“Oytyim tiity diˈibë mduundëp, tundë yajxon xondaˈakyˈää xondaˈakyjyot, extëm xymyëdundë Nintsënˈäjtëm [Jyobaa].” (KOL. 3:23)

1-3. 1) ¿Jëjpˈam etsë Jyobaa nmoˈoyëmë wintsëˈkën oyë Jesus ojts xyjakuˈoˈkëm? Nimaytyäˈäk. 2) ¿Ti tsojkëp nˈijxëm ko Jyobaa nmoˈoyëmë wintsëˈkën?

JYOBAA ojts ttuknijawë kyäjpn mä primer siiglë ko ja Jesusë wyintsëˈkën yëˈë yajjëjptëgooy ja Ley diˈibë Moisés yajmooy (Kol. 2:13, 14). Pääty kyaj nety nyekyjëjpˈamëty ets ja judiyëtëjk ttukwintsëˈëgëdë Jyobaa ja jëyujk animal o tijaty yaˈijt yajwindëëdëp, pes kyaj nety nyekytsyobääty. Ja Ley të nety tyuny “extëmë uˈunkˈijxpë” ets të dyajjäˈty ja judiyëtëjk mä Kristë (Gal. 3:24).

² Perë tyäˈädë kyaj yëˈë tˈandijy etsë Dios mëduumbë kyaj tnekyyakëdë wintsëˈkën. Pesë apostëlë Pedro jyënany ko “Dios yˈaxäjëp yëˈë nˈawdäjtënˈäjtëm extëmë wintsëˈkën diˈibë yëˈë tsyejpy” mët yëˈëgyëjxmë Jesukristë (1 Peed. 2:5). Etsë Pablo nan jënan ko tijaty nduˈunëm mä jukyˈäjtën, duˈun nyaxy extëmë “wintsëˈkën” diˈib nmoˈoyëmë Dios (Rom. 12:1).

³ Ko Jyobaa nmoˈoyëm tijaty ets ko nbëjtakëm jëjpˈamë tyuunk, ta nyäjkëm ja wintsëˈkën. Per ¿wiˈix mbäät nˈijtëm seguurë pën kyupejkypy tijaty ndukwintsëˈkëm? Ko njamyajtsëm wiˈix tˈanmääy ja israelitëty ets myoˈoyëdët ja wintsëˈkën.

TUˈUK TUˈUGË XËË NYÄJKËM JA WINTSËˈKËN

4. ¿Ti tsojkëp njamyajtsëm mä ja tuunk ayoˈon diˈib nmëxënäjxëm?

⁴ Mä tuunk ayoˈon diˈib nmëxënäjxëm, mbäät nmoˈoyëmë wintsëˈkënë Jyobaa. Mbäät nwinmäˈäyëm ko kyaj Dios ttuungëty extëm ko nduˈunëm jënoty tëgoty, nëjkxëm eskuelë, tuumbë o juuy këbajtpë. Per pën të ngëyäjkëmë jukyˈäjtënë mä Jyobaa o apenënëm ngëyakäˈänëm, tsojkëp nyaˈijtëm winmäˈänyoty ko tijaty nduˈunëm tuˈuk tuˈugë xëë, mbäät xyaˈijtëm  oy mëdë Jyobaa o mbäät kyaj. 24 oorë ndestiigëˈäjtëm ets tsojkëp nyajtuˈunëm mä jukyˈäjtën extëmë Biiblyë xykyäjpxwijëm. Pablo jyënany: “Oytyim tiity diˈibë mduundëp, tundë yajxon xondaˈakyˈää xondaˈakyjyot, extëm xymyëdundë Nintsënˈäjtëm [Jyobaa] es kyaj extëm xymyëdundë jäˈäy” (käjpxë Kolosʉ 3:18-24).

5, 6. ¿Tiko mbäät nmëjotmaybyatëm mä wiˈix nnaywyit nnayxyojxëm ets wiˈix njäˈäyˈäjtëm?

