1. ¿Ti njantsy nyijawëyäˈänëm nanduˈun extëm ja Jesusë yˈëxpëjkpëty?

JESUSË yˈëxpëjkpëty jyantsy nyijawëyandë ti tukmiin tukëdakëdëp, pes jëjpkëxanëbë nety ja Jesusë tyuunk yä Naxwiiny. Pääty, mä yˈaktëgoyˈaty ja tuk xëë majtsk xëë parë yˈooganë, ta nimäjtaxkë yˈëxpëjkpë yajtëëwëdë: “¿Näˈä duˈunë tyäˈädë tyunäˈäny jyatäˈänyëty ets ti yajtukˈijxwëˈëmëp ko tamë nety myajpääty ets ko pyatnëp ja tiempë mä jyëjptëgoyanë tyäˈädë jukyˈäjtën?” (Mat. 24:3, TNM; Mar. 13:3). Jesus ta tˈatsoojëmbijty ja yˈëxpëjkpëty extëm ojts tnaskäjpxë kanäk pëky mä Matewʉ kapitulo 24 etsë 25. Tyam mëjwiin kajaa nyikejˈyë yˈää yˈayuk parë ëtsäjtëm, pes njantsy nyijawëyäˈänëm nanduˈun ti xytyukmiˈin xytyukkëdakëm.

2. 1) Nuˈun kujkë xëë jëmëjt nyaxy, ¿ti diˈib niˈigyë të yajjaygyukë? 2) ¿Ti yaˈˈatsoojëmbitäämp tëgëk pëky?

² Nuˈun kujkë xëë jëmëjt nyaxy, pënatyë Jyobaa Dios myëduudëp të tˈëxpëktë yajxon ets të nyuˈkxtäˈäktë parë të tjaygyukëdë tijatyë Jesus ojts tnaskäjpxë mä ja tiempë jyëjpkëxanë. Parë njaygyujkëm yajxon näˈä yˈadëy tijaty ojts yajnaskäjpxë. Min nˈokˈijxëm wiˈix yaˈˈatsoojëmbityë tyäˈädë tëgëëkpë yajtëˈëwën. ¿Näˈä tsyondäˈägäˈäny ja “mëk ayoˈon”? ¿Näˈä Jesus tpayoˈoyaˈany ja “borreegë” ets ja “tsyiibë”? ¿Näˈä myinäˈäny o jyäˈtäˈänyë Jesus? (Mat. 24:21; 25:31-33.)

3. ¿Wiˈix yajjaygyujkë näˈä tsyondäˈägäˈäny ja mëk ayoˈon?

³ Kanäk jëmëjt të yajmëbëky ko ja mëk ayoˈon ja tsyondaky 1914 ko tyuunë Primera Guerra Mundial, ets ko 1918 ja Jyobaa tpuwijtsy ja tiempë ko kyejxy ja tsip parë mbäät yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë abëtsemy nyaxwinyëdë pënaty nëjkxtëp tsäjpotm (Mat. 24:21, 22). Ets ko dyajjëjpkëxtët, ta kyutëgoyaˈanyë Satanásë yˈanaˈamdakn. Pääty yajmëbëjky ko ja mëk ayoˈon tëgëk pëky nyaywyaˈkxyëty, tuk pëky tsyondäˈägäˈänyë nety (1914-1918), ets ok, ta nety tyuˈuwëˈëmëyaˈany  (1918 ets nuˈun ja tiempë yˈaktuˈuyoˈoy) ets myëdëgëk pëky, kyugëxëyaˈany ko jyäˈtëdë Armajedon.

4. ¿Ti niˈigyë të yajjaygyukë mä tijatyë Jesus ojts tnaskäjpxë mä ja tiempë jyëjpkëxanë?

⁴ Ko tiempë të nyaxy, ta yajxon të yaˈëxpëky tijatyë Jesus ojts tnaskäjpxë mä ja tiempë jyëjpkëxanë, ets të yajjaygyukë ko majtsk pëky yˈadëy (Mat. 24:4-22). Tim jawyiin yˈadëëy mä primer siiglë jam Judea, ets ja tuk pëky yˈadëy mä ndiempëˈäjtëm. Ko tyäˈädë të yajjaygyukë, ta yajkäjpxtëˈkxtäˈäy diˈibë nety kyaj oy të yajjaygyukë. *[2]

5. 1) ¿Ti ayoˈon tsondak mä jëmëjt 1914? 2) Ko tsyondakyë tyäˈädë ayoˈon mä primer siiglë, ¿näˈä yˈadëëy?

