Jyobaa nyijäˈäp wiˈix dyajnitsoˈogëdë kyäjpn

“Nintsënˈäjtëm Dios nyijäˈäp wiˈix dyajnitsoˈogët diˈibë mëduunëp.” (2 PEED. 2:9)

¿TIKO MBÄÄT NˈIJTËM SEGUURË KO JYOBAA...

... nyijäˈäp ti xëë ets ti oorë ttunäˈäny tijaty të ttuknibëjtäägë?

... yajtunaambyë myëjää parë dyajnitsoˈogäˈänyë kyäjpn?

... wäˈäts tnijawë tijaty tunan jatanëp mä ja mëk ayoˈon?

1. ¿Wiˈixë naxwinyëdë jäˈäy yajpäädäˈändë ko “ja mëk ayoˈon” jyäˈtët?

AJOTKUMONË Dios dyajminäˈänyë ayoˈon mä Satanásë jyaˈay (1 Tes. 5:2, 3). Naxwinyëdë jäˈäy kyaj tnijawëyäˈändë ti tyundëp ko jyäˈtët ja “Jyobaa myëj xëë” (Sof. 1:14-17). Mëjwiin kajaa jyaˈˈatäˈänyë ayoˈon, pesë Biiblyë jyënaˈany ko jyaˈˈatäˈänyë mäˈäy täjën “extëm ni näˈänëm kyajaty axtë mä naxwinyëdë tsyondaky, es ni dëˈën kyanakyjyatäˈänyëty jatëgok” (käjpxë Matewʉ 24:21, 22).

2, 3. 1) ¿Ti jotmay wyinguwäˈägëyaambyë Diosë kyäjpn mä ja “mëk ayoˈon”? 2) ¿Ti mbäät xyjotmëkmoˈoyëm parë nmëmadakëm ja jotmay diˈib miin këdakp?

² Mä nety jyëjpkëxanë “ja mëk ayoˈon”, netë “Gog diˈib tsoˈomp mä nyaxwinyëdë Magog”, tnibëdëˈëgäˈänyë Diosë kyäjpn. Ets yëˈë yajtunaampy “mayë tsiptuumbëty [...] extëmë yoots nëmäˈä parë dyajwindujktäˈäyaˈanyë naxwinyëdë” (Eze. 38:2, 14-16). Mä tadë tiempë, nituˈugë naxwinyëdë jäˈäy xykyapudëkëyäˈänëm, yëˈë Jyobaa diˈib nëjkx xyajnitsoˈogäˈänëm. ¿Tidaa nëjkx nduˈunëm ko netyë jäˈäy xynyibëdëˈkëm parë xyajkutëgoyäˈänëm?

³ Niˈamukë Dios mëduumbë mbäät nnayajtëˈëwëm: “¿Njantsy myëbejkypyëts ko nëjkxëbëtsë Jyobaa xykyuwäˈäny mä ja mëj ayoˈon?”. Nˈokjamyajtsëm wiˈixë Pedro jyënany: “Nintsënˈäjtëm Dios nyijäˈäp wiˈix dyajnitsoˈogët diˈibë mëduunëp, es wiˈix tpëjkëˈëgäˈäny ja axëk jäˈäyëty ko yajpayoˈoytyët” (2 Peed. 2:9). Pën nbawinmäˈäyëm wiˈixë Dios dyajtsokyë kyäjpn tëëyëp, yëˈë mbäät xypyudëjkëm parë nwinguwäˈkëm ja ayoˈon diˈib miimp. Nˈokˈijxëm tëgëëgë ijxpajtën diˈib mbäät dyajkëktëkë mëbëjkën ko Jyobaa myëdäjtypyë mëjää parë dyaˈˈawäˈätspëtsëmëdë kyäjpn.

OJTS TSYOˈOKTË MÄ JA AYOˈONDUU

4. ¿Tijatyë nety yajtunäämp mä kyaminyëm ja ayoˈonduu?