⁵ Mä tuunk ayoˈon diˈib nduˈunëm tuˈuk tuˈugë xëë, kyaj Dios ttuungëty. Perë Pablo xyˈanmäˈäyëm ets nduˈunëm xondaˈakyˈää xondaˈakyjyot extëm nmëduˈunëmë Jyobaa. Tyäˈädë yëˈë mbäät xyajwinmäˈäyëm mä tijaty nduˈunëm. Pääty oy ko nnayajtëˈëwëm: “¿Oyëts xëmë nyaˈixyëtyë njäˈäyˈäjtën ets oyëts nbëjtaˈagyë nwit nxox? ¿O tsoytyuumbëts näˈäty naynyigäjpxëdët ko Testiigëts mët ko tëgatsyëtsë nwit nxox nbëjtaˈaky o mët ko tëgatsyëts njäˈäyˈaty?”. ¡Jantsy ayoˈon ko pën duˈun jyatët! Pesë Dios mëduumbëty ninäˈä axëëk tkayajwëˈëmäˈänyë Diosë xyëë (Isa. 43:10; 2 Kor. 6:3, 4, 9).

⁶ Mä jukyˈäjtën nan mbäät nyaˈijxëm ko nduˈunëm tijaty extëmxyëp nmëduˈunëmë Jyobaa. Ets yëˈë diˈib nnijawëyäˈänëm. Mientrës nˈijxëm, oy ko njamyajtsëm ko yëˈë yˈamdoo ja israelitëty ets tyukwintsëˈëgëdët ja mas oybyë diˈib myëdäjttëp (Éxo. 23:19).

EXTËM NJUKYˈÄJTËM NYÄJKËM JA WINTSËˈKËN

7. ¿Ti yˈandijpy ko të ngëyäjkëmë jukyˈäjtën mä Jyobaa?

⁷ Nitii duˈun kyaˈoyëty extëm ko ojts xykyëyakyë mjukyˈäjtën mä Jyobaa ets xymyooytyaay tukëˈëyë. Ojts xyˈanëëmë ko yëˈë jëjpˈam mbëjtäˈägaampy oy ti jotmay xypyäädët (käjpxë Ebreeʉsʉty 10:7). Nan të xyˈixy ko oy wyimbëtsemy ko jawyiin xypyayoˈoy wiˈixë Jyobaa wyinmay mä ja jotmay diˈib mmëdäjtypy ets ta net xytyuny extëm yëˈë ttseky (Isa. 48:17, 18). Nan jotkujk ets wäˈäts nyajpatëm mët ko yëˈë nyajnigëxëˈkëmë jyaˈayˈäjtënë Jyobaa diˈib xytyukniˈˈijxëm (Lev. 11:44; 1 Tim. 1:11, Traducción del Nuevo Mundo).

8. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm ko Jyobaa wäˈäts dyajnäjxy ja wintsëˈkënë diˈib ja israelitëty mooyëdë?

⁸ Jyobaa wäˈäts ijty dyajnäjxy ja wintsëˈkën diˈib ja israelitëty mooyëdëp (Lev. 6:25; 7:1). Mä ayuk ebreo “wäˈäts”, yëˈë yˈandijpy tijaty abeky të yajpëjtaˈaky parë Dios. Pääty, pën ntsojkëm etsë Dios tkupëkëdë wintsëˈkën diˈib nmoˈoyëm, kyaj mbäät yˈaxëëgë mët tijaty ijtp yä naxwiiny. Ets nan kyaj mbäät ntsojkëm diˈibë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy (käjpxë 1 Fwank 2:15-17). Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy njëjpkudijëm  tijaty mbäät axëëk xyajwëˈëmëm Dios windum (Isa. 2:4; Diˈibʉ Jat. 18:4). Nan kyaj yˈoyëtyë wiin nyajtuˈunëm parë ttukxondäˈägët diˈib kyaj wyäˈätsëty o diˈib axëëk, ets nan kyaj nasˈijxëm ets mä jot winmäˈäny nyajmiˈin nyajxëjpëmë axëkˈäjtën (Kol. 3:5, 6).

