Jyobaa dyajtuˈukmukyë fyamilyë
“Nmënuˈxtaktëpts miits [...] es xymyëdattët ja tiˈigyëˈäjtën diˈibë ja Espiritë Santë yajkypy.” (ÉFE. 4:1, 3)
¿MNIJÄˈÄWËP WIˈIX XYNYIMAYTYÄˈÄGËT?
¿Ti Dios yˈëxkujkë ko tpaty ja tiempë?
¿Ti yˈandijpy nmëdäjtëm ja “tiˈigyëˈäjtën diˈibë ja Espiritë Santë yajkypy”?
¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë nyaˈijxëmë oyjyaˈayˈäjtënë nixim niyam?
1, 2. ¿Ti Jyobaa të ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë etsë jäˈäy?
KO XYMYËDOYË tadë ayuk familyë, ¿ti miimp mä mwinmäˈäny? ¿Jotkujkˈäjtën? ¿Tsojkën? ¿Mdundët tuˈugyë ko ti xytyukniwinmayëdët? ¿O ko jaa mä mbäät nyaˈk nbajtëm, nˈëxpëjkëm ets nimaytyakëm tijaty nwinmäˈäyëm? Waˈan duˈun mwinmay pën të mˈyeeky mä tuˈugë familyë mä jyamˈatyë tsojkën. Jyobaa yëˈë diˈib ojts tpëjtaˈagyë familyë (Éfe. 3:14, 15). Ets tsyojk parë niˈamukë diˈib ojts dyajkojy jam tsäjpotm ets yä Naxwiiny jyukyˈattët tuˈugyë, agujk jotkujk ets seguurë.
2 Ko Adán mëdë Eva pyokytyuundë, ta pyëtsëëmdë mä Dios tmëdatyë fyamilyë. ¿Jabäät ojts wyeˈemy diˈibë Dios tyuknibëjtakë? Kyaj. Yëˈë seguurë dyajtuktukäˈänyë tyäˈädë Naxwinyëdë diˈib nety të jyëmbity jantsy tsuj mëdë Adán etsë Eva tyëëm yˈääts (Gén. 1:28; Isa. 45:18). Mä Éfesʉ yëˈë myaytyakypy tijatyë Jyobaa të ttuny parë yˈadëwët diˈib të ttuknibëjtäägë, ets tuk peky diˈib jëjpˈam myaytyakypy yëˈë parë nˈijtëm tuˈugyë. Min nˈokˈijxëm tuˈuk majtskë bersikulo parë nnijäˈäwëm wiˈix mbäät nbudëjkëmë Jyobaa ets yˈadëwët diˈib të ttuknibëjtäägë, ko dyajtuˈugyëyaˈany pënaty jukyˈäjtp tsäjpotm ets yä Naxwiiny extëm tuˈugë familyë.
¿TIJATY KUJKË JYOBAA TYUUMPY PARË DYAˈˈADËY DIˈIB TYUKNIBËJTAKË?
3. Extëm jyënaˈanyë Éfesʉ 1:10, ¿ti Dios yˈëxkujkë ko tpaty ja tiempë, ets näˈä ttuuntsondaky ja myëduˈukpë?
3 Tukëˈëyë tijatyë Jyobaa tyuumpy, yëˈë parë yˈadëwët ti të ttuknibëjtäägë. Duˈuntsoo ko “[tpaty] ja tiempë”, ta Dios tˈëxkujkë parë niˈamukë diˈib tsäjpotm ets diˈib yä Naxwiiny yˈittët tuˈugyë extëm tuˈugë familyë (käjpxë Éfesʉ 1:8-10). Dios majtsk peky ttukniwijtsë wiˈix yajtunët. Myëduˈuk, yëˈë yˈëxkujkëp pënaty jukyˈatandëp tsäjpotm mëdë Jesukristë, diˈib Nigëbäjkˈäjtëp. Tyäˈädë ja tsyondaky mä Pentekostes mä jëmëjt 33, ko Jyobaa dyajtuˈukmujktsondaky pënaty anaˈamandëp mëdë Kristë (Apos. 2:1-4). Mët yëˈëgyëjxm ja wintsëˈkën diˈibë Jesus yäjk, ta Dios yajwëˈëmëdë oy, ets duˈuntsoo mbäät jyukyˈattë winë xëë. Pääty, yëˈëjëty nyijäˈäwëdëp ko të Dios yˈuˈunk niwäˈänëdë (Rom. 3:23, 24; 5:1; 8:15-17).