⁴ Nˈokˈijxëm jawyiin ko myiiny ja Ayoˈonduu. Jyobaa tyukniwijtsë ti xëë dyajminäˈäny. Per tsojkëbë nety ets jawyiin yajkojët ja arkë parë jap tyëkëdët ja jëyujk animal. Jyobaa  kyaj tˈawijxy parë tyäˈädë jawyiin yajtunët ets oknëm ttukniwitsët näˈä myinët ja Ayoˈonduu. Kyaj wyinmääy ko mbäät twijtstëgatsy ja xëë ko tsojk kyayajkojˈabatët ja arkë. Génesis jyënaˈany ko mä Jyobaa tkatukˈaneˈemynyëmë Noé ets tkojët ja arkë, të nety ttukniwitsë näˈä dyajminäˈäny ja Ayoˈonduu. ¿Wiˈix nnijäˈäjëm?

5. ¿Ti nety myaytyäˈägaambyë Dios mä Génesis 6:3, ets näˈä duˈun jyënany?

⁵ Biiblyë jyënaˈany ko Jyobaa ojts tnigajpxy tsäjpotm ti tyunaampy, extëm jyënaˈanyë Génesis 6:3: “Kyajëts nyaˈixäˈänyëtyë maˈkxtujkën parë mëdë jäˈäy winë xëë winë tiempë, yëˈko yëˈë niniˈkx nanduˈun. Päätyë xyëë jyukyˈäjtënë jyäˈtäˈäny mëgoˈpx ja iˈpx jëmëjt”. ¿Yëˈë nety myaytyäˈägaampy nuˈun jyukyˈatäˈänyë naxwinyëdë jäˈäy? Kyaj. Diˈibë nety myaytyäˈägaampy, yëˈë näˈä dyajjëjptëgoyaˈanyë axëkˈäjtën abëtsemy nyaxwinyëdë. * Ja Ayoˈonduu ja myiiny mä jëmëjt 2370 mä kyajnëm myinyë Jesus, päätyë Dios ja duˈun jyënany mä jëmëjt 2490, ko netyë Noé jyëmëjt 480 (Gén. 7:6). Ets mä jëmëjt 2470, ko nety të nyaxy 20 jëmëjt, ja ogäˈänë Noé myaxuˈunkˈäjtyë yˈuˈunk (Gén. 5:32). Tuk mëgoˈpx jëmëjtë nety tyëgoyˈaty parë myinët ja Ayoˈonduu, etsë Jyobaa kyajnëmë nety ttukˈawanë Noé ti tyunëp parë ja naxwinyëdë jäˈäy tsyoˈogët. ¿Nuˈun ndiempë yˈawijxy parë ttukˈawäˈänë?

6. ¿Näˈä ojts yaˈˈanëëmë Noé parë tkojët ja arkë?

⁶ Waˈanë Jyobaa kanäk jëmëjt yˈawijxy parë ojts ttukˈawanë Noé ti nety tyunaampy. ¿Wiˈix nnijäˈäjëm ko dyuˈunëty? Biiblyë jyënaˈany ko Noé ja ojts yajtukˈaneˈemy tkojëdë arkë ko nety ja yˈuˈunk yˈënäˈk të yaˈkˈabajnëdë ets të pyëjknëdë. Jyobaa tˈanmääyë Noé: “Mijts ënet mëët ëjts ndunaamybyëts tuˈuk yëˈë kajpxytyuˈunën. Mijts [...] nëjkx mdëkë [arkoty], ets yëˈë mˈuˈunk mˈënäˈk ets yëˈë mdoˈoxytyëjk ets yëˈë mtsuˈudëjk” (Gén. 6:9-18, Mʉgoxpʉ ja̱ noky mʉdiˈibʉ jyaayʉn Moisés [MNM]). Pääty ko Noé ojts yaˈˈanëëmë tkojëdë arkë, waˈanë nety yˈakweˈemyë tiempë 40 o 50 jëmëjt parë myinët ja Ayoˈonduu.

7. 1) ¿Wiˈixë Noé mëdë fyamilyë dyaˈijxëdë mëbëjkën? 2) ¿Näˈä Dios ttukˈawäˈänë Noé ko myinäˈänyë ayoˈonduu?

