Nˈoktukxondakëm diˈib nˈawijx njëjpˈijxëm
Nˈoktukxondakëm diˈib nˈawijx njëjpˈijxëm
“[Nmëdajtëmë] jikyˈäjtën winë xëë winë tiempë, mët ko Dios, diˈibë kyaj yˈandaˈaky, [...] xywyandakëm tadë jikyˈäjtën.” (TITɄ 1:2)
NˈOKJAMYAJTSËM
Ko tuˈugë Dios mëduumbë diˈib nëjkxp tsäjpotm tmëmëdoyë Dios axtë ko yˈooky, ¿wiˈix nnijäˈäjëm ko jamˈäjtpë xondakënë tsäjpotm?
¿Wiˈix yˈadëwäˈäny diˈib yˈawijxtëbë wiinkpë borreegë “ko Dios dyajnigëxëˈëgët diˈibaty yˈuˈunkˈäjttëp”?
¿Wiˈix mbäät njukyˈäjtëm “wäˈäts” ets nduˈunëm tijaty “extëmë Dios ttseky” parë nˈaxäjëm diˈib nˈawijx njëjpˈijxëm?
1. Ko nˈawijx njëjpˈijxëm tijatyë Jyobaa xyˈawäˈänëm, ¿wiˈix xypyudëjkëm parë nmëmadakëm oy ti jotmay xytyukjäjtëm?
APOSTËLË Pablo tˈanmääy ja Dios mëduumbëty: “Waˈan ja Dios diˈibë xymyoˈoyëm ja awijxën, myajxondäˈägëdë miitsëty es mmoˈoyëdë tiˈigyëˈat mä yëˈë mmëbëjkën mët yëˈëgyëjxmë myëkˈäjtën ja Espiritë Santë, es myëjwiin kyajaat ja mmëbëjkën” (Rom. 15:13). Pën nmëdäjtëm winmäˈänyoty tijaty nˈawijx njëjpˈijxëm, mbäät xypyudëjkëm parë agujk jotkujk nnayjäˈäwëm ets nmëmadakëm oy ti jotmay xytyukmiˈinëm. Niˈamukë xypyudëjkëm diˈib nˈawijx njëjpˈijxëm “extëm ja pujxn diˈibë ja barkë wyoˈonˈijtypy mejnyoty”, oy nëjkxäˈänëm tsäjpotm o nwëˈëmäˈänëm yä Naxwiiny (Ebre. 6:18, 19). Mbäät jam täˈtspeky nnaygyumäjtsëm oy ti jotmay xytyukjäjtëm parë kyaj tyëgoyët ja mëbëjkën ets kyaj nˈamajtsk njotmajtskëm (käjpxë Ebreeʉsʉty 2:1 etsë 6:11).
2. ¿Ti majtsk peky yˈawijx jyëjpˈijxtëbë Dios mëduumbë? ¿Ets tiko wiinkpë borreegë tnijawëyäˈändë ti yˈawijx jyëjpˈijxtëp pënaty nëjkxandëp tsäjpotm?
2 Tyamë Dios mëduumbëty majtsk peky tˈawixtë ja jukyˈäjtën. Tuk peky yëˈë diˈib nëjkxandëp tsäjpotm, diˈib yajtijp “tuk mutsk kajpëˈëgë borreegë”, ninäˈä kyaˈoogäˈändë ets yˈanaˈamäˈändë mëdë Kristë extëmë rey ets saserdotë (Luk. 12:32; Diˈibʉ Jat. 5:9, 10). Ja tuk peky, yëˈë ja wiinkpë borreegë diˈib jantsy nimay, diˈib jyëjpˈijxtëp ja jukyˈäjtën xëmëkyëjxm yä Naxwiiny ko nety yˈaneˈemyë Jesus (Fwank 10:16; Diˈibʉ Jat. 7:9, 10). Yëˈë wiinkpë borreegë tsojkëp dyaˈittët wyinmäˈänyoty ko net tpäädäˈändë nitsokën pën pyudëjkëdëbë Kristë myëguˈuk diˈib yä Naxwiiny (Mat. 25:34-40). Pënaty nëjkxandëp tsäjpotm seguurë tˈaxäjëyäˈändë kyumäˈäyën etsë wiinkpë borreegë nan mbäät yˈittë seguurë (käjpxë Ebreeʉsʉty 11:39, 40). Min jawyiin nˈokˈijxëm ti yˈawijx jyëjpˈijxtëp pënaty nëjkxandëp tsäjpotm.