9. ¿Tiko jyëjpˈamëty etsë wiink jäˈäy ndukmëduˈunëmë oybyë?

⁹ Pablo yˈanmääy ja Dios mëduumbëty: “Kyaj xyjaˈaytyëgoytyët es xytyundët diˈibë oy esë jäˈäy xypyudëkëdët mëët diˈibë mmëdäjttëp. Ko dëˈën xytyundët, Diosë dëˈën mwintsëˈkëdëp, es yëˈë dëˈën yˈoyjäˈäp” (Ebre. 13:16). Jyobaa duˈun dyajnaxy extëmë wintsëˈkën ko nduˈunëm tijaty xytyukˈanaˈamëm o ko nbudëjkëmë wiink jäˈäy. Ko ntsojkëmë nmëguˈukˈäjtëm, ta nyajnigëxëˈkëm ko yëˈë njantsy pyanëjkxëmë Jesus (Fwank 13:34, 35; Kol. 1:10).

NYÄJKËMË WINTSËˈKËN KO NˈAWDÄJTËMË DIOS

10, 11. ¿Wiˈixë Jyobaa tˈixy ko ngäjpxwäˈkxëm ets ko nˈawdäjtëm, ets tixyëbë net mbäät nduˈunëm?

¹⁰ Tuk peky wiˈix mbäät nduˈunëmë oybyë, yëˈë ko nimaytyakëm tijaty nmëbëjkëm. ¿Nmëtmaytyakëmë jäˈäy oy mä nyajpatëm? Pablo jyënany ko yëˈë nety nyäjkëm “ja nwintsëˈkënˈäjtëm” ko nimaytyakëmë Diosë xyëë “mët ja nˈääˈäjtëm” (Ebre. 13:15; Ose. 14:2). Tyäˈädë mbäät xyajwinmäˈäyëm nuˈun ja tiempë nyajtuˈunëm mä ngäjpxwäˈkxëm ja oybyë ayuk ets wiˈix mbäät mas oy nduˈunëm. Tijaty näjxp mä Yajniˈëxpëkë wiˈix ngäjpxwäˈkxëm, yëˈë xypyudëjkëm parë oy nduˈunëmë tyäˈädë tuunk. Per oy ngäjpxwäˈkxëm tëjkm dëjkm ets oymyääjëty, nˈokjamyajtsëm ko yëˈë nyäjkëm “ja nwintsëˈkënˈäjtëm”, pääty jyëjpˈamëty oy nduˈunëmë tyäˈädë tuunk. Ets oy wiˈixëm nyaˈijx nyajpatëm niduˈuk niduˈuk, mbäät nyajnigëxëˈkëm ko nmëjjäˈäwëm tijatyë Dios jyaˈäjtypy ko nyajtuˈunëm kajaa xëë tiempë mä Diosë tyuunk.

¹¹ Tyamë Dios mëduumbë jyuˈttëbë tiempë parë sëmään sëmään Diosˈawdattë mä jyëën tyëjk ets mä naymyujkën. Pes duˈunë Jyobaa dyajnigutukë. Yëˈë kyaj tnekynyiˈanaˈamë parë nboˈkxëmë sääbëdë xëë o nëjkxëm Jerusalén xëˈäjtpë jëmëjt jëmëjt. Per extëm ijty ja israelitëty Dios mëdundë, kijpxyëp extëm tyam nmëduˈunëmë Dios. Yëˈë yˈawijxypy ets nmäjtsˈyuˈungëm waanë ja tuunk parë nˈëxpëjkëmë Biiblyë, nuˈkxtakëm ets  nëjkxëm mä naymyujkën. Nan yˈawijxypy ets pënaty nyigëbäjkˈäjttëbë fyamilyë Diosˈawdattët mëdë yˈuˈunk yˈënäˈk (1 Tes. 5:17; Ebre. 10:24, 25). Pääty oy ko niˈamukë nnayajtëˈëwëm: “¿Mbäädëts mas oy nduny tijatyëtsë Dios xyˈamdoop?”.