⁵ Nan të yajjaygyukë ko ja mëk ayoˈon kyaj tsyondaky 1914. ¿Tiko kyaj? Yëˈko Biiblyë kyaj ojts tnaskäjpxë tsyiptunäˈändë nasionk mët ja tuˈugë nasionk ko nety tsyondaˈaky ja mëk ayoˈon, ojts tnaskäjpxë ko jaa tsyondäˈägäˈäny ko nety yajnibëdëˈëky ja relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty. Pääty ko ja tsip tyuunë 1914 kyaj yëˈë tsyondaky ja mëk ayoˈon, “yëˈë dëˈën määnëm jeˈeyë tsyondaˈaky ja ayoˈon [jotmay]” (Mat. 24:8). Tyäˈädë “ayoˈon”, yëˈë diˈib tuun jäjtë Jerusalén ets Judea mä jëmëjt 33 axtë 66.

6. ¿Ti yajtukˈijxwëˈëmäämp ko nety tsyondaˈaky ja mëk ayoˈon?

 ⁶ ¿Ti yajtukˈijxwëˈëmäämp ko nety tsyondaˈaky ja mëk ayoˈon? Jesus jyënany: “Diosë kyugäjxpë Danyel tkëxjääy diˈibë tyundëp ja axëëkpë. Jaygyukëdë diˈibë yam nˈanëëmëyandëp. Ko xyˈixtët mä wäˈäts lugäär tyanë diˈibë kyaj tmëjˈixy ja Dios, net diˈibaty ijttëbë naty Judeeë, kaˈaktëp jap es nyëjxtët tungëjxy kopkkëjxy” (Mat. 24:15, 16). Ko jyënaˈany “mä wäˈäts lugäär tyanë”, ja tim jawyiin yˈadëëy mä jëmëjt 66 ko ja soldäädëtëjk diˈib Roma (“diˈibë  tyundëp ja axëëkpë”) dyajnadujktë Jerusalén ets ja templë (diˈibë judiyëtëjk yˈijxtëp wäˈäts lugäär). Ets mä ja tuk pëky yˈadëwäˈäny ko jyënaˈany “tyanë”, ja ko Organización de las Naciones Unidas (diˈib tyam tyuundëp “ja axëëkpë”), tnibëdëˈëktët tukëˈëyë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty ets pënaty tyam nayajnäjxëdëp ko tpanëjkxtë Kristë. Mä Diˈibʉ Jatanʉp 17:16-18 tmaytyaˈaky wiˈix yajnibëdëˈëgäˈäny. Tyäˈädë ja tyunäˈäny jyatäˈänyëty ko nety tsyondaˈaky ja mëk ayoˈon.

7. 1) ¿Wiˈix nyitsoktë ja Dios mëduumbëty diˈib mä primer siiglë? 2) ¿Ti nˈawijx njëjpˈijxëm tyunäˈäny jyatäˈänyëty?

 ⁷ Jesus nanduˈun jyënany ko yajpuwitsäˈäny ja tiempë. Mä tim jawyiin ojts yˈadëyë tyäˈädë tekstë ja mä jëmëjt 66 ko ja soldäädëtëjk diˈib Roma kyaj tnekyyajkutëgooytyë Jerusalén. Duˈuntsoo ja Dios mëduumbëty diˈib Judea ets Jerusalén kyaktë parë ojts tsyoˈoktë (käjpxë Matewʉ 24:22; Mal. 3:17). Ets tyam, ¿ti mbäät nˈawijx njëjpˈijxëm tyun jyatëdët ko tsyondäˈägët ja mëk ayoˈon? Jyobaa nan pyuwitsaampy ja tiempë ko netyë Naciones Unidas të tnibëdëˈëgyë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty parë kyaj nanduˈun kyutëgoyëdë relijyonk diˈib tëyˈäjtën. Duˈunë Diosë kyäjpn nyitsoˈogäˈäny.