¿TI YˈAWIJXTËP PËNATY NËJKXANDËP TSÄJPOTM?
3, 4. ¿Wiˈix “jemy” myin jyäˈttë pënaty nëjkxandëp tsäjpotm, ets ti yˈawijx jyëjpˈijxtëp?
3 Apostëlë Pedro ojts majtskë neky ttuknijayë ja Dios mëduumbëty diˈib nëjkxandëp tsäjpotm mä tˈanmääy: “Dios Teety mwinˈijxëdë” (1 Peed. 1:1, 2). Ojts tnigajpxy tuk peky majtsk peky diˈib yˈawijx jyëjpˈijxtëp pënaty nëjkxandëp tsäjpotm. Mä tim jawyiimbë nyeky tkujäˈäyë: “[Kunuˈkxy] ja Dios, Nintsënˈäjtëm Jesukristë Tyeety, diˈibë të xytsyojkëm es xypyaˈˈayoˈom es xyajmiˈin xyajjäjtëm jemy es xytyukˈawijxëm ja jikyˈäjtën diˈibë winë xëë winë tiempë, jaˈa ko ja Nintsënˈäjtëm Jesukristë jyikypyejky jatëgok. Pääty ëtsäjtëm nˈawijx njëjpˈijxëm ko Dios xymyoˈoyäˈänëm ja kumäˈäny diˈibë pëjkeˈeky yaˈijtypy tsäjpotm, diˈibë kyaj mbäät kyutëgoy, ni mbäät kyaˈˈaxëëgë es ni mbäät kyaniˈxy [...]. Jaˈa ko xymyëbëktë Dios, yëˈë mguwäˈänëdëp mët ja myëkˈäjtën määnëm xyˈawixtë ja tiempë mä yëˈë dyaˈixäˈänyëty ja nyitsokën, diˈibë myëdäjtypy pëjkeˈeky koonëm myinët ja tiempë diˈibë tim oknëm. Pääty miits mjantsyˈit mjantsyxyondë” (1 Peed. 1:3-6).
4 Pënatyë Jyobaa të wyinˈixëdë parë yˈanaˈamdët tsäjpotm mëdë Kristë miin jäjttëp jatëgok “jemy”, ko Dios yˈuˈunkniwäˈänëdë mët yëˈëgyëjxmë espiritë santë parë tyundët rey ets saserdotë mëdë Kristë (Diˈibʉ Jat. 20:6). Pedro jyënaˈany ko myin jyäˈttë jatëgok “jemy”, ta tˈawixtë ja jukyˈäjtën, tuˈugë kumäˈäyën “diˈibë kyaj mbäät kyutëgoy, ni mbäät kyaˈˈaxëëgë es ni mbäät kyaniˈxy”. ¡Päätyën jyantsy xyondäˈäktë! Per parë tpäättët tijaty yˈawijxtëp, jëjpˈam ets xëmë tmëmëdowdëdë Jyobaa.
5, 6. ¿Tiko mbäät ttundë mëjää pënaty nëjkxandëp tsäjpotm parë ninäˈä tkamëdëgoytyëdë Jyobaa?
5 Mä ja myëmajtskpë neky diˈibë Pedro jyaay, jap tˈanmääy pënaty nëjkxandëp tsäjpotm: “Niˈigyë mnaybyëjtäˈägëdë mëk es xyaˈixëdët mä yëˈë mjikyˈäjtën ko tyëyˈäjtënëty ko Dios mwinˈijxëdë es mwoojëdë” (2 Peed. 1:10). Jëjpˈam ets ttundëdë mëjää parë tmëdattëdë oybyë jäˈäyˈäjtën extëmë tsojkën, mëbëjkën, ttsoktëdë myëguˈuk etsë Dios. Apostëlë Pedro jyënany: “Pën tëgekyë tyäˈädë oybyë winmäˈäny mmëdäjttëp es xyajmëj xyajmayëdë, kyajë naty nëgoobë mnajikyˈattë” (käjpxë 2 Peedrʉ 1:5-8).
