¿Ti xytyukniˈˈijxëm ja tëyˈäjtën diˈib yajpatp mä ja Ley?
“Mët ko xymyëdaty ja tëyˈäjtën es ja wijyˈäjtën mä Diosë yˈanaˈamën.” (ROM. 2:20)
1. ¿Tiko jyëjpˈamëty njaygyujkëm wiˈix nyikejy ja Ley diˈibë Moisés yajmooy?
TYAM mbäät kanäk peky njaygyujkëm wiˈix nyikejy diˈib miimp mä ja Ley diˈibë Moisés yajmooy, mët ko Pablo tjääy kanäägë neky diˈib miimp mä Biiblyë. Extëm nˈokpëjtakëm, mä ja neky diˈib tyuknijäˈäyë ja Ebreeʉsʉty, japë Pablo tmaytyaˈaky ko Jesus tyuny “saserdotë wintsën diˈib paˈˈayoop ets diˈib yajxon tijaty tyuundaapy”, ets tmaytyaˈaky wiˈix dyajky ja “wintsëˈkën” jeˈeyë tëgok parë winë xëë winë tiempë etsë jäˈäy yajpokymyaˈkxët ets ojts “dyajnitsoˈoky winë xëë winë tiempë pënaty mëbëjkëp” (Heb. 2:17, Traducción del Nuevo Mundo; Ebre. 9:11, 12). Pablo nan nyimaytyak ko ja tabernakulo “yëˈëyë nyikojtutën diˈibë jam tsäjpotm” ets ko Jesus yëˈë tuun extëmë Kudënaabyë mä “ja kajxyˈatypyë diˈibë waanë oy këdiinëm” mä ja Moisés tyuuny (Ebre. 7:22; 8:1-5). Ko Pablo tnimaytyakyë tyäˈädë Ley mëjwiin kajaa pyudëjkëdë ja Dios mëduumbë. Ets tyam, nan mëjwiin kajaa xypyudëjkëm parë njaygyujkëm yajxon tijatyë Dios të xytyukmëduˈunëm.
2. ¿Tiko njënäˈänëm ko ja judiyëty mas oyë nety yajpäättë ets kyaj dyuˈunëty diˈib kyaj jyudiyëty?
2 Ko Pablo tnijäˈäyë ja Dios mëduumbëty diˈib Roma, tamë nety näägë judiyë diˈib nyijäˈäp yajxon ja Ley. Pablo yˈanmääyëdë ko nyijäˈädëbë nety wiˈix yˈixëty ja Diosë Lyey, pääty myëdäjttëbë nety “ja tëyˈäjtën es ja wijyˈäjtën” mä pënën Dios ets tijaty nyiˈanaˈamëp. Ja Dios mëduumbëty diˈib judiyë, jyaygyujkëdëbë nety ets wyintsëˈkëdëp wiˈix yˈixëty ja tëyˈäjtën diˈib miimp mä ja Ley. Ets duˈun extëm ja israelitëty, yëˈëjëty nan mbäädë nety ttukniˈˈixëdë ets ttuˈumoˈoytyë ja jäˈäy diˈib tsoˈondëp wiink nax wiink käjpn, diˈib kyaj tnijawëdë ja Ley diˈibë Jyobaa myooy ja israelitëty (käjpxë Romanʉs 2:17-20).
IJXPAJTËN MÄ WIˈIXË JESUS NYAYAKÄˈÄNYËTY EXTËMË WINTSËˈKËN
3. ¿Tiko yˈoyëty nnijäˈäjëm wiˈix ijty ja judiyëtëjk dyaktë ja wintsëˈkën?
3 Parë njaygyujkëm tijatyë Dios tyuknibëjtakëp, jëjpˈam ets nnijäˈäjëm ja tëyˈäjtën diˈib yajpatp mä ja Ley diˈibë Moisés yajmooy. Axtë tyambäät tyuny ets tsyobääty tijatyë Jyobaa tyukniˈˈijxë ja kyäjpn mët yëˈëgyëjxm ja Ley. Min nˈokˈijxëm tuk peky diˈib ijty ja Ley yˈamdoopy: wiˈix dyaktët ja wintsëˈkën ets wiˈix tijaty tnamoˈoytyëdë Dios. Nˈixäˈänëm wiˈix pyudëjkëdë ja judiyëtëjk parë ojts tkupëktë Kristë ets tnijäˈäjëdë ti tyundëp parë Jyobaa kyupëkëdët. Nan xypyudëkëyäˈänëm parë nˈijxëm wiˈix tyam nmëduˈunëmë Dios, pesë Jyobaa xëmë tnigajpxy wiˈix ttseky yajmëdunët (Mal. 3:6).
