TAM nyëjkxnë 2,500 jëmëjt mä jyukyˈajty tuˈugë grieegë jäˈäy diˈib xyëˈäjt Heródoto, yëˈë ijty tijaty yˈëxpëjkpëtsëëmpy ets ojts dyajwëˈëmy jääybyety wiˈix ijty jyukyˈattë ja Egipto jäˈäy. Yëˈë tkujäˈäyë: “Ko kyaaytyaˈaytyë mä xyëdundë ja mëkjäˈäytyëjk diˈib Egipto, ta tuˈugë yetyëjk tkëëynyaxy mä jam yˈuˈunyëdë tuˈugë oˈkpë käjë mä yajpääty tuˈugë kepytsyety diˈib të yajkoy ets të yajtsety extëm meerë tuˈugë jäˈäy, ja yenyëty naa kujkm metrën o naa tuk metrën; ets ttukˈixy niduˈuk niduˈuk ja jäˈäy, ets tˈanëëmë: Ix, etsë net mgay mˈuugët ets mxondäˈägët, pes ko mˈoogët duˈun mjëmbitäˈäny extëm yëˈë”.

Kyaj yëˈëyë duˈun jyënandë Egipto jäˈäy. Tyam nanduˈun mayë jäˈäy jyënäˈändë: “Kay uuk ets xondäˈäk”. Ets jantsy tëyˈäjtën, pënë jukyˈäjtën jabäät jyëjpkëjxy ko nˈoˈkëm, ¿tiko tyam ngatukxondakëm mientrës njukyˈäjtëm? ¿Tiko nduˈunëmë mëjää parë oy njukyˈäjtëm? Pes pën jabäät jyëjpkëxyë jukyˈäjtën, ¿tiko ngatukxondakëm diˈib tyam nmëdäjtëm? Apostëlë Pablo nanduˈun ojts tnigajpxy ko tnimaytyaky ja jäˈäyëty diˈib kyaj tmëbëktë ko oˈkpë jyukypyeky, jyënany: “Pes koxyëp tyëyˈäjtënëty ko yëˈë oˈkpëty kyaj jyikypyeky, nik oyxyëp njënäˈänëm extëm näägëty jyënäˈändë: Nˈokkäˈäy nˈokˈukëm jeˈeyë. Ayä bom nˈoˈkëm” (1 Kor. 15:32).

Perë Pablo myëbëjk ko oˈkpë jyukypyëkäˈändë. Seguurë yˈijty ko mbäät jatëgok jyukypyëktë, ets ko mbäät jyukyˈattë winë xëë. ¿Tiko yˈijty seguurë? Yëˈko kyaj mbäät pën jyënaˈany ko kyaj tyëyˈäjtënëty ko Jesus jyukypyejky. * Pääty, pënaty tim jawyiin ojts tpanëjkxtë Kristë ojts dyajkëktëkëdë myëbëjkën mët ko Jesus jyukypyejky.

Per, ¿tiko jyëjpˈamëty nnijäˈäwëm ko Jesukristë jyukypyejky? ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko tuun jäjtë? Min nˈokˈijxëm wiˈixë Pablo tnimaytyaky ko tnijäˈäyë pënaty pyanëjkxtë Jesukristë jam Corinto.

Nääk ja Dios mëduumbë diˈib Corinto kyaj tmëbëjktë ko oˈkpë jyukypyëkäˈändë, ets tamë nety diˈib kyaj yˈittë seguurë. Pääty, mä ja myëduˈukpë  neky diˈibë Pablo tuknigajxëdë, jap tkujäˈäyë wiˈixë nety wyimbëtsëmäˈäny ko tkamëbëktët ko oˈkpë jyukypyeky. Duˈun tkujäˈäyë: “Pes pën kyajpë jikypyëjkën mä yëˈë oˈkën, nan kyajpë dëˈën ja Jesukristë jyikypyejky. Es pën kyajpë Jesukristë jyikypyejky, kyaj tyuny diˈibë ngäjxwäˈxëm, es nan kyaj tyuny diˈibë nmëbëjkëm. Es pën dëˈënë dëˈën, ëëtsëty, ja apostëlëty, käˈädëpts extëmë andakpëty [..., ets] kyaj tyuny diˈibë miits mmëbëjktëp, es pekyoty mˈakˈittë, es nandëˈën tyëgooytyë nidëgekyë ko yˈoˈktë diˈibë pyaduundë Jesukristë” (1 Korintʉ 15:13-18).