6 Mä primer siiglë, Kristë diˈibë nety të jyukypyeky duˈun tˈanmääy ja mëjjäˈäytyëjk diˈib nëjkxandëp tsäjpotm mä ja naymyujkën diˈib Filadelfia: “Të xykyuytyundëts ja nˈanaˈamën ko të xymyëdattë ja maˈxtujkën, es mëdë tyäˈädë ëjtsëts mij nguwäˈänëp ko naty myiny ja ayoˈon diˈibë minäämp mä tëgekyë naxwinyëdë, es yajtukumëdowäˈäny diˈibë jikyˈäjttëp naxwiiny. Ëj minëpts tsojk. Mëdattë mwinmäˈänyoty es padundë ja nˈëxpëjkënëts diˈibë të xyˈaxäjëdë, këdiibë pën mbëjkëdët yëˈë mmayˈaty” (Diˈibʉ Jat. 3:10, 11). ¿Ti tun jatëdëp ko tuˈugë Dios mëduumbë diˈib nëjkxäämp tsäjpotm tmëdëgoyëdë Jyobaa? Kyaj tˈaxäjët ja “[kumäˈäyën] jaˈa oyˈajt mëdyiibë kaˈp nimënaaxëë kyëxëty tyëgoyëtyëny”, pesë tyäˈädë yëˈë yˈaxäjëyandëp pënaty xëmë myëmëdoodëbë Jyobaa axtë ko yˈooktë (1 Ped. 5:4, Nuevo Testamento de Mazatlán; Diˈibʉ Jat. 2:10).
MËDË MËJˈÄJTËN TYËKËDË MÄ JA KUTUJKËN
7. ¿Ti myaytyakë Judas mä ja nyeky diˈib yˈawijx jyëjpˈijxtëp pënaty nëjkxandëp tsäjpotm?
7 Ja netyë jëmëjt tyuˈuyoˈoy 65, ko Judas, ja Jesusë kyuˈˈutsy, ojts ttuknigexy tuˈugë neky pënatyë “Dios Teety të twinˈixy” o diˈib nëjkxandëp tsäjpotm (Juud. 1; ix nanduˈunë Ebreeʉsʉty 3:1). Tim jawyiin, yëˈë nety tyukmëtmaytyäˈägaampy ti yˈawijx jyëjpˈijxtëp ja Dios mëduumbë diˈib nëjkxandëp tsäjpotm (Juud. 3). Per ta tmaytyaktëjkë wiinkpë jotmay, ets jaanëm mä dyajjëjpkejxyë nyeky tkujäˈäyë ja jotkujkˈäjtën diˈibë nety yˈawijxtëp, jyënany: “Ja nYajnitsokpëˈäjtëm, ja Diosë tuˈukpë diˈibë myëdäjtypy ja mëkˈäjtën es këdiibë mbekykyäˈädët es myajkëxëˈëgëdët wäˈäts Dios wyindum mä ja myëjˈäjtën, es mët niˈigyë xondakën, waˈan jaˈa tmëdattë ja mëjˈäjtën, mëkˈäjtën, es ja kutujkën. Dëˈën yˈijty Nintsënˈäjtëm Jesukristëkyëjxm mä kyajnëmë naty tsyondaˈaky ja naxwinyëdë, tyamë dëˈën yˈity, es winë xëë winë tiempë” (Juud. 24, 25).
8. Extëm jyënaˈanyë Judas 24, ¿wiˈix nnijäˈäjëm ko jamˈäjtpë xondakën tsäjpotm ko jyukypyeky diˈib të tmëmëdoyë Dios axtë ko yˈooky?
8 Niˈamukë pënaty nëjkxandëp tsäjpotm tyuundëbë mëjää parë xëmë tmëmëdowdë Dios ets nyaygyuentˈatëdë parë kyaj ti yajkäˈäjëdët diˈib mbäät yajkutëgoyëdë. Ko yˈooktë, yëˈë yˈawijx jyëjpˈijxtëp etsë Jesus yajjukypyëkëdët jam tsäjpotm ets twinguwäˈägëdë Dios. Ko tmëmëdowdë Dios axtë ko yˈooktë, seguurë ko “jyikypyëjknë ja [nyi]niˈx diˈibë kyaj nyakyˈoogët” duˈun mëdë “mëjˈäjtën” ets mëdë “tsäjpotmëdë niniˈx” (1 Kor. 15:42-44). Pën “tam niˈigyë [...] xondakën tsäjpotm mët [ko] tuˈugë pekyjyaˈay jyodëmbity”, pes ¡mas niˈigyë jyamˈatyë xondakën ko tmëmëdowdë Dios axtë ko yˈooktë pënaty nëjkxtëp tsäjpotm! (Luk. 15:7.) Jyobaa mëdë yˈanklësëty jantsy xondaktëp mët ja diˈib jukypyëjkp jam tsäjpotm ko tˈaxäjë ja kyumäˈäyën (käjpxë 1 Fwank 3:2).