4, 5. 1) ¿Ti ijty ja judiyëtëjk tukjamyajtsëdëp ja Ley? 2) ¿Wiˈixë nety nyikajäˈäny ja wintsëˈkën diˈib nyiˈanaˈamëp ja Diosë Lyey?
4 Ja judiyëtëjk janääm jatsojk ijty tyukjamyatsëdë ja Ley ko pokyjyaˈay yajpäättë. Extëm nˈokpëjtakëm, ja Ley nyigajpxypy wiˈix tuˈugë jäˈäy nyayajwäˈätsëdët ko ttonëdë oˈkpë. Kyumdëgëk xëë ets kyumjëxtujk xëë, ja jäˈäy diˈib kyaj wyäˈätsëty yajtuknixijkxët ja “nëë diˈib yajwatsp”. ¿Wiˈix yˈoyë tyäˈädë nëë? Jawyiin dyaˈooktë tuˈugë tsapts bakë diˈib oy mëk, ta net dyajnitoytyë ets ja kyuyjääm yëˈë net oˈoyëp mëdë nëë (Núm. 19:1-13). Ja tuˈugë anaˈamënë diˈib yajmooytyë yëˈë ets ja toxytyëjk diˈib të yˈuˈunkpääty yˈitët tuk tiempë axëëk, ets ta net dyakët tuˈugë wintsëˈkënë parë ja pyoky nyiwyäˈätsëdët. Duˈun ijty tpëktë kuentë ko naxwinyëdë jäˈäy tyukninäjxtëbë yˈuˈunk yˈënäˈk ja poky etsë oˈkën (Lev. 12:1-8).
5 Ja judiyëtëjk nan tyukwintsëˈkëdëp ijtyë Dios ja jëyujk animal ko wiˈixëm tyëgoytyë mä ja jyukyˈäjtën. Waˈan tpëjktë kuentë ko ja wintsëˈkën diˈib yäjktëp yëˈë tuun “extëmë awax” o ijxpajtënë mä wiˈixë netyë Jesus nyayakäˈänyëty extëmë wintsëˈkën (Ebre. 10:1-10).
MËDË OYJYOT DYAKTËT JA WINTSËˈKËN
6, 7. 1) ¿Ti mbäät ja israelitë tjamyatstë ko twinˈixtët diˈibë wintsëˈkën yakandëp, ets ti nety yˈandijaampy? 2) ¿Tijaty mbäät nnayajtëˈëwëm?
6 Ko ijty ja israelitëty ttukwintsëˈëgë Jyobaa tuˈugë jëyujk animal, jëjpˈam ets yajpäädët oy mëk: kyaj myäˈädëty, kyaj wyiintsëty, tsyayutëty ets kyaj pyäˈämmëëdëty (Lev. 22:20-22). Nanduˈun ko ijty dyoxtë ja ääytsyäˈäm ujtstsäˈäm o tijaty të dyaˈit dyajwindëwdë, jaˈa yäjktëp diˈib jawyiin tëëmˈäjtp, ja mas oybyë diˈib të yˈity të wyindëy (Núm. 18:12, 29). Jyobaa kyaj nety tkupëkäˈäny diˈib të wyingëdaˈaky. Ko ijty ja israelitëty dyaktë ja jëyujk diˈib nimää kyamäˈädëty, yëˈë nety yˈandijaampy ko wäˈäts ja wintsëˈkën diˈibë Jesus yakaampy, ets ko Jyobaa yëˈë nety yakaambyë mas oybyë ets diˈib mas tsyejpy, parë tjuuybyëtsëmäˈänyë naxwinyëdë jäˈäy (1 Peed. 1:18, 19).