12. 1) ¿Ti nmoˈoyëmë Jyobaa diˈib näjxp extëm ja päˈäkxuˈkpë diˈib ijty yajnoˈkp? 2) ¿Wiˈixë net mbäät nuˈkxtakëm ko duˈun nnijäˈäjëm?

¹² Rey David duˈun tkuyˈëëyë Jyobaa: “Waˈanëtsë nuˈkxtakën tˈity extëmë päˈäkxuˈkpë diˈib yajnoˈkp mwindum” (Sal. 141:2). Oy ko nwinmäˈäyëm pën janäämëtyë Dios nmëgäjpxëm ets wiˈix nˈanmäˈäyëm. Mä Diˈibʉ Jatanʉp jyënaˈany ko Jyobaa duˈun tˈaxäjë ja “jyaˈayëtyë kyäjxtakën [o nyuˈkxtakën]” extëm ja päˈäkxuˈkpë diˈib yajnoˈkp ets jantsy päˈäk jyaˈty mä yëˈë (Diˈibʉ Jat. 5:8). Nˈokjamyajtsëm ko Jyobaa yˈanmääy ja israelitëty wiˈix yajxon tˈoytyundët ja päˈäkxuˈkpë diˈib nyoˈktëp jabom jabom mä ja altaar. Ets kyaj ijty tkupeky ko tkayaˈoyëdë extëm yëˈë tniˈanaˈamë (Éxo. 30:34-37; Lev. 10:1, 2). ¿Ti tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm? Pën ntsojkëm etsë Jyobaa tkupëkët ko nmënuˈkxtakëm, tsojkëp nmëgäjpxëm extëm yëˈë ttseky.

NˈOKˈYÄJKËM ETS NˈAXÄJËM

13, 14. 1) ¿Wiˈixë Pablo pyudëjkë Epafrodito ets ja Dios mëduumbëty diˈib Filipos, ets wiˈix tˈijxy? 2) ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Epafrodito ets ja Dios mëduumbëty diˈib Filipos?

¹³ Ko meeny sentääbë nyäjkëm parë yajtunyë Diosë tyuunk abëtsemy nyaxwinyëdë duˈun nyaxy extëmë wintsëˈkën, oy nyäjkëm waanë o mëjwiin kajaa (Mar. 12:41-44). Mä primer siiglë, ja Dios mëduumbëty diˈib Filipos ojts tkaxtë Epafrodito jam Roma parë nëjkxë Pablo tkuentˈaty ets tmoˈoyët ja naybyudëkë diˈibë nety ja naymyujkën të dyajmuky. Të nety duˈun yˈokˈoyjyaˈaytyakpëdë mëdë Pablo. Yëˈë nety tsyojktëp etsë Pablo mas niˈigyë tmëdunëdë Dios ets kyaj tmëmay tmëdäjëdë meeny sentääbë. ¿Wiˈixë Pablo tˈijxy ja naybyudëkë? Duˈun “extëmë päˈäk xuˈkpë diˈibë yajtukwintsëˈkëp ja Dios, diˈibë kyupejkypy es tˈoyjawë” (käjpxë Filipʉs 4:15-19). Pablo jyantsy myëjjäˈäwë ko yˈoyjyaˈaytyaktë ja Dios mëduumbë, ets nanduˈunë Jyobaa.