Extëm nˈijxëm, Pablo duˈun dyajtsondaky ja myaytyaˈaky extëm kyaj mbäät pën tjëjpkugäjpxë: Pënë oˈkpë kyaj jyukypyeky, nan kyaj jyukypyejkyë Kristë. Ets koxyëp kyajukypyejky, ¿wiˈixxyëp wyimbëtsëmy? Pes kyajxyëp tsyobääty ko yajkäjpxwaˈkxy ja oybyë ayuk, nëgoobëxyëp wyinˈëˈëndë. Ko Kristë jyukypyejky, yëˈë tuˈugë mëbëjkënë diˈib jëjpˈam yajnäjxtëp pënaty pyanëjkxtëbë Kristë, ets naymyënëjkxëp mëdë wiinkpë tukniˈˈijxën diˈib yajpatp mä Biiblyë, extëmë Diosë xyëë, yˈAnaˈam Kyutujkën, ja nitsokën ets ko yëˈëyë Dios myëdäjtypyë madakën parë yˈanaˈamët. Koxyëbë Jesukristë kyaj jyukypyejky, kyajxyëp tsyobaty diˈib kyäjpxwäˈkxë Pablo mët ja wiinkpë apostëlëty.

Ets nan kyajxyëp tsyobääty tijaty myëbëjktëp pënaty panëjkxëdëp, pes yëˈëxyëp myëbëjktëp diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty. Etsë Pablo mëdë wiinkpë Dios mëduumbëty duˈunxyëp nyäjxtë extëmë andakpë ko jyënandë ko Jesus të jyukypyeky, ets ko nan andakpë Jyobaa diˈib yajjukypyëjkë Jesus. Nan kyajxyëp tyëyˈäjtëndëkë ko “Jesukristë yˈeˈky mët ëtsäjtëmë nbojpëˈäjtëm”, pes pën ja Yajnitsokpë kyaj pyëdëˈky mä oˈkpëty, ¿wiˈix dyajnitsoˈogëdë wiinkpë? (1 Korintʉ 15:3.) Ets nan nëgoobëxyëp ojts tˈawixtë ko jyukypyëkäˈändë ja Dios mëduumbë diˈibë jäˈäy yaˈoˈkëdë.

Päätyë Pablo duˈun dyajjëjpkëjxy ja myaytyaˈaky: “Pën yaayë mä tyäˈädë jikyˈäjtën yä naxwiiny nyajtuˈunëm ja Jesukristë myëbëjkën, diˈibaty kyaj tmëdundë Jesukristë mbäät jyënäˈändë mët ja tëyˈäjtën: Përoobë taadëty” (1 Korintʉ 15:19). Pablo myastutääy tijaty, duˈun extëmë wiinkpë Dios mëduumbë, yajnäjxë ayoˈon, yajpajëdijt ets axtë yaˈooganë jäˈäy mët ko nety tmëbëky ko Jesus jukypyëjk ets ko nety yajtukˈoyˈatäˈäny. ¡Jantsy lokëxyëbë Pablo koxyëp tmëbëjky diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty!

Apostëlë Pablo jyantsy myëbëjk ko oˈkpë jyukypyëkäˈäny. Yëˈë nyijäˈäwëbë nety ko Jesus të jyukypyeky, pääty tˈanmääy ja Corinto jäˈäyëty parë tmëbëktët: “Jesukristë yˈeˈky mët ëtsäjtëmë nbojpëˈäjtëm, extëm jyënaˈany mä ja Diosë jyaaybyajtën; es ko dyajnaxtëjkëdë, es ko jyikypyejky ja kyumdëgëk xëë, extëm jyënaˈany ja Diosë jyaaybyajtën, es ko kyëxeˈky mä ja Peedrë es oknëm mä ja apostëlëty, oknëm kyëxeˈky [mä] nimëgoxk mëgoˈpx naxy ja nmëguˈukˈäjtëm wyinduuy. Mayë tadë nmëguˈukˈäjtëm yˈakjikyˈattë, es tam diˈibë të yˈoˈknëdë. Oknëm kyëxeˈky mä yëˈë Santyäˈägë, es [...] mä nidëgekyë apostëlëty. Tim oknëm [...] nandëˈën nˈijxyëts ëj” (1 Korintʉ 15:3-8).

Pablo seguurë yˈijty ko Kristë ojts xykyuˈoˈkëm mët ko nbokyjyaˈayˈäjtëm, ets ko ojts nyaxtëkë ets pyëdëˈky mä oˈkpëty. ¿Tiko yˈijty seguurë? Tuk pëky, yëˈko nimayë jäˈäy yˈijxëdë. Jesus ojts nyaytyukˈixyëty aduˈugatyë jäˈäy extëmë Pablo, nan naytyukˈijxë niganäägë jäˈäy ets axtë mä mayjyaˈay diˈib nety të tyuˈukmuktë 500, tamë nety yajpäättë diˈib kyaj tmëbëkäˈändë ko Jesus të jyukypyeky (Lukʉs 24:1-11). Ja tiempë mä Pablo jyukyˈajty, tamë nety yˈakjukyˈattë pënaty yˈijxtë ko Jesus të jyukypyeky ets mbäädë nety dyajtëyˈäjtëndëkëdë (1 Korintʉ 15:6). Koxyëp jeˈeyë tuˈuk majtskë jäˈäy diˈib ijxëdë, mbäätxyëp pojënë njënäˈänëm ko kyaj tyëyˈäjtënëty, per kyaj mbäät duˈun njënäˈänëm, mët ko 500 naxyë jäˈäy yˈijxëdë.