7 Ja israelitë diˈib ijty mëjwiin kajaa myëjjäˈäwëp ko Jyobaa yˈoyjyaˈayëty, yëˈë tyukwintsëˈkëp diˈib mas oy. Këˈëm ijty twinˈixy diˈibë yakaampy, per nyijäˈäp ko Jyobaa kyaj ttukjotkëdäˈägäˈäny pën yëˈë yajkypy diˈib kyaj yˈoyëty, ets nan yaˈijxëbë nety ko myëkjäˈäwëp ti Jyobaa amdoojëp (käjpxë Malaquías 1:13). * Tyäˈädë xyajwinmäˈäyëm wiˈix tyamë Dios nmëduˈunëm. Pääty nˈoknayajtëˈëwëm: “¿Tikotsë Jyobaa nmëduny? ¿Tsojkëbëts mas oy nmëdunët? ¿Yëˈëjëts nmoobyë mas oybyë diˈibëts nmëdäjtypy?”.
8, 9. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm mä wiˈix ijty ja israelitëty dyaktë ja wintsëˈkën?
8 Näˈäty ja israelitëty yäjktëp ja wintsëˈkën tsojkëngyëjxm mët ko tmëjjawëdë Jyobaa o mët ko ttsoktë ets kyupëkëdët, duˈun extëm ko dyaktë ja jëyujk parë yajnoˈogët. Ko duˈun dyaktë, kyaj tsyiptakxëdë parë twinˈixtët diˈib ja jëyujk oy. ¡Xondaˈakyˈää xondaˈakyjyot dyaktë diˈib mas oy! Tyamë Dios mëduumbë kyaj nyäjkëmë wintsëˈkën diˈib yajnigäjpxp mä ja Ley diˈibë Moisés yajmooy. Per diˈib näjxp extëmë wintsëˈkën, yëˈë ko nyajtuˈunëm ja xëë tiempë, jot mëjää etsë meeny sentääbë mä Diosë tyuunk. Apostëlë Pablo jyënany ko yëˈë netyë Dios nmoˈoyëmë wintsëˈkën diˈib tyukjotkëdakypy ko “nˈawdäjtëm [...] mët ja nˈääˈäjtëm”, jaˈa njënäˈänëm ko ndukmëtmaytyakëmë jäˈäy tijaty nmëbëjkëm, ko nduˈunëm “diˈibë oy” ets ko nyäjkëm tijaty nmëdäjtëm (Ebre. 13:15, 16). Wiˈix nduˈunëmë tyäˈädë tuunk, ja nyigëxëˈëgäˈäny nuˈunën nmëjjäˈäwëm tijatyë Jyobaa të xytyukmëduˈunëm ets tukëˈëyë tijaty të xymyoˈoyëm. Tyäˈädë yëˈë xytyukniˈˈijxëm, ko duˈun extëm ja israelitëty dyäjktë ja wintsëˈkën, nan tsojkëp nˈijxëm tiko nmëduˈunëmë Dios ets wiˈix nmëduˈunëm.
9 Ja Ley yajnigutujkëp ijty ets ja israelitë dyaktëdë wintsëˈkën ko tyëgoytyë o ko pyokytyundë. Kom duˈun ijty nyigutukë ets dyaktëdë tyäˈädë wintsëˈkën, ¿waˈandaa ijty dyaktët aguanë o atsip aˈˈakë? (Lev. 4:27, 28.) Pën jantsy itandëbë nety oy mëdë Jyobaa, ninäˈä duˈun tkayaktët.
10. ¿Tijaty tsojkëp nduˈunëm parë oy nˈijtëm mëdë Jyobaa etsë nmëguˈukˈäjtëm?
10 Tyam nan nbatëmë duˈumbë jotmay. Waˈan kyaj nbëjkëmë kuentë ko të nyajjotmäˈtëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mët ko jam ti të nduˈunëm o jam wiˈix të njënäˈänëm. O mbäät axëëk nnayjäˈäwëm mët ko të nbokytyuˈunëm. Pën nmëjjäˈäwëm ko Jyobaa nmëduˈunëm, ta nduˈunëmë mëjää ets nyaˈoˈoyëmë tyäˈädë jotmay. Näˈäty tsojkëp ets ninëjkxëm ja nmëguˈukˈäjtëm parë nˈamdoˈojëmë maˈkxën, o pën të nbokytyuˈunëm, ta nˈamdoˈojëmë nyaybyudëkë mëjjäˈäytyëjk diˈib tuundëp mä naymyujkën (Mat. 5:23, 24; Sant. 5:14, 15). Extëm nˈijxëm, parë yajmaˈkxët ja tëgoˈoyën diˈib të nduˈunëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm o mëdë Dios, tsojkëp tijaty nduˈunëm diˈib näjxp extëmë “wintsëˈkën”. Ko duˈun nduˈunëm, ta oy nˈijtëm mëdë Jyobaa ets mët ja nmëguˈukˈäjtëm, ets ta jotkujk nayjäˈäwëm. Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko tijatyë Jyobaa xytyukˈanaˈamëm, yëˈë parë ndukˈoyˈäjtëm.