¹⁴ Tyam, nan myëjjäˈäwëbë Jyobaa ko nyäjkëmë meeny sentääbë parë yajtunyë tyuunk abëtsemy nyaxwinyëdë. Ets wyandakypy ko pën nbëjtakëm jëjpˈamë tyuunk, xëmë xymyoˈoyäˈänëm tijaty xytyëgoyˈäjtxëm ets nan xypyudëkëyäˈänëm parë oy mëët nˈijtëm (Mat. 6:33; Luk. 6:38).

YAˈIXËDË KO MMËJJÄˈÄWËP

15. ¿Tijatyë Jyobaa të mdukmëdunyëty ets yëˈë diˈib mmëjjäˈäwëp?

¹⁵ Mëjwiin kajaa nmënuˈkxyˈäjtëmë Jyobaa mä tukëˈëyë tijaty të xytyukmëduˈunëm. ¿Këdii oyxyëp ko nmoˈoyëmë dyoskujuyëm tuˈuk tuˈugë xëë mët ko xyajjukyˈäjtëm? Yëˈë xymyoˈoytyaˈayëm tukëˈëyë: käˈäy ukën, wit xox, jëën tëjk ets axtë poj diˈib xyajjukyˈäjtëm. Nan xytyuknijäˈäjëm ja tëyˈäjtënë parë nmëdäjtëmë mëbëjkën ets nˈawijx njëjpˈijxëm ja jotkujkˈäjtën. Ko nwinmäˈäyëm pënën Jyobaa ets nuˈunën tijaty të xytyukmëduˈunëm, ta nˈawdäjtëm ets nimaytyakëmë xyëë (käjpxë Diˈibʉ Jatanʉp 4:11).

16. ¿Wiˈix mbäät nmëjjäˈäwëm ko Jesukristë të xyjuˈuybyëtsëˈëmëm?

¹⁶ Mä ja tuˈukpë artikulo ojts nˈijxëm ko diˈibë Jyobaa të xynyamoˈoyëm, yëˈë ko Jesus të xyjuˈuybyëtsëˈëmëm. ¡Jyobaa mëjwiin kajaa dyaˈijxë ko xytsyojkëm! (1 Fwank 4:10.) ¿Wiˈixë net nyajjëmbijtëm? Pablo jyënaˈany: “Yëˈë Jesukristë  tsyojkën xytyukmëdijëpts. Mët ko nmëdäjtypyëts ja tëyˈäjtën ko yëˈë yˈeˈky mët yëˈëgyëjxm nidëgekyë jäˈäy, [...] Jesukristë yˈeˈky mët yëˈëgyëjxm ja jäˈäyëty nidëgekyë, es dëˈën kyaj nnakyjyikyˈäjtëm extëmë ngëˈëm winmäˈänyˈäjtëm, jaˈa dëˈën extëm ttseky ja Jesukristë diˈibë oj xykyuˈoˈkëm es oj jyikypyeky mët ëtsäjtëmgyëjxm” (2 Kor. 5:14, 15). Duˈunë apostëlë Pablo xytyukˈijxëm ko pën nmëjjäˈäwëmë Diosë yˈoyjyaˈayˈäjtën, ta nyajtuˈunëm ja jukyˈäjtën parë nmëjkumäˈäyëm mëdë yˈUˈunk. ¿Wiˈixtsoo? Ko nmëmëdoˈojëm ets ko ndukxondakëm ja tuunk mä ngäjpxwäˈkxëm ets mä nyaˈëxpëjkëmë jäˈäy (1 Tim. 2:3, 4; 1 Fwank 5:3).

17, 18. ¿Wiˈix mayë nmëguˈukˈäjtëm tmoˈoytyë wintsëˈkënë Jyobaa ko tnimaytyäˈäktë? Nigäjpx tuˈugë ijxpajtën.