8. 1) ¿Ti tunan jatanëp ko nety tuk pëky të nyaxy mä tyuny jyatyëty ja mëk ayoˈon? 2) ¿Näˈädaa tˈaxäjëyäˈändë kyumäˈäyënë jam tsäjpotm diˈibë nety akjukyˈäjttëp yä Naxwiiny, diˈib akwëˈëmp mä 144,000? (Ixë notë 2 diˈib miimp ok.)

 ⁸ ¿Ti net tunan jatanëp ko nety tuk pëky të nyaxy mä tyuny jyatyëty ja mëk ayoˈon? Extëmë Jesus jyënany, yëˈë xytyukjaygyujkëm ko naxäämbë tiempë parë tsyondäˈägëdë Armajedon. ¿Tijaty tunan jatanëp nuˈunë tadë tiempë nyaxäˈäny? Yaˈˈatsoojëmbity mä Ezequiel 38:14-16 etsë Matewʉ 24:29-31 (käjpx). * Ko netyë tyäˈädë të nyaxy, ta nˈixäˈänëm wiˈix tyuny jyatyëtyë Armajedon, mä jyëjpkëxy ja mëk ayoˈon, tyäˈädë yëˈë mëët yaˈijxkijpxyë ko kyutëgooyë Jerusalén mä jëmëjt 70 (Mal. 4:1). Armajedon tyunäˈäny jyatäˈänyëty “extëm ninäˈänëm kyajaty axtë mä naxwinyëdë tsyondaky, es ni dëˈën kyanakyjyatäˈänyëty jatëgok” (Mat. 24:21). Ko nëjkx nyaxy, ta Kristë tyëkëyaˈany Anaˈambë Tuk mil Jëmëjt.

9. ¿Wiˈixë Jyobaa kyäjpn nyayjawëty extëmë Jesus ojts tnaskäjpxë mä ja mëk ayoˈon?

 ⁹ Xyjotmëkmoˈoyëm ko nnijäˈäwëm tijaty ojts yajnaskäjpxë mä mëk ayoˈon. ¿Tiko? Yëˈko xyajnayjäˈäwëm seguurë, pes oy ti amay jotmay nëjkx twinguwäˈägë Jyobaa kyäjpn, nëjkxëp ttuknaxy ja mëk ayoˈon (Diˈibʉ Jat. 7:9, 14). Agujk jotkujk nnayjäˈäwëm ko mä Armajedon, Jyobaa dyajwäˈätsäˈänyë xyëë ets dyajnigëxëˈëgäˈäny ko yëˈë myëdäjtypyë madakën parë yˈanaˈamët (Sal. 83:18; Ezeq. 38:23).

10. ¿Wiˈixë nety yajmëbëky näˈä yajpayoˈoyäˈändë ja jäˈäyëty diˈib duˈun extëmë tsyiibë o borreegë?

¹⁰ Min nˈokˈijxëm ja tuk pëky näˈä tyuny jyatyëty diˈibë Jesus ojts tnaskäjpxë ko yajpayoˈoyäˈändë ja tsyiibë etsë borreegë (Mat. 25:31-46). Duˈunë nety yajmëbëky ko ja yajpayoˈoyäˈändë mä ja tiempë jyëjpkëxanë diˈib tsondak 1914. Ets ojts yajjaygyukë ko pënaty kyaj tkupëktë Diosë yˈayuk ets yˈooktë mä kyatsondaˈakynyëm ja mëk ayoˈon, yëˈë näjxtëp extëmë tsyiibë ets kyaj tˈawixtë jyukypyëktët jatëgok.

11. ¿Tiko kyaj mbäädë Jesus tpayoˈoytsyondakyë jäˈäy 1914 diˈib duˈun extëmë tsyiibë o borreegë?