11, 12. 1) ¿Ti yˈandijpy ja wintsëˈkën diˈib yajtuˈugyëp? 2) ¿Ti xytyukniˈˈijxëm ko ijty ja israelitë dyaktë ja wintsëˈkën diˈib yajtuˈugyëp?
11 Ja ley nan yajnigutujkëp ijty ets ja israelitë dyaktët ja wintsëˈkën diˈib yajtuˈugyëp parë dyaˈixëdët ko oy yˈity mëdë Jyobaa. Ja israelitë mët ja fyamilyë tsyuˈtstëp ijty ja wintsëˈkën mä ja kääytyakn diˈib mä templë. Ja saserdotë ets pënaty tuundëp nan yajmooytyëp ijtyë tyäˈädë tsuˈutsy (Lev. 3:1, nota; 7:31-33). Ko ijty dyaktë tyäˈädë wintsëˈkën, yëˈë parë oy yˈittët mëdë Dios. Duˈunxyëp extëm ja israelitë mëdë fyamilyë kyaaymyuk yˈukmuktë mët ja saserdotëty etsë Jyobaa.
12 ¡Nitii duˈun ijty kyamëjëty extëm ko ja israelitëty twowdë Jyobaa kääy ukpë! Mbäät nwinmäˈäyëm ko ja diˈib kudëjkˈäjtp, yëˈë yajkypy diˈib mas oy ko twoyë Jyobaa. Tyäˈädë tëyˈäjtënë diˈib ijty myëmiimpy ja Ley ko jyënaˈany yajˈyakët ja wintsëˈkën diˈib yajtuˈugyëp, yëˈë nety myaytyäˈägaampy ko naxwinyëdë jäˈäy yˈitäˈäny oy mëdë Dios ko Jesus nyayakëdët extëmë wintsëˈkën. Ets pënaty tyam xondaˈakyˈää xondaˈakyjyot tyukwintsëˈkëdëbë Dios ja jyot myëjää etsë myeeny syentääbë, agujk jotkujk mëët yˈittë.
JA WINTSËˈKËN DIˈIB KYAJ YAJKUPEKY
13, 14. ¿Tiko Jyobaa kyaj tkupejky ja wintsëˈkën diˈibë nety ja rey Saúl moˈoyanëp?
13 Extëm të nˈijxëm, Biiblyë jyënaˈany ko Jyobaa yëˈëyë ijty kyupejkypy ja wintsëˈkën diˈibë jäˈäy yajkypy mëdë oyjyot. Ets nan myaytyakypy ja wintsëˈkën diˈib kyaj tkupejky. Min nˈokˈijxëm majtskë ijxpajtën.
14 Ja kugajpxy Samuel ojts tˈanëëmë ja rey Saúl ko të nety ja tiempë jyaˈty parë dyajkutëgoyët ja Amaleq käjpn ets dyaˈoˈktäˈäyët duˈunë jäˈäy ets duˈunë jëyujk animal. Per ko myadaktë, ta Saúl ojts tniˈanaˈamë ets kyaj yˈoogëdë Agag diˈibë nety reyˈäjtp. Ets nan kyaj dyaˈooktët ja jëyujk animalë mas oyatypyë, mët ko wyinmääy ko mbäät ttukwintsëˈëgë Jyobaa (1 Sam. 15:2, 3, 21). ¿Wiˈixë Dios nyayjäˈäwë? Jantsy axëëk ko kyaj myëmëdoojë Saúl, pääty tˈanmääyë ko kyaj tnekyyajtunäˈäny rey (käjpxë 1 Samuel 15:22, 23). * Tyäˈädë yëˈë xytyukniˈˈijxëm ko pën kyaj nmëmëdoˈojëmë Jyobaa, kyaj tkupëkäˈäny tijaty nmoˈoyëm extëmë wintsëˈkën.