4, 5. Extëm jyënaˈanyë Éfesʉ 1:10, ¿ti Dios yˈëxkujkë mä ja myëmajtsk pekypyë?
4 Myëmajtsk, yëˈë mä Dios tˈëxkujkë pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny mä ja it lugäärë tsujpë ko netyë Kristë yˈaneˈemy. Tim jawyiin, yëˈë ja “tëgoy myay [jyaˈay]” (Diˈibʉ Jat. 7:9, 13-17; 21:1-5). Ets mä Jesus yˈanaˈamäˈäny tuk mil jëmëjt, ta tyuˈukmukäˈändë mëdë jäˈäy diˈib miyonkˈam jukypyëkandëp (Diˈibʉ Jat. 20:12, 13). ¡Mä tyäˈädë tiempë nëjkxëp nyaˈixäˈänëm mëjwiin kajaa tuˈugyëˈäjtën! Ko kyäˈpxët tuk mil jëmëjt, ta “diˈibaty ijtp naxwiiny” tˈaktuknaxäˈändë jatuˈugë jotmay ets pënaty kyaj tmastuˈuttë Dios, ta kyupëkäˈänëdë extëmë “yˈuˈungën” ets ttuktsëënëyäˈändë tyäˈädë Naxwinyëdë (Rom. 8:21; Diˈibʉ Jat. 20:7, 8).
5 Majtsk peky tyamë Jyobaa tˈëxkukë, duˈun pënaty nëjkxandëp tsäjpotm ets pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny. Per ¿wiˈix mbäät niduˈuk niduˈuk nbudëjkëmë Dios?
“TIˈIGYËˈÄJTËN DIˈIBË JA ESPIRITË SANTË YAJKYPY”
6. ¿Wiˈixë Dios mëduumbë yˈittë tuˈugyë extëmë Biiblyë jyënaˈany?
6 Biiblyë jyënaˈany ko Dios mëduumbë tsojkëp tyuˈukmuktët (1 Kor. 14:23; Ebre. 10:24, 25). Tyäˈädë kyaj yëˈëyë tˈandijy ko muum nduˈukmujkëm, extëm ko nëjkxëm määyoty juuy këbajtpë o ëyëˈk kuyäjtpë. Ëtsäjtëm net tuˈugyë nˈijtëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm ko nbaduˈunëm Jyobaa yˈanaˈamën ets ko nasˈijxëm parë myëjää xypyudëjkëm ets oy njäˈäyˈäjtëm.
7. ¿Ti yˈandijpy nmëdäjtëm ja “tiˈigyëˈäjtën diˈibë ja Espiritë Santë yajkypy”?
7 Ko nmëdäjtëmë mëbëjkën mä ja wintsëˈkënë diˈibë Jesus yäjk, ta Jyobaa dyajweˈemy wäˈäts pënaty nëjkxandëp tsäjpotm ets dyajnaxy extëmë yˈuˈunk, ets nan wäˈäts dyajweˈemy pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny. Per mientrës njukyˈäjtëm mä tyäˈädë tiempë, nmëdatäˈänëmë jotmay mëdë nmëguˈukˈäjtëm (Rom. 5:9; Sant. 2:23). Pes koxyëp kyaduˈunëty, kyajxyëbë tyäˈädë käjpxwijën yajkujäˈäyë: “Mmëdattë maˈxtujkën mët ja wiinkpëty”. ¿Wiˈix mbäät nˈijtëm tuˈugyë mëdë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët nˈëxpëjkëm? Tsojkëp nˈijtëm extëm jyënaˈanyë Diosë yˈAyuk: “Tudaˈakyˈattë es oyjyaˈayˈattë”. Apostëlë Pablo nan xyˈanmäˈäyëm ets nduˈunëmë mëjää parë nmëdäjtëm ja “tiˈigyëˈäjtën diˈibë ja Espiritë Santë yajkypy, es [njukyˈäjtëm] jotkujk nixim niyam” (käjpxë Éfesʉ 4:1-3). Parë nbanëjkxëmë tyäˈädë käjpxwijën, tsojkëp nasˈijxëm ets xypyudëjkëmë Diosë myëjää parë nyaˈijxëmë oybyë jäˈäyˈäjtën. Pes ja jäˈäyˈäjtën diˈib yajkypyë Diosë myëjää, yëˈë xypyudëjkëm parë nyaˈoˈoyëmë amay jotmay mëdë nmëguˈukˈäjtëm, xyajtuˈukmujkëm, kyaj xyajnaywyäˈkxëm extëm ko nduˈunëm diˈibë niniˈkx këbäjk tsyejpy.