¹¹ Mä jëmëjt 1995, yëˈë rebistë Diˈib Xytyukˈawäˈänëm tnimaytyakyë Matewʉ 25:31 mä jyënaˈany: “Kots ëj, ja Naxwinyëdë Jäˈäyëtyë Kyudënaabyë, nminët mët niˈigyë mëjˈäjtën es juwdity mëdëtsë nˈanklësëty, netëts nˈuˈunyët mä unyaaybyajn mäts ëj nyajkutukäˈäny”. Ojts yajnimaytyaˈaky ko Jesus tyëjkë Rey 1914 mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, per kyaj nyaxweˈtsy “mä unyaaybyajn” extëmë Fes parë tpayoˈoyët “nidëgekyë naxwinyëdë jäˈäyëty” (Mat. 25:32; ix nanduˈunë Daniel 7:13). Per mä yajnimaytyaˈaky ja tsyiibë ets ja borreegë, yajnigajpxy ko Jesus tyuny extëmë Fes (käjpxë Matewʉ 25:31-34, 41, 46). Komë Jesus kyaj ojts tyëkë tuumbë extëmë Fes mä jëmëjt 1914 parë niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy, pääty kyaj mbäät tpayoˈoytsyondaky ja jäˈäy diˈib duˈun extëmë tsyiibë o borreegë mä tadë jëmëjt. *[8] ¿Näˈä Jesus tpayoˈoytsyondäˈägäˈänyë jäˈäy?

12. 1) ¿Näˈä Jesus tyuundëkëyaˈany extëmë Fes parë niˈamukë jäˈäy? 2) ¿Tijaty tunan jatanëp diˈib yajmaytyakp mä Matewʉ 24:30, 31 etsë Matewʉ 25:31-33, 46? (Ixë notë 4 diˈib miimp ok.)

 ¹² Tijatyë Jesus ojts tnaskäjpxë mä ja tiempë jyëjpkëxanë, yëˈë xytyukˈijxëm ko tyuundëkëyaˈany extëmë Fes mä niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy, ko nety të kyutëgooytyaˈayëdë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty. Extëm të yajnigajpxy mä parrafo 8, tijaty aktunan akjatanëp nuˈunë tadë tiempë nyaxy, yajnigajpxy mä Matewʉ 24:30, 31. Ko ngäjpxëmë tyäˈädë bersikulo, ta nˈijxëm ko tijatyë Jesus ojts tnaskäjpxë tyunäˈäny jyatäˈänyëty, tuknax mët diˈib tunan jatanëp ko ojts tpëjtaˈagyë ijxpajtën mä ja tsyiibë etsë borreegë. Extëm nˈokpëjtakëm: yëˈë Naxwinyëdë Jäˈäyë Kyudënaabyë mëdë yˈanklësëty jyaˈty mëdë mëjˈäjtën, net niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy nyaymyujktäˈäyëty, ets diˈib näjxtëp extëmë borreegë, yëˈë koojëˈëgandëp, pes pyäädandëp ja jukyˈäjtënë winë xëë. * Per ja diˈib näjxtëp extëmë tsyiibë, yëˈë jëˈëyan yäˈäxandëp ko kyutëgoyäˈändë winë xëë winë tiempë (Mat. 25:31-33, 46).

13. 1) ¿Näˈä Jesus tpayoˈoyaˈany pën tsyiibë o borreegë? 2) Ko duˈun nnijäˈäwëm, ¿wiˈixë net xypyudëjkëm mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm?

 ¹³ Päätyë net njaygyujkëm ko jaanëmë Jesus tpayoˈoyaˈany pën diˈib tsyiibë o borreegë ko tsyondäˈägët ja mëk ayoˈon. Ta net mä Armajedon, kyutëgoyaˈany winë xëë winë tiempë pënaty näjxtëp extëmë tsyiibë ko jyëjpkëxët ja mëk ayoˈon. ¿Wiˈix xypyudëjkëm ko duˈun nnijäˈäwëm? Xypyudëjkëm parë nbëjkëmë kuentë ko jëjpˈam ets nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm. Mä kyatsondaˈakynyëm ja mëk ayoˈon, yˈakmëdatandëbë jäˈäyë tiempë parë dyajtëgatstëdë jyot wyinmäˈäny ets tpanëjkxtët “ja tuˈu  diˈibë nëjxp mä ja jikyˈäjtënë winë xëë winë tiempë” (Mat. 7:13, 14). Tyam, mbäädë jäˈäy dyajnigëxëˈëktë pën naxandëp extëmë tsyiibë o borreegë. Per jaanëm yaˈixäˈäny pën tsyiibë o borreegë ko nety tyuny jyatyëty ja mëk ayoˈon. Pääty, tam tiko mbäät nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm parë mayë jäˈäy tmëdowdët ets tnijawëdët ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën.