Ko Pablo jyënany ko Kristë yˈoˈky, nyaxtëjkë ets jyukypyejky, majtskˈok jyënany: “Extëm jyënaˈany mä ja Diosë jyaaybyajtën”. Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko të nety yˈadëy diˈib ojts yajnaskäjpxë mä Mesías mä Escrituras Hebreas, ets duˈun nyigëxëˈky ko Jesus yëˈë ja Mesías diˈib yajwandak.

Per oyë nety ja Diosë jyaaybyajtën të jyaˈˈadëy ets oyë nety mayë jäˈäy të tjaˈixtë ko Jesus jukypyëjk, tamˈäjt diˈib kyaj tmëbëkandë pën tëyˈäjtën ets axtë tyambäät, ta mayë jäˈäy diˈib kyaj tmëbëktë. Nääk jyënandë ko ja yˈëxpëjkpëty myiindë ets ojts tmënëjkxtë  ja Jesusë nyiniˈkx ets jyënandë ko të jyukypyeky. Perë Jesusë yˈëxpëjkpëty kyaj nety tmëdattë madakën parë tukxiˈiky dyajwëˈëmdët ja soldäädëty diˈib Roma diˈib nety kyuentˈäjttëp ja jut ää. Ets ta wiinkpë diˈib jënandëp ko nëgoobë yˈijxmäˈttë ko tˈijxtë ja Jesus. Perë tyäˈädë kyaj tyëyˈäjtëndëkë, pes nimayë jäˈäy yˈijxëdë ets kanäkˈok. Nˈokwinmäˈäyëmë tyäˈädë, kyaj mbäät njënäˈänëm ko ja yˈëxpëjkpëty ijxmäˈttë ko Jesus ojts ttsäˈäy ja äjkx ets myooyëdë ko nety yajpäättë Galilea (Fwank 21:9-14). Ets ¿ojtsxyëp tˈanëëmë ja yˈëxpëjkpëty tonëtsë ngëˈë etsëtsë ndeky? (Lukʉs 24:36-39.)

Nan ta diˈib jënandëp ko andaktë Jesusë yˈëxpëjkpë ko jyënandë ko të netyë Jesus jyukypyeky. Per ¿ti kyanarattëp ko yˈandäˈäktët? Ko tnimaytyaktë ko Jesus të jyukypyeky ojtsë jäˈäy tyukxiˈigëdë, tyëytyuunëdë ets axtë yaˈoˈkëdë. ¿Tixyëp ko jyukyˈäjtën tpëjtaktë oˈkën jëjpˈam mët ko tnitsiptundë diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty? Ets jamën jawyiin tnimaytyaktë Jerusalén mä nety yajpäättë ja myëtsipëty diˈib oytyiijëty tyukkäjpxandëp parë tyëytyunäˈänëdë.

Ko Jesus jyukypyejky, yëˈë pudëjkë ja yˈëxpëjkpëty parë amëk jotmëk twinguwäˈkëdë oy wiˈix tyuunëdë ja myëtsip mët ko tnimaytyaktë ja Wyintsën. Ko Jesus jyukypyejky, yëˈë jatuˈugë mëbëjkën diˈib jëjpˈam yajnäjxtë pënaty panëjkxëdë. Kyaj jyukyˈäjtënë tpëjtaktë oˈkën jëjpˈam mët ko tnimaytyaktë tuˈugë wijy jyaˈay diˈib të yˈooky, yëˈë duˈun ko tnimaytyaktë ko të netyë Jesus jyukypyeky, diˈib yaˈijxë ko yëˈë duˈun ja Kristë, Diosë yˈUˈunk, diˈib jukyˈäjtp, myëdäjtypyë mëjää, diˈib pudëjkëdë ets tuˈumooyëdë. Ko Jesus jyukypyejky, yëˈë yˈandij ko ja yˈëxpëjkpëty nan mbäädë nety jyukypyëktë. Pes koxyëp kyajukypyejky, kyajxyëp tyam pën tmëbëkyë Kristë, ets koxyëp kyapëdëˈky mä oˈkpëty, kyajxyëp nmëdoyˈäjtëm ko yajmaytyaˈaky.

Per ¿wiˈix tyam ndukˈoyˈäjtëm ko Jesus jyukypyejky?