9. ¿Ti yˈandijpy ko mëjwiin kajaa yˈawäˈätsäˈäny ja tyëjkˈää ko nety tˈaxäjëdë ja kyumäˈäyën jam tsäjpotm? ¿Ets wiˈix pyudëkëdë pënaty ak wëˈëmdëp yä Naxwiiny?
9 Pedro nan ojts tnigajpxy ti jyëjpˈijxtëp jam tsäjpotm pënaty xëmë të tmëmëdowdë Dios: “Mëjwiin myajniˈawatsxëdët es mdëkëdët mä yajkutiky winë xëë winë tiempë ja nYajnitsokpëˈäjtëm, ja Nintsënˈäjtëm Jesukristë” (2 Peed. 1:10, 11). ¿Ti yˈandijpy ko tˈanmääytyë mëjwiin kajaa yˈawäˈätsäˈäny ja tyëjkˈää ko nety tˈaxäjëdë ja kyumäˈäyën jam tsäjpotm? Mbäät yëˈë tˈandijy ko mëdë mëjˈäjtën tyëkëyäˈändë o ko mëjwiin kajaa ja kunuˈkxën diˈib yˈaxäjëyandëp. Ko nety yajpäättë jam tsäjpotm jantsy jotkujk nyayjawëyäˈänëdë mët ko ninäˈä të tkamëdëgoytyë Dios. Ko duˈun tˈawixtë pënaty nëjkxandëp tsäjpotm, yëˈë mëjämooyëdëp mientrës jyukyˈattë yä naxwiiny (1 Peed. 1:13).
¿TI YˈAWIJX JYËJPˈIJXTËBË WIINKPË BORREEGË?
10, 11. 1) ¿Ti yˈawijx jyëjpˈijxtëbë wiinkpë borreegë? 2) ¿Ets wiˈix yˈadëwäˈäny ko Jesus tyëkët anaˈambë ets “ko Dios dyajnigëxëˈëgët diˈibaty yˈuˈunkˈäjttëp”?
10 Apostëlë Pablo ojts tkujayë ti yˈawijxtëp pënatyë “Dios yˈaxäjëp extëmë yˈuˈungën”, diˈib të twinˈixy mëdë yˈespiritë ets pyäädëdë “ja kumäˈäny” mëdë Kristë. Per nanduˈun tmaytyaky tijatyë Jyobaa myoˈoyaampy ja wiinkpë borreegë diˈib kyaj mbäät yajmaytsyoy, jyënany: “Tëgekyë diˈibë Dios yajkoj yˈawijx jyëjpˈijxtëp es tˈixäˈändë ja xëë tiempë ko Dios dyajnigëxëˈëgët diˈibaty yˈuˈunkˈäjttëp. Jaˈa ko mä ja Adan pyekytyuuny, tëgekyë diˈibë yä naxwiiny ijtp yˈayoy [...]. Per kyaj wyëˈëmët dëˈënyëm, mët ko tëgekyë diˈibë Dios pyëjtak yˈawijxtëp ko kyaj yˈokkutëgoyanëdë es patëp ja mëjˈäjtën, ja awäˈätstuuyˈäjtën es ja kunuˈxën diˈibë pyäättëp ja Diosë yˈuˈungëty” (Rom. 8:14-21).
11 Jyobaa jyotkujkmooyë naxwinyëdë jäˈäy parë tˈawix tjëjpˈixët ko dyaˈˈawäˈätspëtsëmäˈäny mä Satanás, ja “sarpyentë”, mët yëˈëgyëjxm ko twandaky ja “tëëm ääts” (Diˈibʉ Jat. 12:9; Gén. 3:15). Mä tyäˈädë tëëm ääts yëˈë jawyiin yajmaytyakpë Jesus (Gal. 3:16). Ets mët ko yˈoˈky ets jyukypyejky, ta mbäädë naxwinyëdë jäˈäy tˈawixtë parë yˈawäˈätspëtsëmdët mä poky ets mä oˈkën. Tyäˈädë ja ogäˈän yˈadëwäˈäny ko “Dios dyajnigëxëˈëgët diˈibaty yˈuˈunkˈäjttëp”. Ko 144,000 diˈib ok yajtëëmˈäjt yaˈäätsˈäjtp, tyuˈukmukët mëdë Jesukristë jam tsäjpotm parë dyajkutëgoyëdë axëkjäˈäy diˈibë Satanás yˈaneˈemy (Diˈibʉ Jat. 2:26, 27). Ko nety duˈun tyuny jyatyëty, ta yˈawäˈätspëtsëmäˈändë ja wiinkpë borreegë diˈib naxandëp juuky mä ja mëj ayoˈon (Diˈibʉ Jat. 7:9, 10, 14).
