈijxëm wiˈix tˈatsoojëmbitët mëdë Biiblyë ko pën ti yajtëwëdët, extëm pënaty mëët tyundë. Nan mbäät mëët naymyaˈaybyëjkëm ets ndukˈixyˈäjtëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mä naymyujkën. Mbäät ndukˈixyˈäjtëm extëm pënatyë duˈumbë jotmay myëdäjttëp.  Nan mbäät nˈanmäˈäyëm ets xëmë nyuˈkxtäˈägët amumduˈukjot. Duˈuntsoo tmëwingonëdë Jyobaa ets tˈaˈoogët ets tˈixët extëm tuˈugë mëj kaats (käjpxë Salmo 94:21-23 etsë Santya̱ˈa̱gʉ 4:8).

Ko wyinmaytyët ko kyaj tmëmadäˈäktët

13. ¿Tiko näägë yetyëjk kyaj wyimbattë?

¹³ Taaˈäjtpë yetyëjk diˈib winmääytyëp ko kyaj mbäät wyimbety mët ko wyinmay ko kyaj oy lyetrë kajpxy, ko kyaj tjaty tnimaytyäˈägët o ko wyintsoytyuˈunëty. Nääk nan kyaj oy nyayjawëdë ko tnimaytyäˈäktët mayjyaˈay wyinduuy tijaty myëbejkypy. Mbäät nanduˈun tsip tjawë yˈëxpëkët, kyomentaratët o tnimaytyäˈägëdë myëbëjkën. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm jyënaˈany: “Kojëts nmutskˈäjty, pojënëts njantsy nyijkxy jäˈäy tyëjkˈagëˈëy, tajëts naybyëjtaˈagyëty extëmxyëpts nbeny ja timbrë, ets tajëtsë net njëwaˈaky jantsy oytyaˈagyë parëts kyaj pën xyˈixët, ets tim päˈämbajtpëts ijty kojëts nwinmay nëjkxët tëjkm dëjkëm”.

14. ¿Tiko ja Jesusë yˈëxpëjkpëty kyaj ojts dyaˈˈagëdäˈäktë ja mixy diˈib myëdäjtypyë kaˈoybyë?

¹⁴ Nˈokwinmäˈäyëm wiˈix ja Jesusë yˈëxpëjkpëty ojts nyayjawëdë ko kyaj ojts dyaˈˈagëdäˈäktë ja mixy diˈibë nety myëdäjtypyë kaˈoybyë. Ja uˈunkteety ta ojts tninëjkxyë Jesus ets tˈanmääy: “Paˈˈayowëts ja nˈuˈunk, extëm dyajnaxy ja ayoˈon ko myoˈoty. Kanäkˈok jyëngujëbipy es kanäkˈok nyëgujëbipy. Tyääts të njayajminy mä yëˈë mˈëxpëjkpëty, per kyaj të tmëmadäˈäktë dyaˈˈagëdäˈägët”. Jesus ta tkajxpëtseemy ja kaˈoybyë ets ta dyaˈˈagëdaky ja mixy. Ok, ta ja yˈëxpëjkpëty yajtëëwëdë: “¿Tikots ëëtsëty të ngamëmadäˈäktë nyajpëtsëmëdëts ja kaˈoybyë?”. Ta Jesus yˈatsooy: “Kooxyëp miits xymyëdattë waandiˈknë yëˈë mmëbëjkënëty. Tëyˈäjtën nˈanëëmëdë kooxyëp xymyëdattë ja mëbëjkën, oy dëˈënën jeˈeyë extëmë mortas päjk, mˈanmaapxyëp miitsëty tyäˈädë kopk: Jëgaˈak yää es nëjx wiinktsoo, es jëgakpxyëp. Nitii diˈibë kyaj mˈoˈoyxyëdët ko xymyëdattë ja mëbëjkën” (Mat. 17:14-20). Pääty, jëjpˈam ets nmëbëjkëmë Jyobaa parë nmëmadakëm diˈib duˈun nˈijxëm extëmë tun kopk. Per pën këˈëm winmäˈäny tijaty ndunäˈänëm, kyaj nëjkx ndukˈoybyëtsëˈëmëm ets ta nëjkx nwinmäˈäyëm ko kyaj mbäät nmëduˈunëmë Jyobaa.

15, 16. ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm pënaty nyaˈëxpëjkëm ko wyinmaytyët ko kyaj tmëmadäˈägäˈändë Diosë tyuunk?