15. Oy may ja israelitë tjayäjktë ja wintsëˈkën, ¿ti yajnigëxëˈktë ko ttuundë axëkˈäjtën?
15 Nan yajmaytyakp jatuˈugë ijxpajtën mä Isaías. Ja tiempë mä yëˈë jyukyˈajty, mayë nety ja israelitë tmënëjkxtë ja wyintsëˈkën extëm ja Ley jyënaˈany. Per axëëk tmënëjkxtë ja jyukyˈäjtën ets pyokytyundë, duˈun dyajnigëxëˈktë ko jeˈeyë nety yajkajpxyˈamondë ets ja kyostumbrë dyajnaxtë. Päätyë Jyobaa yˈanmääyëdë: “¿Wiˈixëts ndukˈoyˈaty kojëts jantsy may tijaty xytyukwintsëˈëgëdë? [...] Kyajts nekytsyekyë may byorreegë ooky etsë jëyujk on diˈib yajxon të xyajjëˈkxtë; ets kyajëts të ndukxondaˈaky ja nyeˈpynyë toorë ënäˈk etsë borreegë etsë tsyiip. [...] Këdii xynyekyyajmindë tijaty të xyajtëëmˈattë diˈib kyaj tsyobääty. Ets diˈib myajjojktëp... jantsy axëëgëts nˈixy”. ¿Tiko netyë Dios kyaj tkupeky ja wintsëˈkën? Yëˈë jyënany: “Oy nuˈun mjanuˈkxtäˈäktë, kyajts nmëdoogukë, të mˈää mgëˈë pyatäˈäyëdë nëë neˈpyny diˈib të tyemy të yoky. Naybyuj nayjaˈatsëdë; nayajwäˈätsëdë; yajjëgaˈaktë axëkˈäjtën diˈib mduundëp nwinduuyëts; këdii xynyekytyundë axëkˈäjtën” (Isa. 1:11-16).
16. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë Dios tˈaxäjëdë wintsëˈkën diˈib nmoˈoyëm?
16 Jyobaa kyaj ijty tkupeky ja israelitë wyintsëˈkën diˈib pokytyuump ets kyaj jyodëmbity. Per yˈaxäjëp ijty ja wyintsëˈkën ets ja nyuˈkxtakën pënaty tyuundëp ja mëjää ets myëmëdowëdë. Ja tëyˈäjtënë diˈib myëmiin ja Ley, yëˈë pudëjkëdë ja Dios mëduumbë parë tjaygyujkëdë ko pokyjyaˈay yajpäättë ets ko tsojkëbë Dios pyokymyaˈkxëdët (Gal. 3:19). Mëk tjäˈäwëdë ko tkamëmëdoodë Dios. Ëtsäjtëm tyam, nan tsojkëp nmëbëjkëm ko nyajtëgoyˈäjtëmë Jesusë wyintsëˈkën parë xynyiwatsëmë poky. Pën nmëjjäˈäwëmë tyäˈädë wintsëˈkën, ta Jyobaa ttukxondäˈägët tukëˈëyë tijaty ndukmëduˈunëm (käjpxë Salmo 51:17, 19). *
NˈOKˈYAˈIJXËMË MËBËJKËN MÄ JA WINTSËˈKËN DIˈIBË JESUS YÄJK
17-19. 1) ¿Ti mbäät nduˈunëm pën nmëjjäˈäwëm ko Jyobaa të dyakyë yˈUˈunk extëmë wintsëˈkën? 2) ¿Ti nnijawëyäˈänëm mä ja tuˈukpë artikulo?
17 Ja israelitëty jeˈeyë tˈijxtë extëmë aˈˈap tijatyë Dios tyuknibëjtakëp (Ebre. 10:1). Per ko dyäjktë ja wintsëˈkën extëm ja Ley jyënaˈany, yëˈë pudëjkëdë parë oy yˈijttë mëdë Dios, tmëjjawëdët, tmoˈoytyët diˈib mas oy ets tˈixtët ko tsojkëp yajjuuybyëtsëmdët. Per tyam ëtsäjtëm, nˈaxäjëm mas niˈigyë naybyudëkë mä Escrituras Griegas. Mä tnimaytyaˈaky wiˈix ndukˈoyˈäjtëm ko ojts nyajjuˈuybyëtsëˈëmëm. Ets ko mët yëˈëgyëjxmë Jesusë wyintsëˈkën, Jyobaa dyajjëgaˈagäˈäny ja poky kaytyey etsë oˈkën. Tyam ndukˈoyˈäjtëmë tyäˈädë wintsëˈkën ko wäˈäts njäˈäwëm ja jot winmäˈäny Dios windum. ¡Mëjwiin kajaa ndukˈoyˈäjtëm ko ojts nyajjuˈuybyëtsëˈëmëm! (Gal. 3:13; Ebre. 9:9, 14.)