8. ¿Wiˈixë jäˈäy nyaywyaˈkxyëty ko ttundë “diˈibë nyiniˈx kyëbäjk wyinmäˈänyˈäjttëp”?
8 Naywyäˈkxëbë jäˈäy ko ttuny “diˈibë nyiniˈx kyëbäjk wyinmäˈänyˈäjttëp” (käjpxë Galasyʉ 5:19-21). Extëm nˈokpëjtakëm, pënaty mëˈinduundëp myëjagamgaktëbë Jyobaa etsë naymyujkën, ko kasäädë jäˈäy tsyëënë mëdë wiinkpë, yajnaywyäˈkxëdëp ets nan yajnaywyäˈkxëp ja uˈunk ënäˈk mëdë tyääk tyeety. Ko jäˈäy ttunyë axëkˈäjtën, kyaj mbäät yˈity tuˈugyë mëdë Dios ets mët pënaty tsojkëp. Ets pënaty kyaj tjëjpkuwitsë jyukyˈäjtën, ninuˈun tkamëjˈixtë Diosë yˈanaˈamën. Tukëˈëyë diˈibë niniˈkx këbäjk tsyejpy, yajnaywyäˈkxëbë jäˈäy ets nan tyukmëjagamgekypyë Dios. Ets tukëˈëyë tyäˈädë, yˈaxëkˈijxypyë Jyobaa.
9. ¿Tijaty mbäät nnayajtëˈëwëm parë nˈijxëm pën nduˈunëmë mëjää ets nnayaˈijtëm tuˈugyë?
9 Pääty nˈoknayajtëˈëwëm niduˈuk niduˈuk: “¿Nduumbyëtsë mëjää parëts nmëdatyë tuˈugyëˈäjtënë mëdëtsë nmëguˈuktëjk diˈib mä naymyujkën? ¿Tijëts nduumpy kojëts nmëdatyë jotmay mëdëts tuˈugë nmëguˈuk? ¿Ndukmëtmaytyakypyëtsë nmëtnaymyaayëbëty parëts xypyuwäˈägët? ¿Nˈawijxypyëts etsë mëjjäˈäytyëjk dyaˈoyët ja jotmay diˈibëts nmëdäjtypy en lugäär ninëjkxëdëts këˈëm ja nmëguˈuk parëts mëët ngäjpxˈoyët? ¿Nayeˈebyëts o nmëjagamgekypyëtsë njiiky nmëguˈuk parë kyaj tjamyatsët ti jotmay myëdäjtypy mët ëjts?”. Ko duˈun nˈadëtsëm, ¿nyaˈijxëmë nety ko nbudëjkëmë Jyobaa mä dyajtuˈugyë ja familyë diˈibë Kristë yˈanaˈamaampy?
10, 11. 1) ¿Nuˈunën jyëjpˈamëty nˈijtëm tuˈugyë mëdë nmëguˈukˈäjtëm? 2) ¿Ti mbäät nduˈunëm parë nˈijtëm tuˈugyë ets nˈaxäjëmë Jyobaa kyunuˈkxën?
10 Jesus jyënany: “Es pën mmënejxypy ja mwintsëˈkën mä artal es jam xyjamyetsy ko ja mmëguˈuk të mij xymyëdëgoy, nikaˈak yëˈë mwintsëˈkën jam artal windum es nëjx jawyiin mnayyajtiˈigyëdë mëdë mmëguˈuk. Net mjëmbitët mä artal es xypyëjtäˈägët ja mwintsëˈkën. [...] Käjxˈoyëdë” (Mat. 5:23-25). Etsë Santiago tkujäˈäyë: “Diˈibë pyadiimbyë Diosteetyë wyijyˈäjtën, yëˈë yajtsipwäˈxp es dëˈën extëm tniˈibyë tyëëmbë jotkujkˈäjtën. [...] Es dëˈën extëm dyajmiky ja oybyë pyëjtaˈaky. Jaˈa ndijëm, tˈaxäjët ja mayˈäjt kunuˈxën diˈibë Dios yakaampy mä diˈibaty jyikyˈattëp wäˈäts” (Sant. 3:17, 18, Ja Oibyʉ Tʉiˈya̱jtʉn). Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko kyaj mbäät nduˈunˈadëtsëm diˈib tëyˈäjtën, pën kyaj nˈijtëm tuˈugyë mëdë nmëguˈukˈäjtëm.