14, 15. ¿Diˈibaty mäjtaxkë tekstë myaytyakypy ko Kristë myinäˈäny extëmë Fes?

¹⁴ Ko këkpäät të yaˈëxpëky tijatyë Jesus ojts tnaskäjpxë, ¿jadaa ti diˈib të yajmëbëky diˈib tsojkëp yajkäjpxˈoyët mä näˈä tijaty yˈaktunäˈäny yˈakjatäˈänyëty? Tyäˈädë yaˈˈatsoojëmbity mä tijaty ojts yajnaskäjpxë.

¹⁵ Mä Matewʉ 24:29–25:46, Jesus ojts tnaskäjpxë tijaty tunan jatanëp mä ja tiempë jyëjpkëxanë ets ko nety tsyondäˈäganë ja mëk ayoˈon. Tuktujk pëkyë Jesus ojts tmaytyaˈaky ko myinäˈäny, o jyäˈtäˈäny. *[12] Ko tmaytyaky ja mëk ayoˈon, ta jyënany: “Xyˈixtëdëts nminy ëj, ja Naxwinyëdë Jäˈäyëtyë Kyudënaabyë, yootsoty”, “kyaj xynyijawëdë ti oorë dëˈën myinäˈäny ja mWintsënëty”, “mä naty xykyaˈˈawix xykyajëjpˈixtë, jaats nminäˈäny ëj, ja Naxwinyëdë Jäˈäyëtyë Kyudënaabyë”. Ets ko tmaytyaky ja borreegë mëdë tsyiibë, ta Jesus jyënany: “Kots ëj, ja Naxwinyëdë Jäˈäyëtyë Kyudënaabyë, nminët mët niˈigyë mëjˈäjtën” (Mat. 24:30, 42, 44; 25:31). Mä tyäˈädë mäjtaxkpë tekstë, yëˈë myaytyakypy mä Jesukristë jyäˈtäˈäny extëmë Fes. ¿Ets mä yˈakˈyajmaytyaˈaky ja taxk pëky?

16. ¿Diˈibaty ja mäjtaxkpë tekstë yˈakmaytyakypy ko jyaˈtyë Jesus?

¹⁶ Ko Jesus tmaytyaky ja tuumbë diˈib kuwijy ets tyuumpy ti wyintsën tsyejpy, ta jyënany: “Jotkujk ja tuumbë ko ja wyintsën jyäˈtët es pyäädëdët tkuytyuny diˈibë të yajtuknipeky”. Ets ko Jesus tmaytyaky ja nimäjkpë toˈoxyˈënäˈk, ta jyënany: “Es mä naty ja nimëgoxkpë tjuytyë ja aseytë, net jyajty ja pëjkpë yetyëjk”. Ets ko tmaytyaky ja meeny, ta jyënany: “Të nety oy jyajknë ko jyajty ja wyintsën”. Ets ta ja wintsën tˈanmääy ja tyuumbë: “Es kots të njëmbity, taaxyëpts nˈaxäjë nandëˈën ja nmeenyˈajuytyukëts” (Mat. 24:46; 25:10, 19, 27). ¿Diˈibë tiempë myaytyakypyë tyäˈädë mäjtaxkpë tekstë?

17. ¿Wiˈixë të yajnigajpxy näˈä jyäˈtäˈänyë Jesus diˈib myaytyakypyë Matewʉ 24:46?

 ¹⁷ Mä ëxpëjkpajn të yajnigajpxy ko tyäˈädë taxkpë tekstë, yëˈë nety myaytyäˈägaampy ko Jesus myiiny o jyajty mä jëmëjt 1918. Extëm ko tmaytyaky ja “tuumbë diˈibë kuwijy es tyiimpy ti wyintsën tsyejpy” (käjpxë Matewʉ 24:45-47). Diˈib yajmaytyakp mä bersikulo 46, duˈunë nety të yajjaygyukë ko Jesus të myiny mä jëmëjt 1918 ets të tˈixy wiˈixë nety yajpäättë Dios windum pënaty nëjkxtëp tsäjpotm, ets ko mä jëmëjt 1919, ja nety të yajwinˈixtë ja tuumbë diˈib të yajtuknipëktë tukëˈëyë diˈibë Wyintsën myëdäjtypy (Mal. 3:1). Per ko këkpäät të yaˈëxpëky tijatyë Jesus nyaskäjpxë, ta të yaˈixy ko tsojkëp yajkäjpxˈoyët näˈä tyuny jyatyëty tijatyë Jesus ojts tnaskäjpxë. Min nˈokˈijxëm tiko.