18 Per kyaj jeˈeyë tsyekyëty nnijäˈäjëm ko ojts nyajjuˈuybyëtsëˈëmëm parë ndukˈoyˈäjtëm. Pablo jyënany: “Yëˈë anaˈamën dëˈën extëmë uˈunkˈijxpë, xykyuentˈäjtëm yajxon axtë ko Kristë myiiny es nwëˈëmët oy mët ja Dios mëbëjkëngyëjxm” (Gal. 3:24). Pääty, tsojkëp nyajnigëxëˈkëm ja mëbëjkën mä tijaty nduˈunëm (Sant. 2:26). Ja Dios mëduumbë diˈib mä primer siiglë, jyaygyujkëdë ja tëyˈäjtën diˈib miin mä Ley diˈibë Moisés yajmooy. Päätyë Pablo yˈanmääyëdë ets tpadundët, duˈuntsoo ttukjukyˈattët ja tëyˈäjtën diˈib tukniˈˈijxëdëp (käjpxë Romanʉs 2:21-23).
19 Oy tyamë Dios mëduumbë kyaj tnekypyadundë ja Ley, myooytyëbë Jyobaa wintsëˈkën diˈib yëˈë kyupejkypy. Mä ja tuˈukpë artikulo nnijawëyäˈänëm wiˈix mbäät nyäjkëm.
[Notë diˈib noky ëxˈääy]
^ parr. 7 Malaquías 1:13: “Ets të mjënäˈändë: ¡Okˈix! ¡Yajtsipkaˈxnëp! Ets miitsëty të mëk mxajtë mä yëˈë, duˈun të jyënaˈanyë Jyobaa diˈib myëdäjtypyë tsyiptuumbëty. Të xymyëmindë diˈib të yajwijxeˈeky, diˈib tekymyäˈät, diˈib päˈäm mëët; duˈun, yëˈë të xyajmindë extëmë mayˈaty. ¿Mbäädëts ndukxondaˈaky diˈib myäjktëp?, duˈun të jyënaˈanyë Jyobaa”.
^ parr. 14 1 Samuel 15:22, 23: “Ta ja Samuel jyënany: ¿Niˈigyë Jyobaa ttukxondaˈaky tijaty yajnoˈkp etsë wintsëˈkën ets kyaj dyuˈunëty ko yajmëmëdowëdë Jyobaa yˈää yˈayuk? ¡Okˈix! Ko yajmëmëdoy yëˈë diˈib mas oy ets kyaj dyuˈunëty tuˈugë wintsëˈkën, ko yajjaygyukë ets kyaj dyuˈunëty ja borreegë yaˈayë yˈon [...]. Kom mijts të xyjëjpkudijë Jyobaa yˈayuk, yëˈë nan mjëjpkudijëp mä mduny rey”.
^ parr. 16 Salmo 51:17, 19: “Tijatyë Dios yajtukwintsëˈkëp yëˈë tuˈugë korasoon diˈib adëj tuktëjë; tuˈugë korasoon diˈib adëj tuktëjë ets amäˈäts tukmäˈätsë, mijts Dios, kyaj xyjëjpkudijëyäˈäny. Etsë duˈumbë mdukxondäˈägaampy mët ja wintsëˈkënë tëyˈäjtën mëëtpë”.
[Yajtëˈëwën]
[Letrë diˈib miimp mä pajina 19]
Jyobaa xëmë tnigajpxy wiˈix ttseky yajmëdunët
[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 20]
¿Diˈibxyëp mijts mdukwintsëˈkëbë Jyobaa?
[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 21]
Jyobaa kyupejkypy pënaty tukwintsëˈkëp diˈib yëˈë tyukjotkëdakypy