12. Ko “Dios dyajnigëxëˈëgët diˈibaty yˈuˈunkˈäjttëp”, ¿tijaty kunuˈkxënë yajminaampy mä naxwinyëdë jäˈäy?
12 Mä Jesus yˈAnaˈamäˈäny Mil Jëmëjt, ja yˈawäˈätspëtsëmäˈäny “tëgekyë diˈibë Dios yajkoj”. Mä tyäˈädë tiempë, ja Dios dyajnigëxëˈëgäˈäny jatëgok pënaty yˈuˈunkˈäjttëp, ko nety tyundë saserdotë mëdë Kristë, ta tpudëkëyäˈändë naxwinyëdë jäˈäy parë tˈaxäjëdët ja kunuˈkxën mët ko Jesus nyayäjkë extëmë wintsëˈkën. Ko nety tyëkë tuumbë ja Diosë yˈAnaˈamën, ta naxwinyëdë jäˈäy diˈib mëdoodëp nyiwäˈätsäˈänëdë wanaty wanaty ja poky etsë oˈkën. Nan wanaty wanaty yˈoyëyäˈändë “kyaj yˈokkutëgoyanëdë” o yˈokwindëgoyanëdë. Pën kyaj tmëdëgoytyë Jyobaa mä ja tuk mil jëmëjtpë ets tyuknäjxtëp ja tim okpë jotmay, ta nëjkx ja xyëë wyëˈëmnë këxjäˈäy winë xëë mä ja “neky [...] mä yˈity këxjäˈäy ja xyëëjëty pënëty jikyˈäjttëp winë xëë winë tiempë” ets tpäädäˈändë ja “awäˈätstuuyˈäjtën es ja kunuˈxën diˈibë pyäättëp ja Diosë yˈuˈungëty” (Diˈibʉ Jat. 20:7, 8, 11, 12). ¡Jantsy oy diˈib yaˈˈawijx yajjëjpˈijxp!
NˈOKˈYAˈIJTËM WINMÄˈÄNYOTY DIˈIB NˈAWIJX NJËJPˈIJXËM
13. ¿Tiko nˈawijx njëjpˈijxëm diˈib miin këdakp, ets näˈä “Jesukristë myinët jatëgok”?
13 Pënaty nëjkxandëp tsäjpotm ets ja wiinkpë borreegë, mëjwiin kajaa pyudëkëdë ja majtskpë neky diˈibë Pedro jyaay parë dyaˈitët wyinmäˈänyoty tijaty yˈawijx jyëjpˈijxtëp. Ets jyënany ko tˈawix tjëjpˈixtë mët ko Jyobaa kyunuˈkxëdë: “Miitsëty nidëgekyëty, naybyëjtäˈägëdë wijy es peˈtypy, es yaˈoyëdë yajxonë mjikyˈäjtën. Awixtë mët winë mjot ja kunuˈxën diˈibë mˈaxäjëyandëp ko Jesukristë myinët jatëgok” (1 Peed. 1:13). ¿Näˈä myinäˈäny? Ko nety tkumay pënaty xëmë të pyanëjkxyëty ets nety dyajkutëgoy ja axëkjäˈäy (käjpxë 2 Tesalónikʉ 1:6-10).
14, 15. 1) ¿Ti mbäät nduˈunëm parë kyaj njäˈäytyëgoˈoyëm diˈib nˈawijx njëjpˈijxëm? 2) ¿Ti käjpxwijënë yäjkë Pedro?