¹⁷ Mbäädë Jyobaa mas niˈigyë nmoˈoyëmë wintsëˈkën ko nigäjpx nimaytyakëm. Mayë nmëguˈukˈäjtëm ko tpawinmaytyë tijatyë Jyobaa tukmëduunëdëp, ta ttukniwitsëdë tiempë parë mas niˈigyë kyäjpxwäˈkxtë ets parë ttundë tijatyë Dios jyaˈäjtypy. Nääk tyundë prekusoor ausilyaar tuk poˈo o kanäk poˈo tuˈukpë jëmëjt ets ta diˈib tuundëjkëdëp prekusoor regulaar. Nan ta diˈib tuundëp mä yajkojˈyë tëjk diˈib tuump parë Diosë jyaˈa. Ko duˈun tyundë, ta dyajnigëxëˈëktë ko myëjjäˈäwëdëp tijatyë Jyobaa tukmëduunëdëp. Pën nmëduˈunëmë Dios mët ko nmëjjäˈäwëm, ta mëjwiin kajaa nëjkx ttukjotkëdaˈaky tijaty ndukmëduˈunëm.

¹⁸ Mayë nmëguˈukˈäjtëm tmëdundë Jyobaa mët ko tmëjjawëdë tijaty tukmëduunëdëp. Extëm nˈokpëjtakëm, Morena ojts tijaty tjayajtëy mä relijyonk Katolikë diˈibë nety të tmëyaagë, ets nanduˈun mä wiˈix tijatyë jäˈäy yajtukniˈˈixëdë Asia, per kyaj tpaty ja naybyudëkë. Jaanëm tpaty ko tˈëxpëjktsondakyë Biiblyë mëdë Jyobaa tyestiigë. Mëjwiin kajaa tmëjjäˈäwë ko yaˈˈatsoojëmbijty mëdë Biiblyë tijatyë nety nyijawëyaampy, pääty ttuknibëjtakë dyajtunäˈäny tukëˈëyë jyot myëjää mä Diosë tyuunk. Ko nyëbajtääy, ta tyëjkë tuumbë jëjwitsë prekusoor ausilyaar, ets ko myadaky, ta tyuundëjkë prekusoor regulaar. Morena ja kujk tyuny 30 jëmëjt ets tyam tyuny Betel.

19. ¿Wiˈix mbäät mas niˈigyë nmoˈoyëmë Jyobaa wintsëˈkën?

¹⁹ Kyaj mbäät niˈamukë nduˈunëm prekusoor mët ko wiˈixëm nyaˈijx nyajpatëm. Per mbäät niˈamukë nmoˈoyëmë Jyobaa wintsëˈkën diˈib tyukjotkëdäˈägëp ko nduˈunëm tijaty yajnigutujkëp extëm ja madakënë jyaˈty. Mëdë jäˈäyˈäjtën, mbäät nyaˈijxëm ko nmëmëdoˈojëmë Biiblyë kyäjpxwijën ets ko kyaj njäˈäytyëgoˈoyëm ko yëˈë Jyobaa ngudënäˈäyëm oy mä nyaˈijx nyajpatëm. Ko nmëdäjtëmë mëbëjkën, ta seguurë nˈijtëm ko Jyobaa yaˈˈadëwaampy tijaty të ttuknibëjtäägë. Ets nduˈunëmë oybyë ko ngäjpxwäˈkxëm ja oybyë ayuk. Pääty, nˈokˈyaˈijxëm ko mëjwiin kajaa nmëjjäˈäwëm tijatyë Jyobaa të xytyukmëduˈunëm, ets nˈokmoˈoyëm xëmë ja wintsëˈkën diˈib mas oy.

[Yajtëˈëwën]

[Letrë diˈib miimp mä pajina 27]

Mët ko Jyobaa yˈoyjyaˈayëty, ¿mbäät mas niˈigyë nmoˈoyëmë wintsëˈkën ko nimaytyakëm?

[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 25]

¿Nmëtmaytyakëmë jäˈäy oy mä nyaˈijx nyajpatëm?