⁷ Mä nety tkojtë ja arkë waˈan ja Noé mëdë fyamilyë nyayajtëëwëdë wiˈixë Dios dyaˈˈadëwäˈäny diˈib të ttuknibëjtäägë ets näˈä dyajminäˈäny ja Ayoˈonduu. Per kyojˈabajttë ja arkë oy tkanijäˈäjëdë wiˈixë Dios tijaty ttunäˈäny. Biiblyë jyënaˈany: “Ënet yëˈë Noé ojts duˈun tkuuytyuundäˈäy extëm ënety yëˈë Dios të yˈënëˈëmxëtyën” (Gén. 6:22, MNM). Jëxtujk xëë nety yˈaktëgoyˈaty, jeˈeyë parë ja Noé mëdë fyamilyë dyajtëjkëtyaˈayët ja jëyujk animal mä ja arkë, ko Jyobaa yˈanmääyë näˈä dyajminäˈäny ja Ayoˈonduu. Duˈuntsoo listë yˈijtääy ko nety “mäjkmokx majtsk [...] yëˈë poˈo yˈany yëˈë mëmajtskpë. Noé jaˈa ënety yëˈë jyëmëjt tëdujk mëgoˈpx” ko ja komduu jyantsy myiiny (Gén. 7:1-5, 11, MNM).

8. Ko nnijäˈäjëm myiiny ja Ayoˈonduu, ¿wiˈix dyajkëktëkë mëbëjkënë ko Jyobaa nyijäˈäp näˈä dyajtsoˈoky pënaty mëduunëp?

⁸ Ko myiiny ja Ayoˈonduu kyaj jeˈeyë xytyukˈijxëm ko Jyobaa tmëdatyë madakën parë tnijawët ja tiempë, nanduˈunën parë xyajnitsokëm. Tuˈuk tuˈugë xëë nyaxy, wingoonˈadëtsp ja kutëgoˈoyën, ets mbäät nˈijtëm seguurë ko tukëˈëyë diˈibë Jyobaa të ttuknibëjtäägë, adëwäämp näˈä të ttukniwitsë, mä ja “xëë es ja oorë” diˈib yëˈë të tpëjtaˈaky (Mat. 24:36; käjpxë Habacuc 2:3).

YˈAWÄˈÄTSPËTSËMDË MÄ JA MEJNYË TSAPTSPË

9, 10. ¿Wiˈixë Jyobaa dyajtuunyë kyäjpn parë ojts dyajkäˈäy ja tsiptuumbëty diˈib Egipto?

⁹ Të nˈijxëm ko Jyobaa nyijäˈäp ti xëë ets ti oorë ttuny tijaty të ttuknibëjtäägë. Myëmajtskpë ijxpajtën, yëˈë xytyukˈixäˈänëm ja tuk peky tiko mbäät nmëbëjkëm ko yëˈë yaˈˈawäˈätspëtsëmaambyë kyäjpn: ko dyajtunäˈäny ja myëjää diˈib ninäˈä kyakugëxë parë dyaˈˈadëwäˈäny diˈib të ttuknibëjtäägë. Jyobaa myëdäjtypyë madakën parë dyaˈˈawäˈätspëtsëmëdë kyäjpn, ets näˈäty yëˈë yajtuumbyë kyäjpn parë dyajkutëgoyë myëtsip. Duˈun tyuun jyäjtë ko dyaˈˈawäˈätspëtseemy ja israelitëty mä nety yajtuumbëˈattë Egipto.

¹⁰ Waˈan ja israelitë pyëtsëëmdë Egipto naa  tëgëk miyongën. Jyobaa yëˈë tyuˈumooyë Moisés extëm mbäät ja Faraón tmëbeky ko të tyuˈudëgoytyë ets ko kyaj tnijawëdë mä nyëjkxtët (käjpxë Éxodo 14:2, 3, MNM). * Faraón ojts kyaˈay mä ja trampë, ta tpatsoˈondë ja israelitë diˈibë nety të ttuumbëˈattë ets dyajnadujktë mä ja mejny diˈib xyëˈäjtypy Tsapts, mä nety kyëxeˈeky ko kyaj mbäät kyaˈaktë (Éxo. 14:5-10). Per nëgoobë nety duˈun kyëxeˈeky, pes nitii jotmayë nety tkapäädäˈändë. ¿Tiko? Yëˈko Diosë nety diˈib nyiwäˈkpëtsëmaambyë kyäjpn.