11 Nˈokpëjtakëm tuˈugë ijxpajtën. Pën tuˈugë kamduumbë kyaj tkuyuˈuy tkudäjˈyë myok, ta ja axëkˈujts nyiyoonbajtäˈäyëdët. Oy ja nax jyaˈoyëty, pën ja kamduumbë kyaj tkuyuˈuy tkudäjy, kyaj nëjkx ja myok yˈity wyindëy. Nanduˈun jyaty mët ëtsäjtëm pën nmëdäjtëmë jäˈäyˈäjtënë diˈib yajtëjkëbë tsip mëdë nmëguˈukˈäjtëm, kyaj mbäät nyajmëjwindëjkëmë oybyë jäˈäyˈäjtën. Per pën nbokymyaˈkxëmë nmëguˈukˈäjtëm ets ndukmëduˈunëm tijaty oy, nëjkxëp mëët tuˈugyë nˈijtëm ets nˈaxäjëmë Jyobaa kyunuˈkxën.
12. ¿Wiˈixë mëjjäˈäytyëjk xypyudëjkëm parë nˈijtëm tuˈugyë?
12 Nan mbäädë mëjjäˈäytyëjk xypyudëjkëm parë nˈijtëm tuˈugyë “mä ja nmëbëjkënˈäjtëm” (Éfe. 4:8, 13). Mëjjäˈäytyëjk xypyudëjkëm parë nyajmëjwindëjkëmë oybyë jäˈäyˈäjtën ko mëët nëjkxëm käjpxwäˈkxpë ets ko xymyoˈoyëmë käjpxwijënë diˈib yajpatp mä Biiblyë (Éfe. 4:22-24). Ko xykyäjpxwijëm, ¿nˈijxëm ko yëˈë Jyobaa yajtuunëp parë nnayjëjpˈijxëm wiˈix njukyˈatäˈänëm mä ja jembyë jukyˈäjtën? Ets miitsëty mëjjäˈäytyëjk, ¿myaˈijttëbë tyäˈädë mwinmäˈänyoty ko xypyudëkëdë mmëguˈuktëjk? (Gal. 6:1.)
OYJYAˈAYˈATTË NIXIM NIYAM
13. ¿Ti tun jatëdëp koxyëp ngapaduˈunëmë käjpxwijënë diˈib yajpatp mä Éfesʉ 4:25-32?
13 Éfesʉ 4:25-29 xykyäjpxwijëm ets kyaj njäˈäyˈäjtëm axëëk, kyaj nˈandakëm, njotˈambëjkëm, kyaj nblojëˈäjtëm ets kyaj nyajtuˈunëmë ää ayuk diˈib mbäädë jäˈäy axëëk yajnayjawëty. Ko tuˈugë jäˈäy tkamëmëdoyë tyäˈädë käjpxwijën, ta Diosë myëjää kyaj tyuny, diˈib xypyudëjkëm parë nˈijtëm tuˈugyë (Éfe. 4:30). Parë nˈijtëm tuˈugyë nan jëjpˈam ets nbaduˈunëm extëmë Pablo tkujäˈäyë: “Yajjëgaˈaktë tëgekyë mˈakë, tëgekyë mjotmäˈtën, tëgekyë mniˈoˈon es tëgekyë oytyim diˈibëtyë axëkˈäjtën. Oyjyaˈayˈattë es naymyëmaˈxtukëdë nixim niyam. Naybyojkpëmaˈxëdë nixim niyam, dëˈën extëm ja Dios oj mbojpëmaˈxëdë miits mët yëˈëgyëjxm ja Kristë” (Éfe. 4:31, 32).
14. 1) ¿Ti yˈandijpy ko jyënaˈany “oyjyaˈayˈattë”? 2) ¿Ti mbäät xypyudëjkëm parë nˈijtëm oyjyaˈay?