14 Parë kyaj njäˈäytyëgoˈoyëm diˈib nˈawijx njëjpˈijxëm, tsojkëp xëmë njamyajtsëm ko Jyobaa xyëë wingon yˈity. Mä tadë xëë kyutëgoyaˈanyë “tsäjp”, diˈib yˈandijpyë gobiernëtëjk, etsë “naxwinyëdë”, diˈib yˈandijpyë axëkjäˈäy. Päätyë Pedro jyënany: “Yajxon xyˈixtët wiˈix mjikyˈattët wäˈäts es extëmë Dios ttseky määnëm xyˈawixtë myinäˈäny tadë [“Jyobaa xyëë”, NM], es xytyundët wiˈix tsojk myinët. Mä tadë xëë yajnoˈogäˈäny es kyutëgoyaˈany mët ja jëën diˈibë ijtp tsäjwinm, es diˈibë jaˈäjtp, tëgekyë jyëëywyäˈxtäˈäyët ko mëk tyoyët” (2 Peed. 3:10-12).
15 Pedro ojts tnigajpxy ko “tsäjp” etsë “naxwinyëdë” diˈib tyam jaˈäjtp, yëˈë wyingudëgatsˈataampy ja “jembyë tsäjp [ja Kristë yˈAnaˈamën] esë jembyë naxwinyëdë [ja jembyë naxwinyëdë jäˈäy]” (2 Peed. 3:13). Ko nety tnimaytyaˈaky ja jukyˈäjtën diˈib të yajwandaˈaky, ta jyënany: “Mëguˈugitëty, määnëm miits xyˈawix xyjëjpˈixtë ko myinäˈäny jyatäˈäny tëgekyë taadë, jikyˈattë extëm ja Dios ttseky, wäˈätstiˈknë, kyaj mtsiptundët” (2 Peed. 3:14).
NˈOKˈYAˈIJXËM KO NMËDÄJTËM WINMÄˈÄNYOTY DIˈIB NˈAWIJX NJËJPˈIJXËM
16, 17. 1) ¿Wiˈix mbäät njukyˈäjtëm “wäˈäts” ets nduˈunëm tijaty “extëmë Dios ttseky”? 2) ¿Ti mbäät nduˈunëm parë nˈaxäjëm diˈib nˈawijx njëjpˈijxëm?
16 Extëm njukyˈäjtëm ja nyajnigëxëˈkëm ko nyaˈijtëm winmäˈänyoty tijaty nˈawijx njëjpˈijxëm. Pedro jyënany ko tsojkëp nbëjkëmë kuentë pën jäˈäyˈäjtëm extëmë Dios ttukjotkëdaˈaky. Tim jawyiin njukyˈäjtëm “wäˈäts” ko nduˈunëm diˈibë Dios yˈoyˈijxypy ets ko nmëdäjtëm ja oybyë winmäˈäny mä “diˈibë kyaj tˈixyˈattë Dios” (2 Peed. 3:11; 1 Peed. 2:12). Nan jëjpˈam ets nnaytsyojkëm nixim niyam, diˈib yˈandijpy, nduˈunëmë mëjää ets nˈijtëm tuˈugyë mëdë nmëguˈukˈäjtëm mä naymyujkën ets duˈun nˈijtëm tuˈugyë abëtsemy nyaxwinyëdë (Fwank 13:35). Nan tsojkëp nduˈunëm tijaty “extëmë Dios ttseky”, o nduˈunëm tijaty mbäät xypyudëjkëm parë nmëwingoˈonëmë Dios, extëm nuˈkxtakëm amumduˈukjot, ngäjpxëmë Biiblyë jabom jabom, nˈëxpëjkëm xëmë extëm të ndukniwijtsëm, nDiosˈawdäjtëm mëdë Familyë ets njotmoˈoyëm mä ngäjpxwäˈkxëm ja “oybyë ayuk diˈibë nyimaytyakypy ja tsäjpotmëdë kutujkën” (Mat. 24:14).
17 Niˈamukë njatsojkëm parë Jyobaa xykyupëjkëm ets xyajnitsokëm ko dyajminët ja kutëgoˈoyën. Pën duˈun njäˈäyˈäjtëm, ta nëjkx nˈaxäjëm diˈib nˈawijx njëjpˈijxëm, ja “jikyˈäjtën winë xëë winë tiempë, mët ko Dios, diˈibë kyaj yˈandaˈaky, [...] xywyandakëm tadë jikyˈäjtën” (Titʉ 1:2).
[Yajtëˈëwën]
[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 22]
Pënaty nëjkxandëp tsäjpotm miin jäjttëp “jemy” ets yˈawijx jyëjpˈijxtëp ja kyumäˈäyën
[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 24]
Nˈokjamyajtsëm xëmë mëdë familyë ti nˈawijx njëjpˈijxëm