11, 12. 1) ¿Wiˈixë Jyobaa ojts dyaˈˈawäˈätspëtsemy ja nyax kyäjpn? 2) ¿Ets wiˈix wyimbëtseemy ko Dios nyitsiptuunëdë, ets ti tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm?

¹¹ “Ja yoots” diˈibë nety wyooyoˈopy ja israelitëty, ëxkëˈëy nyaybyëjtakë parë dyajkugootsëtyaay ja Faraón mët ja tsyiptuumbëty ets parë kyaj wiˈix yajtundët. Per mä ja israelitëty jamˈäjtë tëˈkx jäjën (käjpxë Éxodo 14:19, 20, MNM). * Ta netë Jyobaa dyajmiinyë mëk poj parë ojts dyajnaywyaˈkxyëty majtsk peky ja mejny. “Duˈun ojts ja Dios ja nax dyajnitëtstuˈuty jam nëëjotm.” Tyäˈädë ojts tmënëjkxyë tiempë, pesë Biiblyë jyënaˈany ko “tuktsuˈum ojts duˈun pyojy”, ta “ja Israel jäˈäyëty ja nëë ttuknäjxtë mä ënety të nyeywyäˈkxyën majtskpëky”. Ja israelitëty oytyaˈagyë nety tyuˈuyoˈoytyë, kyaj dyuˈunëty extëm ja Faraón mët ja syoldäädëty etsë myaygyarrë, per tsipë nety nyaspäädëdët, pes yëˈë nety mëdë Jyobaa tsyiptundë. Axtë “duˈunyë tyim lokëjäjtääytyë ja tsiptuumbëty” ets pyäjktëgaandutääy ja kyarrë, “ets oywiˈix ojts yˈaknëjkxtë” (Éxo. 14:21-25, MNM).

¹² Ko nety ja israelitëty të yˈawinäjxtäˈäytyë, ta Jyobaa tˈanmääyë Moisés: “Nastijë yëˈë mgëˈë mëët yëˈë mdäjk jam nëëjotm, ets yëˈë Egiptë jäˈäyëty nyëënikoombajtäˈädëty, mëët tukëˈëyë [...] kyuääyëty”. Ets oy ja Egipto jäˈäyëty tjakugaˈagandë ja nëë diˈib tukmiinëdë, Jyobaa yëˈë wijtsxijtëdë, ets kyujëduˈujëdë mejnyoty. Kyaj mbäät kyaktë, “nituˈuk ojts kyawëˈëmy juuky” (Éxo. 14:26-28, MNM). Duˈuntsoo Dios dyaˈijxë ko myëdäjtypyë mëjää parë tnitsiptunëdë kyäjpn, ninäˈä tkanaˈixäˈäny ets pën wiˈix tyunëdët.

KAKTË KO NETY KYUTËGOYAˈANYË JERUSALÉN

13. ¿Ti Jesus ojts ttukˈaneˈemy ja yˈëxpëjkpëty, ets tidaa ojts nyayajtëwëdë?

¹³ Jyobaa wäˈäts tnijawë wiˈix tijaty tyunäˈäny jyatäˈänyëty ets yaˈˈadëwaampy tijaty të ttuknibëjtäägë. Jëjpˈam etsë tyäˈädë nnijäˈäjëm, extëm nˈixäˈänëm mä myëdëgëëkpë ijxpajtën: ko ja Jerusalén käjpn nyadujky. Jyobaa nyigäjpx mët yëˈëgyëjxmë Jesus, tijaty mbäät ttundë pënaty tsënääytyëp Jerusalén ets Judea parë kyaˈaktët ko nety ja käjpn kyutëgoy, diˈib tuun jäjtë mä jëmëjt 70. Jesus yˈanmääyëdë extëm tkujäˈäyë ja Diosë kyugäjxpë Daniel: “Ko xyˈixtët mä wäˈäts lugäär tyanë diˈibë kyaj tmëjˈixy ja Dios, net diˈibaty ijttëbë naty Judeeë, kaˈaktëp jap es nyëjxtët tungëjxy kopkkëjxy” (Mat. 24:15, 16). ¿Wiˈixë nety mbäät tpëktë kuentë ja Jesusë yˈëxpëjkpë ko yëˈë adëëp extëmë Jesus jyënany?