18. Ko të nˈijxëm yajxon tijatyë Jesus ojts tnaskäjpxë, ¿näˈä net njaygyujkëm jyaˈtyë Jesus?

 ¹⁸ Kanäägë bersikulo diˈib miimp mä tkatukjäˈtynyëmë Matewʉ 24:46 tmaytyaˈaky ko Jesus myiny, tyäˈädë ak yëˈë yˈandijpy, mä Jesus myinäˈäny parë tnigäjpxäˈäny ets dyajkutëgoyaˈany ja jäˈäyëty mä ja mëk ayoˈon (Mat. 24:30, 42, 44). Extëm nanduˈun të nˈijxëm mä parrafo 12 ko Jesus myiny diˈib yajmaytyakp mä Matewʉ 25:31, nan yëˈë yˈandijpyë tadë tiempë mä Jesus tpayoˈoyaˈanyë jäˈäy. Päätyë net njaygyujkëm ko diˈib yajmaytyakp mä Matewʉ 24:46, 47 mä Jesus jyaˈty parë ttuknipëky ja tuumbë diˈib kuwijy ets tyuumpy ti wyintsën tsyejpy tukëˈëyë diˈib myëdäjtypy, nan yëˈë myaytyakypy ko Jesus jyäˈtäˈäny mä tyuny jyatyëty ja mëk ayoˈon. * Duˈunë duˈun, ko të nˈijxëm yajxon tijatyë Jesus ojts tnaskäjpxë, ta njaygyujkëm ko tyäˈädë tuktujk pëky yëˈë yˈandijpy ja tiempë mä tpayoˈoyaˈany ja jäˈäy ko nety tyuny jyatyëty ja mëk ayoˈon.

19. 1) ¿Tijaty të yajkäjpxˈoyë mä tyäˈädë artikulo? 2) ¿Tijaty yajtëˈëwën yaˈˈatsoojëmbitäämp mä artikulo diˈib ak miimp?

¹⁹ ¿Tijaty të nnijäˈäwëm? Mä të tsyondaˈagyë tyäˈädë artikulo, tëgëëk pëky të dyajtëy näˈä tyunäˈäny jyatäˈänyëty. Tuk pëky të nˈijxëm ko ja mëk ayoˈon kyaj tsyondaky mä jëmëjt 1914, ja tsyondäˈägäˈäny ko Naciones Unidas tnibëdëˈëgëdë Mëj Babilonia. Myëmajtsk pëky të nˈijxëm ko Jesus kyaj tpayoˈoytsyondakyë jäˈäy diˈib duˈun extëmë tsyiibë o borreegë mä jëmëjt 1914, jaanëm tpayoˈoyaˈany ko nety tyuny jyatyëty ja mëk ayoˈon. Etsë myëdëgëk pëkypyë të nˈijxëm tiko Jesus kyaj myiiny parë ttuknipëjky ja tuumbë diˈib kuwijy ets tyuumpy ti wyintsën tsyejpy tukëˈëyë tijaty myëdäjtypy mä jëmëjt 1919, ja ttuknipëkäˈäny mä tyuny jyatyëty ja mëk ayoˈon. Päätyë tyäˈädë tëgëk pëkypyë yëˈë diˈib apenënëm tunan jatanëp mä ja mëk ayoˈon. Per extëmë tyäˈädë të yajkäjpxˈoyë, ¿wiˈixë net njaygyujkëm ja ijxpajtën diˈibë Jesus pyëjtak mä ja tuumbë diˈib kuwijy ets tyuumpy ti wyintsën tsyejpy? Ets ¿wiˈixë net njaygyujkëm ja wiinkpë ijxpajtën diˈibë Jesus pyëjtak diˈib adëëp mä tyäˈädë tiempë jyëjpkëxanë?