¹⁵ Tuk peky wiˈix mbäät nbudëjkëm ja diˈib nyaˈëxpëjkëm, yëˈë ko nˈanmäˈäyëm ets ttukˈijxpatëdë Jyobaa ets kyaj ja madakënë diˈib myëdäjtypy. Duˈunë apostëlë Pedro ojts dyakyë käjpxwijën: “Yuunk naxypyëdë Dios wyindum, es dëˈën jäˈtëp ja tiempë mä Dios myaˈitäˈänëdë mëj. Tukëdëkë tëgekyë Dios diˈibë mjotmayˈajtypy” (1 Peed. 5:6, 7). Pääty, tsojkëp ndukniˈˈijxëm ets ttsokëdë Jyobaa ets tnasˈixët parë nyëˈëmoˈoy tyuˈumoˈoyëdët. Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko jëjpˈam ets dyajtsobäädët tijaty jyajtypy mä Biiblyë ets dyaˈixëdët ja jäˈäyˈäjtën diˈib yajkypyë Diosë myëjää (Gál. 5:22, 23, NM). Nan jëjpˈam ets xëmë nyuˈkxtäˈägët (Fili. 4:6, 7). Tˈamdowëdë Jyobaa ja jotmëkˈäjtën ets ja jot mëjää parë ttunët tijaty tsyejpy (käjpxë 2 Timotee 1:7, 8).

¹⁶ Näägë yetyëjk tsojkëp ets niˈigyë tjatët lyetrë käjpxët o kyäjpxët mayjyaˈay wyinduuy. Ta diˈib winmääytyëp ko kyaj nyitëkëdë Dios mëdundët mët ko ttuundë axëkˈäjtën mä nety tkanijawëdë tëyˈäjtën. Per oy diˈibë jotmay tmëdatët, mbäät nbudëjkëm ko  nyaˈijxëmë tsojkën etsë maˈkxtujkën. Jesus jyënany: “Kyaj tsyekyëty ja kutsooy mä yëˈë diˈibë oyˈäjt mëkˈäjttëp, jaayë dëˈën mä yëˈë pumäˈäy jyaˈayëty” (Mat. 9:12).

Nˈokpudëjkëm mayë yetyëjk mä ngäjpxwäˈkxëm

17, 18. 1) ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm mayë yetyëjk mä ngäjpxwäˈkxëm? 2) ¿Ti nnijawëyäˈänëm mä ja tuˈukpë artikulo?

¹⁷ Biiblyë yëˈë diˈib mbäät pyudëkëtyë jäˈäy parë yˈitët jotkujk, pääty nˈokpudëjkëm mayë yetyëjk parë tˈaxäjëdë tëyˈäjtën (2 Tim. 3:16, 17). ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm mayë yetyëjk mä ngäjpxwäˈkxëm? Ko ninëjkxëm näˈä yajpäättë, extëm ko kyootsënë, sääbëdë tsuu o domingë tsuu o ko kyanëjkxtët tuumbë. Ets ko ngäjpxwäˈkxëm, oy ko nmëguˈukˈäjtëmë yetyëjkpë dyajtëwët pën yajpatp ja diˈib nyigëbäjkˈäjtypyë familyë. Nan oy ko nˈijxëm pën mbäät nmëtmaytyakëmë yetyëjk diˈib nbatëm oytyimmääjëty. Nan oy ko nmëtmaytyakëmë nmëguˈukˈäjtëmë nyaˈay diˈib kyaj yˈëxpeky.

¹⁸ Nˈokmëtmaytyakëm niˈamukë jäˈäy, pes mbäät nbatëm diˈib myëdowaambyë tëyˈäjtën, ets nˈokpudëjkëm maˈkxtujkën myëët niˈamukë pënaty tsyojkënyëˈäjttëp. Per ¿wiˈix mbäät nbudëjkëmë yetyëjk diˈib të nyëbajnë ets jatunandëp mä naymyujkën? Yëˈë nnijawëyäˈänëm mä ja tuˈukpë artikulo.

[Notë diˈib noky ëxˈääy]

¿Wiˈix nˈatsoˈojëmbijtëm?

• ¿Wiˈix mbäät yajpudëkë yetyëjk parë jëjpˈam tpëjtäˈägëdë Diosë jyaˈa?

• ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm ja diˈib nyaˈëxpëjkëm parë kyaj ttsëˈëgët wiˈixë jäˈäy wyinmayët?

• ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm pënaty winmääytyëp ko kyaj tmëmadäˈäktëdë Diosë tyuunk?

[Yajtëˈëwën]

[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 25]

¿Nˈëxtäˈäyëmë winmäˈäny parë nmëtmaytyakëmë yetyëjk?

[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 26]

¿Wiˈix mbäät kontiempë nbudëjkëm ja diˈib nyaˈëxpëjkëm ko jäˈäy yˈaxëkˈixëdët?