14. ¿Tijaty ojts tyuny jyatyëty parë Jesusë yˈëxpëjkpëty tpëjktë kuentë ti myaytyäˈägan?

 ¹⁴ Tijaty tuun jäjtë, yëˈë ojts tyuknijawëdë ti Jesus myaytyäˈägan. Mä jëmëjt 66, ja jyajty Cestio Galo Jerusalén mëdë soldäädëtëjk diˈib Roma, mët ko ja judiyëtëjk kyaj nyekymyëdoodë. Ja diˈib judiyëtëjk diˈib kujuundaktë, diˈib yajtijtëp celotes, jap nyayuˈtsëdë templë tëgoty ets ja romanë jäˈäyëty ttäjjujttë ja käjpnë nyabots. Ja Dios mëduumbë diˈib nayaˈijtëdë wijy, jyaygyujkëdë ti tyäˈädë yˈandijpy, tamë nety “tyanë diˈibë kyaj tmëjˈixy ja Dios” (ja soldäädëty mëdë byandeerë mä këxkojy myiny diˈib yˈawdäjttëp) mä ja “wäˈäts lugäär” (ja templë nyabots). Ja nety meerë ttiempëty parë ja Jesusë yˈëxpëjkpëty nyëjkxtët “tungëjxy kopkkëjxy”. Per ¿wiˈixë nety mbäät kyaˈaktë pën të ja käjpn nyadujktäˈäy? Min nˈokˈijxëm ti ojts tyuny jyatyëty.

15, 16. 1) ¿Ti Jesus ojts ttukˈaneˈemy ja yˈëxpëjkpëty, ets tiko nety jyëjpˈamëty ets tmëmëdowdët? 2) Mä ja tiempë diˈib miimp, ¿ti yajtunäämp parë nëjkx nnitsokëm?

¹⁵ Ajotkumonë Cestio Galo mëdë tsyiptuumbëty jyëmbijtääytyë jatëgok, ets ja celotes, ta pyatsoˈonëdë. Ko duˈun jyajty, ta ja Jesusë yˈëxpëjkpëty tmëdäjttë tiempë parë kyaˈaktët. Të netyë Jesus yajxon jyënaˈany ets tnikaˈaktët ja jyukyˈäjt myadakënë ets pojënë tsyoondët (käjpxë Matewʉ 24:17, 18). ¿Jëjpˈamë nety ets tsojk tsyoondët? Jëjpˈam, pes ko tuk xëë majtsk xëë yˈijty, ta ja celotes jyëmbijttë ets ttukˈaguanëˈäjty ja jäˈäyëty diˈib Jerusalén ets Judea parë pyuwäˈägëdët. Ta ja judiyëtëjk ak yëˈëyë nyaynyibëdëˈkëdë mët ko dyajtsiptaktë pënë net anaˈamëp, ta niˈigyë ja jotmay myëjwindëjkë mä ja nax käjpn. Ets mas tsyiptaky parë kyaˈaktët, ets ko jyëmbijttë ja romanë jäˈäy mä jëmëjt 70, kyaj mbäät ojts nyekykyaˈaktë (Luk. 19:43). Pënaty kyaj ojts tsyoondë, jamyë kyuˈadujktääytyë. Per pënaty myëmëdoodë extëmë Jesus jyënany, ojts nyëjkxtë tunoty kopkoty parë ojts tsyoˈoktë. Ojts këˈëm tˈixtë ko Jyobaa nyijäˈäp wiˈix dyajtsoˈogëdë nyax kyäjpn. ¿Ti tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm?