14 Ko nyaˈˈanmäˈäyëm “oyjyaˈayˈattë”, yëˈë yˈandijpy ko näˈäty kyaj nˈoyjyaˈayˈäjtëm ets ko tsojkëp mas niˈigyë nˈoyjyaˈaytyakëm. Tsojkëp nbëjtakëm jëjpˈam wiˈix ja nmëguˈukˈäjtëm nyayjawëdët (Fili. 2:4). Mbäät ti nigäjpxäˈänëm diˈibë jäˈäy tyukxiˈigëp o diˈib xyajkëxëˈkëm kuwijy. Per pën mbäät pën axëëk yajnayjawëty, mejoor kyaj ndimnigäjpxëm. Pääty, pën jawyiin nwinmäˈäyëm mä ngakäjpxëm, mbäät xypyudëjkëm parë nˈijtëm oyjyaˈay.
TSOJKËN ETSË WINTSËˈKËN MÄ FAMILYË
15. Extëm jyënaˈanyë Éfesʉ 5:28, ¿wiˈix mbäädë yetyëjk kasäädë tpanëjkxë yˈijxpajtënë Kristë?
15 Biiblyë duˈun tˈijxkijpxyë kasäädë jäˈäy extëmë Kristë yˈity mëdë naymyujkën. Päätyë yˈijxpajtënë Kristë pyudëjkëbë kasäädë yetyëjk parë tnëˈëmoˈoy ttumoˈoyëdë nyëdoˈoxy, ttsokët ets tˈijxˈit tkuentˈatët ets nan pyudëjkëbë toxytyëjk parë tkajpxykyupëkëdë nyaˈay (Éfe. 5:22-33). Pablo jyënany: “Nandëˈën nidëgekyë yetyëjkëty ttsoktët ja yˈuˈunk nyëdoˈoxyëty extëm nyaytsyekyëty këˈëm” (Éfe. 5:28). ¿Ti Pablo yˈandij ko jyënany “nandëˈën”? Yëˈë nety të tmaytyaˈaky wiˈixë Jesus “ttsejky pënëty mëbëjkëp es nyayäjkë wintsëˈkën” ets dyajwatsy “mët ja Diosë yˈayuk, dëˈën extëm mëdë wäˈäts nëë”. Pääty, jëjpˈam etsë yetyëjk nanduˈun tpudëkëdë fyamilyë parë oy yˈittët mëdë Jyobaa. Ko duˈun ttunët, yëˈë nety pyudëjkëbë Jyobaa mä dyajtuˈukmuky tukëˈëyë diˈibë Kristë yˈanaˈamaampy.
16. ¿Wiˈix jantsy oy wyimbëtsemy ko tääk teety ttundë diˈibë Jyobaa të tyuknipëkëdë?
16 Yëˈë tääk teety tsojkëp tjamyatstët ko yëˈë Jyobaa të tyuknipëkëdë parë tkuentˈattëdë yˈuˈunk yˈënäˈk. Per jotmaymyëët njënäˈänëm ko mayë jäˈäy mä tyäˈädë tiempë “kyaj tmëdattë ja oyjyot” (2 Tim. 3:1, 3). May tyamë yetyëjk kyaj ttundë diˈib patëdëp parë mëdë yˈuˈunk yˈënäˈk, etsë tyäˈädë axëktuunëdëp ja uˈunk ënäˈk. Päätyë Pablo tkäjpxwijy ja uˈunkteety: “Es miits uˈunteetyëty, katë nëgoo xyˈoodë es xytyundë mˈuˈungëty extëm jeˈeyë xyajjotˈambëkäˈändë, jëjwijtsëmbittë niˈigyë yajxon es tukˈixtë wiˈixë dëˈën ja [“Jyobaa”, Traducción del Nuevo Mundo] ttseky es njikyˈäjtëm” (Éfe. 6:4). Jënoty tëgoty jawyiinë ënäˈkuˈunk yajtukniˈˈixëdë parë tmëdattëdë tsojkën etsë wintsëˈkën. Päätyë tääk teety diˈib duˈun të ttukniˈˈixëdë yˈuˈunk yˈënäˈk, yëˈë duˈun pyudëjkëbë Jyobaa mä tyam dyajtuˈuyoˈoy diˈib ojts ttuknibëjtäägë. Ko jënoty tëgoty jyaˈˈatyë tsojkën ets kyaj jyaˈˈatyë tsip akë etsë nayˈoo nayyäˈäxë, ta ndukniˈˈijxëmë uˈunk ënäˈk wiˈix mbäät dyaˈixëdë tsojkën ets tmëjˈixtët ja kutujkën. Duˈuntsoo nyayjëjpˈixëdë parë tyëkëdët mä ja jembyë jukyˈäjtën.
17. ¿Ti tsojkëp nduˈunëm parë njëjpkuwäˈkëmë Mëjkuˈu mëdë kyaˈoybyëty?
17 Mëjkuˈu yëˈë ojts dyajmäˈäty ja tuˈugyëˈäjtën ets duˈunyëm mëktaˈaky tjëjpkuwäˈägë parë kyaj nduˈunëm ti Jyobaa tsyejpy. Tyam, mayë jäˈäy dyajjotkujkˈattë Satanás ko yaˈˈajääywyäˈkxtë, ko tsyëënëdë ets kyaj pyëktë ets ko pyëktë ak yetyëjk. Per ëtsäjtëm kyaj njukyˈatäˈänëm extëm tyamë naxwinyëdë jyukyˈattë, pes yëˈë nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Kristë (Éfe. 4:17-21). Päätyë Biiblyë xykyäjpxwijëm: “Täˈtspeky mnaybyëjtäˈägëdët mët tëgekyë diˈibë Dios yajkypy”. Ko duˈun nduˈunëm, ta njëjpkuwäˈkëm wiˈixë Mëjkuˈu xyajtëgoyäˈänëm mëdë kyaˈoybyëty (käjpxë Éfesʉ 6:10-13).
“NAYTSYOKËDË NIXIM NIYAM”
18. ¿Ti tsojkëp nmëdäjtëm parë tuˈugyë nˈijtëm?
18 Jëjpˈam etsë tsojkën nmëdäjtëm parë nˈijtëm tuˈugyë. Mët ko ntsojkëmë tukpäjkpë “Nintsënˈäjtëm”, Jesukristë, tukpäjkpë “Dios”, Jyobaa, etsë nmëguˈukˈäjtëm, ta niˈigyë nˈëxtäˈäyëm “ja tiˈigyëˈäjtën diˈibë ja Espiritë Santë yajkypy” (Éfe. 4:3-6). Jesus duˈun tëgokë Tyeety tmënuˈkxtaky: “Kyajts nˈamdoy jeˈeyë mët yëˈëjëty, nˈamdeebyëts nandëˈën mët nidëgekyë diˈibëts oknëm xyˈaxäjëdëpts extëmë Yajnitsokpë ko tmëdowdët ja yˈëxpëjkënëty ja nˈëxpëjkpëts. Nˈamdeebyëts es tuˈugë wyinmäˈäny jeˈeyë yˈittët. [Tatë], yajtiˈigyëdë jyot wyinmäˈäny nixim niyam, extëm ndiˈigyëˈäjtëm. [...] Tëts nˈawanëdë extëm mij ja mjot mwinmäˈäny, es ndukˈijxypynyëmts, mët ko nˈitäˈänyëts mët yëˈëjëty, es ja mtsojkën diˈibëts mij xymyeepy yˈitët nandëˈën mët yëˈëjëty” (Fwank 17:20, 21, 26).
19. ¿Ti net ndukniwinmäˈäyëm nduˈunäˈänëm?
19 Mbäät xytsyiptakxëm nyaˈoˈoyëmë jäˈäyˈäjtën, per pën nmëdäjtëmë tsojkën, ta nnuˈkxtakëm extëm diˈib jyaayë Salmo: “Yajtuˈugyëtsë ngorasoon parëtsë mxëë ntsëˈëgët” (Sal. 86:11). Pääty, nˈokjëjpkuwäˈkëmë Mëjkuˈu ko xytyukmëjagamgaˈagäˈänëmë Jyobaa ets pënaty yëˈë kyupejkypy. Duˈun mä familyë, mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm ets mä naymyujkën, nˈoktuˈunëmë mëjää ets nbanëjkxëm extëmë Pablo dyajkyë tyäˈädë käjpxwijën: “Mët ko miits mˈuˈunkˈatëdë Dios, jikyˈattë extëm yëˈë ttseky. Naytsyokëdë nixim niyam” (Éfe. 5:1, 2).
[Yajtëˈëwën]
[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 29]
Yajwëˈëm ja mwintsëˈkënë altaar winduuy ets nëjkx mnayaˈoyëty mëdë mëguˈuk
[Letrë diˈib miimp mä dibujë mä pajina 31]
Tääk teety, tukniˈˈixëdë mˈuˈunk mˈënäˈk parë tmëdattëdë wintsëˈkën