¹⁶ Ko nety tyuny jyatyëty tijaty të yajnaskäjpxë mä ja mëk ayoˈon, jëjpˈam ets nduˈunëm wiˈixë netyë Dios xytyuˈumoˈoyëm mëdë yˈAyuk etsë kyäjpn. Extëm nˈokpëjtakëm, Jesus jyënany: “Kaˈaktëp jap es nyëjxtët tungëjxy kopkkëjxy”. Tyäˈädë nan adëwäämp mä ndiempëˈäjtëm, jeˈeyë ko kyajnëm nnijäˈäjëm wiˈix nëjkx ngaˈagäˈänëm. * Per mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa xytyukˈawanëyäˈänëm ko nety ja tiempë jyaˈty. Net nëjkx ntsokëm pën nmëmëdoˈojëm, pääty oy ko nnayajtëˈëwëm: “¿Nmëmëdoobyëts tyam extëmë Jyobaa ttuˈumoˈoyë kyäjpn? ¿Pojënëts nmëmëdoy o jekyëts niwinmayë?” (Sant. 3:17).

DIOS XYJOTMËKMOˈOYËM MÄ DIˈIB MIIMP KËDAKP

17. ¿Ti xytyuknijäˈäjëm diˈib ojts tnaskäjpxë Habacuc ko nety yajnibëdeˈegyë Diosë kyäjpn?

¹⁷ Min nˈaknimaytyakëm wiˈixë Gog tnibëdëˈëgäˈänyë Diosë kyäjpn. Habacuc nan ojts tnaskäjpxë ti tunan jatanëp mä tyäˈädë tiempë: “Nmëdooyëts, ets tajëtsë njot tyëjkë yuˈkxpë; kojëts nmëdooy, tajëtsë nˈadaam tsyëyuuybyejky; pyuˈttsondaky ja nbäjkëts; ets extëmëts nyajpaty, mëkëts nxajwingoony, parëts nˈawixët amonyë ja ayoˈon, [...] [ko pyatäˈänyë Jyobaa parë twinguwäˈägëyaˈany] ja käjpn [jaˈa njënäˈänëm, ja tsiptuumbëty diˈib nibëdëˈkëp], parë yëˈë ttuktëkëyaˈany” (Hab. 3: 16). Extëm nˈijxëm, ko jeˈeyë ja kugajpxy Habacuc tmëdooy ti miin këdakp, ta ja jyot yuˈkxpejky, ja yˈadaam tsyëyuuybyejky, ets ja jyot myëjää tyëgooytyaay. Per yëˈë yˈawijx ets jyäˈtët ja Jyobaa myëj xëë. Ko netyë Gog mëdë jyaay xynyibëdëˈkëm, nan ntsëˈëgëyäˈänëm, per nan mbäädë duˈumbë mëbëjkënë nyaˈijxëm extëmë Habacuc, ko Jyobaa yajtsoˈogaambyë kyäjpn (Hab. 3:18, 19).

18. 1) ¿Tiko kyaj mbäät ntsëˈkëm ko ja nmëtsipˈäjtëm xynyibëdëˈkëm? 2) ¿Ti nˈixäˈänëm mä ja tuˈukpë artikulo?

¹⁸ Tyäˈädë tëgëëkpë ijxpajtën, yëˈë xytyukˈijxëm ko mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa nyijäˈäp wiˈix dyajtsoˈogäˈänyë kyäjpn. Ninäˈä duˈunyë kyaweˈemy diˈib tyuknibëjtakëp, seguurë ko yˈadëy. Pääty, pën ndukxondäˈägäˈänëm ko netyë Jyobaa myadaˈaky, tsojkëp ets nmëmëdoˈojëm axtë ko myinët ja ayoˈon. Per ¿wiˈixë Jyobaa xypyudëjkëm tyam parë ninäˈä ngamastutëm? Yëˈë nˈixäˈänëm mä ja tuˈukpë artikulo.

[Notë diˈib noky ëxˈääy]

[Yajtëˈëwën]